Dood van Graaf Willem Verspeyen
mm
EE! EN 'I ANDER
Achttiende Jaargangn' 273
Csüiler^ag 23 CevcsisÈsr 19(2.
!BT
da eer der Eeügaseiaa dagbladschrijvers
Beknopte levensseliets
De lijfeplechtifllisdea
Een telegram des Kcnings
Het testament van graaf Verspeyen
9 4»
£3" HES I1I_j ufrük. IO
Bestuurder: J. Van Nuffel-De Gendt.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
miw fKtmm
Da gelijkheid van onze twee natio
nale talen, wat betreft 's lands bes
tuur, beschouwt onze Vlaamscho be
volking als een hoofdzakelijk recht,
dat zij op elk gebied, aan do Staats
macht onderworpen, wil geeërbiedigd
zien.
Dat beginsel van gelijkheid werd
nochtans zeer miskend. De Vlaamsche
taal werd verbannen. In het bestuur,
in de hoven en rechtbanken, in bot
middelbaar on hooger onderwijs ge
schiedde in 't Vlaamsche lar.d, alles
in 't Fransch. Onwetend, ellendig en
als verstijfd na de twee eeuwen van
zedelijk en stoffelijk verval, droegen
onze provinciën in stilte dit lot, slechts
aan overwonnelingen beschoren en
door baar geenszins verdiend.
De Staatsmachten werkten .uit al
hunne macht over do gehoelo opper
vlakte van een land tegen het gebruik
on de beoefening van het Vkiamsch.
Men beeldde zich te goeder trouw
in dat liet mogelijk was do Vlaamsche
taal te doen verdwijnen en doFransclie
taal door de bevolking onzer Noorder-
lijke provinciën te doen aannemen.
Langzamerhand nochtans verhieven
zich klachten tegen een stelsel dat
toeliet een mensch te veroordeelen,
zonder dat hij wist wat men legen hem
had getuigd, noch door welke midde
len hij verdedigd was geworden te
gen een stelsel dat er naar streefdq een
geheel volk te regeeren in eono taal,
welke het niet verslond/zoodoende,
dat de bestuurden moesion afhangen
van het goeddunken of het vooroordeel
der bestuurders,terwijl naar de heden-
daagsche opvatting van het Staats
recht, de ambtenaar dient voor het pu
bliek en niet het publiek voor den
ambtenaar.
En niettegenstaande die zeer on-
gunsligo omstandigheden hadden de
Vlaamsche letteren eono snelde en
schitterende vlucht genomen en deze
uitbreiding var. Vlaamsche letteren is
een zeker kenteeken der levenskracht
van do Vlaamsche cultuur.
Anderzijds heett zich deze vlucht
der Vlaamsche letteren vooortgezet in
eene drukpers, die hoe langer hoe
meer lezers vindt, van de Panne af tot
Maeseyck toe,zonder in iels te worden
tegengehouden door de verscheiden
heid van gewestspraken waarin,in alle
landen do letteren een rijken, onuit-
puttelijkon voorraad vinden en dio, in
't Vlaamsche land, noch moer verschil
lend zijn, noch meer talrijk dan el
ders.
Do moedertaal herneemt hare plaats
in de beraadslagingen van het mecren-
deol onzer gemeente- en provinciale
raden, in al de politieke vergaderingen
in 't Vlaamsche land.
Do tienjaarlijksche volkstellingen
en de rechtstreekscho waarnemingen
bewezen overigens, dat de massa dor
bevolking in den grond Vlaamsck was
gebleven.
Doch, de noodlottige dwaling, na de
omwenteling begaan, heeft een groot
kwaad teweeggebracht.
Dit liet toe aan Emile de Laveleye
te zeggen
In hot Walenland, evenals in
Frankrijk is het volk in rechlstreek-
scke verbinding met het licht, dat in
de hoogero standen van do maat-
schappij doordringt in 't Vlaamscli
land blijft het gedompeld in hel
schemerlicht der oude tijden en he-
sloten binnen het eng gebied der
v stoffelijke belangen. Er zijn twee
middelen enkel om dit to verhelpen
ofwel de minder gegoede klassen,
do landbouwers vooral, moeten
Fransch spreken, ofwel dó hoogere
klassen moeten Vlaamscli spreken.
Slechts op die voorwaarde zal do
beschavende stroom zich uitbreiden
van de hoogste tot de laagste lcrin
gen. Kan men heden ten dage de
Vlaamsche bevolking doen overgaan
n tot het Fransch
Do overal gedane proefneming
toont aan van neen.
a Kan men de Vlamingen niet lot
a hst fransch doen overgaan, zoo blijft
er maar één micfdol 'om ze uit da af-
zondering te trekken, en dit is, dat
n de gegoede klassen het Viaamsch
a leeron. Zij kunnen tot u niet komen
a gaat gij tot hen.
liet is daarom, dat iedere goede va
derlander, iedere vriend van den voor
uitgang, moet goedkeuren de maatre
gelen die ten doel hebben de kennis van
het Viaamsch te verspreiden door hel
middelbaar onderwijs en door het hoo
ger onderwijs.
