s m
Eeue Madzijés
ait ene Gesdtfedenis
I EEN EN T ANDER
Schrikkelijk onoeluk in
list Aziaüok ie Antwerpen
Mmtemiand
Be groote Legeroef eaingeis
ElejjssiïiasiïSe jaargassg sa' 2SS
Dosadlerdag 4 Septèmb&ir J3Ê&
sk m
23 j£k. GBL A 13
De zaak WHmart
CENTIEMEN HET NUMMER
'ABONNEMENTEN f
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle poslbureeien van hst land.
1' lilTBASF, 4 's avonds e» ifs 2' UiTQAlF, 1 u, 's avonds
Pour lonte la pubücité eoir.merciale et financière du journal,
s'adresser exclusivement a l'A^ence Réclame Godts, 2, Place de
hi Bourse, Bruxclles.
BUREELENi
TE BRUSSEL I TE fUlLST
GOöTS, Beisj'epSaats, 2 rs:e*K-:ic5»*;:E-Es,£*,-Ct
Telefoon A 3299 I Telefoon 114
BestuurderJ. Vsn Nuffef-De Gendt.
AANKONDIGINGEN S
KI. aank. (1 tot i kl. rcg.) fr. 0.60
3® blaat, (de regel) fr. 1.00
4* bladz. (de regel ir. 0,30
Financ. aankon, (per regel) Ir. 2.00
Sport (per regel) fr. !.Ö0
Gemengd nieuws per regel) fr. 2,00
Recht, hersnell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commereiale en financieelo aankondigingen zich uitsluitolijk te
wenden: Agence Réclame Godls, 2, lieursplaats, lirussel.
Ter gelegenheid va n den verjaardag-
van den beslissends slag van Sedan,
(2 Sept. 1870) en de uitroeping der
Fransclie Republiek (4 Sept. 1870),
geven wij bier, gepaard met eene
kleine gevolgtrekking, eene bladzijde
uit de gesehiedonis van ons dierbaar
Vaderland, tijdons den hachelijken
toestand van den Fransch-Duitscken
oorlog.
Den 19 Juli 1870, verklaart
Frankrijk den oorlog aan Pruisen.
Wat tot dien oorlog aanleiding gege
ven had, en wis er nu gelijk of onge
lijk had, zullen wij niet onderzoeken,
i Onmiddolijfc werden de Fransche
en de Duitsche legers gemobiliseerd
en, terwijl do Franschen met moeite
300,000 soldaten vereenigden inElzas
on Lorreinen, vormde von Molkteeen
leger van meer dan 500,000 man,
boter gewapend, beter geoefend en
beter gecommandeerd, gereed om bet
Fransche grondgebied te overrompe
len.
Voor Belgis was hel gevaar groot. De
strijd ging plaats, hebben in de. nabij
heid onzer Zuidergrens en wie kon ons
verzekeren, dat die grens niet zou
overschreden worden,en dat de oorlog
niet heel eenvoudig in Luxenhurg of
Namen zou gevoerd worden Is de
geschiedenis niet daar om ons te be
wijzen, dat de vreemdelingen de ge
woonte, hadden ons land tol hun strijd
perk te kiezen, on kunnen wij op ons
grondgebied, niet talrijke plaatsen
aanduiden, waar Franschen, Duit
SCHEN, EnGELSCHEN, SPANJAARDEN en
Hollanders, elkander hardnekkig be
streden hebben en er stroomen bloed
zijn vergoten geworden
Leopold II. begreep bot gevaar en
vroeg onmiddellijk aan Frankrijk en
Pruisen, onze onzijdigheid te willen
eerbiedigen, Uapcleon l!l antwoordde
kortafJA zonder verdere uitleg to
geven,maar von Molkte.ua bevestigend
te hebben geantwoord, voegde hij er
bij indien uw leger in staat is al de
korpsen te ontwapenen, die over de
grens zouden komen, dan zal geen
enkele Duitsche soldaat hot Belgische
grondgebied schenden is dit echter
het geval niet, dan zal mijn leger zich
daarmede gelasten en zal de oorlog bij
U verplaats worden, met al de gevol
gen, die daaruit kunnen voortspruiten.
geon gevaar voor ons land, toen opeens
de toestand gansch veranderde. Mac-
Mahon, die met zijn leger naar Parijs
vluchtte, kreeg te Chalons bevel, naar
het Noordon to trekken en tusschen de
Belgische grens en de Duitsche legers
in te schuiven, om Bazaine te Metz ter
hulp to snellen.
