Onze Volksverbalen
Hevige brand In de Tentoonstelling
Vreeselijk ongeluk op de Schelde
I8L ®Jf Mi 1
EEN EN 'T ANDER
E!eg®iïïïsïïi3e Jaaygang n" 222
VJeensdag 23 OcSoSïes' ISIS
J3 G ZO T.a 23
0
Volksverhalen der Volksstem
Minister de Broqueville
had gelijk!
rSTlBZ ANT WERPEN
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar S franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
I" UITGAAF, 4 u. 's avonds sfe «ij 2* UITGAAF, 7 u. 's avonds
Tour toute la publicité conimercialc et financière du journal,
s'adresser cxclusivement a l'Agence Réclame Godts, 2, Place dfe
la Bourse, Bruxelles.
BUREELEN
TE CRUSSEL
LJ GOOTS, BcurspIaatCi
Telefoon A 3299
BestuurderJ.
TE RRLST
jTevkstraat^
Telefoon 114.
Van Nuffet'Ds (iendt.
ra;
AANKONDIGINGEN i
El. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0,60
3* bladz. (de regel) ti. 1,00
4* bludz. (de regel fr. 0,30
Financ. aankon, (perregel) fr. 2,00
Sport (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws per regel) fr. 2,00
Recht, berstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commercialo en financieels aankondigingen tick 11 i s! ui tel ijlt te
wenden: Agence Réclame Godts, 2, Ueursplaats, Iirusr.cl.
Al onze verkoopers bestormen ons bureel, om lo vreten, wanneer zij
hunne talrijke lezers, die hen vragen waar zij mot do eerste aflevering van de
blijven, zullen kunnen voldoen.
Welnu, het geduld van lezers en verkoopers dient niet langer op proef ge
steld te worden. Do eerste aflevering, het gratisnummer,is goreed en Donderdak
zullen do verkoopers hol aan hunne ieders kunnen bestollen.
Gozion den uiterst goc-dkoopen prijs, de vroogor geabonneerden op Napo
leon, zullon nu slechts 20contïomon per week betalen in plaats van 25 centie
men, - en het aaugonamo tijdverdrijf dat onze Volksverhalen tijdens de lange
Wintoravondon, in alle huisgezinnen zulion brengon, durven wij verhopen, dat
de lezors en lozoresson van de Volksstam, ook getrouwe abonnenlen van de
Volksverhalen zullen zijn.
Meer nog, wij vorwachton van ben, dat orenals verleden jaar, toen wij met
ons goïllussireera bijvoegsel begonnen, zij na ook bet hunue zullon bijdragen,
om ons getal lozor3 te doon aangrooion.
Daar wij tevens een akkoord gesloten hebben met onzon boekbindor, zoo zul
lon al do abennonton van do Volksverhalen kosteloos hunne verhalen mogen
laten inbindon, dorwiize, dat zij binnen etu kort tijdverloop over eene mooie
bibliotheek zullen beschikken.
De Volksstem aal hier dus nogmaals hot nullige met liet aangename weton
te vereenigen. Loest dus allen Donderdag hot eerste nummer der
VaSksvarhaSen des* Volksstem.
■-
Een onverwerpelijk bewijs van wegens
onze tegenstrevers.
Het waro moeilijk hot gehuil en ge
tier onzer togensti-ovors to vergeten,
toen, ovor eenige maanden, Baron do
Broqueville, als minister van oorlog
sprekende, in de Kamers rechtuit ver
klaarde, dat hot do officieren verboden
was zich als lid van eene vrijmetse
laarsloge te iaten inlijven.
De maat was sinds lang vol, nu
liep ze over lazon wij, en weken
straf op. Soldaat Marit kennen wij
niet. En zonder hem to verontschuldi
gen zoggen wij dat hot misschien een
heethoofd is, door slechte lezingen
voorbeelden of makkers soms misleid
Wij hopen dat bij wellicht zijne fout
beklage en tot betere inzichten kome
Doch de Biusselsche vrijmetselaars
zijn de minste verontschuldiging on
waardig zij handelen niet oppervlak
kig, bun protest wordt met inzicht op
gnsield. betwist, gestemd en naar do
dagbladen gezonden
Waar zijn nu die fiere fluiters, van
over eenig® maanden, die bijna he
mei en aarde deden vergaan, om te
en weken, zonder oponthoud, was t,bewijzen dat de vrijmetselarij eene
om wie t beste, zou bewijzen dat de j vaderlandslievende instelling is, die
vrijmetselarij eer.o vaderlandslievende met de bedieningen in bet leger niet
en ook eeno logeiTiefbebbende instel- ]let minste in tegenstelling staat
De vrij molsela rij bitst de soldaten
op hunne plichlon te verzuimen Zij
bitst ze op tegen hunne overheid Ver
geet zij dan dat de tucht do ware
macht van een legor uitmaakt, en dat
de tucht uit ons leger, wil roeien
Omdat een soldaat vrijmetselaar is
ling was, dat men terzelvortijd een
goed officier en een goed vrijmetselaar
kon zijn....
