WATERLEIDINGEN
€1
'T EEN EN 'T ANDER
Ob Belgischs slgofnbGct Liège
buitenland
Gebeurtenissen
in de Balkanen
Negentiende Jaargang n' 135
Donderdag 12 Juni ISI3
W
JU GS* lES X_i 33
Bestuurder 'J.
Van Nuffel-De Gendt.
Prijskamp van Rome
2 CE1MTIEMIEN HET NUMMER
ABONNEMENTE N>'
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureelen van het land.
1° UITGAAF, 4 o. 's avonds et* if® 2" UITGAAF, 7 o. 's avonds
Pour toute la publicité commorciale et finaneière du journal,
s'adresser exclusivement a I'Agence Réclame Godts, 2, Place de
Ja Bourse, Bruxelles.
BUREELENs
TE BRUSSEL
i GOQTS, Beursp!aat8| 2
Telefoon A 3299
TE AALST
Kerlcatraat ©i
Telefoon 114
AAN KON DIGI NGENi
£1. aank. (1 tot 4 kl. reg.) tr. 0,60
3* bladz. (de regel) tr. 1,00
4* uladz. (do regel tr. 0,30
Finane. aankon, (per regel) fr. 2,00
Sport (per regel) fr. .00
Gemengd nieuws per regel) fr. 2,00
Recht, herstelt. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commorciale en finanoieele aankondigingen zich uitsluitelvjk te
wenden: Agence Réclame Godts, 2t Beursplaats, Brussel*
Er zijn, in België, 2,629 gemeenten
flie, volgens de officieële statistieken
van 31 December 1907, 7.489.000
inwoners hebben.
Daaronder zijn er maar 575 gomeen-
ten met waterbedoeling, voor eene
bevolking van nagenoeg 3.200.000
zielen. Daarenboven dienen er voor-
behoudingen gemaakt met bet oog op
do hoedanigheid var. bot water voor
verscheidene dier gemeenten.
Het gebeurt zelfs dikwijls dat
eene gemeente, slechts eenige wijken
voorzien zijn van eene waterbedeeling;
anderdeels zijn er soms, in eene zelfde
gemeente, twee of moer onderschei
dene waterleidingen.
Alhoewel do wet van 18 Augustus
1907 op de vereenigingen tusschen ge
meenten veel vooruitgang verwezen
lijkte in de zaak om drinkbaar water
Ie bezorgen aan het land, heeft zij be-
doelde leemten laten bestaan en de
uitslagen niet opgeleverd welke men
bot recht had er van te verwachten.
Weinige gemeenten, immers, heb
ben. hot gemak, welk de wet haar'aan-
biedt, te baat genomen, 't Is dat de
ondernemingsgeest die overigens maar
eene zeldzame gave is, dikwijls ver
lamd wordt in beraadslagende licha
men zooals de gemeenteraden, en
zulks door omstandigheden die het al
gemeen nut niet aanbelangen en dat,
laat list ons bekennen, die onderne
mingsgeest meer en meer teleur gaat
in eene samenleving waar men boe
langs zoo meer op Staats voorzorg
schijnt te rekenen.
Er is dus een spoorslag noodig om
de bedeesden aau te moedigen, een
prikkel om de ingesluimerden op te'
wakkeren dat zal do nieuwe wet
doen.
Hot doel en de inrichting van dat
stelsel, verre van da vrijheid der ge
meenten aan banden te leggen, of baar
voor het inrichten van eene waterlei
ding eene tusschonkomst op te leggen
waarvan zij mogelijk niet graag willen
weten, zal dus veeleer hierin bestaan
kosteloos te liaror beschikking te stel
len. eene ondersteuning waartoe zij
onkel naar beliefte hare toevlucht zul
ïeu nemen.
