DE HEMELKONINGIN
IE HISTORISCHE STOET
a fa
De Viering van het Jubilé
der Kapel yan Onze Lieve Vrouw ter Druiven in i815
GELEGEN H Ei DS-CANTATE
PONTIFICALE HOOGMIS
m p ft 1
VERVALLEN
Programma der feestelijkheden van Onze Llev© Vrouw ter Druiven te Aalst in 1913
Woorden van E. P. Evarist Banwens
Muziek van M. öustaaf Pap
25i~»0
~~24 Maart cm 3 ure (Tweede Paaschdag),
30 en 31 Maart, 6 en 7 April.'
Zondagen 6 en 13 Juli
in open lucht, op Zondag 20 Juli ooi 10 ure.
Zondagen 20 en 27 Juli,
ï'33 EN 24 FEBRUARI 191$
DE VOLKSSTEM
Ia het rekeningboek der Werfkapel, gehouden door dfn Koster Engelbertus De Ries, sedert de heropening van de bidplaats den 15 Augusti 1805 tot het
ïaar 1827, (boek thans neergelegd in het Stadsarchief,) staat eene beschrijving van de godsdienstplechtigheden van het 450 jarig jubilé gevierd in 1815. Deze
is niet zonder belangwekkend te zijn, als getuige van de godvruchtigheid onzer voorouders. Wij deelen ze hier letterlijk mede.
Kort verhael van de solemnityd ran den
Jubile govi8rtin het jaer 1S00 vyfthien, op
ion 4 November^ wezondo Zaterdag naer
middag.
Ton 3 ueren wierd den Jubile geopont
3oor het zingen van den lofzang Veni
Creator Spiritus door den Eerweerdigen
heor Forclinandus Lefobvre, aen den autaer
van de Alderheyligste Maget in liaere
Capello. Naer dient heeft men het Miracu
leus Boeld uyt haere capelle gedragen naar
de hoofdkerk, in de volgende order
Voor uyt eene schoone nieuwe vaon van
de capelle, dan de weeskens, dan eenen
nieuwenslandaert, een groot getal jonge
maegdekens alle gekleed in het wit, dan
hot broederschap van den H. Jacobus met
hunnen star.daert, dan eenen grooten nom-
ber van flambeewen, dan geheel de clergé
van de groote kerk met het kruys, zingende
onder den weg do litanie van de Alderhey
ligste Magot Maria, de guldo van den
H. Joris, vier kloyno vaentjes tot lof van de
HL Magot Maria, dan hot Miraculeus Boeld,
net zyne proviseurs, opgevolgt door eenen
grooten nomber van volk, onder liet geluyd
Ier groote klok en het spelen van don
jejaerd.
In do kerk gokoomen zynde. naer het
tingen van veele gebeden, heeft den Ouden
en Eerweerdigen heer Deken Dominicus
Van de Voorde een lofrede tot opening van
den Jubile acn den ingang van den koor
gedaen. liet heylig beeld was geplaetst in
het midden van do kerk, alder kostelyks
gekleed.
Alsdan wierd solemneel lof gedaen aen
den h'oogcn autaer, denwelken prachtig was
vorsiert, benevens geheel de kerk met schrif
ten, lauriers en öranjeboomen.
Zondag, vyfden November, heeft den
Eerweerdigsten heer Maurisius, prins do
Croglio, bisschop van Gend, dos morgens,
iet heylig sacrificie der Misse gecelebreert
ten den hoogen autaer, gekleed in het ponti-
icael gewaed van de capelle, en ten 9 ueren
viori de solemneel» hoogmisse gedaen door
ien Zeer Eerweerdigen heer Joannes
"jcurre, grooten vicaris-generael van hot
Bisdom van Gend, geassisteert door veele
priesters, in het groot musiek, bijgewoont
door den voornoemden Eerweerdigen heer
Bisschop, met zyne bediende, den welken de
hoogmisse heeft bogonst aon don voet van
den Autaer.
