Hoi zuiver algemeen
si
Oe dramas dar Zee
'T EEN m 'T ANDER
DE STAKING TE ARDOYE
Kcgeniienjls jaargatig n'
Dinsdag S4 October l£!3
33C3-IO X_*33
BestuurderJ. Van Nuffei'Ue Gsndt.
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen Tan bet land.
I' UITGAAF, 4 tl. 's aionds ip jfs 2' UITGAAF, 7 s. 's aiofiis
Ponr tonte la publicité coir.mercialo et finanniére du journal,
s'adresser exc.lusivemcnt l'Apenco Réclame Godtfl, 2, Place de
la Bourse, Bruxelles.
BUREELEN
TE BRUSSEL j TE AALST
C3» COOTS, Beursplaats, 2 I Kerkstraat,
Telefoon A 3299 Teleiooo 114.
AANKONDIGINGEN!
KI. aank. (1 lot 4 kï. reg.) Ir. 0.60
3bladt. (de regel) fr. 1,00
4* biadx. (de regel fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel)fr. 2,00
fr. 1,(
Sport (per regel)
Gemengd nieuws per regol) fr. 2,00
Recht, herstell. (por regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Conimercialo on financieels aankondigingen zich uitsluitelyk to
wenden Agcnce Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
Ziehier wat Staatsminister Woeste
er over schrijft in do - Revue Géné
rale
Gedurende den laatsten zittijd kwa
men do vorschilligo punten op liet
tapijt, welke do karielliston als den
grondslag van hunne wederzijdsche
verbinding hadden aangenomen.
Reeds van in den zomer van 1912
werden die verschillende punten bui
ten de Kamer behandeld en do socia
listen verkondigden luid,dat de katho
lieken gingen toestemmen tot herzie
ning' der grondwet on aldus da vruch
ten van hunnen zegepraal zouden
verliezen.
Instir,kmatig voelden onze tegen-
sfrevers dat zij er niet zouden toe ge
raken, on toen zij zagen dat hunne
hevigste redevoeringen niets teweeg
brachten, namen zij hunnen toevlucht
tot liet geweld en riepen bedreigend
uit
Ofwel zult gij toegeven, ofwel zullen
wij de algemeene werkstaking doen
uitbersten.
Het was alsof de socialistische partij
op dat oogenblik aan zinsverbijstering
leed.
Welke houding zal do liberale partij
aannemen Zal zij dezelfde rol spe
len als hare zustor het socialismus
Is zij door haar onderling verdrag,
vóór de kiezing gesloten, niet ver
plicht hand in had met de socialisten
vooruit to rukker.
Of zal zij zich langs den kant der
regeering lceeren ten einde zelf geene
al te groote verliezen te ondergaan
Het was een weifelen en een twijfelen,
vooraleer de liberale partij er toe
kwam, eene beslissing te nemen.
Hare perS was verdeeld. Som
mige liberale bladen waren voor de
herziening der grondwet zij Ladden
nochtaiis niets goeds van deze herzie
ning to verwachten. Anderen betreur
den hot akkoord met de socialisten ge
sloten, omdat zij klaar zagen tot welke
harde opofferingen hen zulke overeen
komst leidde.
Sommige liberalen, om hun gedrag
te rochtveerdigèn, betuigden dat zij
zinnens waren de socialisten te steu
nen, omdat het meervoudig stemrecht
onrechtvoerdig is en dat elkeen, uit
hoofde van een natuurrecht, hetzelfdo
stemrecht moet bezitten.
Iiidion deze stelling waarheid is,
dat het kiesrecht innerlijk verbonden
is met de natuur van iederen menseh
dan zoude er reeds van in hot begin
der wereld iets ontnomen geweest zijn
aan de zelfstandigheid van het mensch-
dom.
Te meer,als het kiesrecht zoo inner
lijk verbonden is met de natuur van
den mensch, zooals onze tegenstrevers
beweren, waarom hebben da vrouws
personen dan dit recht niet
Het is waar dat sommige socialis
tische leiders hot vrouwenkiesrecht
aanprediken,doch dit is slechts oogen
verblinding nooit zullen zij met over
tuiging dit stelsel eïschen, omdat dit
stelsel tegen hen zoude koeren.
Neen. het kiesrecht is geen natuur
recht. Als lid der samenleving is het
noodig dat de mensch geleid en be
stuurd worde en bijzonderlijk dat hij
■wel geleid en bestuurd worde.
Nu, de manier op dowelke de be
stuurders aangesteld worden, hangt
af van da omstandigheden, van het
verleden en van de toekomst Tan een
volk, alsook van de openbare denk
wijze welico in een land heèrscht.
