uonog in do mm
sir
Elf T AND!
1
Ésnsü'ais EQ 0ec3C3aJs©5" ISlüa
ÊM3
t? O
33^.^-
WELSTAND, G03SBIEHST
EH
ALCOHOLISME
EEN
RU STEN LAN D
AeSuïiiessÉa JsEPgang n' 233
O
CENTIEMEN H
NUMMER
ABONNEMENTEN:
Zes maanden 4 franken. Een jaar S franken.
Inschrijving in alle postbureeien van Liet land.
I* UITGAAF, 4 d. 's svmiSs m 2° UITGAAF, 7 u. 's avonds ëp
Pour touts la publicitè commerciale et finaneière du journal,
s'adresscr exclusivement a l'Agencc Réclame Godts, 2, Place do
la Bourse, Bruxelles.
ia
EUREELEN
TE BRUSSEL
GOBTSj GsarsgjüaafSj 2
Telofoon A 3299
C5
TE AALST
snenifstraat»
Telefoon 114
BestuurderJ, Van Nuffei-Be Qendt.
AANKONDIGINGEN
KI. asnk. (1 tot i 11. re».) fr. 0.60
3* bladz. (de regel) Ir. 1,00
4° bladz. (de regel) Ir. 0,30
Finaac. aankon, (per rcgol)-Ir. 2,00
Sport (per regel) fr. Ï.Ö0
Gemengd nieuws per regel) fr. 2,00
Reclit. herstel!, (per regel) Ir. 2,00
Overlijden (per regel) Ir. 2,00
Commereialc en flr.ancieolc aankondigingen zich r.'tsluitelijk te
eenden Agence Réclame Godts, 2, Bcursplaats, Brussel.
De daden van Pius X spreken even
luide als zijn woorden. Om slechts en
kele le noemen. Hot is nog niet lang
geleden,dat Z. II. eon bijdrage schonk
van 200,000 fr. voor het bouwen van
een volkshuis in llomc, en de Kardi
nalen, Prelaten en Congregaties uit-
noodigde inschrijvingen te openen
voor de oprichting van dergelijke
volkshuizen te Milaan,Verona, Berga
mo, Venetië, Turijn en Napcis. De II.
Vader schonk zijn aanmoediging aan
de verschillende sociale vereenigin-
gen, congressen sociale weken in Ita
lië, Duilschland, Nederland, Frank
rijk en Spanje.
Den 18 November van het vorig
jaar, verklaarde een der Pvomeinsche
Congregaties, dat «leenbanken, spaar
kassen, enz., door do geestelijkheid ten
sterkste moeten aangemoedigd on be
gunstigd worden,» en dat «het de wil
van den II. Vader is, dat zij bij liet op
richten, verdedigen en uitbreiden
daarvan door raad en daad medewer
ken
Het is dus, zooals Leo XIII in zijn
enow iiek Rerum Novarum zegt «De
Kerk is onverpoosd werkzaam den so
cialen toestand der lagere klassen door
nuttige instellingen to verbeteren... De
voorzorg der kerk gaat niet zoozeer in
het geestelijke op/dat zij daardoor do
aangelegenheid van het aardscho zou
vergeten. Veeleer is zijvoornamelijk
mei het oog op den arbeiderstoestand,
vervuld met ijver om ook de stoffelijke
noodeh te lenigenDe Kerk neemt
eigenaardige praclische maatregelen
ter verzachting van den stoffelijken
nood der armen en der werklieden
zij doetaPhet mogelijk om hun lot le
te verbeteren.»
Waar wijst dit alles op
Waarop anders dan dat oen zekere
mate van stoffelijke welvaart van het
hoogste belang, neen noodig is voor
den godsdienst, voor een christelijk
loven.
Pleit hier ook niet voor, wat in de
Handelingen der Apostelen verhaald
wordt «want er was ook geen nood
lijdende onder hen. Allo eigenaars na
melijk van landerijen ot huizen plach
ten die te verkoopen on den verkoop
prijs aan te brengen en voor de voeten
der apostelen heer te leggen. Maar uit
gedeeld werd aan iedereen, naarmate
bij beh oei to bad.»