Naer de welke do processie solemneellyk
uytging door de stad in het volgende order
Primo, voor uyt, de beste en geweyde
vaen van de capelle, dan de weeskens, het
oud broederschap van don II. Apostel Jaco
bus met hunnen standaert, het broederschap
van den H. Naom Jesus met hunnen stan
daert. hot broederschap van do II. Moeder
Anna insgelijks mot hunnen standaert, het
guide van don H. Sebastianus met alle hunne
cerleekens, het guide van den II. Joris ins
gelijks met alle hunne eerteeken, de beste
vaen van den II. Roozekrans, den standaert
van de capelle, dan het Miraculeuse Beeld
van de Alderheyligste Maget met vier kleyne
vaentjens, do proviseurs van de capelle roncl
het II. ..Beeld en den Eerweerdigen Pater
Bayens gekleed met eene kostelijke koorkap
op dewelke is gebordiert de Boodsahap van
de H. Maget Maria, welken feestdag in do
zelve capelle geviert word van over honderd©
jaeren, dan de beste vaen van hot Alder
heyligste Sacrament, volgende, met eenen
grooten nombor van flambeewen, de heeren
proviseurs van den H. Roozekrans en de
heeren Kerkmeesters allo met brandende
flambeeuwen, weikon nombro was over
groot, dan volgde de clergé van de groote
kerk, de heeren van het Gollegie, menigvul
dige heeren pastoors van do naburige paro
chiën allo gekleed met koorkappen.
Het hoogweordigsto heylig Sacrament des
Autaers wierd gedragen door den voornoem
den Eerweerdigen heer Bisschop van Gend;
allen ond6r het geluyd van de groote klok
on het speelen van den beyaerd.
Niemand kan uytsproken den nombre van
het volk die de processie opvolgde, tenzij
die liet gezien heeft, opgetoogt in groote
devotie.
De voornoemde precessie gekoomea zijnde
aen de capelle van de Alderheyligste Maget
op de Werf, dewelke op het aWerkostelijksIe
was versiert met nieuwe sieraeden hetzy
kandelaers en alle wat den Autaer aenging
6n eygen aen de capelle, schoone schriften
en coronecons (jaarschriften) heeft den Eer
weerdigen heer Bisschop het Alderheyligste
Sacrament des Aulaers aldaer op don Autaer
in het tabernakel geplaceert, daervoor kos
telijk versiert. Naer eenige lofzangen gezon
gen te hebben heeft den Eerweerdigen heer
Bisschop aldaer drymael do benedictie
gegeven met het Alderheyligste Sacrament,
insgelyks aan do deur. De processie is in de
zelve order weder naer de hoofdkerk
gekeert.
Naer middag is er gepredikt door den
Eerweerdigen heer Pater Suron, gardiaen
der minderbroeders tot Brussel. Daer op
gevolgt het lof door den voornoemden Groo
ten Vicaris-Generaal, den welken op den
volgenden dag den 6aent Maandag, het heylig
Sacrificie van de Misse in de capelle van de
i Alderheyligste Maget ton 8 ueren aan God
heeft opgedffert.
Op denzolven dag is de hoogmisse, het
sermoen en het lof gecelebreert door den
Eerweerdigen heer Joannes Van den Eynde,
pastoor tot Haeltert. gebortig van Brussel.
Pynsuag7stea ïs de hoogmisse,het sermoen
cn het lof gecelebreert door don Eerweerdi
gen heer Petrus Van Stallen, gebortig van
Dendorwinninck, pastoor te Nieuwerkerken.
Woensdag S*,en zyn om negen ueren des
morgens vergaedert de parochiaenen van
Meer, met hunnen Eerweerdigen heer pastor
hunnen onderpastoor en alle hunne over-
heyd. aen de Gendsche poorte, met vaenen
en standaers en een groot getal maegdekens
medebrengende eeno kdslelyko offerande,
zynde eene goude keting en een diamanten
Kruys, kostende hondert guldens. Alsdan
zyn de proviseurs van de Capelle met den
Eerweerdigen Pater Baeyens in zyn prie
st orlyk gewaed, een groot getal jonge maeg
dekens van do Moiestraet, het guide van
den tl. Joris, liet muziek van de stad, de
vaenen en standaert van de Capelle onder
het luyden van groote kick en het speelen
v an den beyaerd, in ferme vaa Calvercade
en volle triomf, al ue Greote Merkt gegaen
naer do hoofdkerk, alwaer zy door de prie
sters aen de deure met het kruys zyn inge-
haelt, en naer eenige lofzangen, heeft den
heer Pastor de offerande aen het beeld van
de H. Maget opgeoffert en waernaer gevolgt
is do solemneel© hoogmisse en naer den mid
dag het sermoen cn hst lof, alles gecele
breert door den voornoemden heer Petrus Do
Hert, pastor tot Meer, gebortig van deezo
stad Aelst, uyt de Moiestraet.
