Katlsolieks Vleamsshe Be geschiedenis van een Standbeeld Vlaamsehe Makker 24 25 AUG. 4913 C2- E3 E» 2?£ OÏER. DK 1 Wai ds tering is. 1. TVat is de tering Dö tering is eene kwaal die de longon aantast, opvreet on vernietigt, die ziekte is slepend en zeer langdurig indien men de noodige zorgen niet neemt, zooals vorder uitgelegd wordt, sterft men na lang lijden, uitgeput, en na al de hesparingen van liet huishouden opgedaan te hebben,- dikwijls ook eene vrouw en kinderon in de ellende na zicli latende. 2. Heeft deze ziehte nog andere namen Do geneesheeren noemen zo longknobbol- ziokle. Ilelvo'k noemt zo nog kwijnziekte men noemt de teringlijders nog uilloerders, borstlijders. 3. Zijn er veel uitteer.ders Schrikkelijk veel. 't Is do ziekte die hot grootste getal menschen aantast. In België zijn or ton minste 85,COO in Frankrijk 750,000 in Duitschand 900,000 4. Sterven er veel menschen door de tering Ja. In ons land sterven alle jaren 16.000 menschen aan do tering, in Frankrijk 150,000, in Duitschla.nd 180.000. 5. Zijn er andere ziekten die zooveel ver nielingswerk verrichten Geen enkele Do tering dood tweemaal zoovoel menschen als de mazelen, de roode koorts, de pokken, de kinkhoest, de slijm koorts, da kroop te zamen. De tering ver delgt meer menschen.dan de pest, de cholera en de oorlog. 6. Zijn er veel teringlijders onder de toer/dieden Ja, meor dan de helft der sterfgevallen hij de werklieden zijn door de tering veroor zaakt. 7. IVat is de oorzaak der tering Eene kiem, eene nricroob. bacillus dor tering of bacillus van Koch genaamd (Koch is do naam van den Duitschen geleerde, dio de eerste, den Bacillus ontdekt heeft). 8. Hoe is.de bacillus der tering Hij is zeor klein men kan hem slochts zien bij miil Jol van een toestel, dat de voor werpen 7 of SCO maal vergroot (microscoop). Ilij loeft en vermenigvuldigt zich zeer spoe dig waar er een is zijn er weldra millioe- oen. 9. Hoe kunnen zulke kleine microben woveel kwaad doer. Omdat zij zeor spoedig voorttelen en zich voeden met de organen waarin zij groeien, die organen vernietigen en het lichaam vergiftigen. 10. Kan de tering door xcat anders dan door den bacillus der tering veroorzaakt tcorden Neen, nooit er is geeno toring zonder do bacillus der toring. 11. Fan waar komen die bacillen Van hel lichaam der zieken. 12. Welke dcclen van het lichaam tasten zij het meest aan De longen, maar soms ook do darmen, de hersenen, do nioren, de blaas,do beonderen, do huid, enz. 13. Hoe komen zij uit het lichaam der teringlijders, ingeval de longen aangetast zijn Door de fluimen. 2. Nos men teringlijder wordt 14. Hoe wordt men teringlijder Door aansteking, 'tis te zeggen wanneer de bacillen dor tering in het lichaam der ge zonde menschon dringen en er zich voort- tolon. 15. Kan men op eene andere wijze de tering krijgen Neen 'l is onmogelijk. 16. Hoe wordt men aangetast't is te zeggen hoe komen de bacillen in het lichaam Op verscheinene wijzen zo kunnen in do longen geraken mot do lucht die wij inade men, in maag en darmen met hetgeen wij eten of drinken, in het bloed wanneer wij ons kwelson. 17. Op icclke toijze loordt men het meest aangetast De bacillen dringen in de longen met do luebt die wij inadomon. 18. Hoe gebeurt dat De zieken spuwen gewoonlijk op don grond of in hunne zakdoek.Die fluim en vol bacillen, drogen op, vervallen in zeer lichte stofdeolljos die zich mot de lucht mengen wij ademon dio lucht in, en zoo komon do bacillen in do longon. 