Zoo bon ik gekomen, waar ik zijn
wilde, n. 1. een nieuw bewijs bijbren
gen, dat bel alcoholisme niet alléén
rechtstreeks maar ook indirekt nadeel
toebrengt aan den godsdienst; dat der
halve drankbestrijding een groot stuk
christendom is. Op stoffelijk gebied is
ons hedeiulaagsch drankgebruik een
bron van armoede.
Wij zien in't groot bewaarheid bet
Schriftuurwoord «Die een minnaar
is van wijn, zal niet rijk worden,, en
«Een werkman die aan den drank ver
slaafd is, wordt niet rijk.
De onmatigheid schrijft Mgr. v.
d. Wetering, een geërbiedigde aarts
bisschop, «wordt terecht genoemd de
kanker van onzevolkswelvaart, zij ruï
neert den meergegoede en brengt den
arbeider tot den bedelstaf. Tegen dien
kanker is geen geluk, geen fortuin,
geen gestel, geen gezondheid bestand.
Hij sloopt de grootste fortuinen,
dcret de bloeienste zaken kwijnen, ver
nietigt de beste werkkrachten... Wie
telt do porspnen, de huisgezinnen, de
families, die door dat kwaad tot ar
moede en ellende zijn gebracht
«Hoe menig bloeiend gezin» roept
Breda's kerkvoogd, Mgr. Leijten, uit,
«waarover de ongelukkige drank ach
teruitgang bracht en ondergang
Alwie eenigszins in do wereld be
kend is, getuigt de bisschop van
's Bosch, Mgr. v. d. Ven, weet meer
dan genoeg,., hoe rampzalig bet over
dadig gebruik van dezen drank is.Het
verslindt niet alleen als zoodanig bet
geld on goed, dat in menig buisgezin
voor andere zaken zoo noodig is, maar
het werkt bovendien zoo ontzaggelijk
veel onheil uit in zijne gevolgen. Wat
al dwaze stappen worden, er niet ge
daan, wanneer men door den drank is
verhit Hoevele huisgezinnen war
den daardoor niet in rouw en ellende
gedompeld
©yrep^Bssd van canema's.
I» de stad Brussel alloon zijn thans niet rain
ier dan 33 cinema's geopend. Zeven aanvra
gen om nieuwe zalen lo mogen openen zijn
bij liet stadsbestuur ingekomen, zoodat het
aantal cinema's het ronde cijfer van 40 dreigt
zal bereiken.
Daar er in do voorsleden minstens even-
reel zijn, maakt dat S0 zalen die echo uoo-
dende mededinging zijn voor schouwburgen,
on ook wel voor koffiehuizen en herbergen.
Voor enkele centiemen gaat men den
avond in den cinema doorbrengen en men
vergeet op staminee te gaan, zooals men
to Brussel zegt.
Wanneer men dit in overweging legt, is
het geen wonder dat do dertien schouwbur
gen, cirkusson en muziekballen moeite heb
ben om rond to komen.
BdosKd- en kgaasvyzeee* 8??
£jP©oi»i»5*S'siaRje- Goduronde ruim
eene maand zijn er geen nieuwe gevallen van
mond- cu klauwzeer in Groot-Brilanje n. v
voorgekomen en kan deze epidemie als ge
ëindigd beschouwd worden. Het vervoer van
vco is, uitgezonderd een paar streken in
Northumberland, thans in Engeland geheel
vrij. Nog drie havens zullen in Ierland wor
den geopend voor uitvoer onder de onge
veer een half miilioen stuks vee, sedert
Juli 1. 1., uit Ierland naar Engeland verzon
den, is geen enkel verdacht geval voorge-
komon.
ZcdeBiJkGïGsd. Wij hebben reeds
do opmerking gemaakt dat er voor het
Assisenhof van Honogouw in den zittijd van
Juli moer zaken voorkwamen dan voor do
andero assisenhoven.
Maar dat gold maar voor eenen ziltijd en
dat kan eene uitzondering zijn.
De heer Leo Euglobienne dio openbaar
ministerie was in de zaak van Momigr.ies en
Samber, onlangs to Bergen afgehandeld
decide de volgende statistiek mede
u In de provinciën Honegouw, Braband en
Antwerpen, dio bohooren tot het rcchtsge-
bied van het Beroepshof van Brussel,
kwamen 44 zaken voor de assisenhoven
voor in het laalslo jaar, waarvan de
statistiek is opgemaakt.