In de Kamers redetwistten onze te
genstrevers daarovor dagen on dagen
lang, men verkwistte kostelijke!', tijd,
maar 't moest zijn: De vrijmetselarij i'qx
Minister de Broqueville was een
rampzalige i eer. fanatieke
Wij wreekten toen onzen kranigen
kabinetsoverstc, gelijk het betaamde,
en brachten menige bewijzon aai\ "t
licht 0111 zijnen heldüaftigen maatregel
te wettigen.
lieden lezen wij in de dagbladen, in
Dernière ITeure en consoorton, die
zich voorstaanders heeten èn van leger
én van vrijmetselarij (Letterlijke on
volledige vertaling)
Do Brusselsdie vrijmetselaars zen
den hunne vurigste geluhwensdiingen
aan soldaat Marit, die met moed en
waardigheid zijne gewetensvrijheid
vereischte;
Teeltenen hevig protest aan legen de
laakbare en ongrondwettelijke straf
door den krjgsraad der provincie Ant
werpen uilgesproken;
Hopen dal de soldaten-vrijmetse
laars het voorbeeld van soldaat Marit
zullen volgen, opdat de Regeering de
noodige maatregelen neme, om, in het
vervolg, de vrijheid van geweien der
burgers, die onder dienst slaan, niet
meer te krenken a.
Wij kennen de geschisdenis van
Maritonder voorwendsel dat hij vrij
metselaar is, weigert hij, in de rangen
zijnde, do bevelen door één officier ge
geven uit te voeren, om aan het II.
Sacrament de eer te bewijzen, die de
miiilau-o reglementen voorschrijven.
Daarvoor loopt hij eene welverdiende
eon soldaat socialist is, hoeft bij ook
niet te gehoorzamen omdat een sol
daat Vlaamscb ot Waalsch gezind is
moet hij nog niet gehoorzamen en
omdat een soldaat Fransch of Duitsch
gezind is, hoeft bij in zulke of zulke
omstandigheid ook al niet te gehoor
zamen. Heerlijke eenheid! Wat prach
tig leger do vrijmetselaars zouden te
been brengen
Wij bekennen het met fierheid De
mededeeling der Brusselscbe vrijmet
selaars, aan do dagbladen onzer tegen
strevers, wreekt minister de Broque
ville op prachtige wijze, zij beduidt
klaar en iielder dat hij gelijk had, ja
duizendmaal gelijk
Wat nu gezegd over die dagbladen
dia zulke theoriön vertolken en door
de, soldaten worden gelozen Wij zog
gen bat, zonder aarzelen, zij zijn eene
PEST, eene WARE PEST voor ons
leger. En zoo wij onze stom verheffen
om hun binnenkomen in onze kazernon
te doon ontzeggen, geven wij slechts
blijken van vaderlandsliefde, van
EG1ITE vaderlandsliefde.
Wij willen ons vaderland vrijwaren
van vreemden ir.val; wij willen bet va
derland, voor wier onafhankelijkheid
hot bloed onzer voorvaderen, gedurende
.achttien lange eeuwen werd ten beste
gegeven, steeds onaangeroord behou
den, en daarvoor eischon wij een leger
dit Merk i j, djt onbesmet zij.
Ikke.
Okzo koningin, De gezondheids
toestand van Koningin Elisabeth is te
genwoondig zoo voldoende mogelijk. In
het begin van den zomer liet de gezond
heid van Hare Majesteit eenigszins te
won sell en, doch het verblijf in Zwitser
land heeft haar ganscli hersteld. Afrie
den jaar woog de koningin maar 45 ki
los, en nu is dit gewicht tot 57 geïdom-
men. Dit zegt genoeg dat onze vorstin
veel gezonder geworden is.