Een EngWsch staatsman beweert
dat de ontwikkeling van den waren
geest der Iloogeschool in eene bevol
king de maat geelt van de ontwikke
ling van hare ziel en hijgevolg van ha
re beschaving. Dat wil zeggen dat
men niet vonder onrechtvaardigheid
onze Vlaamsche bevolking mag beroo-
ven van zulk een middelpunt van cul
tuur in onze taal.
Daarom is het oogenblik gekomen
om het begonnen herstellingswerk to
voltooien door aan het Viaamsch in
het officieel hooger onderwijs de plaats
weer te geven die het altijd had moeten
bekleeden, namelijk eene plaats van
volkomen gelijkheid met het Fransch.
Mot hot oog op dat edel doel werd
een wetsontwerp noergelegd, dat on
der moer, de handteekens draagt van
Van Cauwelaert, Delbeko en Iluys-
hauwer.
Wij juichen uit ganscher harte dat
wetsvoorstel toe.
Do liberale «Gronique» gaat aan
't huilen en roept «Neen»
V/ij koesteren de zoete hoop en wij
zijn innig overtuigd dat onze Franscho
confraters, op die enkele uitzondering
naer prijs zullen aan hechten dat de
rechten der Vlamingen zoowel worden
erkend als die derWalen en dat zij met
ons eenpariglijk zuilen antwoorden
Ja o
Se naSïsSssïsslfeap wasi
83 3 OB" ga a Wij hebben gezegd dat
d i overleden minister van state zijne schilde
rijen en kunstvoorwerpen aan den Staat en
aa:i verschillende steden heeft vermaakt
Thans zijn de laatslo wilsbeschikkingen
van don overleden staatsmïnislor gekend.
Veertig van zijne schoonste schilderijen wor
den geschonken aan don Staat, aan de steden
Antwerpen, Brugge en Oostende. Do Staat
mag eerst zijne keus doen in de rijke verza
meling dan volgen Antwerpen en Brugge
en achterna komt Oostende.
IS'oos* iaüss*. Het liberale blad Le
Journal de Liége zegt dat het voorstel tot
herziening der Grondwet, opnieuw zal neer
gelegd worden toekomend jaar bij do ope
ning van den wotgevenden zittijd, en als dan
liet voorstel niet goed onthaald •wordt, dan
zal 't er op zijn en werkstaking.
We welen niet waar de Journal de Liége
dat nieuws gehaald heeft, maar als 't waar
is, dan zal liet do Gentenaars verheugen.
Toekomend jaar in November zal de Ten
toonstelling gedaan zijn.
Indien er werkstaking is dan zal men enkel
hot afbreken eenigen tijd moeten uitstollen.
I)at kan niet veel kwaad, en op een uitstel
min of meer komt hot niet aan.
Maar we gedenken ook liet spreekwoord
Uitstel is kwijtschel.
ministerie van Zeewe
zen.Toekomende week zal heer Paul
Sogors, minister van Zeewezen, post en tele
graaf, zijn kabinet inrichten in do woning
van generaal Donny, Hertogstraat, en zal er
blijven tot dat het nieuw hotel van de Rogent-
laan zal in orde zijn.
Hoor Segrs hoeft zijn kabinet saamgeslold
dat builen do ambtenaars van do spoorwegen
zal bevatten heer Van Brabandt, ingenieur
van bruggen en wegen, in hoedanigheid van
kabinelsoverste.
Eenïge dagen geledon meldden wij, dat
graaf Willem Willem Verspeyen, hoofdop
steller van Le Dien Public van Gent, erg
ziek was en de Laatste Heilige Sakramonten
ontvangen had.
Dinsdag morgend is hij zeer godvruchtig
in don Heer ontslapen. Tot op liet laatste
oogenblik bewaarde hij zijne volle versland,
ondanks de groote zwakte.
Willem-Maria Veispeyen was te Gent ge
boren den 10 Moi 1837. Zijne oerste studiën
deed liij in hol collegia, Sl° Barbara on nadien
volg.de hij do leergangen van wijsbegeerte
hij do officieel© hoógeschool zijner moeder
stad.
Een leeraar, zekere Brasseur, loochende
er de godheid van O.-L.-H. Jezus-Chrislus.
De jonge Verspeyen protesteerde is: volle
klas, lot verbijstering van den misloopen
professor, en met vier andere leerlingen
verliet hij de Genlsche universiteit, om over
te gaan naar de hoogeschool van Leuven,
waar hij in 1859 het diploma van doktor In do
rechten verwierf, 't Volgende jaar trad hij in
de redactie van den Bien Public, welke hij
enkel in 1911 om ziekelijkheid vorliet.
Als schrijver en als redenaar had hij wel
dra eene zeer groote faam. Zijne artikels
worden spoedig zoozeer opgemerkt, dat men
hem na eenigo jaren den Belgischen Veuil-
lotnoemde, naar den naam van den groot- i
sten en machtigsten polemist, dien do fran-
sche drukpers ooit gekend heeft. Zijne rede
voeringen. dio hij het bewonderenswaardig
geduld had voluit te schrijven, deden hom bij
allo omstandigheden toejuichen door hot
hoogst omwikkeld publiek.
