ten nieuwe
AAN ONZE LEZERS
In 't kamp van Beverloo
kosteloos, in fraaien omslag ingebonden
Kerk van Siat Martiaus
aROOTE JUBILEE
LEEST EN HERLEEST
TOULAN DE. GETROUWE,
VOLKSVERHALEN DER VOLKSSTEM
ZsaSag 26 October en volgende
dagen-
OPEN BRIEF
Zijn laatste goed werk
DAT ONTHOUDEN WE.
26 EN 27 OCT. J913
'Onze lezers, geabonneerd op de wekelijksche afleveringen
yan NAPOLEON, in Antwerpen gedrukt en door onze yerkoo-
pers verkocht aan 0,10 centiemen per aflevering, deden ons
klachten nopens de duurte van dit werk. Wij hebben aan die
lezers laten weten, dat wij zelf ons gingen gelasten met de
uitgaaf eener goede, gezonde lectuur, goedkoope boeken, in
wekelijksche afleveringen, een echte wolksuitgaaf.
Het werk NAPOLEON ten einde zijnde, kunnen we thans
aan dih belofte voldoen te beginnen van de toekomende week
dus zal de prachtige reeks der Volksverhalen der Volks
stem geopend worden met een der boeiendste werken onzer
Nationale letterkunde, hetwelk voor titel draagt:
in wekelijksche afleveringen van 1S kladzijden, schoone
druk, gesatineerd papier, groot formaat^ tan den spotprijs
van 0,0E5 in plaats van 10 centiemen.
BOVE1VDIE2V
worden al de afleveringen, elk jaar, in vier of vijf boekdoe
len, door onze zorgen,
zoodat binnen een klein tijdsbestek, al de lezers der Volksstem
zullen beschikken over eene puike bibliotheek, opgevuld met
boeken van innerlijke waarde, gezonde Vlaamsche kost voor
hart en geest
Wij hopen dat al onze lezers, zonder uitzondering, de groote
opofferingen welke wij ons getroosten, zullen waardeeren en
dus ook getrouw blijven.
Alle lezers zullen dus in 't vervolg 0,20 centiemen per week
betalen. De eerste aflevering gratis.
LEEST EN VERSPREIDT!
Elk leze de aantrekkelijke en de bestkoopste
7', E. H. Deken van Aalst beeft aan al
jjne parochianen, volgenden omzendbrief
wondon t
ST&D AALST
van 191S
Aalst, 20 October 1913.
Beminde Parochianen,
Z. H, de Paus Pius X noodigt ons
it, dit jaar het plechtige jubelfeest te
teren der zestienhonderdste verjaring
an het vermaard edikt van Keizer Con-
lantinns.
Dit Edikt is eeno der belangrijkste
ebeurtenisson van de geschieden der
Kerk bet heeÜ een einde gesteld
an de bloedige vervolgingen der eer
eeuwen aan den katholieken Gods-
ienst vrijheid en vrede geschonken,
de kerk een rustig tijdperk van
loei geopend.
Ter gelegenheid dezerheuglijke ver-
iring heeft de Paus een buitengewonen
ibilée afgekondigd voor gansch de
kistgne wereld.
öm den jubilée te verdienen, zijn de
plgendo voorwaarden vereischt
I.
Zesmaal da parochiekerk bezoeken,
telkens bidden ter intentie van den
aas. Deze kerkbezoeken mogen op
ken dag ofwel op verschillende ge-
Weden.
Zieke menschen en andere, die om
tostigo redenen de kerk niet kunnen
Weken, kunnen daarvoor van den
teebtvader verwisseling met andere
afemngèn bekomen.
II.
Eene aalmoes geven, elk volgens zijn
irmogen.
Daartoe zal in de kerk een offerblok
!plaatst worden met opschrift Aal-
toezen voor den Jubilée.
III.
Te biechten en te Communie gaan. Deze
3 'eclft en communie moeten gescbie-
met het inzicht den Jubilée-aflaat
terdienen.
De Jubilée is eene uitstekende wel
daad van den Heer 't is een tijd van
bekeering en zaligheid.
De stichtende geestdrift, niet dewel
ke gij verleden jaar de Groote Zending
hebt bijgewoond, verzekert ons dat gij
nu wederom met denzelfdon iever aan
onzen oproep zult beantwoorden.
Vader en Moeders, Oversten en
Meesters, zorgt dat niemand uwer
onderhoorigon deze buitengewone
gunst verwaarlooze.