Geiitf en ttiafóant in Congo. Ziehier
de inlichtingen door het Journal du
Congo megedeéld over den toestand der
mijnen in Congo in den lar.tsten semes
ter van verleden jaar
De mijnen van Kilo zijn in volle be
dlijvigheid zij brengen alle maanden
40 tot 60 kilos goud op.
Men zegt ook dat de Makanobe eene
diamantpijp inhoudt. In den drichoe!
Boeddo, Bogoro en Oendoesoema treft
men belangrijke dia basische bergen
nan, evenals in de streek van den berg
Songolo. De streek tusschen Panga, de
Lohali en de Nefoko is goudboudend.
Elders zijn zeer rijke kalkaders ont
dekt, evenals lagen van ijzererts
Soldaten mot vsrtefBlijkens mi-
nisterieelo voorschriften mag een sol
daat met verlof voor minder dan drie
maanden, zijne legerplunje niet afle^,
gen om die tegen een burgerspak te ver
wisselen. Uitzondering wordt alleen ge
maakt voor den soldaat die arbeid ver
licht deze mag tijdcus den arbeid de
dienstkleedij afleggen om die na zijn
werk terug aan te trekken.
Bij den bevoegden minister wordt nu
aangedrongen, opdat militairen met ver
lof, welke ook de duur daarvan zij, zou
den gemachtigd worden het burgerpak
aan te trekken. Betoogd worjt dat bet
in 't voordeel van den soldaat en van het
staatsbestuur zijn zou. De soldaat zal
meer op zijn gemak in burgerspak zijn
en het staatsbestuur zal de sleet van de
dienstkleedij besparen.
reis van Koning Albert naar
Büitschland. Koning Albert zal zich
eerlang naar Luxemburg, en van daar
naar Berlijn begeven. Na het 16° regi
ment der Hanoversche dragonders,
waarvan hij eere-kolonel is, te Lune-
berg, in wapenschouw te hebben geno
men, zal de Koning den Keizer in het
Paleis van Potsd.am bezoeken en op 6 en
November aan de keizerlijke jachten
deelnemen.
De reis zal geen politiek karakter heb
ben geen minister zal de Koning ver
gezellen. Op 5 November wordt een
groot feestmaal te Potsdam gehouden.
De ondergang eencr kolonie. Op
het'welbekende Nova Zembla, dat eigen
lijk Nowaja Soralja (Nieuwland) heet,
heeft men in 1909 getracht eene kolonie
te stichten.
Eeue Russische visscherijmaatschap-
pij te Archangel zond er eenige vis-
scberfamilies lieen, te zamen ongeveer
honderd menschen. Des zomers kwamen
de schepen der maatschappij het noodi
ge brengen en gevangen visch halen.
Doch de laatste winter, die voor ons
zoo zacht was, was in het hooge Noorden
bijzonder streng. De zee vroos dicht, eer
de schepen voorraden brengen konden,
en om dezelfde reden konden de arme
kolonisten niet visschen. In angstig
spanning wachtte men te Archangel het
voorjaar of, hopend, dat de kolonie zich
had kunnen redden. Helaas, men vond
slechts de geraamten der ongel ukkigen
op het ijs naast de door den wind ver
scheurde en omgeworpen hutten. Nie
mand had den winter overleefd.
KiesbtXlfOg. De geuzen schreeu
wen veel over kiesbedrog 't is dank
aan kiesbedrog dat de katholieken zich
aan het bewind houden.
Het Staatsblad komt af te kondigen
dat in geheel het land de beroepshoven
3834 beslissingen hebben uitgebracht in
kieszaken dat maakt eene beslissing op
4.0Ö0kiezer8.
In Henegouw werden 119 beslissin
gen hervormd in Braband 88, in de
provincie Limburg, katholiek bij uit
muntendheid waar geen enkel liberaal
Kamerlid is, zéro niets
En dan zeggen de liberalen dat liet
meervoudig stemrecht aanleiding geeft
tot kiesbedrog zonder weerga.
Volgens onze geuzen is bet zuiver al
gemeen stemrecht alleen bekwaam om
iet kiesbedrog te vermijden.
In Frankrijk bestaat dat algemeen
stemrechtwelnu, op zekeren dag heeft
men vastgesteld dat de kiezerslijsten
der stad Toulouse, omtrent eene stad
gelijk Gent 3.000 misslagen bevatte-
den 1
De storm van Zondag avond heeft op
de Schelde een yreeselijk ongeluk .ver
oorzaakt.