19. Hoe dringen de bacillen der tering in hel lichaam met hel voedsel Do kooien hebben dikwijls do tering en :uen vindt in de melk dier zieke beesten bacilion der tering, Als men die melk drinkt geraken die microben in de maag en do darmen. 20. Iiunncn de bacillen der tering de DE VOLKSSTEM longtering veroorzaken icanneer zij ïn hel lichaam door de darmen geraken Voorzokor zij kunnen door do darmen in bot bloed dringen on vandaar in do longon of elders. Wanneer die bacillen in do dar men blijven, veroorzaken zij de darmlering. 21. Wordt de aansteking dikwijls door de melk veroorzaakt Ja, vooral bij de kloine kinderen, waarvan velo door de darmteriug sterven, of door andore soorten van leringverstoptheid (buikverharding), sluipen, enz. 22. Worden die ziekten altijd door de melk veroorzaakt Noen, maar meestal. 22. Hoe hunnen ds bacillen der tering in het bloed dringen 1 Door eene kwetsuur of schrab aan do bandon bij voorbeeld, wanneer de .wonde in aanraking komt met voorwerpen waarop bacillen zijn of in geval er stofdeeltjes in- dringon dio bacillon bevatten. 24. Kan iedereen de tering krijgen Ja. 25. Zelfs de meest gezonde menschen Voorzeker. Mon ziet zeer slruische, zeer sterke menschon, voorvechters*, brouwers gasten enz., do tering krijgen. 26. Er wordt nochtans gezegd dat men enkel de tering krijgt wanneer men tot eene familie behoort waar er teringlijders waren er fel ijhheid 't Is eene dwaling. Er zijn zooveole uit- teerders in wier familie .nooit zulkdauige ziekte voorkwam, als anderen. 27. Er wordt ook gezegd dat een uitte rende moeder een uitterend kind baart Nog eene dwaling. Men heeft het soms gezien, wanneer de moeder bijna dood was op het oogcnblik der bevalling, maar het valt zoo zeidon voor dat mon er geen acht moet opgeven. 25. Is er dan niets aangelegen voortge- teeld te zijn door uitleerénde oudersofwel teringlijders in zijne familie te hebben Jawol, want wanneer men tot eene uit- teerders familie behoort, ismen, indien men niet op do worold komt met de kiem der toring, meestal wat zwak en mo» krijgt ge makkelijker do tering dan wanneer mon tot eone gezondo familio behoort. 29. Op welken ouderdom krijgt men ge makkelijkst de tering Op allen ouderdom, zelfs op 60 of 70 jaar, maar vooral tusschen 15 en 30 jaar, in den blooi dos levens. 30. Krijgen de mannen gemakkelijker de tering dan ds vrouwen Er zijn moor mannen dan vrouwen dio uitteren, omdat do mannen door hunnen arbeid meer aan de ziekte blootgesteld zijn maar in 't algemeen betrappen de vrouwen de mannen, de kinderon, de ouderlingen even gemakkelijk de tering. 31. Zijn er omstandigheden die de steking vergemakkelijken Ja, mon noemt ze voorbereidende omstan digheden. 32. Welk zijn die omstandigheden t Alles wat do gezondiioid nadeel doet, alles wal het lichaam verzwakt. 33. Geeft voorbeelden 1. Alle zware ziokten, vooral die der luchlpijptakkon (bronchos) en der longen (longziekte, ontsteking der hrchlpijptakkon, verkoudheden, kinkhoest, influenza), de rihbenvliesoutsteking (pleuris). Andere ziek ton, zooals do lijmkorts (typhus), zijn vooral gevaarlijk gedurende do herstolling 2. De groote vermoeidhoid en do ovorda- den van allen aard, het verdriet 3. Kot alcoholismus. De mensch dio gene- ver drinkt, krijgt gemakkelijk do toring en bij hem vordert do ziekte zeer spoedig. Wat meer is, do kinderen van de ouders dio drinken, zijn lot de tering voorboschikt, zonder to spreken, van de andere schrikkelij ke ziokten tot dowelke zij blootgesteld zijn door do overdeden hunner ouders 4. De erfelijkheid De kinderen wier ouders teringlijders of door eone andore oorzaak verzw akt waren, krijgen dikwijls da toring tusschen de 18 en 20 jaar. 34. Worden steeds de kinderen van aan ter in glijdende ouders ziek Neen, niet altijd, maar dikwijls. 