Maar baar goed begrepen belang,
de bekommering om een gezamenlijk
werk te verrichten dat voordeel aan
eene gansche streek verschaft, om de
kosten van aanleggen, onderhoud on
beheer zooveel ais mogelijk te beper
ken, om den Voorraad beschikbaar wa
ter redemalig en zuinig te bedeelen,
aïsmede de voordeelen van gezamen
lijke finnncieëfe oplossingen, zullen de
gemeenten er toe aanzetten zich lot de
nieuwe inrichting te wenden die haar
alle waarborgen en alle gemak zal
verschaffen om haar doel te bereiken.
Men mag dus zeggen dat bet ont
werp een nieuwe en stoute stap voor
uit is op 't gebied der volksgezondheid
cn aan eene wezenlijke noodwendig
heid beantwoordt.
Onlangs deden onze Noorderburen
insgelijks een stap in die richting, doch
op een minder uitgestrekt gebied.
De eilanden van Nederlandsch Zee
land zijn nagenoeg volstrekt zonder
drinkwater. Men hoeft er hot inrichten
van gewestelijke waterleidingen ter
studie gelegd en die studiën liepen
uit op het stichten van een onderlingen
gemeentendienst die voorziet in het
bevoorraden van gnnzch Zuid-Beve
land, dat acht en twintig gemeenten
begrijpt.
Het water wordt opgevangen langs
vijf met buizen bekleede putten van
20 centimeters doorsnede. Het water
wordt opgepompt naar eenen water
toren, nagenoeg te midden van het
eiland Zuid-Beveland gebouwd do
waterleidingen hebben eene gezamen
lijlte lengte van 194 kilometor.
Al dat werk werd op touw gezet
door eene vereeniging or.der do ge
meenten van het eiland. Het kapitaal
der Maatschappij bedraagt 1.500.000
gulden het is verdeeld in aandeelen
van 1000 gulden ieder die aandee
len zijn op'naam, mogen enkel toe-
behooren aan de belanghebbende ge
meenten en worden onder haar ver
deeld naar gelang van hare bevolking.
Het kapitaal werd voorgeschoten door
de Rijkspostspaarbank togen 3 3/4
t. h. de delging geschiedt gedurende
den tijd der vergunning, die tachtig
jaar bedraagt, maar vangt slechts aan
met het achtste jaar dezeven eerste
jaren zullen de inkomsten dienen om
de studie en inrichtingskosten dei-
Maatschappij te delgen.
De winsten worden verdeeld als
volgt na voorafbetaling van de del
gingen, door de statuten voorzien, en
aanvulling van do mogelijke vroegere
verliezen, zal men aan do gemeenten-
rennooten een interest van 4.05 t. h.
betalen de eerste tien jaar on van
4.385 t. h. de volgende jaren. Van
het overschot geoft men 851. h. aan de
reserve, 6 t. h. aan don bestuurder,
6 t. b. aan het personeel, 3 t. h. aan
den Beheerraad. Het storten voor het
reservelonds eindigt wanneer dit fonds
15 t. h. van het kapitaal zal bedragen
en de gelden, die aldus beschikbaar
worden, dienen voor het betalen van
een tweede winstaandeel aan de ~ven-
noolen,
Wijselijk heeft men geoordeeld, dat
de inkomsten van de ondorneming,
gedurende de eerste jaren, niet zou
den toelaten aan de gemeenten do door
de statuten vereisebto interesten te
betalen, noodig om aan den geldschie
ter do verschuldigde rente uit te
keeren ook om dat te verhelpen,heeft
men een aanvangs-roservefonds tot
stand gebracht door van iedere ge-
meento ds storting van 8 t. h. boven
bare inschrijving te eischen. Die
vereeniging is geene openbare inricb
ting zij bezit geene andere rechten
dan die eener private vennootschap en
om eene gemeente water te leveren en
er eene leiding te leggen, moet zij
vooraf de vergunning van de plaatse
lijke overheid bekomen.
