ScliGOlwetsbespreking
AAN ONZE LEZERS
TOU LAN DE GETROUWE,
kosteloos, in fraaion omslag ingelioaöeii
'T EEN EN 'I ANDER
buitenland
llegenfiende jaargang nr 247
centiemen het nummer
Donderdag 23 October 1313
!D A.GELÜ
VOLKSVERHALEN DER VOLKSSTEM
Nog de
CSOWÖ-O
IN HET LEGER
Nog de grrroote prefestbetoogieg
legen het schoelwelsentwerp
'ABONNEMENTEN:
Zos maanden 4 franken. Een jaar 8 franke#.
Inschrijving in alle postbureelen Tan het land.
I8 UITGAAF, 4 li. 's avonds «ft sa 2" UITGAAF, u. 's avonds dp
Pour toute !a publicité commerciale et fmancière du journal,
s'adresser oxclusivcmcnt a l'Ageace Réclame Godta, 2, Place de
la Bourse, Bruxelles.
BUREELEN
TE AALST
KerJratraat,
Telefoon 114,
Van Nuffel-De üendL
TE BRUSSEL
i GODTS, Ceursplaats, 2
Telefoon A 3299
Bestuurder J.
AANKONDIGINGEN:
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* blaaz. (de regel) fr. 1,00
4* biadz. (de regel fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Sport (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws per regel) fr. 2.00
Beeld, herstel 1. (per regel) fr, 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Coinmereiaie en financieele aankondigingen zich uitsluitellik ta
wenden Agence Réclame Godls, g, Beursplaats, Brussel.
Onte lezers, geabonneerd op de wekelijksche afleveringeii
van NAPOLEON, in Antwerpen gedrukt en door onze verkoo-
pers verkocht aan 0,10 centiemen per aflevering, deden ons
klachten nopens de duurte van dit werk. Wij hebben aan die
lezers laten weten, dat wij zelf ons gingen gelaston met de
uitgaaf eener goede, gezonde lectuur, goedkoopo boeken, in
wekelijksche afleveringen, een echte volksuiftgasa?*
Het werk NAPOLEON ten einde zijnde, kunnen we thans
aan die belofte voldoen te beginnen van de toekomende week
dus zal de prachtige reeks der Volkswes-lsafien des* Uolks-
stem geopend worden met een der boeiendste werken onzer
Nationale letterkunde, hetwelk voor titel draagt:
in wakelijkacho afleveringen van 16 bladzijden, schoone
druk, gesatineerd papier, groot loriaaat, aan den spotprijs
van O,os in plaats van 10 centiemen.
BOVEKTDIEIV
-worden al de afleveringen, elk jaar, in vier of vijf bookdeo-
lan, door onze zorgen,
zoodat binnen een klein tijdsbestek, al de lezers der Volksstem
zullen beschikken over eene puike bibliotheek, opgevuld met
boeken van innerlijke waarde, gezonde Vlaamsche kost voor
hart en geest!
Wij hopen dat al onze lezers, zonder uitzondering, de groote
opofferingen welke wij ons getroosten, zullen waardeeren en
dus ook getrouw blijven.
Alle lezers zullen dus in 't vervolg 0,20 centiemen per week
betalen. De eerste aflevering gratis.
LEEST EBj VERSPREIDT!
Elk lei j da aantrekkelijke en de bestkoopste
Nog altijd ovor de scholen... wan
neer gaat dit eindigen, hooren wij
onze lezers vragen.
Ja, beste lezers, veel is er reeds ge
schreven over dit belangrijk punt en
do katholieke bladen zullen er slechts
over zwijgen, nadat ons vrij onderwijs
zijno volledigo rechten veroverd heeft.
De schoolkwestie immers is inBeigie
de grondvesting van ons katholiek
luien.
Het is ter oorzake der schoolkwestie
dat do liberale partij in 1884 gevallen
is. De hatelijke schoolwet van 1879,
tegen wil on dank van hot land inge
voerd, had het Belgische volk verbit
terd on volgens het woord var. de
Chronique was de uitslag der kie
ting van 10 Juni 1884, niet alleenlijk
eene nederlaag, doch oer.e volkomone
verplettering.