Hot kiesrecht is dus geen natuur
recht, dooh slecuis een tuig, waarvan
men zich bedient, asch hetwelk slechts
in de handen mag zijn van deze, die er
zich kunnen van bedienen.
Is het in naam van de meerderheid
van 't land dat dio hervorming
vraagd werd O neen, het zijn slechts
enkelo kleine groepen welke die kies-
hervorming begeren.
De liberalen zelfs houden er niet van
en indien zij hun woord aan de socia
listen verpand hadden, was hot enkel
om zekere voordeelen voor hunne
eigeno verkiezing te genieten.
Het was dus in dergelijke omstan
digheden dat in Januari laatst, gedu
rende woelige zittingen.de bedreiging
werd gedaan der algemeene werksta
king, indien men geene kieshervor-
ming wilde verleenen.
De houding der regeering was licht
te raden. Wel is waar bad de heer de
Broqueville beloofd huiten hot parle
ment eene kommissie te benoemen
met het onderzoek gelast eener kies-
hervorming op provinciaal en gemeen
telijk gebied, doch de vraag tot her
ziening der grondwet werd door do re
geering krachtdadig verworpen en dit
om dezo twee redens
Ten eerste, omdat het tegen de
weerdigheid was van het landsbestuur
toe te geven, onder den drang van
het openhaar geweld.
Ten tweede, omdat van allo kanten
van het land hevig verzot tegen de her-
Torming werd aangeteekend.
Het onderzoek over kieshervorming
voor de provincie en gemeenteraden is
naderhand verdaagd, uit hoofde der
drukking welke op zekere leden der
kommissie uitgeoefend werd.
De tegenstrevers beschuldigen ons
van onverdraagzaamheid, omdat wij
hunne onwettige verlangens niet willen
inwilligen. Doch wie zijn de onver
draagzame
Omdat wij hunne eerzuchtige be
geerten niet willen involgen, bedreig
den zij ons en riepen de algemeene
werkstaking uit, welke op 14 April
moest aanvang nemen.
Do liberale partij waschte zich de
handen en schroef in hare bladen, dat
do verantwoordelijkheid op de regee
ring moest nederkomen.
Elkeen kent den grooten fiasko der
algemeeue werkstaking.
Zij was verre van algemeen te zijn
en was eene groote teleurstelling voor
deze, welke ze op touw haddon gezet.
heel ijsvrij dal ontdekt van ongeveer 7
kilometers lengte, to midden van 't land.
ijs, dat overigens dit gedeelte van het
eiland bedekte. Mos," g-ras en bloemen
bloeiden in dot dal, waarin zich tal van
rendieren ophielden.
Ds Stad Antwerpen Er zijn
nieuwe proeven met de postboot a Stad
Antwerpen genomen en ditmaal bij
woelige zee. Aan boord bevonden zich
een aantal zeeofficiers, ingenieurs van
het Belgisch zeewezen en Eugelsche zee
vaartingenieurs. De proefnemingen heb
ben geen voldoenden uitslag opgeleverd
en het schijnt te vreezen dat de nieuwe
postboot nooit in de vloot van den dienst
Oostende-Dover zal kunnen opgenomen
worden.
Logs op do «8 bladzijde, 'de zeer be
langrijke aankondiging o Stomoxy-
gène b.
Do militaire stL'dsnten. Te rekenen
van den 15 December aanstaande zal het
batïdjon van het 10® linieregiment, dat
de militaire studenten in garnizoen te
Leuven beheerd, naar het garnizoen van
IN amen terugkceren. De militaire stu
denten zullen voortaan bij het 1® regi
ment carabiniers gevoegd worden, waar
van een bataljon te Leuven garnizoen
zal komen houden. Onze Leuvensclie
studenten worden dus carabiniers.
Gosrikeepo vosr Siaslsbe-
amSjtou, Gelegenheid om op goed-
koope manier den innerlijken man te
versterken zal aan het kleine legertje
ambtenaren en beambten van het hoofd
bestuur van het spoor worden aangebo
den.
Het spoorwegbeheer komt, inderdaad,
te beslissen dat een spijszaol zal gevoegd
worden bij de lokalen van het ministerie
en de beambten, voer den prijs van 60
centiemen, een volledig eetmaal zullen
kunnen gebruiken.
Reeds hebben 250 beambten ingetee-
kend van 's middags bun maaltijd in
de kantien te nemen.