't Is weer verloftijd, de verdiende rust na het maandenlarg labeur, het gelukkig samenleven, allo dagen, in don Jblijdon familiekring, hot wandelen en rondzworven iiu de heerlijkheid onzer Vlaamsehe land schappen, hot snateren en taloren van jeug dige lol, het ultkraaien overal van de joligo levensvreugde, in het licht van Gods lieve zonue 't Is nu ook, ja zoo veel als'n tijd van uilspanning, 'irlijd van vorming, 'n tijd van voorkomen en aanvullen en voorbereiden gevaren dienen geweerd, schatten opgedaan overtuigingon gostorkt Govnar van afzondering in enge, somlijds misschien ietwat egoïstisclio lovenskringön govaar van ongezonde lezing of omgang mot gowelcalooze makkers, govaar van slenter on onachtzaamheid en 't langzaam verkon kelen der schatten van deu^d, godsdienstzin en wijsheid gedurendo het schooljaar in do ziel neergelegd Daarentegen zult Ge nu docr omgang mot jongelingen, do beste van uwo stad, uw dorp uwe streek, uw wezen plooien tot meer maatschappelijk, meer broederlijk^bostaan. Door oigon vrije.werking zult Go uwen wil stalen, de goosldrift in U voeden voor hel Schoouo en het Goede, U opwerken tot karakters: Eon man, één woord Opeigen initiatief en door do Vlaamscho taal, door do uwe, zult Gij uwen geest verrijken, nieuwe praktische kennissen opdoen, uw sprekers- talent onlwikkelon... Gij zult ook bijzondor,U meer cnmiddelijk voorbereiden tot Cfw toekomend apostolaat STUDENT!.. Hebt Ge er al op nage dacht Makker, hoe dit woord en uw toeko mend lidmaatschap der leidende standen, U mot 'n soort priesterschap heiligen, dat naar do leering van O. II- Jezus-KrisLus, U plichten oplegt tegenover uw volk en tegen over de H. Kerk Weel Ge dal Ge eens zult moetén mede werken om don klassenstrijd te slechten, om zedebederf, alkoholisme en andere wonden der maatschappij to heoleu Weet Ge dat op den voorrang dor rechten van 'n volk komt zijn taal, middel van opstijging tol boogero ontwikkeling en tot volledige ont plooiing van zijn wezen dat in Vlaanderen do sociale actie eerst moet zijn 'n strijd voor do Vlaarasohe taal in alle standen, en tegen do verfran8ching, den gapenden afgrond van onwetendheid of vooroordeel, dio den lavenden vloed belommert van den borg naar de bevruchten vallei De H. Kerk ook hoopt op U.Gceu vadsig< karakterloosheid in deze tijden van onver schillig meo-lalen-gaan, -maar mannen van zuiverheid en sterken durf, overtuigingen gestaald door ernstige godsdienstsludie,bart stochtélijke kinderliefde die ovoral de Moeder wreekt van 't geschimp der godde loozen, levenswandel integraal in te richten naar de evangelische voorschriften In alles don Juslumexfidé vivens van de II. Schrift. O makker, dat dit veelvuldig en groofsch Ideaal U begeestore en U gansch uw leven bijblijve Wilt Ge, ook in de verlofdagen, U in dozen zin voorbereiden, welaan dan, word lid van onze Katholieke Vlaamsehe Sludentengilde, wakker uwe vrienden aan om mot ons in do rangen to staan. Onze naam 3taat voor ons borg, onze in richting bewijst do voortreffelijkheid van work. Katholiek zijn wij, uit al de kracht van onze jeugdige harten en onze groeiende overtuiging, tot ter dood verkleefde on strijdende zonon van God en Kerk. Riep Rodonbach, onze levenswekker, het ons niet toe Mijn leven voor Vlaanderen, En Vlaandoren voor God, O mocht ik, dat winnende, sneven! Vlaamsch