Zoo werd du strijd opeens op onze
grens gebracht, want von Molklo had
gauw het plan der Franschen geraden
en zond drie legers af, om Mac-Makon
in te sluiten.
Dat was een voltrokken feit den 30
Augustus en er bleef de Franschen
niets meer over, dan te Sedan strijd
to leveren in zeer ongunstige voor
waarden, of te trachten over het
Belgisch grondgebied den te Metz in-
geslotoo Bazaine te bereiken.
Onze lezers weten wat de oorlo^
van 1870 was voor bet Fransche leger
eene opeenvolging van bloedige neder
lagen. Felix Douai verslagen en dood
to WftissENBuna, Macr-Mahoa verplet
terd te Woerth, Froissard met groo
verlies achteruitgedreven te Spickeren
Bazaine verslagen en te Mets ingeslo
ten na de bloedige veldslagen van
Vionville en Gravelotte.
Met angstige spanning volgde men
in België dien reuzenstrijd en als een
trouwe schildwacht waakten onze
regiment aan de Zuidergrens van
Luxemburg.
Ons leger was op oorlogsvoet ge
bracht geworden en lelde ongeveer
72,000 man, onder bevelhebberschap
van generaal baron Cltazal. Al onze
soldaten waren in de grensdorpen ge-
campeord, op vrij groo ten afstand van
elkander,maar alle maatregelen waren
genomen om op zeer korten lijd eene
krijgsmacht van 50 a 60,000 man op
een gegeven punt te vereenigen on den.
overweldiger het hoofd to bieden.
Tot op het einde van Augustus was er
Den 30 Augustus werd er te Sedan
een krijgsraad gehouden, onder voor
zitterschap van Napoleon III,waaraan
al de Fransche generaals deel namen.
De driedubbele vraag werd gesteld ol
men den schok van het Duitsche leger
te Sedan zou afwachten, of men over
het Belgische grondgebied naar Metz
zou trehlten en of men over Mezières
zou terugkoeren van waar men geko-
>n was.
Dit laatste voorstel werd onmiddel
lijk van de hand gewezen, omdat men
een oproer vreesde te Parijs ea een
terugtocht van hot Fransche leger,
door ganscli Frankrijk, den pijnlijk-
sten indruk zou maken.
Het tweede voorstel vond meer aan
hangers, alhoewel eenige genei-alen
d9ilen opmerken, dat de Belgische
onzijdigheid moest geëerbiedigd wor
den maar toch zou hot voorstel aan
genomen zijn geworden indien eenige
der aanwezigen de aandacht niet had
den getrokkenop da 72.000 Belgische
soldaten welke de grens bewaakten.
Dit gaf iedereen de overtuiging dat
men het getal vijandenmet 72000 ging
vermeerderen, en bij de stemming,die
weldra plaats greep, werd dan ook
het voorstel met eene groote meerder
heid verwerpen en besloot men te
Sedan deu aanval der Duitschers al
te wachten.
Iedereen weet wat daar gebeurde de
drie volgende dagen.
Uil het voorgaande mogen wij dus
gerust besluiten, dat ons leger in
1870, ons vaderland heeft beschermd
en gezorgd heeft,dat ons land bewaard
bleef voor al de rampen die een oorlog
na zich sleept.
Het verleden is eene waarborg voor
het toekomende. Tegenover de heden-
daagsche Fransche en Duitsche leger-
uitbreiding is België genoodzaakt
geweest hare legermacht te vermeer-
doren,
Als klaarziende staatsmannen zooals
M. Woeste, welke altijd legen leger-
uilbreiding geschermd heeft, nu moeten
toegeven, is het wel een bewijs dat er
vóór de noodzakelijkheid welke zich
opdringt, geenen anderen uitweg ge
baand was.
Ons Belgisch volk, wiens herte
immer blaakt van Vaderlandsliefde
morren de opofferingen
zal zonder
schenken, welke de hedendaagscke
netelige omstandigheden van hen
vergen.
En moest de dag aanbreken dat onze-
dierbaro vrijheid bedreigd wordt, dan
zullen onze zonen, als weleer, ten
strijde trekken en met hunne verdub-
helderangen zullen zij in staat zijn
den overmoed en de overmacht van
vreemde overweldigers in te toornen.
De ©afafeirsfsrs, Het Staatsblad van
Dinsdag deelt het Koninklijk Besluit
cinede, waarbij het regiment carabiniers
in twee zelfstandige korpsen verdeeld
wordt, die den naam dragen van lct0 en
2d regimenten carabiniers. Elk regiment
bestaat uit een op.perstaf, drie werkelij
ke bataljons, ieder van vier kompanies,
en drie vestingbataljons. Het bataljon
wielrijders van. de carabiniers wordt een
zelfstandig korp3.