Ilet_ zijn insgelijks do goddolooze
Strekkingen der liberale partij, welke
silo haro pogingen, o'm wederom k6t
bewind in hare handen to krijgen,
lieeft verijdald en nog steeds te loor
doei gaan.
De Kamerzitting van Vrijdag laatst
leverde ons nogmaals dit bewijs op.
bi ooit heeft de schoolkwestie eone
volledigere en schitterendere uiting
oaror juiste boteekenis ontvangen, dan
1:1 deze heugelijke Kamerzitting.
Het was niet alleen de meesterlijke
fade van Staatsminister Woeste, welke
giinsch het gewicht dezer kwestie deed
uitschijnen, maar ook de geestdriftige
®n eenparige bijtreding van gansch de
pechlorzydo, welke door bare houding
®ewoes, dat zij do taal van den grijzen
strijder vei stond en zijne wenken be-
Jroep.
DnmcrB Staatsminister Woeste had
klaar en duidelijk bewezen dat het
godsdienstig onderwijs in de scholen
als een deel was der zelfstandigheid
van ons nationaal bestaan.
Wij hebben het godsdienstig onder
wijs van onze voorouders geërfd en
dezen welke do grondvesten van ons
nationaal bestaan bouwden, schreven,
alhoewel detotdelibsralc partij behoo-
rendo, het godsdienstig onderwijs aan
het hoofd van het schoolprogramma.
Met zijn gekend talent steunde
Staatsminister Woesto bijzonderlijk op
do volgende woorden
God is don grondslag van allo
recht en plicht in de samenleving.
Een volk, welke dezo grondbegin
selen verloochent on bestrijdt, bewerkt
zijnen eigen ondergang.
Hot geloof in het eeuwig leven is
voor ons als een vuurbaak, welke ons
hoopvol geleidt.
Do belooning van hot goede en de
bestraffing van bet kwade moeten voor
elk den leiddraad zijn van zijn leven
en het is niet zonder reden dat wij
volstrekt willen, dat het openbaar on
derwijs in dezo grondbeginselen, rots
vast geankerd blijve.
Zonder deze grondregelen is er
noch Staat, noch samenleving moge
lijk, Kan men ons dus van zelfzucht
beschuldigen wanneer wij .katholieken,
die do meerderheid in het land uitma
ken, een onderwijs eischen dat op die
reddende grondbeginselen gesteuud
is t
Zelfs onze tegenstrevers, indien zij
rechtzinnig zijn, moeten bekennen, dat
wij hen en het land van do gevolgen
der anarchie willen bevrijden.
De tegenstrevers hebben Vrijdag
Waarblijkend hunne onmacht bejve-
zea. Na de meesterlijko rede van M,
Woeste nam een nieuweling ia de Ka»
mer, de heer Lamborolle het woord.
Doee dacht den hcoldvogol afgescho
ten to hebben, met de redevoering te
herinneren, wolke den hoer Woeste
te Meehelen had uitgesproken en in
dewelke hij zoude gezegd hebben dat
wij geeno officieole scholen meer zon
den noodig gehad hebben, als wan
neer er genoeg vrije scholen zouden
opgebouwd zijn.
De jonge sprekor, welke de onvoor
zichtigheid. beging bewijsredenen te
gebruiken, welke vroeg of laat tegen
hern zeiven zullen koeren, besluitdaar-
I uit dat Staatsminister Woeste de ver
nietiging van het officieel onderwijs
verlangde.
Het is ten onrechte dat deze meening
aan Staatsminister Woesto wordt toe
geschreven.
In de redevoering te Mcchelen uit
gesproken, boeit hij enkel doen uit
schijnen dat de liberale partij niet in
staat is te doen en nooit heeft gedaan,
wat do katholieken deden, te weten
OP HUNNE EIGENE KOSTEN SCHOLEN HOU
WEN EN ONDERHOUDEN. Zij zijn al te
zeer gewend gedurig uit de Staatskas
te putten.
