De Waalscbe beweging
'T EEN EN 'I ANDER
Buitenland
DE LUCRTYEROYERING
Rf-gewtiensJa fssrgsag n' 18 f
füfoepsslag 5 Augustus 1913
3D JSl. GS- 3E» X_i
BestuurderJ.
Van Nuffet-De Qendti
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTENs
^63 maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postliureelen van het land.
1' UITGAAF, 4 b. 's avonds m s? V UITGAAF, 7 d. 's avonds
Pour toute Ia pablieité commereiale et financière du journal,
s'adresser exclusivement a l'Agence Réclame Godts, 2, Place de
BUREEL-EN s
la Bourse, Bruxclles.
TE BRUSSEL
GGDTS, Beursplaais, 2
Telefoon A 3299
TE AALST
Kerkstraat)
m Telefoon 114.
AANKONDIGINGEN/
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3* bladt. (de regel) fr. 1,00
4* bladx. (de regel fr. 0,30
-Finunc. aankon.(perregel)£r. 2,00
Sport (per regel) Ir. 1.00
Gemengd nieuws perregel)(r. 2,00
Recht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commereiale en finanoieele aankondigingen zich uitsluiteliik te
wenden Agence Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
Dit opschrift zal misschien eenige
onzer lezers verwonderen, maar, of zij
het gelooven of niet, de zaak bestaat
er is in onzen lande eene Waalsche be
weging geboren.
Wanner beeft die geboorte plaats
geluid en wat belooft de zwakke telg,
welke alsdan zijne intrede in de wereld
heeft gedaan
Luistert, 't Was in den jare 1912,
an liet begin van Juni, en er zou eone
belangrijke kiezing plaats hebben. De
verschillende partijen hadden niets
verzuimd,om de kiezers op hunne zijde
te krijgen, en liberalen en socialisten,
om des te zekerder te gelukken, had
den oen verbond bet beruchte car
te! gesloten.
Nu bleef er geen de minste twijlel
meer over of do zaak moest gelukken
voor dc rooden en de blauwen. Dera
tion huilde bet in de Kamer, Hymans
en Vandervelde,broederlijk vereenigd,
bevestigden bet in de meetings, alle
liberale kranten bielden het vol in hum
ne artikels kortom bet was zoo zeker
ais twee en twee vier is.
Onze lezers wéten wat er gebeurde
Dc cartelbazen kregen eene geduchte
klopping, zoo geduchtig, dat er nu,
na een iagr, nog sporen van duizelig
heid bij hen ivaar te nemen zijn.
Wat gedaan De oenen oiscklen dat
dc kiezing zou herbegonnen worden,
Omdat,volgons zij beweerden, de over
winnaars met bedrog hadden gewerkt.
Hun eisch werd met een medelijdend
schouderojjhalen afgewezen.
Anderen staakten den arbeid en
'zwoeren plechtig den arbeid niet te
hernemen", vooraleer het gehate minis
terie zou ten gronde liggen. Die sta-
kingduurde slechts eenige dagen, want
de roode kopstukken gelukten er in.
do Waalsche koolmijners en fabriek-
mannën te doen begrijpen,welke kolos
sale domheid zij begingen, met in hun
verzet te blijven volharden.
En toch moest er iets gevonden
worden, kost wat kost. Men had hun
beloofd dat zij zouden meester zijn,
dat zij de katholieken eens voor goed
den duivel zouden aandoen, en daartoe
moest volstrekt een middel gevonden
worden.
ben verstand genoeg om te begrijpen,
dat de Vlaamsche beweging geenszins
voordoe! heeft de taal der Vlamingen
aan de Walen op te dringen, maar er
alleen naar streeft,in Vlaanderen onze
taal te doen eerbiedigen, gelijk zij het
verdient.
Wij, Vlamingen, vragen geene in
lijving bij eon vreemd land, wij ver
kiezen Belg to blijven. Alhoewel wij
sedert 1830 maar stiefmoederlijk zijn
behandeld geworden, toch zijn
overtuigd, dal het Belgisch vaderland
al onze liefde verdient, dat Walen en
Vlamingen samen broederlijk kunnen
leven en een 'der bloeiendste landen van
Europa kunnen vormen.
Het was Destrée, socialistisch afge
vaardigde van Charleroi, welke de
oplossing van bet vraagstuk vond.
Overwegende dat bet de Vlaamsche
provinciën waren welke vooral bet
ministerie zijne schoone meerderheid
geschonken hadden, dat de Vlamingen
onwankelbaar trouw blijven aan de
katholieke princiepen, stelde Destrée
voor, de Vlaamscko provinciën van de
Waalsche te scheiden,en zelfs ging hij
zoo ver, de inlijving der Waalsche
provinciën bij Frankrijk te vragen.