De bsSaïegfijkfrdBd der Gestlsohe We»
rehltsnteoïïstsiyiïïg, Het is zeer be
langrijk eens bet getal tentoonstellers
te vergelijken die aan d'e verschillige
Wereldtentoonstellingen sedert 80 jaren
hebben deelgenomen.
De volgende tabel stelt 'deze vergelij
king in ronde cijfers vast
Antwerpen, 1834: 14.461 tentoonstelL
Brussel, 1888 8.000 idem.
Antwerpen, 1894 12.600 idem,
Brussel, 1S9T 11.650 idem.
Parijs, 1900 60.000 idem.
St-Louis, 1904 35.000 idem*
Luik, 1905 15.'318 idem.
Milaan, 1906 18.000 idem.
Brussel, 1910 27.510 idem.
Gent, 1913 18.000 idem.
De Wereldtentoonstelling van Gent
is dus, na deze van Brussel 1910, de be
langrijkste Tentoonstelling die in Bel
gië werd ing'ericbt.
Dronkenschap en Krarakzsrmigksld.
De rechterlijke statistiek leert dat
men in ons land, in 1911, 512 drankzuch
tigen telde, of 20 ten honderd op 2.069
personen, die voor de eerste maal in een
gesticht werden opgesloten.
Op 31 December 1881 werden 409
drankzuchtigen opgeslotenin 1911,
1.868, of 356 p. c. meer
Van 1881 tot 1911 steeg het aantal
krankzinnigen van 4,160 tot 10.130 of
143 f>. c„ die schrikbarende toeneming"
is aan den alcohol te wijten
In 1881 waren er 9.8 p. c. drankzuch
tigen op 100 zieken; in 1911, 18.4 p. c.
Alcohol doet er dan ook nog velen in het
gevang terecht komen. Hun aantal be
palen is moeilijk daar de laatste desbe
treffende verslag geene aanduidingen
verstrekt.
Het onderzoek 'der geruchtmakende
zaak' ÏWilmart loopt ten einde. De es
perten hebben beloofd dat zij hun ver
slag in 't begin van October zullen neer
leggen. M. de onderzoeksrechter Devos
denkt dat hij het onderzoek rond einde
November zal kunnen sluiten. Indien
men eene maand rekent voor het in orde
brengen van het dossier dan zou de zaak
in 't begin van toekomend jaar kunnen
geoordeeld worden. Het parket moet nog
beslissen of Wilmart voor het assisen
hof of voor de boetstraffelijks rechtbank
zal verschijnen.
Van den anderen kant werd het onder
zoek door M. Devos ook reeds herno
men.
Dinsdag morgend werd Nestor ÏWil
mart ook langdurig ondervraagd.
Dat Nestor zich in 't gevang niet veel
meer beklaagt, is vooral hieraan te wij
ten De handelsrechtbank van Dinant
had hem slechts 50 fr. toegestaan voor
zijne eetmalen, die er natuurlijk niet
fijn voor waren. De kurators der faling
hebben nu de som verdubbeld, zoodat
hij alle maanden 100 fr. op te peuzelen
heeft.
neel De Roy, van Roosendael, zijn één
jarig zoontje, dat er op een doek zat, en
do knecht, Frans Pauwels. Deze laatste
greep onmiddellijk het kind en kon in
een bootje springen, terwijl De Roy
langs de ladder op den stoomer kon ge
raken.
In de kabien bevond zich de schippe-
rin, Joanna Teugels met haar 3-jarig
zoontje. Door den plotselingen inval van
het water en het omslaan van het schip,
konden de ongelukkigen niet gered wor
den.
Spoedig bevond zich' eene overtalrijke
menigte,meest lieden van den havenkant
in den omtrek. Het alarm was gegeven
en de stadssleepboot nr 7, snelde ter
plaats, met den duiker Daelmans. Deze
beproefde onmiddellijk in de kabien te
dringen, om vrouw en kind er uit te ha
len, doch, alhoewel hij er in gelukt was,
de deur der kabien af te haken, kon hij
toch niet binnen.. Verondersteld wordt,
dat de meubelen omvergevallen zijn en
aan den ingang der kabien opgehoopt
liggende, zoo den ingang versperren
Daelmans, zette moedig zijne pogingen
voort, tot rond 7 1/2 ure, doch moest het
dan wel opgeven.
Het parket is ter plaats geweest om
een onderzoek te doen.