De Vereeniging van Zuid-Beveland
bestaat nog niet lang genoeg om ons
toe te laten reeds nu een praclisch
oordeel te vellen over hare werking en
samenstel. Er wordt hier enkel op ge
wezen als op eene belangwekkende
oplossing van de quaeslie der inrich
ting van gewestelijke waterleidingen
en ter oorzake van bare gelijkenis met
de vereenigingen van gemeentep of
met de onderscheidene bedeelings-
dier.sten, waarvan bet Belgisch wets
ontwerp, in zijne ontworpen samen
stelling, de redematigo en voor het
gansche land gelijke inrichting be
tracht.
Het stelsel van ons wetsontwerp
heett op ditvan Zuid-Beveland nog dit
ander zeer merkelijk voordeel voor de
gemeenten en voor do bevolking, dat
do Staat en de provinciën het aan-
vangskapitaal der Maatschappij in
schrijven, bestemd voor de studie en
de kosten verwekt door al do diensten
te zamen en met afgestane kapitalen
bijdragen tot bet maatschappelijk kapi
taal. voor do uitvoering bestemd. Dat
voordeel springt in het oog wanneer
men weet dat in bedoeld Zuid-Beve
land het water geleverd wordt tegen
30 centipmen of bijna 65 centiemen:
den kitbieken meter. In België zou die
prijs wraakroepend schijnen.
Een marielaatv Ton gevolge
van het geval Furnémont, zegt öeMétropole
hebben de groote bazen der socialistenpartij
besloten een kuisch te doen en maatregels
te nemen om zulkeongelukken te ver
mijden.
Men verzekert namelijk dat een socialisti
sche gekozene, die 4|oh ver van zijn gezin lo
Brussel is gaan vestigen, bevel gekregen
boeitofwel zijn mandaat af te geven, of
wel bij vrouw en kinderen weor te keeren.
Er wordt echter aan't nieuws toegevoegd,
dat de belanghebbende woedend is over dat
bevel, en besloten iieeft er niet aan lo ge
hoorzamen.
©p ds Fpaaif^harkf. Alhoewel
weden fruit tijd naderen,worden opdomarkt
nog hooge prijzen gevraagd voor fijn fruit.
De druif van Frankenthal gaat van 1,80 tot
5 fr. den kilo; de colpandrutf van 2 tot 5 fr.
Gewone kloine perzikken worden verkocht
van 40 tot 50 centiemen het stuk, doch de
jrrachtspecimens bereiken 5 fr. Kleine kistjes
aardbeziën van ronl Brussel, van 1,30 lot
1,40 fr. den kilo.
Eon aardbeziënplaliter, ondervraagd over
de fruitoogst, verklaarde dat de regenbuien
der laatste dagen v^ol geschaad hebben aaü
de vruchten. Hadden wij nog een achttal
dagen zon gekregen ,jde markten zouden door
karrevrachten beziën overrompeld zijn ge
worden.
De regen beeft nu overal aarde gespat op
de vruchten en er moat eenige dagen gewacht
worden vooraleer tot den pluk over te gaan.
Een paar dagen flinke zonneschijn zou te
stade komen, terwijl.zoo deregen aanhoudt,
veel verlies den planters te wachten staat.
Wa*eeiroe8o zeelieden. Men
meldt uit Oostonde Do 27 en 2S Juni aan
staande, zullen tweq honderd zes en dertig
aspirant-offi,eieren dér Vereenigde Staten,
Oostende bezoeken, pezo jonge lieden zullen
te Antwerpen aankopïer. met de Illinois.
Eene hartelijke ontvangst wordt de Ame-
rikaansche Uadetteu Voorbereid, zooals ook
onze kadetten van den Avenir tijdens de
laatste reis van het schoofschip, gulhartig
in Amerika ontvangen werden.
C03tgQ»sp003«weg« Een tele
gram uit Matadi, heden hier ontvangen,
meldt dat de ontvangsten, gedurende de
maand Mei 1913, beliepen tot de som van
1.315.000 fr. Do ontvangsten in dezelfde
maand van verleden jaarbedroegen 1.393.384
fr. 93.