En lacht niet, want de man meende
het ernstig. Hij riep zelfs een congres
bijeen, waar men nieuwe Waalsche
ministers benoemde, eene Waalsche
vlag uitkoos, een Waalschen feesttdag
instelde en nog eenige andore maat
regelen nam, do eene al belachelijker
dan de andere.
Indien wij deze kinderachtigheden
mededeelen, dan is bet niet omdat wij
daar. eenig belang aan hechten, maar
alleen om te doen zien, dat de zooge
naamde Waalsche beweging slechts
haren oorsprong te danken heeft aan
de ontgoocheling, door de nederlaag
van 2 Juni 1912 tewëeggebracht en
dat zij maar een handvol partijgangers
telt, door de politiek zoodanig ver
stompt,dat het hun onmogelijk gewor
den is, den waren toestand der zaken
te begrijpen.
Do overgroote meerderheid der
Walen lachen hen vierkant uit en heb-
Een schoon artikel over die kwes
tie vonden wij, een dezer dagen in
La Gazette de Liège Wij vertalen
volgaarne een gedeedte tan dit artikel,
en wenschen den schrijver cr van ge.
luk, omdat bij zoo moedig en met zoo
veel gezond verstand" de les spelt aan
de handvol Waalsche scheurmaker
Ziehier hoe het Luiksch katholiek
blad zicli uitdrukt
Zouden wij, Luikenaars, het den
vorst kunnen ten kwade duiden, voor
vier jaren, den grondwettelijken eed
in do twee nationale talen te hebben
afgelegd, als wanneer voorheen, te
Luik zelf, de Prins-Bisschop voorge
steld werd in het Fransch en het
Vlaamsch
Ons oud Vorstendom, dat zich uit
strekte van Thuin tot aan Maeseyck
en de sleden Sf-Truiden, Hasselt,Ton
geren, Borgloon, Bilsen, Bree, Peer
Hamont, Beeringen, Stockneim en
Herk bevatte, was juist zooals bet hui
dige België, liet gemeenzame vader
land vap Walen en Vlamingen, en
nooit brachten de rassenstrijd of de
taalnaiever in hot volk konflikten
teweeg, welke de heethoofden der
scheurmakerij van de 20° eeuw zou
den willen oplossen of liever voltrek
ken door de verscheuring der natio
nale eenheid.
Het is omdat een welbegrepen
eerbied der rechten van elkeen,en eone
gansck broederlijke hoffelijkheid de
betrekkingen beheerschten der burgers
van de twee rassen. De tweetaligheid
icerd beoefend in de stalen-vergade
ringen, (Kamers) maar met eene
kiescübeid welke onze achtbaren niet
bebben overgeërfd, gelastten zicb de
afgevaardigden welke do twee talen
kenden, met do vertaling der redevoe
ringen, welke onverstaanbaar bleven
voor sommigen.
Dan gelijk heden, kon elke burgen
zich doen verstaan voor de rechtbank
in zijne moedertaal ook zetelden in
do rechtbanken, zelts in Luik, ver
scheidene Vlamingen, en de vonnissen
werden uitgesproken, volgens bet ge
val, in eene der twee talen van hel
Vorstendom.
De Walen van Luik zouden groot
ongelijk gehad bebben, die toegevin
gen van het gozond versland niet toe
te staan aan hunne Vlaamsche broe
ders. Verschaften deze hun op gods
dienstig, kunstrijk, politiek, weten
schappelijk gebied geene grootmoe
dige hulp en kostbare elementen van
voorspoed 1
Weten wij niet, door de geschie
denis, dat verscheidene van de voor
naamste Prins-Bisschoppen van Luik,
Vlamingen zijn geweest, en dat een
der leiders der 600 moedige Franchi-
monteezen een Vlaming was, namelijk
Vincent van Bueren
Is het dan geene grove dwaling te
beweren, dat ons Waalsch karakter
niet kan overeenkomon mot het
Vlaamsche on nog onbekwaam zoude
zijn betzelfde vaderland uit te maken
Te Luik meer dan elders, zal nooit
iémand aan zulke ongerijmdheid het
minste geloof hechten.»
Bijna onnoodig hierbij te voegen
dat wij het ten volle eenszjjn met on
zen Waalschen kohfraler en dat wij
van harte wenschen dat zijne wijze
raadgevingen mogen begrepen en ge
volgd worden door de geloovige poli
tiekers, welke wen op het dwaalspoor
heeft gebracht.