Dat iedereen op zijn post weze, Zon
dag aanslaande, 26 October, ie 4 ure
namiddagin Sint-Martensherh.
Aanveerdt de verzekering mijner
innigste verkleefdheid.
Uw toegenegen Herder,
KANUNNIK ROELANDTS,
PASTOOR-DEKEN.
Orde der Oefeningen
I.
De Jubilée zal aangekondigd wor
den Zaterdag 25 October, te 7 ure
's avonds, door het luiden der klokken
van al de Kerken en Kapellen der
Stad.
II.
Zondag 26 October, te 4 ure, plech
tig Lof met Openingssermoen.
III.
Maandag, Dijnsdag, Woensdag,
Donderdag,
Te 5 1/2 ure. Mis waarna kort Ser
moen.
Te 8 ure 's avonds, gezang door het
Volk en Groot Sermoen.
IV.
Vrijdag, geen sermoen. Biechtdag.
V.
Zaterdag (Allerheiligen), te 4 ure,
solemneel Lof en groot Sermoen.
VI.
Zondag 2 November, te 4 ure. Lot
en Sluitingssermoen.
Al de sermoenen door E. P. De Smytcre,
Redemptorist in 't klooster vanBcauplatcau
De Gezangen zullen uitgedeeld worden
aan de deur der lterk, Maandag 27 October,
on, 8 uro avonds.
DE VOLKSSTEM
De Vlamingen uit de openbare
bedieningen goweerd
De Waïonisanten schreeuwen het overal
uit, dat zij beroofd worden van hun geld,
▼an hunne vrijheid, van hunne vette plaats
ken s en dies meer, door de vraatzuchtige
Vlamingen, die alles in België opslokken.
De Waalschgezindo hanen wetten hun sporen
en steken don bloedrooden kam recht om
hoog, gereed om oproer te kraaien, zoo het
Vlaamsche kieken niet voortgaat zich levend
te laten pluimen. En dat de Vlaming nog
altijd gopluimd wordt, daarvan hebben wij
weer het beste bewijs in de benoeming van
den nieuwen prefekt aan het Mechelsch
Athenaeum. Ofschoon reeds 15 atherïtes op
de 20 door Walon bestuurd worden en uit
stekende Vlaamsche kandidaten op rang
stonden, toch is men in het Ministerie van
Onderwijs er in gelukt, weer een Waal bin
nen te smokkelen te Mechelen, zoodat de
statistiek, die vroeger reeds in de Vlaamsche
bladen verscheen en welke getrokken is uit
de Annnaire de l'Enseignement Moyen
Officiol, blz. 13, moot gowijzigd worden
als volgt
A. Prefokten der 10 Alhenaes in
Waalsch-België
1. Waal pref. Alhoneum te Hoei
2. m n m Verviers
3. m 0 m 0 Luik
4. 0 m Charleroi
5. 0 0 Doornik
6. 0 Aarlen
7. 0 m Namen
8. 0 0 b 0 Bergen
9. 0 m b Chimay
10. 00 m m Atll
D. Prefekten der 10 Athenaeums in
Vlaamsch-Bolgiê
11. Waal pref. Athenaeum te Brussel
12. 0 0 b Elseno
13. 0 »,0 Bruggo
14. bb mn Hasselt
15. bb »0 Tongeren
16. »b bb Mechelen
17. Vlaming m Leuven
18. 00 00 Gent
19. 00 o m Oostende
20. o m 00 Antwerpen
Er zijn dus op dit oogenblik 16 Walen en
4 Vlamingea. Wij hebben volstrekt niets
persoonlijks tegen dio Waalsehe prefekten
or.dor hen bevindt er zich zelfs een Waal
die liet belang der VLbaiitóohe beweging in
ziet on het door daden bewezen heeft.
Zoo deze tabel Lier verschijnt, dan is
het om nogmaals to laten uitschijnen, hoe
schaamteloos de Waalsehe bevolking bodro
gen wordt, wanneer men haar tracht wijs
temaken, dat do Walen benadeeld worden,
wat de openbare bedieningen betreft.
Hot tegendeel is waar. Drie jaar geleden
stond de plaats te Mechelen ook open er
was toen eveneens spraak een Vlaamschon-
kundigen Waal als prefekt te benoemen. Op
het laatste oogenblik, en onder don drang
van hevig verzot, werd door den minister
toegegeven. Nu is de waalsehe kandidaat
langs een zijpoortje binnengeslopen men
heeft zoo do waakzaamheid van de Vlaamsch-
gezinden verschalkt.