Maatregelen zuljen anderzijds geno
men worden, om het treinpersoneel in
de gelegenheid te stellen zich insgelijks
op goedkoop© wijze onder weg een maal
tijd aan te schaffen.
Een ijsvrij dal op Spitsbergen. In
het zuiden van Spitsbergen is door den
Zwilserscken onderzoeker Sloll een ge-
Reeds zes volle weken is een staking
van ongemeene belangrijkheid aan den
gang te Ardoye (West-Vlaanderen)
de weverij der firma Baertsoen en Buys-
se. Met voorbeeldige regeltucht hebben
de 400 werkers en werksters dien strijd
aangegaan den 30 Oogst laatstleden en
met bewonderensweerdige kalmte hou
den zij h6in reeds 6 weken vol.
Het geschil loopt over 't uitbreiden van
het meer-getouwenstelsel, voornamelijk
het o zesgetouwenstclsel b. Reeds bij de
eetste raadpleging in de Oogstmaand
1912, was het antwoord der werklieden
dat ze dit stelsel aanveerden, doch op
uitdrukkelijke voorwaarde dat ook hun
belangen en begeerten zouden ingezien
worden.
Benevens de loonkwestie, waarover
men seffens 't akkoord viel, was de bij
zonderste eisch de verkorting van den
arbeidsdag vanll op 10 uren. Na lan;_
onderhandelen kwamen beide partijen
overeen eene proef van 3 maanden te
doen (i April <4>t 30 Juni) met den ar
beidsdag van ÏO 1/2 uren, maar met de
zware.voorwaarde voor de werklieden
liun schoftijden van 8 en 4 ure te laten
varen.
Dit laatste was onwettig en de schof-
tijden moesten dan ook na den proeftijd
wederom ingebracht worden. De patroon
wilde dan ook niet meer weten van den
10 1/2 urendag en behield nu met den
11 urendag al de nieuwe werkwijzen die
hij binst dien proeftijd had ingebracht,
tot zelfs de meisjes van 17 a 18 jaren die
hij op 6 getouwen had geplaatst.
Dit was meer dan genoeg om seffens
den strijd te doen uitbreken en te wet
tigen, en 't is dan ook dank aan de
sterke organisatie en het voorzichtig op
treden der christen vereeniging dat er
nog 2 volle maanden getracht wierd door
onderhandelingen tot eene minzame
schikking te geraken. Niets hielp Zelfs
de bemiddelende tusachenkomst van den
achtbaren Heer Burgemeester kon de
Heeren niet tot de minste toegeving be
wegen. En 't antwoord van den patroon
luidde dan ook den 30 Oogst evenals den
30 Juni TJitsluitelijk mijne voorwaar
den te aanvaarden of niets.
Men oordeele dan over de gewettigde
verontweerdiging der werklieden, vooral
als men daar nog bijvoegt dat men te
Ardoye werkt met tarieven die minstens
in middelmaat 25 lager staan dan in
het aanpalend Rousselare, Iseghem en
Ingelmunster.
Die strijd stelt dus hier een Christen
Yereeniging tegenover een brutaal her-
opkomen van onbeschaamd mancheste-
vianism die geen christen mensch toch
heden nog dulden kan. Bovenal komt
gansch het gewicht van den strijd klaar
uit, als men bedenkt dat het Werkhuis
ran Ardoye het eenigste is van West-
VI aan deren waar het 4 en 6 getouwen
stelsel ingebracht is. Er weegt dus op
de Yereeniging van Ardoye een zware
verantwoordelijkheid van niet toe te la
ten dat deze nieuwe werkwijze aan slech
te voorwaarden in de streek worde inge-
smokkeld.
Om al die redens is het dan ook dat de
Christene Weversvereeniging van Ar
doye een hoopvol beroep doet op de
Christene gevoelens en edelmoedigheid
van alle rechtgeaarde lieden tot welken
stand zij ook behooren, om den noodigen
steun te bekomen in hun zwaren strijd,
die naar alle waarschijnlijkheid zeer las
tig en zeer langdurig zal zijn. Want tot
nu toe zijn al de beproefde onderhande
lingen op dezelfde halsstarige koppig
heid afgebotst, alhoewel nog niets van
hun rechtmatige vragen weerlegd wierd.
Wij verhopen dan ook milde hulpe,
steunend op de christen© beginselen van
Rechtveerdigheid en Naastenliefde. De
giften mogen gezonden worden naar M.
O. Callew^ert,. Brugstraat* Axdoy©4
EEN STOOMER IN BRAND
IN DEN ATLANTISCHEN OCEAAN.
TALRIJKE SLACHTOFFERS.