En het zijn juist deze vetbetaalden
van der. Staat dio de katholieken zou
den wilien belellen hun aandeel der
toelagen te ontvangen.
Dat zij doen als wij, dat zij hunne
eigene scholen oprichten, en zij zullen
toelagen ontvangen voor hun onder
wijs op denzelfden voet als wij en hot
zóó kostelijk staatsonderwijs zoude-dan
geene reden van bestaan meer heb
ben. a
Dit was den zin der woorden, dooi
den lieer Woeste te Mcchelen uitge
sproken, doch dezu zonneklare tegen
stelling bewijst hoegenaamd niet, zoo-
als do heer Lamboreiie boweert, dat
Staatsminister Woeste gansch het
Staatsonderwijs zoude willen zien af
schaffen.
Hoe flauw en kleingeestig zijn do
drogredenen,waarvan ouze tegenstre
vers zich bedienen!
Hoe steken die weinig rechtzinnige
middelen deerlijk af bij do gezonde,
manhaftige en rechtveerdige taal, wel»
ko in do rede van den heer Woeste
weerklinkt.
Zij gevoelen het wel de tegenstre
vers dat wij het recht en do openbare
denkwijze langs onzen kant bobben,
doch zij zijn verplicht de bevelen dor
vrijmetselarij uit te voeren, welke
eenen hevigon tegenstand tegen hot
schoolwetsontwerp heeft bevolen.
Doch den togenkamp «al niet baten.
De schoolwet van vrijheid, gelijkheid
en vooruitgang moot en zal er noch
tans komen.
Een 'deel wordt naar Brussel gebracht
en het ander deel wordt ia de nooit ge
bruikte koninklijke stallen van Leo
pold II opgeborgen.
Alle meubelen zijn natuurlijk oud en
in eenen toestand, die beel goed doet
zien dat zij 50 jaar ongebruikt hebben
gestaan.
Er zijn 'daar leunstoelen van 'de acht
tiende eeuw, het bijna' vierkante bed
van Leopold I. lusters, speeltafeltjes en
allerlei rommel, tot laarzentrekkers toe.
Maar alles is verouderd en .vervallen,
meestai onbruikbaar.
Men zal nu, alvorens het paleis van
binnen op te knappen, het dok vernieu
wen. Het zal tegen Juni 1914 in orde
zijn om te kunnen dienen voor verblijf
der hofhouding, tijdens 't verblijf der
koninklijke familie te Oostende.
Eene gemeente van vier inwoners.
Het dorp Dun'-Ellenback, in het
Gdenwald zal wei de kleinste gemeente
der wereld zijn. Bij de laatste volksop
telling bleek hetvier inwoners te
hebben. En toch wordt het ambtelijk
beschouwd als eene zelfstandige ge
meente, al woont de burgervader in het
nabijgelegen Aschbach, waar hij de
zelfde f'unktie waarneemt. He dagelijk-
sche gemeentebelangen worden echter
behartigd door den houtvester van Durr-
Ellenback, die ook de ambtbladen ont-
"angt.
.Zeventig jaar geleden had Durr-El-
lenback nog een eigen school met 11
leerlingen. Toen verkochten de zes land
bouwers die er woonden hunne bezittin
gen aan den graaf you Esbach, die de
niizèn sloopte en te Durr-Ellenbach
groote bosch-aanplantingen liet maken.
De bewoners vertrokken voor het groot
ste gedeelte naar Amerika.
■De- Congoleesche postboot An vers
ville 9 lieeft Zaterdag, om 8 ure, Dakar
verlaten en mag aanstaanden Dinsdag
te Antwerpen verwacht worden.
Aan boord bevinden zich namelijk
1. Van de Congo-Spoorwegmaat-
schappij MM. Wasseige, Dehrouwer,
Moreau, Villanova, Bruneel, Langé,
Van Blérck, Dósseray.
2. Der Citas M. Vitta.
3. Der Congo Trading C*M. «Van
Ryachot.
4„ Der C. C. C. MM. Oorbeels, Bor-
remans, Goebbels, Pirenae en Cornet.