In Vlaanderen zien wij honderden
Walen in de beste verstandhouding
leven met de Vlamingen en zij worden
er door de bevolking bemind en ver
troeteld,
Het zijn maar heethoofden, die wil
len beletten dat er in de Belgische
Kamers Vlaamsch gesproken wordt,
dat onze moedertaal de voertaal zou
zijn in het gerecht, bestuur, leger,
onderwijs, enz. Dal is echter ons recht,
waarvoor we strijden en zullen blijven
strijden, tot ons volledige voldoening
al geschonken worden en wij, evenals
de Walenals wettige kinderen van
het Belgisch Vaderland zullen be
schouwd en behandeld worden
De groote legeroefeningen. De
groote legeroefeningen zullen den 28
Augusti beginnen. l>e 2° en 3e legeraf-
deelingen zullen er aan deel nemen. De
groote slag zal in de streek van Tusschen
Samber en Maas geleverd worden. Zoo
als men weet zal, dit jaar, een groep rui
ters der schadrons van de burgerwacht
aan den Kleinen Oorlog deel nemen.
Loftu(gingen voor ens land. Han
delend over het bezoek van den Engel-
schen minister Buxton te Gent, schrijft
het Cityblad The Times
De heer Buxton had te Gent een aan-
genamen plicht te vervullen, namelijk
aan het Belgische volk, voor hetwelk wij
een oude en oprechte genegenheid koes
teren, te zeggen hoezeer wij in bewonde
ring staan voor de talrijke werken die
het op kunstgebied in peis en vrede heeft
voortgebracht, werken die de grondslag
zijn van de nationale grootheid; te zeg
gen ook hoe wij eerbied betuigen voor
de kloeke hoedanigheden die het Belgi
sche volk in het ontworpen werk heeft
doen slagen en met welke warmte wij
dit volk goed heil toeroepen.
Het zal wel overbodig zijn aan onze
Belgische vrienden de verzekering te ge
ven dat minister Buxton te Gent niet ge
sproken heeft als minister van eene poli
tieke partij, maar wel uit naam van
gansck Engeland. België is misschien
ret meest kenschetsende voorbeeld in
uropa van den kleinen, gelukkigen en
elvarenden Staat.
Wij drukken van ganschcr harte den
wenscli uit, dat het welzijn van België
in de toekomst, den voorspoed van het
verleden evenare
Anderzijds schrijft Daily Telegraph
een artikel over Gent, waarin het blad
vooral den geest van onderneming en de
wilskracht van het Belgische volk hul
digt en in bewondering staat voor dc
nijverheids- en handelsuitbreiding in
ons land.
Het was een gewaagde en grootsche
inderneming, zegt hot blad, op Belgisch
grondgebied een wereldtentoonstelling
te durven inrichten, drie jaar na de zoo
beroemde en terecht hooggeroemde ten
toonstelling te Brussel.
Een record. Zondag, ten 5 u. 's na
middags, werd bij het vertrek van de
postboot der lijn Oostende-Dover, uit
laatstgenoemde haven liet record voor
de reizigers behaald er waren 1647 pas
sagiers Er moesten twee postbooten te
hunner beschikking gesteld worden, en
zoo kwam het dat, Zondag avond, ten
8 ure, te Oostende gelijktijdig de «.7an
Breydel met 1.000 en de Rapide
met 647 passagiers aankwamen.
Voer de Bieru it voerders. De heer
minister van Nijverheid en Arbeid komt
de werktoezichters te berichten dat de
wet op de Zondagrust ook moet toege
past worden op den handel van bier op
fiesschen in de brouwerijnijverheid.
Bieruitvoerders, flessckenspoelders,
enz., weten dus dat ze hunne Zondag-
rust moeten hebben. Zij dienen te zor
gen dat de wettelijke voorschriften na
geleefd worden.
Het kruis in de lijkwagons. Het
bestuur van de spoorwegen heeft beslo
ten dat de wagons, voor de overbrenging
van lijken bestemd, voortaan zullen
voorzien zijn van een kruisbeeld, dat zal
gehangen worden tegen het panneel
rechtover den bidstoel. In geval een lijk-
wagon aangevraagd wordt, zullen de be
voegde statieoversten aan de families
moeten vragen of zij al of niet een kruis
beeld in den wagon verlangen. Zoo zal
de vrijheid van geweten .voor eenieder
geëerbiedigd worden.
Het rustsi-siajulbeold van Leopold BE.