Eene vreeselijke ramp wordt uit Lon
den gemold. Eene paketboot. is in vollen
Atlantischen Oceaan in brand geraakt.
De ramp deed zich voor 's avonds,
rond 9 1/2 ure, op 28 graden 20" Noor
derbreedte en 38 graden 3" Wester
lengte.
Het vuur was ontstaan aan boord van,
den paketboot a Yolturno uit Rotter
dam naar Canada varende.
Hoe het vuur ontstaan is, kan nog niet
met zekerheid gezegd worden, doch ze
ker is het, dat de vlammen zoo snel om
zich heen sloegeu, dat de kapitein van
de Volturno i> weldra zag dat er geene
hoop was het vuur te kunnen bluaschen.
De tfraadlooze telegraaf.
Onmiddellijk gaf hij de telegrafisten
bevel, om hulp te seinen bij middel van
fie draadlooze telegraaf. Deze nuttige
uitvinding bewees hier nogmaals haar
weergaloos nut. In weinige uren tijds
bevonden zich tien stoomers in den om
trek der Yolturno doch, er beersclite
een vreeselijk tempeest De golven sloe
gen zoo geweldig, dat het uitzinnig zou
geweest zijn, aan boord der toegesnelde
stoomers eene boot uit te zetten.
Eon grcotsch schouwspel.
Onvergetelijk zal de aanblik van 'den
brandenden stoomer, ongenaakbaar ten
gevolge van 't tempeest, in het geheu
gen der opvarenden der andere booten
geprent blijven.
In den hellen gloed van Ket vuur, za
gen zij duidelijk op het brandend schip
de passagiers opeengedrongen op de
voorboeg staan, terwijl de bemanning
vruchteloos poogde de vlammen uit te
dooven
Verscheidene passagiers van de Yol
turno sprongen in zee en trachtten
zwemmend een der andere schepen te
bereiken.
Een dezer booten, 8e Carmaniif
deed zijne elektrieke zoeklichten wer
ken, en daardoor kon een der zwemmers
gered worden.
De redding.
Het tempeest stilde langzamerhand,
en nu kon beproefd worden het brandend
schip te naderen.
Weldra bevond zich eene gansch e
vloot reddingsbootjes nabij den Yol
turno 't Wierd hoog tijd.
Ziehier de lijst dier schepen met het
getal personen door elk gered a Car-
mania 11 personen; a Touraine b, 40;
Minneapolis 30; Rappahannocq
19; ff Czar 102; c Naprangansett b, 29;
a Dovomin 59 ff Grosser Kurfurst
105 a Seydlitz »,^3G Kronlandt
90 dat maakt samen 521 j>ersonen ge
red.
Deze vertrokken laatst van de boot.D
apitein, vier ingenieurs en twee tele
grafisten, zijn aan boord van den a Nar-
rangansett overgebracht. De bakker
en een bediende vonden plaats op den
Czar De opzichter der levensmidde
len en de heelmeester op den Grosser
Kurfurst
Do ocrcaak.
Het sclnp werd brandend in volle zeo
op 10 October verlaten, tijdens een ge
weldig tempeest. De brand is aan eene
ketelontploffing toe te schrijven. De be
manning poogde eerst het vuur te be
strijden, terwijl al de passagiers rade
loos naar het voorgedeclte van den stoo
mer vluchtten of tegen elkander worstel
den om de reddingsbooten te bereiken.
De officieren en de bemanning hadden
de grootste moeite, om er orde in te
brengen.
Het vernielde vaartuig.
Het stoomschip Volturno b is een
van die reusachtige overzeescli© sche
pen, welke van den ouden naar den nieu
wen wereld varen. Het deed dienst tus-
schen Rotterdam (Holland) en New-
York. Het was over eenige dagen uit
Rotterdam vertrokken met 757 perso
nen aan boord, (passagiers en beman
ning). Het hoorde toe aan de Engelsche
scheepvaartmaatschappij Uranium
wier koofdzetel te Liverpool, in Enge
land, gevestigd is.
Hot getal slachtoffers.
Volgens een telegram van den Car
mania zouden er in de ramp 136 slacht
offers zijn. Het zijn allen passagiers,
die, het hoofd verliezende, in het wate*-
sprongen, om te trachten een ander schip
te bereiken.
Zooals wij reeds liooger zegden, ton
slechts één dezer personen gered wor
den.
Men weet tot hiertoe nog niet juist'
hoeveel personen ér zich aan boord be*
vonden van den Volturno daar er,
doorgaans op het laatste oogenblik nog.
reizigers opgenomen worden, die in dq
bureelen hunne namen niet opgeven.