6. Der Sud-Kamerun MM. Pfutzner
en Wiewiorra.
6. Der Lornami j MM. Sterckx en
Dubois.
7. Der O* Kasaï M. Lacroir.
8. Der N. A. H. V. M. Bosch.
9. Der Missiën van Scheutde E. P.
Van Moorhem.
Drinkbaar water voor het Vlaamsche
farcd. Men is volop aan den arbeid
om de Bocqwaterleiding in 't Vlaamsche
land aan te leggen. Van Brussel door
Aalst naar Gent zullen de waterbuizen
lm,50 doorsnede hebben van Gent naar
Oostende, f)m,66 doorsnede. De aanslui
ting der waterleiding geschiedt op den
grooten vergaarbak van 't Zoniënbosch,
die op hare beurt zal aangesloten wor
den op de vergaarbakken van Verre win-
ckel.
Zooals we zegden zal de leiding tus-
sclien Brussel en Gent geschieden in
buizen van lm,50 doorsnede. Deze bui
zen, in gewapend beton, zijn 6 metera
lang en worden op eeno diepte van 4 me
ters in den grond gelegd.
Dit kolossaal werk zal 5 jaar duren en
aan werkloon alleen zal een bedrag van
8 millioen frank worden uitbetaald
Op weg naar buis. De Duitsche
stoomboot Lutzow op weg van
China naar Antwerpen beeft Vrijdag ie]
Napels aangelegd. Het, is met deze boot
dat de gevluchte notaris naar België te
rugkeert.
Koninklijke oude rommel. Sedert
Vrijdag ziet men te Oostende groote ver
huiswagens stilhouden voor het oude
verlaten paleis van koning Leopold I,
oude mobilise op te iaden en
om hel
weg te yoewa,
Do vergoeding der mil fetation.
De milicianen der klassen van 1911-
1912 zuilen het deel vergoeding, dat hun
thans toegekend is, blijven ontvangen
tot liet einde van hunnen rcgelmatigen
werkelijkcn dienst.
Cam izoens veranderingen.
De herinrichting van het leger zal,1
binnen een jaar of twee, wijzigingen
brengen aan de verdeeling van de regi
menten. Deze wijzigingen zullen ge
schieden naarmate de nieuwe regimen
ten zullen samengesteld en de kazernen
zullen gebouwd of vergroot worden.
De volgende veranderingen worden
aangekondigd het l8 linieregiment zal
naar Ath gaan het 8" zal van Antwer
pen komen om het 98 te Brussel te ver
vangen, dat te Sint-Truiden garnizoen
zal gaan houden het 6° liuie is voor
Sint-Nikolaas-Waas bestemd.
Zooals men weet zal een der nieuwe
ruiterijregimenten te Aalst garnizoen
houden. Leuven en Thienen zullen ieder
ook een ruiterijregiment krijgen.
Do oncferoff iciers van 't kamp.
M. de Minister van Oorlog heeft Dins
dag, op eene vraag hem door een volks
vertegenwoordiger gesteld, geantwoord:
dat de stoffelijke toestand der gehuwde
onderofficiers, die in 't kamp van Be-
verloo verblijven, binnen kort zal ver
beterd worden.
Da militaire studenten der klas van 1912
De soldaten der hoogesohoolkompa-
nies (milicianon en degenen die voor een
broeder dienen) van de klas van 1912,
zullen den 31 October aanstaande in on
bepaald verlof naïtr huis gezonden wor
den.
De studr^len der lichting van 1912,
die van. andere ^wapens ktfmen, zulhön
kefeelrde fcün&t genieten, indien zij den
werkelijken diensttijd uitgeda&ft'hebben
van het korps in hetwelk zij gekomen'
zijn. De studenten, die eenigen tijd na|
de regelmatige binnenroeping hunnen'
dienst aangevangen hebben, zullen on-*
der de wapens blijven zoolang als zij tas
laat binnengekomen zijn.