Wat moeten de franskiljons uit het minis
terie thans in hun vuist lachen. Er blijft nu
ie bezien of zij wel laatst zullen lachen, en
of het Vlaamsche volk zich zoo straffeloos
kaakslag op kaakslag zal blijven laten too-
dienon.
VW
Uit het HANDELSBLAD
aan Oud-Collega BUYLthans
Volksvertegenwoordiger,
Mijnheer
Gij zijt oen oud-ondorwijzor. Waarom gij
afgetreden zijt weten wij niet. In alle geval
heden zijt gij schepene in eone Waalsehe
voorstad van Brussel en Volksvertegenwoor
diger van eene Vlaamsche omschrijving.
Wij weten ook niot in welke normaal
school gij gestudeerd hebt. Doch wat wij
weten is wel dat gij voor de zooveelste maal
do onderwijzers die hunne studiën voltrok
ken in eene katholieko normaalschool, uit
gemaakt hebt, op eone meeting te Antwer
pen, voor ezels, stommerikken en dies meer.
Ik vind nochtans, Meneer Buyl, dat woorden
geen oorden zijn en dat ijdele beweringen op
geene vaste gronden steunen. Eonige ver-
lelsoltjes uit den tijd van Maria-Thoresïa of
lachedingetjes uit een of anderen almanak
geknipt stukjes die moeten dienen om uw
publiek to vormalcon ten koste der leerlin
gen uit de aangonoraene normaalsoholen
passen best in den mond van kwakzalvers
en uiet in den mond van menschen die willen
aanspraak makoa op don titel van ernstig
man.
Ons besluit dat Moneer Buyl eeneti dub
belen wedstrijd inricht eerstens tusschen
leerlingen uit bisschoppelijke en andere nor
maalscholen die pas hun diploma verwier
ven tweedens tusschen leerlingen uit bis
schoppelijke en andere* normaalscholen die
gedurende ten minste tien jaar werkzaam
waren in het onderwijs.
Eeno onpartijdige jury zal oordeelon.
Wij stellen slechts eene dubbele voor
waarde.
I6 Meneer Buyl mag geen deel uitmaken
van de jury, want alhoewel hoogstwaar
schijnlijk oud-leerling van eene niet bis
schoppelijke normaalschool ontkennen wij
hem de uoodige bevoegdheid
2® Aan den tweeden wedstrijd wenschen
wij do mededinging van Meneor Buyl en
willen wij die van ambtsbroeder Gnudde, on
derwijzer te Synghem.
Meneer Buyl, het woord is aan U.
G. DE CLERCQ,
onderwijzer, oud-leerling van eene
klerikale onderwqzersfabriek.
Hey-Kruis, 15 Oktober 1913.
Doktor, is er nog hoop
Bittor weinig, mevrouw.
Spreek er geen woord van aan don
zieke.
Wees gerust.
't Is onnoodig hem dit droevig nieuws
bekend te maken, niet waar?
Laat ons 'uen goeden Vaderons bidden
en ons aan Gods wil overleveren.
Doch in de naastbij gelegen ziekenkamer
verheft zich eene zwakke stervende stem
Heeft men dezen morgen voor mij het
II. Sacrificie opgedragen bidt men voort,
voor 't geen me goed en zalig is zijn al
onze kinderen verwittigd nopens mijnon
slechton toestand Laat ons geheel en
gansch gelaten zijn!... Vermits niets ge
beurt jjuiten den aanbiddelijken wil des Hoe
ren Ik heb zooveel geleden en gestreden
in mijn leven, en toch ben ik immer gelukkig
geweestOok, onthoudt het, beste vrouw
en lieve kindoren die mij omringt, ik sterf
gerust gelijk ik geleefd heb,.. Bemint de
zendolingen en de priesters... Vergeet de
Paus en de Kerk nooit.... Voor Pius IX trad
ik in dienst en voor Pauze's recht streed ik
als 'no leeuw... Ooh,dat doet deugd als men
dat zoo alles eens kan herdenken... Ik loed
▼oor het recht der H. Kerk met fierheid en
hoogmoed.... 't Was dan toch toegelaten
zeker.... Vergeet de goede werken nooit...
Zij beurden me op bij teleurstelling en on
dankbaarheid... Nadert dikwijls tot de HH.
Sacramenten... Och, 't was me toch zoo zoet
mijn God en mijn al dagelijks in mijn hart
te ontvangen, Hem te aanbidden, en het. on
bloedig sacrificie van Calvarië, tweemaal
tot driemaal daags toe, bij te wonen... Herin
nert u dikwijls de bestaande genootschappen
der parochie en vau't bisdom, waar ik mocht
dool van maken of aan 't hoofd van staan...