zijn wij, vlaamscligozind, en werken naar ouzo krachten mee, nu en later om «ons Volk teherstellen in zijn roem.injzijn recht, in zijn schoonheid, in zijn welvaart en in zijn ongeschonden persoonlijkheid, om ons Volk door broederlijke samenwerking tot dé volledigste ontwikkeling op te voeren God en de ïnenschheid ter eere.» (Dr. Fr. Van Gauwolaorl). Studenlgilde zijn we, en 'tis door onze eigono samenwerkende krachten dat we het aangewezen dool nastreven. Talrijk zijn daarvoor de middelen in ons bereik Gozamentlijke sludentenmis alle dagen in dó parochiekerken. Wekelijkscho vergaderingen waar lezing en toespraak, ei zang, en bespreking leerrijk en lustig afwis selen. Degelijke leestafel met boeken en tijdschrifton ovèr geloofsverdediging,vlaam- sche beweging, maatschappelijk vraagstuk, anti-alkoholisrae, letterkunde, wetenschap pen. Apologetische-sociaie studiekring voor do oudoren, onthoudorsbond voor de drank b os l rij dors, looneelgroep voor do kunste naars... En dio lalrijko wandelingen en uitstapjes van vroolijko en zingende jongens door bosschen on volden of naar broederbonden en studentonfeeslon, waar 't lichaam afge mat van weerkomt, do ziel opgewekt on het hart voldaan Zullen wij dan nog roemen opliet vertrou- weu ons geschonken door den. Z. E. H. Doken en de andere priesters en leeken van ons Beschermend- en Eerecomiteit t Zullen we dan nog wagon van do leiding ons ver strekt door een geestelijken Moderator, van het toetreden der EE. HH. Seminaristen, van ons ledental verdubbeld in min dan een jaar Sur sum cor da, do barton hoog, danken wij den Heer En dan weer vooruit, immer gewerkt. Allo katholieke studenten van do stad on omtrek willon we geschaard in onze rangen, allen willen wo bezield met dezelfde heilige geestdrift voor het Schoone, met dezelfde edelmoedige offervaardigheid voor het Goede, met dezelfde vurige liefde voor God, Zij no Heilige Katholieke Kerk, ons duurbaar Volk van Vlaanderen Vlaamscho Makker, uwo plaats 13 ook in ons midden, Gij hebt hel begrepen, Kvij zijn er van overtuigd. Hartelijken welkom. Wij verzooken U onze wekelijkscho ver gadering te willen bijwonen ('s Zaterdags to 9 ure in St. Jozefscollege) waar U alle verdere uitleggingen zullen worden ver strekt. Namens hot Bestuur der «Katholieke Vlaamsehe Studentengilde De VoorzitterDe Secretaris, Theo Van Pottelsbsrghe. Hil.Gravez. Voorstelling van het feit. Op 9 Oogst 1763, wordt op de Nieuw brug te Abbevillo, een houten kruis, voor werp der openbare godsvrucht, door onbe kenden stuk gekapt. De verdenking valt op eenen jongen losbol Jan Frans de Ia Barr Mon neemt hem gevangen, evenals 4 zijner gezellen. Het onderzoek haalt niets uit. De plichtigheid is volstrekt niet bewezen. Docli de la Barre moot veroordeeld worden. Hij wordt beschuldigd van goddeloozen outnch- ligen klap en wraakroepende daden. De rechters van Abbeville, (uit persoonlijken wrok) veroordeelden hem ter dood. Beroep wordt ingeslagen voor 't Parloment van Parijs. Niets helpt. Die Jansenisten, vijandii dus aan do ware Kerk, in opstand met de kerkelijke Overheid, bekrachtigen het on rechtveerdig vonnis en de ongelukkige ver dwaalde wordt ter dood gebracht te Abbe ville op 15 Juni 1766. Wie is verantwoordelijk De Kerk huilen de inlmllers vao 't beruchte stand beeld. Dadelijk zullen wij 't tegenovergestelde bewijzen. Hoog loopen onze vijanden op met de omwenteling van 1789, die uit 't strafwet boek bande, de beteugeling van heiligschen derij, en op de puinen van de kerkelijke» chvang en dwecperij