Er waren er voor Henegouw 32, voor
Braband 8 en voor Antwerpen 4
Niet waar do geuzengazetlen hebben reden
lier to zijn op do provincie Henegouw, omdat
er zoovolon zijn die hot Geloof hunner
vaderen hebben verloren, en waar zij met
fierheid gemeenten aanwijzen waar vele
kinderen niet gedoopt zijn, vele echtelingen
enkel burgerlijk getrouwd en waar 50 por
cent der overledene burgerlijk worden be
graven.
pesssiioetraei» sp/etpk-
"fia isBen de!pS$as£ss;55©öi*w£g!ejra
Hot Staatsblad kondigt een koninklijk
besluit af van 8 November, waardoor er
nogal belangrijke wijzigingen gebracht wor-
don aan de standregels van do pensioenkas
der werklieden van do Staatsspoorwegen,
posten en telegrafen. Do pensioenen dier
werklieden, alsook die voor hunno weduwen
en weezen zullen daardoor eene merkelijke
verliooging ondergaan.
Bïï we^w&ngiisig w&ïh het t?es3-
guaiulngsrecli)^ Rends lang be
staat er eene beweging tot afschaffing van
hot verhunningsrecht. Tijdens de Begrooting
van's Lands Middelen heeft het katholiek
Kamerlid, lieer Maonhaut, een amendement
ingediend om liet vergunningsrecht te ver
vangen door oen nieuw bijzonder recht, dat
in golijke verhouding zou zijn.
Hot vergunningsrecht, welks opbrengst
voor 1913 geschat wordt op 6,380,000 fr.,
en dat terocht komt in hot bijzonder fonds,
treft de schenkers van alcool het bijzonder
recht dat het vergunningsrecht zou vervan
gen, zal den alkool treffen bij het verlaten
der stokerij. De opbrengst zal gestort wor
den in hel bijzonder gemeentefonds.
F,x*ga.?nLlgx*±J 2r
ERGE VAL. I>o vlieger Levy der
krijgsafdeeliog deed eono vlucht over Ver
sailles. Bij het makon eener zwenking bleef
zijn to.estol aan eenen boomtak vastkleven.
Do vlieger viel ten gronde en werd met ge
broken been opgenomen.
BRAND. In do elektriekfabriok van
St. Denis nabij Parijs, is Zatordagavond,
ond 5 uro, een geweldigen brand ont
staan.
De motors schonken do noodigo voorraad
meer, hetgeen voor gevolg bad dut verschei
dene wijken van Parijs in volledige duister
nis verkeerden. Bij gebrek aan licht moest
:lcn dienst van Metropoli tain opgeschorst
worden, alsook dozen der eleklrioko trams.
Daar bot juist bet uur was waarop de ar
beiders do werk buizen en fabrieken verlieten
was de verwarring overgroot. De station
waren opgevuld van werklieden dio naar
eenen trein w; chlten, om zich huiswaarts lo
begeven. Rond '7 ure kon men don brand be
perken oneen uur later, geluk to men or in,
den oleklrieken sloom in gang lo brengen.
Alles herkreeg zijne bedrijvigheid en trams
en trains konden zjch in boweging stellen.
DE PRESIDENTSKEUZE. Volgons
eeii6 mededeeling uit Parijs aan do Poli-
tischo Correspondonz* teWeencn beeft Loon
Bourgeois zich (hans bereid verklaard een
candidaluur voor het Fransclie republiek te
aanvsarden.
Zooals men weet, hoeft M. Bourgeois tot op
eden iets dergelijks steeds afgewezen.
Thans heet het eehter, dal zij zich door zijne
vrienden hooft laten overhalen oen candida
luur voor hot presidentschap te aanvaarden
en liet valt inderdaad niet te bot v.- ij Iondat
een zeor groot aantal stemmnn op hem zullen
worden uitgebracht.
3Z7-x-vL-tisjc5xia.xxca.
IN DEN RIJKSDAG. Zaterdag is de
bespreking bcgonn )n van bol wetsvoorstel
door do regeorii-g vooj-gedrag-on, om aan den
Staat den alleenhandel der petrool lo verze
keren. Dit wolsvoprstol hoeft weinig kans
door do Kamer aangenomen te worden.