De afgevaardigden van den Staat heb
ben een bezoek gebracht aan het werk
huis van beeldhouwer De Kesel, te Lae-
ken, om er het model te gaan bezichti
gen van het denkmaal ter nagedachte
nis van Leopold II, te Oostende op te
richten.
Men weet dat het denkmaal de hoogte
van 16 meters zal bereiken. Het ontwerp
van den kunstenaar stelt het ruiterbeeld
voor van Leopold II, staande op eene
rots door de zee bespoeld. Vooraan staat
de steven van een schip, alsook een ge
nius, vliegens gereed.
De regeeringsraad voor de Kunst heeft
aan den beeldhouwer eenige wenken ge
geven tot verfraaiing van zijn ontwerp.
De rots waarop het ruiterbeeld staat,
moet duidelijker voorkomen cn de voor
steven van liet schip verdwijnen. Voor
het overige werd het ontwerp door de af
gevaardigden hoog geprezen.
Prachtige koe. De landbouwers van
der Stee, te Zevenbergsche Hoek, (Hol
land) zijn de eigenaars van eene koe, die
tot heden de niet geringe hoeveelheid
van 100.000, zegge honderd duizend li
ters melk heeft overschreden. Het vet
gehalte was steeds boven 3%, zoodat dit
dier voorwaar eene zeldzaamheid mag
genoemd worden.
Het beest is nu 17 jaar oud en heeft 15
kalveren ter wereld gebracht, waaronder
velen, die de moeder in opbrengst even
aren. Stellen we de gemiddelde welk-
waard! op 20 centiemen, dan bracht dit
dier ruim 20.000 frank op.
Brindejonc geklopt door Gilbert
De vlieger Brindejonc des Moulinais,
die met zijne beruchte vlucht Parijs-
Warschow, in eenen dag afgelegd, hou
der werd der Pommeryschaal, met eene
vlucht van 1450 kim., is reeds van zijn
titel ontheven.
De vlieger Gilbert, ook een oude be
kende, vermits hij reeds deelnam aan de
Europeesche vliegronde en andere merk
waardige vluchten, is van Villacoublay
(Parijs) vertrokken, om te trachten er
gens langs de kanten van Gibraltar te
landen. Hij geraakte wel zoo ver niet,
doch hij klopte niettemin het rekord van
Brindejonc, vermits hij te Pajabo, op
de Portugeesche kusten aanlandde, zijn
de ongeveer 1650 kim. van Parijs.
't Is echter in 't geheel nog niet zeke:
dat Gilbert ook lang in 't bezit zal zijn
van de Pommeryschaal. want men meldt
dat ook de vlieger Guillaux er op uit is
om aanspraak te maken op de zoo be
geerde schaal.
Hij heeft dezelfde richting genomen
als Gilbert en te oordeelen naar de ver-
schillige tijden en afstanden zou hij veel
verder moeten eindigen dan Gilbert.. Hij
bevond zich inderdaad om 121/2 ure
reeds te Vittoria in Spanje, en was om
4 ure 40 te Issy-les-Moulineaux opge
stegen. Na een oponthoud van een kwart
uurs vloog hij dieper liet Zuiden in.
Later vernemen wij echter, dat hij
ten gevolge van braak moest nederda
len te Berpillo-del-Sayago, op de Portu
geesche grens.
Gelukkig ontsnapt.
De vlieger Basser wilde tc Dortmund
op 't vliegplein.neerkomen, doch de me
nigte overrompelde het plein, zoodat
Basser zijne vlucht moest voortzetten.
Boven de stad liet de motor hem in den
steek, doch om geen ongelukken in de
straten te veroorzaken, verkoos hij neer
te komen in 't Kanaal van Dortmund
naar Ems. Dan kroop hij op een der
vleugels van zijn eendekker en bleef cr
wachten tot een motorboot fiem uit zijn
gevaarlijken toestand kwam redden.
Op hetzelfde vliegplein had nog een
ander ongeval plaats, dat bijna doode-
lijke gevolgen had. De vlieger Wirth
bevond zich op eene hoogt© van 3000 m.,
toen zijne motor breuk had. Hij wilde
nederdalen, en zulks ging goed, tot hij
nog slechts 10 meters van den grond
was. Dan kon hij zijn tuig niet meer be
sturen. Hij sprong ten gronde en kwam
er met eenige lichte kneuzingen van af.
Zijn toestel werd ganscli yeibrijzeld.
FRANKRIJK
Veroordesïïng van een Italiaan.