den Vrijheidsboom plantte. Holle zinnen en hoogklinkende woorden dit alles. Ja, ze mogen fier wezen op don vrijheidsboom. Hier een feit tusschen dui zenden, in tegenstelling van 't onrechtveor- dig vonnis togen de la Barre. In don nacht van 12 tot 13 florial jaar II, werd een vrijheidsboom afgezaagd en verbrand lo Bodoi», klein dorpje van 900* zielen, nabij Carpontras, Decreet op decreet verscheen. Men moest die hoiligschenderij naar ver dienste straffen, Allo edolen, burgers en priesters worden aangehouden en in het vang geworpen, om alzoo de plichtige te ontdekken. Zware geldboeten regenen op 't hoofd der eenvoudige lieden. Ziehier hot einde 63 inwoners worden ter dood veroordeeld, tien eigenaars worden builen de wet gesteld en hunne have en goed verbeurd, de schoenmaker Jacques tot 6 jaar gevang veroordeeld. De heer F. Constant, wordt oen jaar opgesloten in't gevang,omdat hij te zien was geweest zonder kocardo. Veertien burgers worden als verdacht ge- kevkord, het dorp noergeblaalct, zijne inwo ners verstrooid en gedwongen zich in andere gemeenten te doen opschrijven als burger. Denkt wol na, alvorens vorder te gaan. Het noderhalen van eenen republikaansche vrijheidsboom bekochten 63 burgers mot den dood. Tusschen hen was een grijsaard van 73 jaar, 6 priesters, 8 vrouwen. Bij do opgeslotene», als verdachten waren er 12 vrouwen en tusschen hen meisjes van 16 tot 17 jaar. Heel iots anders dus dan 't enkele geval van de la Barre En voor zulke tyrannie staan de ontwerpers van 'tstandbeold in verrukking. Do weldaad van zulke walgelijke Republiek zullen zij einde en ver uilbazuinen. Doch keeren wij tol den droeven de la Barre weer. Zien wij wat hij was, en wien zijne verdedigers zijn wilden. Do vrijdenkers hebben gedacht do Kerk door de modder te sleuren met aan dien los- bandigen kwajongen ridder do la Barre, een belachelijk standbeeld op to riohten. Welen dio onnoozele vervolgors dan niet dat do Barre verre van een slachtoffer der Kerke te zijn, noch door Haar verdedigd werd tot op 't laatste oogenblik, en dat de manhaftige lusschenkamst van zijnen bis schop hern bijna hot loven redde. De ridder de la Barre viel als slachtoffer van plaatselijke vele en haat, M. Rouauel, die hij 't inhuldigen verschillende brieven van Voltaire las, wachtte zich wol don vol gende te lezen, getoekend uit de badplaats Rollo in Zwitserland op 14 Juli 1766, 10 dagen dus na do terechtstelling en gestuurd aan Damiavilio. Gij zult verbaasd staan, gij gaat huive ren als gij hot verslag lezen gaat, dat ik U zend. Wie zou kunnen gelooven, dat do veroordeeliug van vijf jongelingen, tot da wreesl'o. dood, do vrucht kan zijn der liefde en jaloerschheid van eenen snooden geko zene van Abbeville Het eerste gedacht dat opwolt, is dat deze gekozene eon groot vor- vvorpeling is maar in dezo droeve omstan digheden valt er niol te zwetsen. Deze ge kozene Duval de Soicourt, majeur van Abbe ville, voorzitter van den tribunaal dio de la Barre veroordeelen gaat, was een persoon lijke vijand van dezes familie, en die haat breidde zich uit, tol het vervolgen van 4 jongelingen, wions familio zijnen Jiaat inge- loopea hadden. Van de 5 beschuldigden zegt Linguet, hun verdediger, in Mómoire du Parlement zijn er 4 wiens ouders ongelijk hebben gehad tegen over Duval de Soicourt ofwel iels gedaan hebben dat er aanleidiDg Loe geven kon. Deze Duval was voogd over eene rijke jonge dockt6r, zijne aanverwante. Zijn doel was zo te huwen aan zijnen eoni- gen zoon. Alles stelde hij in 't werk om de overste