De volksvertegenwoordiger Worm heeft
it) naam dor socialistische partij verklaard,
dat het voorstel in den huidigen vorm door
de Kamer niet aaimeemlijlc is. Do lieer
Ma oyer in naam van hot Centrum heeft reeds
to kennen gegeven dat hij on zijno partij
legen het voorstel zal stemmen.
Hij voegde or hij dat dezo boslissing reeds
genomen was, vóór do bespreking der wel
op do jezuielcn on dus niet aan een» wille
keurige handelwijze van liet Centrum mag
toegeschreven worden.
AAN HET IIOF. Koning Manuel van
Porfugaal, langs Berlijn reizende, is door
den Keizer en (io Keizerin, Zondag middag
op oen feesluiaal onthaald.
TRAGISCHE LIEFDE. Een ongewoon
liefdedrama word afgespeeld in een hotel van
Lemberg, waar een heer, vergezeld van
twee juffers eene kamer had gehuurd.
Nauwelijks hadden do gaston de kamer
betrokken of schoten weerklonken.
Do hotelbedienden snoldon toe, doch von
den de deur op slot. Dadelijk werd dezo open
gebroken. Zij zagen een schrikkelijk schouw
spel op eene sofa lagen de lijken dor rnois-
jos. Beider hoofd was doorgeschoten. Nevens
haar, op den vloer lag in een bloedplas, de
zwaar gekwetste jongeling, dio nog enkel
eenigo zwakke teckcns van loven gaf.
Uit bet door do policie ingestold onderzoek
bloeit dat de jongeling, de genaamde Tchulzki,
do verloofde was van een dor slachtoffers,
do gezusters Bqzoucki. Daar dezo beiden
hom evenzeer beminden, was tot de drievou
dige zelfmoord besloten.
Spasaj o
OVERLEDEN. Men herinnert zich nog
do schrikkelijk© ramp in den cinema van
Bilbao. De stedelijke geneesheer, de heer
Goiry, die do lijkschouwing dor slachtoffers
moest doen, was zoo zeer ontroord door de
afgrijselijke wonden welke de jeugdige
slachtoffers hadden bekomen, dat hij zich to
bed moest begeven en aan de gevolgen dier
gemoedsaandoening overleden is.
jRiislami
ONTBINDING DER DOUMA. Eon lid
der Russische regeering heeft verklaard dat
men verplicht zal zijn do niouwe Douraa te
ontbinden, aangezien do Octobristen met do
linkerzijde samenspannen. De blok welke zij
vormen is eon onoverkomelijke hinder
paal van de regeering welke op die wijze in
de onmogelijkheid is to besturen.
STEENKOLEN KRISIS., In antwoord
op eene vraag van bet ministerie van koop
handel, heeft de burgemeester van Odena
laten weten dat binnen eene maand do voor
raad stonnkolen in Rusland zal uitgeput zijn.
Vreemde landen zullen kolen moeien in
voeren ten einde de krisis te voorkomen.
DE TROONOPVOLGING. Do zoon des
keizers is voortdurend ziekelijk. Men vorzv
lcort dal hij aan ecno ergo beenderziekto lijdt,
die, zelfs in goval van genezing, bon voor
gansch zijn lo-von gebrekkelijk zal maken.
Alhoewel de 't Zaai* van Rusland slechts 44
jaren telt spreekt men toch in zekere kringen
van zijnen opvolger.
De grootborlog Michel Alexandrovitch,
verzaakt aan alle recht van troonopvolging.
Do titel van koizer van Rusland zoude dan
moeten overgaan aan den groothertog Pau!
Alexandrovitch, oom van den tegenwoordi
ge» keizer, geboren in liet jaar I860. Deze
heeft oenen zoon do groothertog Dimitri,
welke nu 21 jaren telt, en als dsn vermoe
delijke» troonopvolger van den keizer van
Rusland mag aanzien worden.
jez sa. se 2- sa- 23. ca.
DE STEMRECHT VROUWEN. De
heer Redmond eene redevoering uitspre
kende to Balsion, werd langdurig onder
broken door dc stemrechtvrouwon en moest
eindelijk het spreekgestoelte verlaten.
l)o heer Redmond handeldo over do Home
Rule en weerlegde de bewering dal do nieu
we wot de verdrukking der protestanten
zoude teweeg gebracht hebben..
WERKSTAKING. De ijzerenwegbe-
dienden dor North-East aniline hebben
het werk geslaakt alhoewel do hareolbedien-
den op hunnen post gebleven zijn.