Donderdag 9stan is de hoogmisse gecele
breert door de heeren van het Collegie, als
ook het lof, het sermoen door den eerweer
digen heer Van den Driessche, pastor tot
Erpe,
Vrydag 10<loa is de hoogmis en het lof ge
celebreert door aen Eerweerdigen Pater
Suron, en het sermoen door den Eerweer
digen heer Cappé, den bo3chme8ster van
Afllighem.
Zaterdag li-810» feestdag van den H. Marti-
nus, patroon van deeze stad, is de hoogmisse
gecelebreert door den Eerweerdigen heer
Van Eesbeke, pastoor van Ilofstaedo, on
naar middag de vespers, het sermoen en liet
lof door den Eerweerdigen heer Ferdinan-
dus Lefebvro.
Zondag i2*'*a on den laetsten dag is de
Misse gecelebreert door den voornoemden
Pater Suron, gardiaen der Minderbroeders
naer middag het Sermoen door den Eerweer
digen heer Cools, onderpastoor deezer stad
daernaer solemneel Lof door den voornoem
den heer Ferdinandus Lefebvre, gevolgt
door den lofzang Te Deum onder het
herhaelt geluyd der triomfklok. Naer het
geven der benedictie van het Alderheyligste
Sacrament des Autaers is het heylig beeld
weder uyt as hoofdkerk gedraegen naer
haere rustplaets in de volgende order
Primo, de weeskens, een ontelbaer jongo
maegdekens alle in het wit kostolyk ge
kleed, het musiek van de stad, eer.en over-
grooten noinber van flambeewen brandende,
allo de vaenen en standaers der broeder
schappen en van de capc-llo, het guldo van
don II. Joris met hunne eereteekens, alle
de priesters van de stad, menigvuldige hee
ren van pastors der naburige parochiën, on
der het zingen van veele lofzangen, gaende
in volle corpora met het Kruys voor hot H.
Beeld, alles onder het geluyd jjler triomfklok
en het speelen van den beyaerd, langs do
Groote Merkt, langs ae Nieuwstraot, Kejr-
serstraet, Lange Ridderstraet, naer de ca
pelle van den II. Gee3t in de Kattestraet,
dowelke met schriften, coronecons, hoornen
en menigvuldige lichten versiert was. Naer
daer gezongen te hebben den lofzang Salve
Regina is de processie voortgegaen door
de Kattestraet wederom al de Groote Merkt
naer de Moiestraet, dewelke tot den halve
met schoone hoornen en laurieren dreefge-
wya was versiert. Malgré den avond waoren
de straeten gestroot met groene kruyden en
witte zavel. Aen do capelle van de Alder
heyligste Maget gekoomen zynde was ge
plaetst eene schoone arke versiert met
schoone coronecons, schriften, vaondeis,
schoone raere bloemen, alle couleuren van
lanteerens met brandende lichten, hetwelk
een overschoon gezigt gaf alwaer het mi
raculeus beeld is doorgedraegen tot in haere
oude rustplaets, dewelke zoo schoon ea tref-
felyk was versierd als den eersten dag.
Als höt H. Beeld was geplaceert hebben
alle de priesters God bedankt met menig
vuldige lofzangen over de gunsten dewelke
door de Alderheyligste Maget bekoomeu
waeren. Het volk was geplaetst van aen de
capelle-tot aen de Groote Merkt gelyk deo
haerinck in de tonne, zittende al 04) hunne
knieen, weenende van devotie als de pries
ters den jubilé slooten.
Niemand kan uytleggen den noaifeer vaa
volk zóówel van de omliggende parochiën
als van de stad, alhoewel het diep in den
avond was.
Menigvuldige verharde zondaers K/a door
deeze,solemnityd tot berouw en bekeering
gehragt.
Omnia ad majorem Dei gloriam ei ad
laudem Sanclitiimce Virginia Mavios.
AUcs tot meerdere glorie van God en lof
van de Alderheyligste Maget Maria.
Zondag-mengelwerk.
34* Vervolg.