Het assisenhof van de Seine heeft 'den
genaamden Hector Ravasi, geboren té
Bicoa, in Italië, den 4 September 1874',
veroordeeld tot 10 jaar dwangarbeid en
10 jaar verbanning. Ravasi had meer
maals zijn baas bestolen daarna stak'
hij een winkel in brand na hem eerst
geplunderd te hebben, in de rue Rennen*
quin te Parijs. Verrast en achtervolgd,;
schoot hij met zijn revolver doch kwet*
ste gelukkiglijk niemand.
DUITSCHLAND
De Luchtvaart. Luidens de Taeg*
licke Rundschau zal het vliegend es*
kader binnen 't kort samengesteld wor-
den.
De a Lokal An zei ge r schrijft dat ten
gevolge van den overgrooten rol welke
de luchtvloot in de komende keizerlijke
manosuvers spelen, zal er een weerkun-
dige bij den staf geplaatst worden.
De vermindering c!cr Geboorten en
dc- militaire Dienst. In de a Sociëteit
der Natuurleer der Menschen van Nu-»
renberg, heeft M. Lubchau, dokter en
voorzitter van de vereeniging verklaard,
dat in geval de vermindering der ge
boorten in Duitsc-kland voortduurt zoo
als men in de laatste iaren kon bestati-
gen, men in Duitechland zoover ko
men zal dat men zich verplicht .'.1 -jen
den militairen dienst to verlen*gen.
De vlieger Broks Is bezwekenDe
vlieger Broks die Zondag te Johannis*
thai een doodelijken val deed, is Maan
dag morgend aan zijne wonden bezwe*
ken.
ENGELAND
Na de ZeemancBuvers. Twee On
derzeeërs ontbreken op hst Appel. -*
Men heeft torpedobooten uitgezonden,
om de twee onderzeeërs die deel geno
men hebben aan de groote zeemanoeu-
vers en waarvan men sinds Zaterdag
zonder nieuws bleef op te zoeken.
Men veronderstelt dat de bevelvoer
ders der twee onderzeeërs niet weten dat
de groote manceuvers Zaterdag zoo in
eens eindigden. Er wordt vcor geen on
geluk gevreesd daar er nog drie andere
ontbraken die sinds dien de oorlogs
haven binnenliepen.
Brand in eene Mijn. Zondag avond
is er brand ontstaan in de koolmijn vaü
Saddes op 12 mijlen van Glasgow ge
legen. 23 mijnwerkers zijn erin opgeslo
ten. De redders gelukken erin in de mijn
te dringen. Na lastige opzoekingen die
gevaarlijk werden door de verpestende
atmosfeer, vonden zij 20 lijken.
De zaak van het Halssnoer. m*
Herbert Samuel, minister van poste
rijen, heeft Maandag als antwoord op
eene vraag hem in liet Lagerhuis ge
steld, gezegd dat het ouwaar is dat. de
zeelieden der paketbooten gelast zijn
met de postzakken te binden en te ze
gelen. Hunne bezigheid bepaalt zich
met het vastzetten en het ontladen der
postzakken, die enkel door de bedien
den daartoe aangesteld, mogen geopend)
worden. Er bestaat geen rondreizend!
postbureel op de booten die de zendingen-
van Frankrijk naar Engeland over
brengt.
OOSTEN RIJK-HON GAR Ië
Overstropmingen in Gallcië. De»
overstroomingen nemen liet karakter
eener ramp aan. Przemysl is grooten-
deels overstroomd. De San, bijrivier der
Vistuul stijgt immer. In een nabijlig
gend dorp zijn de inwoners verplicht ge
weest on de daken te vluchten. Een hui»
stortte in en een man is verdronken*
Een molen en eene afdamming zijn weg*
gespoeld 44 huizen staan onder water*
De San bereikt te Jaroslaw eene hoog
te van 4 meters 1/2. Gansche huizent
worden weggespoeld.
ITALIË
Het in Omloop brengen dor BankhH*
jetten. Het voorrecht tot het uitgeven
der bankbiljetten, aan de banken van
Italië, Napels en Sicilië toegestaan,
krachtens de wet en na onderzoek van
de parlementaire en bestuurscommissie,
die de vervulling der weteischen besta-
tigd heeft, komt tot op 31 December,
1923 verschoven te worden.
De Werkstakingen in Gatalonië.
Snelbericht uit Barcelona Alle am
bachten, met uitzondering der weefstof
nijverheid, werken op normalen voet.
De orde is volledig.
Maandag morgend zijn 'de 'detache
menten van het leger en de burgerwacht
op de strategische punten der stad ver
spreid geworden.
De fabrieken zijn altijd gesloten. 16
kerels zijn aangehoudennaar men