Van lieden af telt men reeds moer dan
3.000 werkstakers dit getal schijnt to ver
meerderen. Eene poging tot opbreking
der spoorbaan is vastgesteld te Conselt. Do
dagbladen wordou bij middel van automo
bielen naar hunne verschillende bestemmin
gen gevoerd, doch alles ondergaat ©one
grooto vertraging.
Do statie van Newcastle is opgepropt mot
Listen en pakken die moeten verzonden wor
den.
Deze workstakingia ecnoprotestatio tegen
liet bestuur, omdat oen machinist eono straf
had ontvangen ter oorzako van dronken
schap. Het bestuur heeft kenbaar gemaakt
dat al dezen die bet work niet aanstonds
hernemen, zullen afgedankt worden.
MOND- EN KLAUWZEER. In de
buurt van Alisford in Kent, waar liet mond
en klauwzeer zich weer heeft vertoond,
maakt men nu ijvorig jacht op do kraaien.
Men vermoedt dat die, door in besmet strooi
of gras to pikken, do kiemen van do ziekte
opnemen on dan verder dragen. De gewone
jacht is in don omtrek gestaakt ->m te ver
hoeden, dat do honden op do besmette boe
ven komen.
Sedert heeft de ziekte zich op twee plaat
sen te Birkenhead vertoond.
STEMRECHTDAMES. —De kiesrecht-
feeks, dio to Aberdeen oen predikant met de
hondenzweep tweemaal in hot gezicht heeft
geslagen,in den waan dal zij minister George
voor bad, is veroordeeld lot twoe pond boete
of tien dagen gevangenis. Overeenkomstig
do bekende taktiek verkoos zij do gevange
nis, waar zij bad er met do boete van twee
pond af kunnen komen. Een zonderling
liclito straf voor het misdrijf
DE REGEERINGEN DE STEMRECHT-
DAMES. M. Lloyd George verklaarde
zich bepaald voorstander van het Noorsch
stelstel, waarbij stemrecht wordt verleend
aan do vrouwen-eigenaressen en aan do
weduwen van kiezers.
Iiet is ook in dien zin dat het amendement
van M. Dichinson aan do regeeringswet op
het stemrecht is opgevat.
De minister sprak die meening uit aan öono
afvaardiging der liberale Gallische vrouwen
verenigingen. Hij voegde er bij dal do mo
gelijkheid om in liet Lagerhuis eene meer
heid te vinden voor een feministisch amende
ment, in govaar was gebracht door do han
delwijze dor strijdende stemrechtdames, die
sommige leden van liet kabinet beletten
hun steun te verleenen aanMe eischon dor
vrouwen. Nochtans is M. Asquith een man
van zijn woord en zal hij zijno belofte niet
vergeten in de «Franchisclio BiMf eene be
paling te schrijven ten voordeele van de
ontvoogding der vrouw zoo het Lagerhuis
vooraf in dien zin stemde. Do kieswet zal
voor het lagerhuis komen in de 2e of 3° week
van Januari.
Italië
DE UITSLUITING OP DE TRAMWEGEN
Men herinnert zich do werkstaking op do
tramwegen te Napels, die aanleiding gaf tot
groote moeilijkheden en gedurende verschil
lende dagen bol reizigersverkeer in de grooto
Italiaanscho stad stil legde. Eene dergelijke
werkstaking dreigt weer los to barsten. De
werklieden en beambten van vijf maatschap
pijen zonden aan den gemeenteraad een
protest tegen de handelwijze der trammaat
schappijen, die kuuuu klachten afwezen.
Men vreest dat eerlang eene algemcene
.werkstaking op de tramwegen zal uitbreken.
DIEFSTAL. Het ministerie vanOorlogzond
naar hel eiland Rhodes eene som van 160,000
frank vervat in twee pakken. To Brindisï
moesten zij op den stoomboot gebracht wor
den, doch men beslatigde aldaar do ver
dwijning der som. De vermoedens violen op
do bedienden van don post dio onmiddelijlc
aangehouden werden.
ONCfonWERPING. Vijf katholieta
Italiaanscho dagbladen hadden van don II.