O ja, ik herinner my dat nog zoer goed.
Haar ik had, om do waarheid te zeggen, het
jevvaagd te hopen, dat...
Eu ik heb het gewaagd te hopen, dat de
leer kamerjonker do vriendelijkheid zou heb-
ton om wat zijde voor mij op to winden.
-O ja,. met geestdrift ik ben uw slaaf,
loe met mij wat gij wilt I geef mij haringsa-
ade on ik eet ze, geef mij zydo cn ik wind ze
>p. Niets is voor mij te zwaar of onmogelijk,
:oo ik daardoor slechts in staat ben, uwe
jnnst to verwervon.
Wol nu, heb dan maar do goedheid voor-
ïit naar de woonkamer te gaan ik volg aan
stonds.
De kamerjonker legde met lange schreden
"(Kon geringen afstand af tusscheu de provisie-
on do'",twoonkamer. Ilier aangekomen, zetto
It ij zich z wijgond en geduldig op eenen stoel
naast de t.ïofa. Hij had duizendmaal van
ridders geleZbon, dio aan de voeten hunner
'lamos zaten'en met hare lokken speelden.
Hem was hot nu ^vooreerst wol maar bescho
ren, om met de zijluien draden zyner schoone
to spelen echter lioi 't was om to beginnen al
vast iets.
Maar ach, hoe langer werd het ronde, vergo-
aoegde gezicht van don kamerjonker, teen
Amalia binnentrad en allo hoop op oen ver
liefd herdersuurtje hem benomen werd deur
hot gezicht van een garonwinder, dien zij
in de hand had en voor liaren aanbidder ne
derzette. Op net gedraaide pinnetjes hingen
talrijke streegen zijde eeno toegevouwen
lcaart was er bijgevoegd; en nu was de ka
merjonker niet te goed, of hij moest, volgens
zijn aanbod, zijde opwinden.
Voor dat hij in zijne wanhoop In slaat was
een woord uit te brengen, was Amalia reeds
weder verdwenen, en zoodoende bleef -hom
niets over dan zijn arbeid te beginnen, in do
hoop dat zijne gehoorzaamheid hom weldra
goede vruchten zou deen plukken.
Amalia maakte zich dezen tijd ten nutte,
om het huis door te vliegen, overal waar hare
tegenwoopdïgheid voreischt werd en toen
zij, nadat zy zich gekleed had, hare moeder
een nieuw lint rond de muts strekte, sloeg
het juist half zes ure. Klaas had zich echter
neg niet laten zien.
Do angst cn toorn van den luitenant-kolo
nel konden geene grenzen meer. Hij stormde
van de eene kamer in dö andere, en verwen-
schte lieimolyk alles wat hem in deu weg
kwam. Overluid durfde hij evenwel aan zijne
gal goeno lucht geven, omdat de kamerjonker
volstrekt niet merken mocht, in welke ver
slagenheid het geheime gezin zich bevond. De
lezer zal echter moeten toestemmen, dat de
luitenant-kolonel ditmaal ii.derdaad groote
reden had, om iti eeno kwade luim to zyn.
Aan Klaas was opgedragen om citroenen,
rhum, wijn on zelfs brandewyu mode to bren
gen, waut van dit alles was op Tunefor-s niets
voorhanden. Aan punscli viel thans reeds
niet meer denken, maar men zou toch later
de gasten een glas toddy hebben kunne» aan
bieden.
Mevrouw von Dressen had wel in tranen
willen uitbarsten. Had zij niet aan Klaas be
halve vloesch en viscb, nog belast, suiker,
chocolade, rozijnen, kaneel, on wat nog het
ergste was, ook thee mede te brengen Van
al deze dingen toch had de kamerjonker hot
laatste overschot verslonden. Met eon hart
vol bange zorg trad zij eindelijk hot .voorver
trek binnen, om a'.lengskons opdageude gas
ten te ontvangen.