Reeds in 1803 verbaasde en begeesterde
hij het kongres van Mechelon dooi* zijne ro
de voor de herinstelling van St-Pie'.ers pen-
ning. En jaar op jaar bleef hij de trouwe
en altijd uitstekende strijder voor die zelfde
heilige zaak.
Niels van wat bet katholiek leven betreft,
was liem onverschillig. Zijne edelmoedigo
strijdvaardigheid was zoo zeer gekend en be
wonderd dat hij, bij de inrichting van den
katholieken schoolpenning met algemeene
stemmen tot eorevoorziter werd uitgeroepen,
in 1878 hij heeft dezen voor hem zoo wel
verdienden eeretitel tct het einde toe blijven
dragen.
Verspeyen zocht de eorbowijzon niet.
Evenwel droeg hij met ware fierheid do eero-
teokenen waarmede liet Hoofd der Kerk zijne
verdiensten en zijne opofïering had beloond.
Hij was ridder der Piusorde, veroerd mol hel
Kruis Pro- Ecclesia et Ponlifice, Gomman
deur van hot orde van den II. Gregorius do
Groote. Leo XHI benoemde hem Romoin-
sclie graaf.
Hij was ook nog officier van de Leopolds
orde, van de orde der Kroon en van hol
Eerelegioen.
Hot is onnoodig te zeggen, dat de Belgi
sche katholieken door het verdwijnen van
graaf Verspeyen een wreed verlies onder
gaan. Evenwel, zulke mannen sterven niot.
Hunne schriften blijven onsbun woord
klinkt nog steeds als een sermoen liet voor
beeld van hun leven blijft ons ondersteunen
en verheffen.
De lijk plechtigheden van graaf Verspeyen
zullon Zaterdag morgend plaats morgend
plaats hebben in do parochiale kerk van den
II. Stofanus. Het stoffelijk overschot zal
daarna bijgezet worden in den familiekolder
op liet kerkhof van St-Amandsberg.
Z. M. Koning Albert, in vollen rouw door
het afsterven zijner moeder, hoeft aan uo
familie van graaf Verspeyen, het vólgende
telegram doen sturen.
Do Koning heeft met droefheid het over
lijden vernomen van graaf Verspeyen. Zijne
Majesteit gelast mijU zijne rechtzinnige deel
neming to betuigen.
Got. Graaf J. de MERODE
groot-maarschalk van het Ilof,
In de onderrichtingen welke graaf Ver
speyen aan zijne kinderen achterliet, hoeft
do overledene zelf zijne 1 ij kplech tig lieden
geregeld. Hij wil deze in evenredigheid met
zijnen stand, doch zonder pracht of praal. lil
plaats van eerbewijzen of redevoeringen,
vraagt hij geboden.
Na do zaak van uit te doelon almoezon
geregeld te hebben, schrijft hij verder nog
Ik sterf in den katholieken, aposlolï-
schen en romeinschen godsdienst, ton volle
onderworpen aan de Heilige kerk, en bijzon
derlijk aan het onfaalbare bestuur van den
Paus in nave Petri
- In hel strijdend leven dat ik geleid heb,
heb ik vole tegenstrevers ontmoet, ik kon
geeno vijanden. Indien ik ongelijk heb ge
had, bid ik dezen dio er door le lijden liaddon,
mij zulks lo willen vergeven. Mijn opperste
■wewscii is in vrede met God en de menschon
te sterven.
- Aan mijne kinderen beveel ik do een
dracht en de vrede, het behoud der familie-
overleveringen, de trouw aau liet katholiek
geloof en den eerbied voor de Kerkover-
hedon aan...,
Met graaf Verspeyen verdwijnt dozen dien
men terecht sinds lang ais den Belgischen
Veuillot, do eer en den room der dagblad
schrijvers mocht noemen.
Zeor eerbiedig en diep ontroerd buigen wij
bot hoofd voor het graf van onzen meester
lijken konfrater. Zijn einde was zijn leven
waardig. Hij zag do dood naderen met den
vrede van den waren kristeno, die dwars
door de duisternissen van den doodstrijd reeds
de eerste lichtstralen van het Hemelsch Rijk
mocht aanschouwen.
Ongetwijfeld geniet zijne ftchoone ziel
reeds hierboven bot eeuwig loon, door don
Heer aan zijne trouwe dienaren beloofd.
Zulks weze voor zijne familie, voor zijne
talrijko vrienden en vooral voor do katho
lieken don heilzaamsten U'Oust.
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AffiLST
72C| Steenweg van Waterloo! 728. J Kerkstraat, Gj
Telefoon 114
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3* blaaz, (de regel) fr. 0,50
4* bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Reklamen (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws (per regel) fr. 2.00
Recht, herstel!, (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
ABONNEMENTEN-
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
inschrijving in alle poslbureeion van het land.
EERSTE UITGAAF, 4 uren 's avonds. <§k
TWEEDE UITGAAF, 7 uren 's avonds.
AANKONDIGINGEN S