De vissclier Staas, wonende in VI.
Schipperskapelstraat, was met zijn
vaartuig op de Schelde toen de storm
losbrak. In de boot zaten de schipper
Sta as, zijn 14-jarigen zoon en nog cenen
knecht, een jongen van 18 jaar oud.
De schipper poogde zoohaast mogelijk
eene schuilhaven op te zoeken. Geko
men nabij den Doel, werd het ranke»
vaartuig door eencn rukwind, omverge-
slagen, met liet ongelukkig gevolg dat
de drie opvarenden te water geraakten.
Arader Staas gelukte er in zijn 14-ja
rigen zoon tc grijpen en tevens ook een
riem. Van de knecht was echter geen
spoor meer te zien. De ongelukkige
moest oogenblikkelijk door de golven
zijn verzwolgen.
Drijvende op die enkele roeispaan
dreven vader en zoon weg, en werden
voortdurend voortgezweept door den
wind en het alombruischendo .water.
In dezen bcklagenswaardigen toestand
hebben bcideu ongeveer vier uren rond
gedreven, terwijl rondom hen de volle
digste duisternis Ueerscbte. Het onge
luk gebeurde roud half negen.
Naarmate de tijd vorderde geraakte
de klachten van beiden uitgeput, en za
gen zij de wreede dood reeds voor hunne-
oogen. De vader wakkerde steeds zijnen
zoon aan, moed te houden, met de hoop,
weldra ergens aan lan3 te worden ge*
dreven.
Dóclï het bleef en bleef duren,. terwijF
do twee schipbreukelingen steeds in diep
water werden gedreven.
Plots zag de vader zijnen zoon 3c red
dende riem lossen en in de golven ver-*
dwijnen Men oordeele over do 6marb
van den ongelukkigen vader.
Kort nadien werd hij zelf, uitgeput
van vermoeinis. door de boot van den
tol dienst opgepikt en naar de a Fredo-
k overgebracht. De dokter van de ka-*
rantijnstatie van den Doel, verleenda
den diepbeproefden ongelukkige dc noo-
dige zorgen.
Diep beproefd mogen we wel 3e vis*
seller Staas heeten. Tijdens de groote
overstrooming over enkele jaren, werd
zijn scheepje door de doorgebroken dij-
ken weggevoerd en op 't land aan stuk-,
ken gesiagen.
Laatst, op 11 September, werd op de-»
zelfde plaats bij ecuen stormwind, zijn
knecht over bcord geslagen, cn ver
dronk.
De kn°cht Hie nu het leven liet-, faVfë-
een 18-jarige jongen uit de Bogaerdo-®
straat, doch wiens eenzelvigheid nog
niet is gekend.
Dit vreeselijk ongeluk en het noodlol
waarmede schipper Staas wordt ver
volgd, heeft heel wat opschudding in
het schipperskwartier veroorzaakt.
Het vuur richt thans een 200,000 fr. schade aan
Andermaal is de Tentoonstelling 'door
eene brandramp geteisterd. Reeds vier
malen hield het vuur er op hevige wijze
huis.
Verleden week nog werd een klein
houten paviljoen, eene drankgelegen
heid, de prooi der vlammen, maar zulks
was van miuder belang.
De plaats van eten brand.
In den aanvang der Belvédcrelaan,
dichtbij den grootcn vijver van bet
Park, staat, op den hoek, rechtover het
Burgerhuis dat onlangs ook door
de vlammen verteerd werd, het pavil
joen der socialistische samenwerkende
maatschappij <r A'ooruit Juist daar
nevens verheft zich het Duitsclie spijs
huis ff Ober-Bayc.rn bij bet volk meer
bekend onder den naam Kulmbach
en daaraan palend, immer in de laan,
eene inrichting, waar vroeger kaas ver
kocht werd, maar waar sinds gcruimen
tijd een ff Smyrna-Bazar overgebracht
was, namelijk eeue verkoopsgelegcn-
heid van Oostersehe tapijten, toehoo
rend aan de hoeren Voghclacre-Temsit
en C'\
Gisteren avond, om 8 1/2 ure, wer'd
de inrichting ff Vooruit gesloten en
kel een paar vrouwen bleven er nog tot
rond 9 1/4 ure, om alles gereed te ma
ken voor den dag van heden.