Ik was er fier op en nog...
0 Geeft, geeft veel aan don 'arme en met
een goed hert; dat uw linker hand niet rade
wat uw reeliler wegschenkt... 't Spijt mij,
dat ilc uiet meer mijn brave arme menschen
kan bezoekon... doch zegt hun dat (ik nog
bid voor en met hen en dat ze mij niet mogen
vergeten voorden Heere... Mijn gezondheid
laat me niet moer too ze ten huize een be
zoek af te leggen, doch ziehier wat ik aan
onze plaatselijke conferentie van St Vincen-
tius a Paulo als laatste gifte wil schenken
en hij overhandigde mot bevende en ster
vende hand aan den schatbewaarder der ge
noemde sociëteit een bankbriefje van 100
franken, dat hij weggestopt had onder zijn
hoofdkussen.
Hij sprak nog... leefde nog eenige uren.,
bad nog... zegde vaarwel aan zijne bedroefde
vrouw en tien kinderen, die zijn sterfbed
omringden... vroeg vergiffenis en schonk
genade... doch zijn laatste goed werk was
hot geven van dien onderstand aan zijne ge
liefde St Vincentiusgenootsohap.
Marc.
Hel Godsdienstig Onderwijs zou niet
binnen de school mogen gegeven worden.
Aldus luidt du wensch, aangenomen op
het Congres dor onzijdige onderwijzers, in
September laatst.
Als overgangsmaatregel diende 't vol-
Dogomeentoraad zal het recht hebben den
godsdienst voor te schrijven op het pro
gramma der lagere school.
Die wensch dat alle godsdionstig onder
wijs buiten de school moet gebannen wor
den, kwam er maar moeilijk door.
Ge kunt daaruit bésluiten dat er onder die
onderwijzers aan onzijdige scholen, of heter
aan onze officieele scholen lieden gevonden
worden, die min of meer voor 't behoud zijn
van godsdienstonderricht.
Inderdaad i maar dan moet ge nagaan
waarom t
Do geuzenbladen hebben in die dagen allen
gezwegen.één enkel dierf spreken, LaChro-
nique, on 't is goud waard wat we daarin te
lezen kregen.
In princiep waren al de heeren ouderwij
zers het roerend ééns; maar ze verschilden
van meening over de toepassing. Al de hin
ders, zegt de Chroniquedoen hun eerste
communie; en wanneer geen godsdienstles
moer gegeven wordt, lean do priester weige
ren voor die kiuders bijsonder onderricht te
geven, 't Gevolg zon zijn dat het zou hunnen
gebeuren dat er geen kinderen meer naar
die school zouden gaan waar de onderwij
zer weigert godsdienstonderricht te geven
Dat zou geen aanwinst zijn
voor de vrijdenkerij.
We besluiten
1. 't Is dus ook voor liberale bladen een
feit, dat de ouders godsdienstonderricht ei-
schen voor hunne kiuders.
2. Dat do officieele of onzijdige echolea
moeten iedereen dienen om op de hosten van
alleman vrijdenkers te kweeken
3. 't Is te begrijpen dat dio menschen mil*
lioenen geven om de schoolwet te bestrijden.
O, nu is 't klaar 1
Laat ons eens zien, water reeds gedaan
werd op stoffelijk gebied, wij zullen daar
ruime stof vinden om den minister de Bra-
queville, in name van 't land en bijzondor id
name der ouders, le danken en te loven.
1. Do minister heeft op hot oud oefening!»
plein een heele rij gebouwen doen zeilen
't zijn kantienen en mess voor de onderoffi
cieren en voor de soldaten. Elk dezer bevat
aelu nieuwe gebouweu keuken, wassoherij,
droogplaats, warmzaal, oefeningslokaal voor
wanneer 't regentverder schoone eetzalen,
spreekkamer en... concertzaal. Men ziet dat
de minister het den kampsoldaat tevens go-
zond en aangenaam wil maken vroeger
duchtten de piotjes van naar het kamp te
moeten gaan woldra zullen ze nog liever
in 't kamp liggen dan in onze garnizoenste
den. Ha, ik ging nog vergeten, dat er ook
nog eene lees- en eene boekonzaal aan elk
gebouw zijn toegevoegd. De slachterij en
beenhouwerij zijn ook merkelijk verbeterd
beide staan onder een heel speciaal toezicht;
hoe gewichtig dit laatste*punt is, laat zich
gemakkelijk raden. De oude kazernen waren
natuurlijk gansch onvoldoende als ge na
op den trein vau Hasselt-Diost eens uit het
raampko kijkt, dan ziet gij eone reeks vaa
prachtige nieuwe kazernen en nochtans dat
zijn maar de kazernen van do ruiterij dio
van 't voetvolk liggen aan 't ander eind*
van Leopoldsbnrg.