De lichter hoorde toe aan M. Helle
bosch. Het was een nieuwe boot, en
moest Woensdag zijne eerste reis onder
nemen.
Schipper De Roy, woonde er slechts
met zijn gezin sinds verleden week Don
derdag.
Est? sohlp zEnkt, dö ©shipper in en baar
3-jarig zoontje mesJesSepsncSe.
Dinsdag namiddag werd de schippers-
bevolking van Antwerpen, door een
vreeselijk 'drama in opschudding ge
bracht.
Eené talrijke groep werklieden was
bezig houtmeel uit den stoomer a Me
mento op den lichter Knaps 4 over
te slaan.
Deze lichter, in staal gebouwd, had
reeds het ruim vol en men zou er nog
een veertigtal balen op het dek plaatsen.
Eet kon rond 3 1/2 ure zijn, toen de
lichter plotselings naar den eenen kant
helde, bij zooverre, dat de mast op den
stoomer rustte. Bijna te gelijkertijd
weerklonk een gekraak. Het was de
mast welke doorbrak en het schip kan
telde geheel om. Op dat oogenblik be
vonden zich op het dek, benevens ver
scheidene (arbeiders, de schipper Cpr-
FRANKRIJK
Een geidionthafe? aangevallen te Ma?»
Sëül!©. M. Jean Roux, geldomhaler
eener bank van Marseille, verliet Dins
dag namiddag rond 3 ure eene kredietin
richting, toen hij door twee kerels werd
aangevallen. De schurken brachten hem
slagen toe bij middel eener matrak en
beproefden hem zijn geldbeugel te ont-
rooven. De ongelukkige omhaïer riep om
hulp. Voorbijgangers snelden toe en
dreven de aanvallers op de vlucht.
J. Roux werd zwaar gewond.
Een vliegongeluk. De scheeps-Iui-
tenant Lefranc, vloog Maandag avond
rond 7 ure, met een tweedekker, waarin
hij als passagierster de vrouw van luite
nant Lefèvre, van het 6° artillerie in
garnizoen te Toul, medenam. Na hoven
Bouvy gedreAren te hebben, maakte de
luitenant zich gereed om neer te dalen,
toen eensklaps het vliegtuig omsloeg en
op den grond verbrijzeld werd.
De vergaarbak vatte vuur. In aller
haast haalde men Mevr. Lefèvre en den
luitenant Lefranc van onder het bran
dend toestel. Beiden hadden beenbreu
ken, en werden daarenboven nog zwaar
verbrand. Mevr. Lefèvre is naar Reims
teruggebracht. Lefranc is naar 't krijgs-
gasthuis van Chalons s/ Marne gevoerd.
De gekwetsten verkeeren in zeer zorg-
wekkenden toestand.
«laohidransa. Bij de opening 'der
jacht is te Gragay eene moordpoging
gepleegd geworden.
Wekere G. Chasseau, 'dagbladverkoo-
per te Gragay, werd door den eigenaar
van het jachtgoed, M. André Bézard,
betrapt. Chasseau weigerde echter te
vertrekken, en schoot op M. Bézard. De
eigenaar die zeer zwaar aan het been en
aan het schouderblad gewond is, werd
per automobiel ten zijnent teruggevoerd.
Zijn neef en zijn jachtwachter vergezel
den hem.
De plichtige werd aangehouden, en
ter beschikking van 't parket van Bour-
ges gesteld.
DUITSCHLAND
Sski'lkkelójk auiom&bieloKgsiuk.
Zondag gebeurde er te Grosskcenigsdorf
op de baan Aken-Keulen, een schrikke
lijk automobielongeluk.
Een automobiel die in volle vaart over
de baan vloog, botste tegen eone kar
de stoker werd ten gronde geslingerd en
bleef bewusteloos liggen. De auto, aan
zich zeiven overgelaten, liep tegen een
huis en kwam door den muur heen in
eene kamer terecht. Daar bleef het rij
tuig vastzitten.
Drie personen, die zich ook in den
auto bevonden werden zeer zwaar ge
wond.
Ziood van de Hertogin van Wurtem-
foerg. Een telegram uit Berlijn aan
den Temps deelt den dood mede van
de hertogin Alexandrina van Wurtem-
berg te Karlsruhe (Silesië|, op 83-jari-
gen ouderdom overleden. Zij was de
dochter van den hertog Eugeen van
Wurtemberg en 'der prinses Helena van
Hohenlohe, en abdis van 't klooster van.
Oberstenfeld.