In <1 Ober-Bayern een spijshuis met
eene keuken, waar alles gereed gemaakt
werd en dat uitgeeft op de Fortstraat,
had rond 10 ure gesloten.
Niet het minste onraad was er rdan te
bespeuren.
Het vuur wordt bemerkt.
In Ober-Bayern evenals in Voor-,
uitwordt er 's nachts gewaakt.
Enkele minuten na 2 ure, heden mor-
gend, bemerkte de waker van het Duit-
sche spijshuis een vuurgloed in de rich
ting der keuken van de door hem te be
waken inrichting. Pas had hij eenige
stappen gedaan naar de keuken, of he
vige vlammen sloegen hem tegen en gre-
>en met bliksemsnelheid knetterend en
oeiend rond zich, in het droge lioüt,
waaruit tentoonstellingspaviljoenen op
getrokken zijn, een gretig voedsel vin
dend.
De waker stormde roepend buiten, 3e
Belvédèrelaan in en loste daar vijf re
volverschoten, onmiddellijk achter elk
ander.
Op het gerucht dezer losbrandingen,
bet was dan 2 u. 7, kwamen bewakers
der Tentoonstelling en policie toege
sneld. De pompierspost der Tentoon
stelling en de brandweerkazerne werden
opgesteld door middel van het verwitti-
gingstocstel aan het t Burgerhuis ge
plaatst.
Inmiddels had het vuur aanzienlijke
iuitbreiding genomen. Om 2 u. 8 was dn
pompierspost der Tentoonstelling, onder
bevel van den heer adjudant Wille, in ut
de groote autopomp en een hulptrein ten
plaats, waar hij al ra vervoegd werd
door de brandweer der middenkazerne,
met het groot materieel, en aangevoerd
door de heeren Achtergael, beveihebberf
Galasse, eerste luitenant, en Vanderbe-
ken, tweede luitenant.
Een lichte wind blies uit het Zuiden
cn dreef de vlammen in de richting van
het paviljoen van a Vooruit
Een paar minuten na de aankomst
van den pompierspost der Tentoonstel
ling, stortten verscheidene lansen*
waarvan twee gespijsd door do auto-
pomp, aan den grootcn vijver van het
Park opgesteld, en de audere, 'door de
slndswatcrloiding, een massa water op
de vlammenzee.
Kort na het ter plaats snellen 3ec
brandwci-rdeden van de middenkazerne*
werkten er 12 lansen, 4 in de Belvédère-
laan, 3 iu de Foitstraat, drie langs de
zijde van het paviljoen van Vooruit
en 2 aan de andere zijde van Ober-
Bayern Aldus zat bet brandend per
ceel als door eene .watergordijn inge^
sloten.
Doch liet vuur bood een hevigen strijd
aan het water.
De heer bevelhebber Achtergael en-
zijne officieren bemerkten aldra dat zij
al hunne pogingen moesten bepalen tot
het omschrijven van het vuur, waarin
ze dan ook, na anderhalf uur hard wer*
ken, in gelukten.
De woonhuizen rder Fortstraat, 3i«
zeer groot gevaar liepen, konden gevrij
waard woraen.
Om 4 u. 45 keerden de pompiers <5ec
kazerne huiswaarts.
Enkele lieden van 3en brandweerpost'
der Tentoonstelling bleven !de puinen
besproeien.
Wat er verbrand Is.
Aran het Duitsch spijshuis Ober-
Baj-ern blijft er nog enkel wat gerin
ge puin en een paar half verkoolde bal
ken over. Alles ligt plat.
Rechts van de Ober-Bayern is een
klein deel van het paviljoen van den ta
pijten winkel verbrand. De daar aange
richte brandschade is niet. zeer aanzien
lijk, daar al de tapijten, op een paar uit-
zonderiugen na, konden weggebracht
wordenHet water evenwel heeft er nog
al leelijk. huis gehouden.
Links van de Ober-Bayern Iia3 het
paviljoen van Vooruit het erg te ver
duren. De bakkerij, de keuken en een
aanzienlijk deel van het koffiehuis, als
mede de keldering, waar heel wat bier
en wijnen lagen, werden vernield. Da
waterschade, aan liet overblijvende aan
gericht, is vrij groot.
De brand heeft over eene uitgestrekt
heid van zoo wat 70 meters op 30 ge
woed.