Wat de gewone milicianen 'der kW
van 1912 betreft, degenen die den l8 Au-
gusti 1912 binnengegaan rijn, worden'
den 31 dezer maand naar huis gestuurd
de andere milicianen der klas van 1913
mogen den 31 December naar huis gaan.
De Matin en de Etoile hebben'
26,900 manitesteerders gezien in den
vrijdenkersstoet
De liberale Petit bleu maar 10,000.
De even liberale Journal de Mon* a
komt tot 6,000.
Houden eerst genoemde bladen hun-*
ne lezers voor den gek P Waar halen ze
het te spreken van eene grrr...oote in
drukwekkende betooging, wanneer men
in de Flandre libérale het volgend©
oordeel kan lezen
a Het was fataaliteze betooging was
niet waardig van de groote zaak die wij
op dit oogenblik verdedigen.
Buiten eenige groepen uit Henegou
wen waren er geen 1500 manifesteer-
ders!!!!
9 Zij defileerden te midden tenen
halve onverschilligheid.
Oeze betooging heeft blijkbaar
cto instemming der bevolking niet ont
moet.
Zelfs de Chronique vindt dat Se
spotprenten, die men in den stoet droeg
tafereelen waren die van gerings
geestvermogens getuigen.
En niettemin staan de liberale bla
den in bewondering en ze klotsen dd
zaak op tot iets grootsch.
De Peuple beleeft er een bijzonder
plezier aan, dat de vrijdenkers spottend'
het Ave Maria zongen voor de <8t-
Nikolaas-kcrk en dat citoyen Hm»,
voorzitter der Libre Pensée aan het
beeld van Ferrer openlijke,propaganda)
in het leger aanpredikte».
Geen woord, natuurlijk, 'daarover
de liberale pers op de kniëen voor Fef>
rer, den anarchist
FRANKRIJK
Da toestand van M. Dubois. U.
Dubois en zijne «chtgenoote, die Zon
dag liet slachtoffer werden van een au
tomobielongeluk verkeeren in gerust
stellenden toestand.
Beiden zijn van het gasthuia naar
hunne villa van Bosnay kunnen over
gebracht worden.
Vijf personen verstikt. Te Brugten
(Corrèze), waren 4 wijnoogstera aan do
wijnspers werkzaam, toen zij bemerk
ten dat de jong» dochter Oronzet. in do
kuip m bezwijming viel. Zij snelden al
len onmiddellijk ter hulp doch betaaL
den hunne edelmoedige daad met dl
dood. Allen waren verstikt. Men haalde
slechts hunne lijken op.
Schrikkelijk ongeluk onder esn twi
ns!. Git Amiens meldt men dat Dins
dag morgend, rond 8 u., een piket kau-
tonniere onder den tunnel der Noord
statie door een manoeuvreerende ma-
chien verrast werd.
De baas kon bij tijds buiten de rig-
gels niet springen. Hij werd met ge
weld tegen den tunnel geslingerd e*
stortte dood neder. Een 30-jarige helpez
Just Vidal, werd op de riggels geslia»
gerd en bekwam zeer zware kneuzinge**
Hij is naar bet hospitaal gevoerd.
Een dokter verstikt. Men bericht
uit Tours dat Dinsdag morgend de dok
ter Ledouble, lid der Akademie van ge
neeskunde verstikt op zijn bed gevon
den is. Hij had alvorens zich te bed ta
leggen een salamander vuur aangesto
ken en moet door de koolzuuruitwase*
ining verstikt zijn.
Zijn lijk werd naar liet doodenhuüC
overgebracht.
DUITSCHLANO
AutomobielongelukDinsdag mor
gend werd aan het Opera van Chariot-
tenburg, nabij Berlijn, een 9-jarig joff»
gent je omgeworpen door den automo
biel van prins Eitel-Friedrich. De prina
deed bet slaohtoffer «aar een hulppost
overbrengen, waar zijne wonden ver
zorgd werden. Men bestatigde dat het
kind een arm gebroken en eene hersen
schudding bekomen had. De prins ver
volgde vervolgens ziin weg om de lijk-
pieohtigheden der slachtoffert yan de
Zeppelin L. II bij te wonen*