ENGELAND
D© ste?nrechtdasttes asrs het wsrk.
Dinsdag morgend ontdekte men in tweo
brievenbussen van Folkestone dat de
brieven met een zwart vpcht begoten wa
ren, waardoor het onmogelijk werd de
bestemming te lezen. De bussen waren
ook opgevuld met vrouwen vertoog
schriften. Een der bussen stond vol met
Stemrecht voor vrouwen
Eöïï© ramp te Düblsjn. Te Dublijn
zijn twee huizen ingestort .en 13 fami-
liën werden onder de puinen begraven.
Vier dooden zijn reeds van onder de pui
nen gehaald. Men vreest dat vele inwo
ners het leven zullen verloren hebben.
Nieuwe snelberichten zeggen dat men
tot hiertoe reeds 7 dooden telt.
Men verzekert dat er 53 slachtoffers
zijn. Een groot getal werklieden ruimen
de puinen op.
RUSLAND
C© Cholera. De stad Kherson wordt
door de cholera bedreigd. Yan 26 tot
28 Oogst bestatigde men drie gevallen
als gevolg op een geneeskundig onder
zoek.
Men heeft aanstonds 'de strengste
maatregelen genomen.
SERVIË
Treinbotsing: 5 soldaten gsrloodo
Dinsdag morgefid, om 5 ure, heeft nabij
de statie van Coep in Servië op de lijn
Nitch-Vrania eene geweldige botsing
plaats gehad tusschen een trein uit Nitch
en een soldatentrein uit Vrania komend.
Vijf soldaten werden gedood en 14 zwaar
gewond.
SPANJE
Een doodt zijn Kapitein ©n
zeSfmocrdt zish. De Corresponden-
cia Militare van Madrid maakt een te
legram uit Barcelona bekend, meldende
dat een dragondersadjudant met een ka-
rabijnschot een kapitein van zijn regi
ment gedood heeft en zich vervolgens
zelf moordde. De oorzaak dezer misdaad
onbekend. De kapitein zou binnen
kort in 't huwelijk treden.
GGEAMIë
Een Anwikaanscb ontdekkingsreizi
ger gedood en opgsëten. Een snelbe-
richt van Papua (Nieuw-Guinea) te
Brisbane ontvangen, meldt dat de Ame-
nkaansche natuurkundige John Henry
Warner, in eene onbekende streek van
Papua, waar hij het radium ging zoeken,
gedood werd en door zijne aanvallers is
opgeëten geworden. De twee inboorlin
gen die hem vergezelden zijn ontsnapt.
CHINA
De gezondheidstoestand vsn Yüsr-
ChS"Kaï. Zaterdag deeldden wij mede
dat Yuan-Chi-Kaï, president der repu
bliek, met arsenik werd vergiftigd door
agenten der Zuiderlingen. Het Chince-
sche gezantschap te Brussel, deelt een
telegram uit Peking mede, waarin ge
zegd wordt dat Yuan-Chi-Kaï in
gezondheid verkeert.
Do aftaeht van hst blaiawo lege?.
Zooals wij reeds gemeld hebben, had
net blauwe leger, na de neerlaag van
Maandag, bevel gekregen zich terug te
trekken in de richting van Namen.
Ten einde te beletten, dat de rooden
ben al te spoedig zouden achtervolgen,
en misschien inhalen, deed luitenant-ge
neraal Gobeaux, bevelhebber van het
blauwe leger, reeds om 2 1/2 ure den af
tocht beginnen. Toen de rooden de ach
tervolging zouden beginnen, was er
reeds geen schijn der blauwen meer te
zien. Deze hadden een voldoenden voor
sprong genomen en bevonden zich wel
dra onder de bescherming van de ver
schillige forten van het Naamsche.
Ook konden de rooden niets anders
doen, dan zachtjes aan ook wat naderbij
Namen te komen.
Ds blauwen bêvakkeeren.
De blauwe troepen hebben in den om
trek van La Pairelle hun kamp opgesla
gen. Het is rond 10 ure. Dat allen ver
moeid zijn hoeft niet gezegd te worden.
Ook wordt er spoedig voor slaping ge
zorgd en weldra snorkt het grootste deel
van het blauwe leger, na echter eerst
eens goed de veldkeukens bezocht te
hebben.
Een vastliggende luchtbal hangt bo
ven de blauwen en bespiedt de rooden,
ten einde een overval te voorkomen.
De rooden hebben ziek in twee afdee-
iingen gesplitst en kunnen, zoodoende,
heel de streek tusschen Fosses en do
Maas, y&a de blauwen zuiveren.