De ontvangsten der 11 eerste maande rail
het dienstjaar 1911-1912 bedroegen 12 mil
joen 702.597 fr. 84 de ontvangsten in de
11 eorste maanden van het in loop zijnde
dienstjaar zijn van ongeveer 12.207,017 fr.
er is dus, voor hot in loop zijnde dienstjaar
eene vermindering van ongeveer 555,580 fr.
Eesï© ttïSSïSe galt. Het Londen-
sche hospitaal heeft van een onbekende eene
gift van 10.000 pond sterling ontvangen.
Een paar dagen geleden kwam oen heer in
het hospitaal, liop de learner van den sekre-
laris binnen, legde een pakje, in bruir. papier
gewikkeld, op tafel en ging heen. Do sekre-
larïs. die eerst later in de kamer kwam, zag
het pakje liggen cn, denkende dat er mis
schien eene bom in zat, opende hij het zeor
voorzichtig. Hot bevatte gcldweordige pa
pieren aan toonder voor 10.000
pond sterling. Geen enkele aanwijzing wie
de gever was.
Op oené beatuurvergadering van het hospi
taal heeft de. voorzitter zijne dankbaarheid
aan den milden onbokendo betuigd.
Het ontslag van gesel Fun-
néenent als ipeeneente^aads-
9ad van Brussel. Tot beden is het
ontslag van gezel Furnémont nog niet toege
komen aan den burgemeester. Nochtans
bevestigt een socialistisch gemeenteraadslid
het volgende
Wij hebben het ontslag van M. Furné-
mont in onze handen, doch wij zullen het
kei op eer. gepasten pogenblik gebruiken.
M. 11. Dixon <fe C°, te Middlesbrough. Het
schip meet 2187 ton brut en 1628 ton net,
De Liège hoorde toe aan de Compagnie
Nationale Bolge de Transports marilimes
(firma Deppo) en heeft de volgende afmetin
gen S4 m. 50 lang, 11 m.90 breed en 5 m.
60 diep.
Hot schip was op 2 Juni van Antwerpen
vertrokken voor Patras, Piree, Ergasteria
en Constantinopel mot verschillende lading
La Ier werd alhier het volgende telegram
ontvangen van kapitein Jozef Gilles, bevel
hebber van de Liège
Den 7 Juni werd door de bemanning van
hot schip, bestaande uit 24 koppen, rond 9
uur 's avonds, een geweldige schok waarge
nomen, waarop dadelijk werd vermoed, dat
men op een onder water drijvend wrak had
gestooten.
Het schip moet bij de botsing lek heb
ben gekregen, want kort daarop zagmen het
water in do machienkamer dringen en op
onrustwekkende wijze stijgen. Spoedig had
het water eene hoogte van vier voet bereikt.
Er werd alsdan besloten de ^edditigs-
booten in gereedheid te brengen. Tot op het
laatste oogenblik bleef de bemanning op het
schip, terwijl voortdurend noodsignalen
werden afgestoken.
Eerst den volgenden dag, rond half vijf,
wanneer het water bijna reeds tot aan hot
dek was gestegen, namen de 24 opvarenden
plaats in de reddingsbooten. De vaartuigen
bleven in don omtrek van het zinkende schip
een klein uur lator zonk de Belgische
stopmboot Liège in do diepte.
De schipbreukelingen worden door de
Engolsche stoomboot Fern field opgenomen
on to Ferrol aan land gebracht.
Volgons bekomen inlichtingen zal de be
manning per ijzerenvveg huiswaarts keeren.
•V3E33Fa.C3--A.A.IST
Het schip op eèn wrak gestooten.
Alle opvarendon gered.
(Nadore bijzonderheden).