Een telegram van den
Crosser Kurfurst
Te Bremen kwam van op de Grosser,
Kurfurst het volgende radio-telegram
in de bureelen der Norddeutscher Lloyd
toe
Wij hebben de noodseinen van de
Volturno Donderdag, om 4 ure na
noen, ontvangen op 48°50 Noorderbreed
te en 36°6 Westerlengte. De Volturno
stond volop in brand. Door de ketelont
ploffing werden verscheidene passagiers
en leden der bemanning gedood. Er
waaide een "geweldige wind. Geheel den
nacht, van 9 ure 's avonds tot 3 ure 151
's morgends poogden twee booten der
ff Kurfurst het wrak te naderen, doch'
't was onmogelijk. Men kon de schip
breukelingen enkel redden, wanneer zij
over boora sprongen. Van de Voltur
no b vertrok eene boot waarin vijf per
sonen zaten, en deze werden gered. Toen
het volop dag was, na de reddingswer*
ken, zonk het schip de diepte in.
Een telegram van de Carmania
Een radio-telegram, van de Carma*
nia b gezonden naar de Evenings-New»,
van Londen, geeft volgende droevige en
belangrijke inlichtingen over de ramp
b Vrijdag nacht ontving de kapitein
Barr, bevelhebber van de Carmania
een dringende oproep tot hulp van den
stoomer Volturno b, die zich op 78 mij
len van hem bevond, het is te zeggen
juist te midden van den Atlantick het
schip hebbende aan boord 757 personen,
voor het meerendeel landverhuizers^
stond in brand.
De Carmania stoomde onmiddel
lijk ter hulp van het in nood verkeerend
vaartuig.
Te middag kwam de Carmania
in de waters van de Volturno waar-s
van lic-t voorste deel in brand stond.
b Van de zes reddingsbooten van do
Volturno konden slechts twee zee
kiezen. De vier anderen, bevattende pas-,
sagiers en matrozen, werden door de
woedende golven tegen het schip stuk
geslagen en deze, die er in plaats geno*
men hadden, verdronken.
Niettegenstaande het heerschendo
tempeest gelukte de a Carmania eria
een vaartuig te water te laten maar ge
durende twee uren was het de beiuaa-.
ning van dit vaartuig, onder de bevelen
vau den eersten officier Gardner, onmo-?
gelijk de Volturno b te naderen.
Na twee uren verwoeden strijd te*
gen de golven, gedurende dewelke al do
riemen der roeiers, uitgezonderd drie,
gebroken of door de baren medegevoerd
werden, kon het vaartuig de a Carma
nia b terug bereiken, zonder gelukkig-
lijk geen enkel man te hebben verloren.
b Door eene behendige zwenking ge
lukte kapitein Barr er alsdan in do
ff Carmania b tot op een dertigtal metera
het in nood verkeerend schip te naderen;
maar het was onmogelijk een kabel aan
boord van de Volturno b te werpen en
door dit middel de passagiers te redden,
b Het was een verschrikkelijk schouw*
spel, deze honderden ongelukkigen
meest vrouwen en kinderen te zien,
waar men zoo dicht bij was en die men
feene hulp kon brengenAllen, de red-
ingsgordel om het lichaam, drongen
naar b/ït niet brandend deel van het
schip, terwijl de bemanning bovenmen-
schelijke pogingen m 't werk stelde ten
einde het vuur te beperken.
b Nochtans, bij middel van den draad*
loozen telegraaf, riep kapitein Barr de
liulp in van de vaartuigen, die zich in
den omtrek moesten bevinden, en weldra^
kwamen 9 groote stoomers de Carina*
nia b vervoegen.
b Bij het naderen van den nacht ver
minderde het tempeest een weinig. Al
de stoomers zetten hunne reddingsloe
pen uit maar de zee stond nog te hol om
de Volturno b te naderen en de booten
waren gedwongen terug te keeren.
b Rond 9 ure stegen de vlammen uit
de machienkamer en eene ontploffing
deed zich voor.
Van de Carmania werden alsdan,
de zoeklichten in werking gesteld en dit
droeg veel bij tot de redding der passa
giers die zich in zee hadden geworpen,
Na de ontploffing was de Voltur*
no reddeloos verloren.
Het was een onbeschrijfelijk
schouwspel de a Volturno b in brand te
zien, met meer dan vijf honderd zielen
aan boord en daarrond de groote trans-
atlantiekers, waar op de bruggen dui
zenden personen waren vereenigd, die
iö de onmogelijkheid verkeerden de s>a*
