ttssssssss"
m
'I EEN EN 'I ANDER
Het schoolwetsontwerp
en M9r Mercier
Een incident in de Kamer
Buitenland
Negentiende jaargang n' 253
DAGBL
AD
EENE LES VAN
GESCHlEDENISl
In hoe slgno vinces
Uit onze Colonie
De Bloktreinen
J2 CENTIEMEN HET NUMMER
Donderdag 30 October 5313
ABONNEMENTEN»
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
I' UITGAAF, 4 u. 's avonds cjfe «a V UITGAAF, T u. 's avonds
Pour loute ia publicité coir.ruerciale et financière du journal,
s'adrosser exclusivement a l'Atfeoce Réclame Godts, 2, Place de
la Course, Bryxclles.
V.
BUREELEN s
TE BRUSSEL
GODTS, GeurspiaatSj 2
Telefoon A 3299
Bestuurder
TE AAI.ST
lerketraati
Telefoon 114.
J. Van Nu ff el-De Gendt.
AANKONDIGINGEN»
KI. aanfc. (1 tot t kl. reg.) fr. 0 60
3* bladz. (de regei) fr. 1,00
4* bladz. (de regel Ir. 0,30
Financ. aankon, (per regei) Ir. 2,00
fr. 1.00
Sport (per regel)
Gemengd nieuws per regel) fr. 2,00
Recht, hcrstell. (per rogol) fr. 2,00
Overlijden (pp*- vegeIk. 2,00
Commerciale en ünancieele aunkond gingen zich uileluitelijk te
wenden Ager.ce Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
die in de woningen zetelden en troon
|den.
Onder zedelijk oogpunt wat was het
heidendom 1 De Romeinsche schrijver
Tacitus heeft in twee woorden den
T droevigen toestand dier toenmalige
In 312 hechtte Constantijn het kruis wereld geschetst Corrumpere et Cor-
aan liet Romoischo strijdvaandel. 1 rumpi sceculum vocatur Eene he
in 313 vaardigde hij bet vredes-1 derfschool en een mesthoop wordt
edict van Milaan uit. j s wereldsloop genoemd.» De H.Pau-
I lus is zeker niet vleiend voor de Ro-
Ondor eod heelt Constantijn de ver-I
meinen als hij in donkere kleuren do
klaring afgelegd dat hy, aan.het hoofd ü^^dmh (^orn. I.) Een ge-
van een legerkorps tegen Maxenüus deoksluk v£m £eidengch'e hJor.
lichtbeeld6heeft •- ®-~ven woreld ls het Coliseum. O konden
van een kruis, met nu, upsemrm iN|reuzenamphUeater - k
HOC. signo vinces hierdoor zultqij\ t
overwinnen.Den volgenden nacht ue- en voor onzen geest roepen
lastto hem Jesus-CUrLstus, naar datTreese''Jmoordtooneelen,_ bloedige
kampspelen, wreede worstelingen en
bloeddorstig vermaken Hoe diep
als zegcleekeu in den slag te gelirui- u" de niensch toch wegzinken ineen
ken I poel van wreedheid en zedenbederf
Iiomelscli modol, een Krijgsvaan (La
barum) ie laten vervaardigen, en die
Den 28 Öc'obor 312 overwon Con-|
Eger Maxentius
aan do Milvius-
Panem et circenses Eene bete
stantijn lijnen mededinger Maxentiusl ^'?0(ls e" *>lo<;diSe schouwspelen»,
Ar:.I dat was de hartekreet des volks
iü den beroemden sla:
brug.
In 't begin
De
spelen begonnen 's morgens en ein
digden dikwijls met het grauwen van
Jaard1f !»ad den avond. 100.000 toeschouwers op
de overwinnaar met zijnen medekeizer Li« y j.
t i x Ule zttnjen, dronken van de moordtoo
Licinius eene bijeenkomst te Milaan, f - J
en zij vaardigden bet verlossingsedikt
neelen
uit. waarin den christenen voor de LpkUendheid
eerste maal volle vrijheid van gods- flikken DMr
dienst gewerd.
en door iederon bloedstraal
verhit, zaten daar met waanzinnige
en met onverzaadbare
de Arena te turen, en
.te zien hoe wilde dieren malkaar ver-
Onuitsprekelyk was de indruk dien scheurden, maar ook en dit was
liet edict maakte op de gemoederen der wel de meest gezochte vertooning
christenen. In gansch het keizerrijk hoe menschen tegen leeuwenen lui-
vaa don eenen grenspaal tot den ande- paarden moesten worstelen.
Z": >UrhT ™Ugdekrl Eu de gruwel der gruwelen waren
op dat soort van spelen waren de Ro
den hekeerden keizer toe.
Niet alleen lot de kerkelijke, maar
ook tot de burgerlijke vrijheid werd
hot christendom herboren. Uit Kata-
komben en schuilhoeken trad het open
lijk te voorschijn, bouwde en herstelde
de kerken, groeide aan in eer en aan
zien (Eusebius.)