Maandag, laat in don avond kwam te Ant
werpen de volgende tijding toe
Le Ferrol, 9 Juni. De stoomboot Liège,
van Belgische nationaliteit, komende van
Antwerpen voor Griekenland, is totaal ver
loren tengevolge een groot lok. De beman
ning heeft zich in de reddingsbooten gered
en werd door do engolsche stoomboot Terue-
held opgenomen, die hen te Ferrol heeft
ontscheept, ter beschikkiog van liot Belgisch
consulaat.
De Lid^c(ex-Fraukliu) is een stalen stoom
boot,
De laatste proef voor den Prijs van Rome
(schilderkunst), is Maandag begonnen.
De zes mededingers, die worden toegela
ten, zijn de li. h. Van Malderon, Van Belle,
Claeys, Van Riet, Regnart en Maitroux
een Aalslonaar, twee Antwerpenaars, een
Gentenaar en twee Brusselaars.
Deze jonge kunstenaars moeten eerst eene
schets maken, volgens opgave dor Jury.
Daarvoor hebben zij 8 dagen tijd, en dit werk
gebeurt in Logo
Volgens deze schels vervaardigen zij daar
na ceno schilderij. Nu zijn ze niet meer
opgesloten, doch werken in hunne loge
wanneer ze verkiezen.
De mededingers hebben drie maanden tijd
om hunne schilderij af te werken.
Op het einde dor maand September ver
gadert do jury nogmaals, tfcn einde den
overwinnaar van den prijskamp aan te
duiden.
De gelukkige ontvangt gedurende vier jaar,
eene toelage van-5000 fr., om zijne studiën
in den vreemde voort te zetten, om Italië on
de voornaamste museas van Europa te be
zoeken.
Wij wenschen aan onzen jeugdigen stadg
enoot M. Van Malderen, een schoonen
einduitslag.
irranlcrij lc
Om de onmiddelijke stemming der drla-
jarenwet te verzekeren.Het Staatsbestuur
zal aan de Kamervragen, om van komende
week af bijgevoegde zittingen te houden,
uitsluitolijk voorbehouden tot de betwisting
dor driejarenwet, waarvan het gouverne-
mont besloten is de stemming te verzekeren,
voorde parlomontaire verlofdagen.
Naar ds wijze der Zwarte Hand
Drie oosterlingen, de Turk Christos Tsamo-
poulos, 23 jaar oud, do Griek Straos Kyria-
cacos, 24 jaar oud, en eon Armeniër, Ovedis
Kurkyasharian, 18 jaar oud, lcwamen ovor-
oen om hunne ellendo naar de wijze der
Ma no Negro te heelon.Zij zonden doods
bedreigingen naar de hij zonderen hunner
respectievelijke koloniën, om zoo eene som
golds van hot slachtoffer af te truggelen.
Eenige bankiers gaven aan deze bedroigin-
gen goed gevolg; anderen bleven doof. De
drie schurken begaven zich nu tot M^Zahar-
roz, bankier; maar dezo zetto de politie op
goede baan. Na eene lange waakzaamheid is
de veiligheid erin gelukt Maandag dit uit-
heemsch driepaar in zekerheid te brengen.
HDiuitHcïilancl
De moord eener zinnelooze. Het dorpje
van Wendisch-Kietz nabij Frankfort, komt
in oproer gebracht te worden, door eon
drama dor zinneloosheid.
Eene bejaarde vrouw Kichter genaamd
In een bosch gekomen hooft zij het doch*
terkon levend begraven.
Wanneer men die afschuwelijke daad ont
dekte, had Let arme kind opgehouden te le
ven. Haar lijlc was nochtans nog warm.
De vrouw-moordenaar werd door de be
woners om liet lijf gevallen, en de gendar
men hadden alle moeite om ze tegen do op
geruide menigte te beschermen.
De slechte grootmoeder, die heel zwak van
geest is, zou nochtans geweten hebben wat
zij deed. Het vijfjarig meisje zou ook kunnen
gered geworden zijn, had de vrouw het met
het hoofd eerst, niet onder de aarde gedol
ven,
EGngeiandt
Nog de stemrechtdamos. Dinsdagmor-
gend is eene bom ontploft achter een post-
bureel van Newcastle. Men moent hier met
oen stcmrechtdamonaanslag te doen te heb
ben.