Slechts zy, die zelve eenmaal in dergelijke
omstandigheden hebben verkeerd, zijn in staat
zich een donkbeeld te maken van do tegen
woordige stemming van mevrouw von Dres
sen. Het theewater kookte, de kopjes stonden
in regelmatigo orde, de theebreedjes verhie
ven zich in sierlijke'piramiden, en het wei
nige suiker, dat men nog had bijeengeschar-
rehl, lag op een suikerscliaal zoo voel mogo-
lijk uitgespreid, zoodat daarmede omtrent de
bodem bedekt was. Doch wat kon hem dat
baten Het sloeg zes uur, en nog was er geen
thee in huis. Klaas scheen mot zijno gansche
lading van do aarde verdwenen te zijn tel
kens wanneer er een nieuwe gast verscheen
en over do strenge koude klaagde, was het
den luitepant-kolonel als werd het vagevuur,
waarin hij zich bevond, opnieuw opgestookt.
Wy zullen zoo aanstonds eenen warmen
kop thee drinken, sprak de vriendelijks gast
vrouw met eonen glimlacfï op do lippen, ter
wijl zij inwendig aan vertwijfeling ton prooi was
Kan ik u bij het inschonken holpen
vroeg Mina do goedhartige dochter van den
predikant, terwijl zy naar Amelia toetrad, dio
die zich aan de theetafel met het heen en weer
zetten der kopjes bezig hield, om in haren
zielangst toch iets te doen.
Bij hot inschenken helpen hernam
Amalia. De hemel gave dat wij maar zoo ver
waren, dan zou ik hot wel alleen klaren
Doch begrijp eens, beste Mina, onze Klaas
dien wij gister morgend vroeg naar de stad
tot hot inkoopen van al het benoodigde hebben
gezonden, is nog niet terug, en zoo alles wel
was, moest hy reeds heden morgend om
negen ure torug zijn geweest.
Wat zegt gij, Amalia! Hebt gy geene
thee in huis
Neen, geen thee, geen suiker, ja niets
van hetgeen men noodig heeft om een gezel
schap, te ontvangen antwoordde Amalia in
vertwijfeling.
Dan moeten wij op de eene of andere
manier rpad schaffen, sprak Mina. Zoo als ik
zie is er ten minste op dat schaaltje nog wat
suiker vul twee anderen met honing, die
in uw hnis nooit ontbreekt. Gij hoort immers
dat bij dit afschuwelijke weder iedereen hoest
en over pijn op do borst klaagt. Ik zal zeggen
dat ik u daar uitdrukkelijk om verzocht heb,
en wil wedden, dat alio gasten honing in thee
zullen gebruiken. Voor den verlekkerden
kamerjonker, die er misschien minder graag
op zal zyn, is het voorhanden suiker in allo
geval voldoende. Verlaat or u op; hot zal
alles overheerlijk gaan
O, onwaardeerbare Mina, hoe dankbaar
ben ik voor u voor uwen goeden raad t Maar
wy hebben ook geen enkel blaadje thee in
huis.
Bekommer u daar niet om, er is inder
daad geen gemeener goed ter wereld dan dio
groene thee. Hebt gy niet wat kaneel en oran
jeschillen, of althans eon paai'kruid nagels-ia
uwe provisiekamer
Ja, dat hebben wy, maar, lieve Mina...
Nu, dan is alle nood ten einde. Werp
eene kleine hoeveelheid gedroogde kruisbes-
senblaren en even zooveel aardbezieblarea en
benevens wat kaneel in den trekpot, en
schenk dan op dat brouwsel kokoud heet
water, dan krijgt gij de lekkerste thee vaa
de wereld. Wy drinken bij ons nooit anders,
en Lamm zegt, dat te Rundenas bij don graaf
waar hij gouverneur is geweest, de tbeo niet
half zoo lekker smaakte als bij ons. Doch laat
ons spoed maken, lieve Ik zal u helpen gij
zult zien, welk een aftrek onze thee zal heb
ben. Terstond hierop begaven zich de beide
meisjes naar de keuken-
Nauwelijks waron er tien minuten verloe-
pon wanneer zich in de voorkamer hot groote
theeblad met a' zijne toebehoorten vertoonde.
Bij dit gezicht had mevrouw von Dressen bijua
eenen gil van vreugde geheven.
Wel, lieve Lamm, is Amalia niet eene
gastvrouw uit duizenden?riep Mina. Ik klaag
de over de koude die wy» gevat hebben, en da
delijk is zij daar om honing klaar te ma-
keu, en welke honing Men vindt dion ner
gens zoo holder on geurig dan hier op Tune-
fords, on het zou zonde zyn. hem niet te proe
ven. (Wordt voortgezet)