Het Rijk van do eeuwenlange dwin
gelandij bevrijden, do geestelijkheid
vrij stellen van allo stadsambten, de
meinen hot meest verslingerd.
De geschiedenis hangt vreeselijke
talereelen op van hetgeen iu dat Coli
seum plaats greep
Ouder maatschappelijk oogpunt be-
schouiod, boezemt de heidensche we
reld walg en afkeer in. Ik wil maar
alleenlijk gewagen van dien afzichte
lijker. kanker der slavernij.Dat woord
slaaf drukt alle denkbare monsterach
tige wreedheid uit, die men tegen eeu
Ivo"it rechtspersoonlijkheid en erfrecht mensch plegen kan. Op den slaaf rus-
schonken. de heidensche HnneWMen lten al de kwalen, al de ellepden der
menschheid.
Do heidenen herkendon in hem de
mansehelijke waardigheid uiot, aanza
gen hem niet als een medebroeder in
de samenleving, maar als een dier of
nog minder, als huisraad of een meu
belstuk. Deu slaaf sloegen zn dood in
een gril of een luim of kwetsten hem
schonken, de heidensche zinnebeelden ten al de kwalen
van de Munten doen verdwijnen
stronge bevalen geven tegen onzede
hjke godenvereering, tegen Wiche
laars en Zwaardvechters ziedaar
de eerste rogeeringsdaden van Con
stantijn.
313 is een keerpunt in do Romein
sche geschiedenis.
Inbaar duizendjarig bestaan heeft r9" W°0de-
Rome veel merkwaardige gebeurtenis-1 Onze cbristeno harten bonzen op van
sen beleefd maar liet gewichtigste verontwaardiging,als wij iezen dat de
leit in de wereldgeschiedenis is mis-1 ''ijken de slaven gebruikten Jot voed
selbon wel het verschijnen van een s°i del' dieren on der monsterpalingen
kruis naast de Romeinsche adelaars in da vijvers, of tot mikpunt hij het
aan hot hoofd van een leger, op de hel- schieten met pijl eu boog Sine Air
men der soldaten en op do tinne van|FEC™ME zogt do II. Paulus, har
de hoogo gehouwen. Een kruis hetftelooze menschen
meest verachte en verafschuwde voor- En onder politiek oogpunt Op
worp der woreid, het moord- en folter- slaafsohe wijze kropen zij allen voor
tuig der slaven, nu eensklaps gehut-lden keizer, wien zij niet alleenlijk vol-
digd als hot zinnebeeld van moed en strekte oppermacht toekenden, maar
dapperheid, als de banier van vrede en dien zij vergoddelijkten en als
Ee'uk. godheid aanbaden
Om u eon juister denkbeeld te vor- Ze zien er lief uit die goden, die
men van de omwenteling, door het gekroonde ellendelingen Nero, Do-
verschijnen van dat kruis teweegge- mitiaan, Diocletiaan
(Morgen vervolg en slot).
kracht,moet gij u levendig voor oogen
stelien wat het Heidendom toen tor
tijd to Rome was.
Onder godsdienstig oogpunt was bet
heidendom afgoderij, duivelendienst.
De Romeinen vereerden groote en
kleine goden In den Olvmpns, vol
gens de Mythologie of Godenleer, j iunchlingsworkon voort te zitten van het H.
oeerschte altijd cle beste orde niet SaorameiHacoiigres, dat to Lourdes zal wor-
Uuiskiakeel kwam dikwijls de ruste ds" b'elloulion'
storen van dat goden wereld je. Bene- VerloJon week w.« Z. Hoogw. te Rome,
vens die bewoners ven nivmn.e „er waar 'dl uiuanuieude tijdingen over de
eerLn 7 <ily'"pus Ver' gezondiieid van d.a H. Vader lfeeft meêge-
eeidenzy naardgoden of huisgoden J bracht.
Het H. Sacrr mentscongres
van 5934. Ms' Hoylen, bisschop van
Namen, is sedort Zondag to Parijs, om de
Belgisch Katholiek Midden
stands verbond. De voorzitters
der bijzonderst® katholieke burgersmaat
schappijen van het land, hebbon op eene
vergadering to Gent gehouden, op Zondag
26 October, hij eenparigheid een katholiek
raiddenstandsverbond gesticht welke bij
zonderlijk voor doel heeft, in de katholieke
partij, do belangen van den middenstand te
verdedigen.
De aanstaande Kamerkie
zingen. Goed nieuws 't Is Het
Recht, kristendemokratenblad die het ons
brengt.
Er bestaat weinig hoop, zegt het plankar-
tistenblad dat de liberalen do zeven zetels
die zij in Oost-Vlaanderen bezitten, allemaal
zullen behoaden.
't Zijn de socialisten die de kiezing verze
kerd hebben van M.M. Rens, te Aalst en
Persoons te Sl. Nikolaas, de roodjes
hebben weinig dank daarvoor gehad en zo
schikken niet meer voor do blauwe kandida
ten te stemmen.