Ontdekking van wapens. De politie is
Dinsdag avond in de stallen van Hammer
smith gedrongen en heeft er 3 tok 4000 go-
weren en evenzooveel bajonetten ontdekt,
die voor Hulster bestemd waren,
Italië
De bewapening ter zee. De Tribuna p
zegt dat het komiteit der admiralen besloten
heeft dat het nieuwe oorlogschip met 8 stuk
ken van 381 schotswijdte in vier dubbele
torentjes zou voorzien zijn. Het pantser zat
32 m/m dikte hebben en het vaartuig zal 25
knoopon in de minuut afleggen. Men zal mot
vior schepen van het nieuw model in don
loop der maand aanvangen.
Rusland
Bespiedingszaak. Eene aanhouding,
De «Berliner Tageblatt deelt een ge
rucht mede, volgens hetwelk de kolonel Ki-
sinez, van den Russischen staf, Maandag in
Warschauw zou aangehouden zijn onder be
schuldiging van zich aan spionneering ten
voordeelo van Oostenrijk te hebben overge
leverd,
^Furltyö
Een ontwerp voor de vrije haven van Con
stantinopel. De Ottomansche handelska
mer, heeft besloten Donderdag toekomend*
aan het gouvernement oen rapport voor te
leggen, ten einde aan te zetten om van Con
stantinopel eene vrije zeehaven te makon.
IVT a rolsJto
In den Spaanschen Rif. Raissouli te
rug aan 't werk. Snelbericht uit Gibraltar»
Raissouli zou zich van de Spaansche voor
posten meester gemaakt hebben.
De Spanjaarden die te Arzila kampten
zouden talrijke doodou en gekwetsten tellen»
Spanje
Schrikkelijke botsing tusschen automo
bielen. Uit San Raphqël Twee automo
bielen die nabij Lagronja oefeningen deden,
voor de automobiollcoersen van Zondag aan
staande, zijn in botsing gekomen.
Do Franschman Rigal werd aan den arm
gekwetst en word het linker sleutolbsen ge
broken.
De Duitscher Saunicon werd hot onderste
kaaksbeen gobrokon.
Da koning hoeft twoo genoesheeren ter
plaats gezonden om hunne zorgen aan de
vero.ngolukten toe te dienen.
Stakerswoelingen te Huelva. De sta
king der havenwerkers van Huelva wordt
zeer bedenkelijk.
Eene mijnwerkers vereeniging bracht woe
lingen mede, zoodat de burgerwacht vor-
plicht was met geweld op te rukken.
Verscheidene personen worden gekwetst.
IV ieviw-Galedonië
Een opstand der inboorlingen. Men
seint uit Wellington (Nieuw-Zeoland)De
Pyramus vertrekt voor Noumea, met
hooger militaire bovelen.
Men gelooft aari een opstand der Canaken
op Niouw-Caledonië.
Zuid-A.frllca
Ds mijnwerkersstaking geëindigd. Van
daag Woonsdag zal hot werk in de mijnen
van Nieuw-Kleinfonloiit hernomen worden.
De Blakers die het werk niet zouden hervat
ten hebben niets meer te doen dan on raid-
delijk de huizen door do maatschappij op
hare gronden opgericht, te verlaten.
in 1890 gebouwd, op de werveu van. was mol het meisje vau liaanoQU uitgegaan.
Dc wrijving tusschen Serviërs en Bulgaren
vermeerdert.
De Bulgaren gaan voort mot hunne troe
pen naar het Noorden af te sturen tegen de
Serviërs. Enkel 60,000 man van hunne tr^e-
peu blijven tegonovor do Grieken daan, Mon
vermoüdt dat dezer laatsto dagen een kon-
flikt tusschen de Serviërs en de Bulgaren
moot plaats gehad hebben, daar de Serviërs