van 't klooster, waar zij tijdelijk verbleef te overhalen, om ze tot zijn doel te brengen. Doch de overste weigerde zulk walgelijk spel te helpen spelen. Men hield zelf eene vergadering voor den landolijken reciitor, om hem den titel van voogd te ont- uemen. Van de vier beschuldigden, was de eerste, de la Barre, nauwe bloedverwant en lieve ling van de overste, de 2° en 3® zijn de een de broeder, de ander kozijn van don geko zene mededinger naar de hand van de jonge dochter, de 4® was de zoon van den lande- lijken rechter die over zijne voogdij uitspraak had moetou doen. Alzoo was de haat van dezen rechter over do la Barre uitgeborsten. Do twee andere rechters waarvan een, ver kenskoopman was en een bedorven kerel, telden niot voel meer. Voltairo noemt zo nietweerden. Do kerk kwam er niet tusschen. als om eereboele te doen over 't verbrijzelen van het kruisbeeld. De abdis van Williancourt stelde alles in 't werk om haren neef te bevrijden. Doch vruchteloos. Do bisschop van Amiens stond haar heldhaftig ter hand. Alles leed schipbreuk togen da wreedhoid van den majeur van Abbeville, die er in ge lukte het Parlement van Parijs in de strik ken zijner wraak te vangen, mot tusschen het rechtsgeding, Voltaire en zijn wijsgeerig woordenboek te worpen. Dat zelfde parle ment, dat daareven de Jesuïton weggejaagd had, volgen den geest van Voltaire's woor denboek. De abdis cn de bisschop M8* de Lamotta strijden tot op 'tlaatslo. M. Cruppi, geeft belangrijke stukken in zijn werk over Lin guet o. a. den brief van den bisschop van :Vmiens aan den algomeenen procureur Ik smeek u, Mijnheer, voor zooveel mo gelijk, de uitvoering van het vonnis van Ab bevillo legen te houden. Vonnis dat rolt over beschuldiging van goddeloosheid. Wij trachten van den Koning te bekomen dat de doodstraf zou veranderd worden in eeuwig durende opsluiting, 't Is zeker, niets zal min te lijden hebben, om wille der uitstelling, die ik vraag*. Hot publiek zal bevredigd worden met deze opsluiting, en zal machtig medewerken om het getal goddeloozen te doen verdwij nen. Wil mijn nederig gebed in acht nemen en mij mol eorbied voronderstoilen, Mijn heer, uw zeer nederig en zeer gehoorzaam burger. De bisschop van Amiona. 26 Juni 1766. Misschien was het nog niet te lïat. Do vraag van don Bisschop, had den Koning ge troffen. Doch de algemeono procureur en rechlor van Abbeville gingen met haast to erk. Het verzoek van den Bisschop kwam volgons M. Cruppi te laat. Do terechtstel ling had plaats op 1 Juli 1766. De la Bavro as op 't schavot bijgestaan door P. Bos- quior, dominikaan. De la Barre was niot plichtig bevonden, het kruisbeeld geschon den te hebben, noch de processie gesmaad to hebben. Zijne ongodsdienstigheid, verdiend® de doodstraf niet. De Kerk keurde dit von nis af. Daarover hobbon wij de getuigenis van Voltaire - De pauzelijke nuntius, eurde in publiek het vonnis af. Ware hij in Rome geweest, zegde hij nog, hij zou niet gohalsrecht gewordon zijn. Do Spaansche Inquisitie had hem hoogstens eoni- o jaren opgesloten. Voltaire zegt nog de dood van don rid der do la Barre werd boweend van op den eizerlijkon troon te St-Petersburg tot op don zetel van den Paus te Rome. Onze hodendaagsche vrijmotsolaars zlon zoo nauw niet. Do Kerk is plichtig on daar mede uil De abdis, de bisschop on P. Bos- quier, doen al wat m^nschelijker wijze mo gelijk is tot zijn welzijn, doch 't helpt niet. De Kark is vijandin, zoo leoren de ketters. LUC.

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1913 | | pagina 5