Daar zijn zoo wat 180 blokken gebouwd
om de 22.000 rekruten te herbergen deze
blokken beslaan een lengte van 2000 meiera
in de richting van Hechlel. Dat maakt mol
de 108 oude blokken to samen 288 blokken,
waarvan de Chazal-laan 't middenpunt is.
Ook is sprake van 't hospitaal to vergrooton.
Een zaak echter is zeer spijtig, maar ilc
haast mij er bij te voegen, dat da minister
daar geen schuld aan heeft, in 't kamp ont
breekt het gezonde drinkbaar water doch
men is druk bezig te studeeren en middelen
te beramen om Leopoldsburg m6t goed wa
ter te voorzien zoo is 't ook met don reinig*
heidsdienst en de electrischo verlichting ge
steld dat alles is ter studie. Zegde ik niet
te recht, dat er onder opzicht van stoffelijk»
verbetering vele redens zijn om den heer
minister dank te zoggen.
2. Doch J laat ons nu ook eens zien hoe
't gesteld is onder zedelijk on godsdienstig
gebied.
Het is onbetwistbaar, dat het samenzijn in
't kamp van een zoo groote massa jong volle
van" zelf vele gevaren met zich brengt, or
moeten dus ook dos te meer maatregelen
genomen worden om die gevaren trachten
te koeren. Ik aarzel niet to zeggen, dat ook
op dit gebied reeds veel verbeterd is gewor
den ;oonige punten hierboven aangehaald, bij
voorbeeld het oprichten van leeszalen, con
certgebouwen. enz., bewijzen genoeg, dat
het in den weg ligt van den ministor het
stoffelijk en geestelijk wolzijn der soldaten
tegelijk to behartigen ook mag zeker onder
die puntjes wel aangehaald worden de stu
die tot het aanbrengen van goed drinkwater;
want is er dit eenmaal aanwezig, frisch en
overvloedig, dan kan 't bier gemist worde#
en zal menig soldaat niet meer kannen zeg
gen als nu Wat wilt ge dat ik in 't carré
blij vu ik heb dorst eu hier is 't water on
drinkbaar.
Tweo zaken zijn vooral noodig om den
soldaat tegen de gevaren van 't kamp ta
harnassen de ondorhouding zijner gods
dienstige gevoelens en de zooveel mogelijke
verwijdering der huizen van bekoring.
Voor 't eerste ia gezorgd; al wie in het
kamp zijn godsdienstige plichten wil vol
brengen, .die kan het best. De minister im
mers heeft onlangs bevolen dat do katho
lieke soldaten, die verlangen 's Zondags
naar do Mis te gaan, groepsgewijze door
onderofficiers naar de kerk zoudon geleid
wórden. Bravo 1
Goed christen zijn kan toch niot schaden
aan 't goed soldaat zijn, veeleer het tegen
deel.
3. En nu kom ik aan 't zedelijk- stand-
punt; hier ook is reeds veel verbeterd het
getal der vreemd® vlinders ia fel vermin
derd; de kotjes mot roode gordijnen zijn
bijlange niet meer zoo talrijk als vroeger.
Nochtans roepen wij nog de welwillends
aandacht des ministers op dit punt.
In 't protestantsche Nederland mag een
soldaat in tenue nooit zulk huis binnengaan;
wordt hij er gepakt, dan gaat hy voor ik
weet niet hoelang den bak in.
Misschien wel zou ook de gemeentelijks
overheid onder dit opzicht nog een goed
handje kunnen bijsteken, door 't verscher
pen der gemeentereglementen op de herber»
gen.
Beide, ministor en gemeenteoverheid, mo
gen zeker zijn, dat elko maatregel dien zq
zullen nemen om de zedelijkheid onzer sol
daatjes in 't kamp te vrijwaren, een hartelijk
applaus zal meedragen van wege al de ou-
ders, evenals vauwego 't beste deel van ooft
Belgisch volk.
Het leger moet nu meer dan ooit worden
een groote school van oerbied eu deftigheid*