Stoel eono verwittiging ontvangen, teneinde
niet too te geven aan zekero hcdendaagsche
strekkingen. Do Ossorvalore Romano drukt
den wensch uit dat zij als getrouwo kinderen
dor II. Ivork aan do Vaderlijke stem dos
Pauzen zouden gehoor geven. Heden lezen
wij in don Courier d'Itame, dat in naam der
vijf bedoelde bladen, volle onderwerping be
tuigd wordt aar. den II. Stoel en voortaan
door woorden en werken, dio gehechtheid
meer en meer zal uitschijnen.
ft
Beweging ten voordeelt) der Armeniërs
Er ontslaat eene algomeene en internati
onale beweging ten voordeele der Armeniërs.
Hot schijnt van lieden af zeker, dat liet lot
dier bevolking in ruime mate zal verbeterd
worden, misschien mogen de Armeniërs ook
hunno volledige onafhankelijkheid logcinoet
zien. Sommige Armenische kringen werkei?
om heol Armenië onder het prolectoraat tt
stellen vau Rusland.
Turken in Bulgarië
Het aantal Turken dio als krijgsgevan
gen naar Bu1 ariö werden medegenomen
beloop! lot 18.000, waaronder 300 officiors.
Daar zijn niet bijgeteld do 6000 krijgsgevan
gen van Salonika, dio naar Bulgario moeten
overgebracht worden*
Vredesonderhandelingen
Eene verklaring van Kiamil-Pacha
Iu eene intervieuw hoeft Kiamil-Pacha
verklaard, dat Turltyo nooit zoo dulden dat
Servië Albanië in twee deel en doorsnijde.
Wat nu het deelmaken van Turkyo van de
Balkaansclio verenniging aangaat desaan-
gaande is niets besloten en hangt alles af
van de voordeele» welke Turkye in dat
verbond zou kunnen vinden.
Dg vertegenwoordigers van
Griekenland te Londen.
Griokenland heeft zijne vertegenwoor
digers aangeduid, dio naar de conferentie
van Londen zullen worden afgestuurd. Het
zijn MM. Scoulaudis, Gonadjos, Slreit, Poli
lis, Danglis, Nolascas en Escadaclilon.
Nog eeno reclamatie
van wege Griekenland
M. Venizelos, kabinelshoofd van Grioken
land, heeft eene algemeene reclamatie ont
vangen van talrijko Grieken, hom herinne
rende dat do schadeloosstellingen door Tur
kije verschuldigd, sedert 1896,om reden van
bet uitmoorden der Armeniërs en loopend©
tol de som van 115.000 Turkscho ponden,
nog niet betaald zijn. De ondertcukonaars
van die aanvraag wenschen dat M. Vonize-
zelos in do aanstaande onderhandelingen van
die zaak ook rekening boude.
Algemeen plan der onderhandelingen
Men seint uit Sofia dat de onderbandelaars
dor bondgenoten voornemens zijn do zaken
le bohandon van het verbond tojenover Tur
kije, zonder zich te laten beïnvloeden door
geschillen of overeenkomsten die zich lus-
schen do bondgenoten kunnen voordoen.
Toestand in Servië.
De Serviors verklaren dat zij aan Turkyo
niets zullen vragen dat Turkye niet geven
kan.Nochtans itulion deSorviers niet to lank
moedig zijn cn zich door de Turken laten
rond den tuin leiden.
Turkye schijnt wol rechtzinnig den vrede
te wenschen, daar hot den wapenstil
stand aanvaardt en de belegcrdo plaatsen
in eenen gnnscbon neteligen toestand laat
verkeeren. Van den andoran leant hot bande
len om den vrede van Turkye mot Griekon
land, dat nochtans geen wapenstilstand wou
aangaan, is ook oen bowijs dot Turkyo
waarlijk den vrede begeert.
De Serviërs blijven eene zeehave eischen
Al de handelaars van Sorvie en zij maken
eene invloedrijke klas uit hebben eene
petitie naar don koning gericht, opdat do
vraag van eene zeehave op do Adriatischo
zee gehandhaafd worde.
Een komplot in Polen.
Men beweert drt de grooteen eenigo reden
die Rusland en Oostenrijk aanzet elkander
te verstaan, in plaats van elkander den dui
vel aan te doen, is, de ontdekking van eene
grooto samenzwering te gelijkertijd in Rus
sisch en in Oostenrijksch Polen ondekt.