Deze vliegen dus buiten 't Weze zoo
In de andere arrondissementen hebben de
liberalen niet de minste kans hunne positie
te versterken.
De socialisten loopen ook gevaar een van
hunne twee zetels te Gent to verliezen.
Zoo spreekt Hbt Recht we drukken
het over.
In dat geval zouden de katholieken in
Oost-Vlaanderen drie zetels winnen 1 i
We vragen zooveel niet I
Een oorlogschip op afstand
gezonken door de draadlooze
fel&grafie. Londen, 26 October.
De Brilsche admiraliteit doet thans.zeer be
langrijke proofnemingen bij middol van do
draadlooze tolografio. Alzoo word dezer da
gen in zeo ter boogie van Portsmouth de
tweede klas kruiser Terpsichore van 3400
ton, bij middol van do draadlooze telegrafie
op zekoren afstamt Vernield.
De admiraliteit houdt natuurlijk deze pit
vinding geheim, doch men verzekert dat het
niets gemeens heeft met de fameuze X-stra
len van den Italiaan Ulivi, die zooals men
weet. ook op afstand hot poeier kan doen
ontploffen.
Voor de toSheamhten der
Grenzen. Pioeds meermaals hebben
de Tolbeambten dor Grenzen gevraagd een
vecrliemlaagsche rustdag te bekomen, het
geen lot boden toe nog zonder gevolg geble
ven is. Nochtans de luiteuanien on de onder-
luitenanten alsook de accijnsbedienden
hebbon reeds twee rustdagen per maand ge
noten. Waarom dit verschil Is het
misschien omdat de luitenanten en onder-
luilenanten, alsook de accijnsbedionden
gemiddeld maar 6 uren dienst per dag te
verrichten hebbon en de tolbeambten tien
uren daag9 '<f
Iu Nederïtai hebben de tolbeamb'.eQ alle
veertien dageo. dea Zondags eeu rustisg en
de andere Zondagen doon ze maar 4 of 6
uren dienst volgens de posten, terwijl de
Belgische tolbeambten op Zondagen
Werkdagen hetzelfde gelaJ uren dienst te
doen hebben. Do Nederiandsche tolbeambten
kunnen des Zondags hunne christeno plich
ten mot meer gemak kwijten, hetgeen voor
Belgischo tolbeambten zeer moeilijk valt.
Waarom zou men hier in België op dezelf
de wijze niet kunnen handelen. De tolbe
ambten hebben hier slechts zes rustdagen per
jaar, 't is te zeggen gedurende de zes
zomermaanden.
Waarom zou men aan do tolbeambten
dezolfdo gunst niet kunnen geven welke aan
de luitenan ten en onderluitenanten en accijns
bedienden, die van een en hetzelfde bestuur
afhangen, toegekend is
Do tolbeamton dor grenzen dringen nog
maals bij den minister van geldwezen aan,
ten einde ook do twee rustdagen per maand
te hekomen.
Aankomst der Anversville
Dezen voormiddag is do Belgische stoom
boot Anversville van Congo hier aange
komen met 97 passagiers,verdeeld als volgt:
43 van l6 klas, 41 van 2° klas en 13 van
3° klas. Ondor de terugkeerende bevonden
zich de Eerw. Pater Moorhen van de missie
van Scheut. De passagier Segeert, policie-
kommissaris, koerde ziek weer, lijdend aan
buikloop. 21 passagiers waren reeds te La
Pallice ontscheept.
De passagiers wisten geen bijzonder nieuws
uit Congo mee te deelou.
Er wordt alleenlijk vernomen dat de
derde tak van den ijzerenweg der Groote
Meeren, waarschijnlijk in April 1914 zal
voltooid zijn.
Door de Anversville is eene partij diaman
ten meegebracht, voortkomende van de
gronden van Kas3aï,
Hunne vraag is zoo gewettigd dat de acht
bare minister ongotwijfeld, or voldoening zal
aan geven.
Do tweedie klas bij de spoor
wegen Hot ware allezins wenschelijk
dat tie prijs dor reizen in tweede klas op do
'spoorwegen, vormindord werde, ten einde
deze rijtuigen voor de kleine burgerij toe
gankelijk te maken.
De tarief d.cr 1° klasrijtuigen zou, zoo
noodig in evenredigheid kunnen verhoogd
worden.
Er wordt ook geklaagd dat op sommige
spoorlijnen splinternieuwe rijtuigen ter be
schikking worden gesteld der weekabonne
menten, terwijl do gewone reizigers, die
don vollen prijs betaleu, verplicht zijn van
oude en onzindelijke rijtuigen gebruik te
maken.
De dood van Kapitein Cassart
Uit Congo wordt ook het overlijden ge
meld, van kapitein Florent Gassart, die op
inspectiereis was.
Florent Cassart was een der helden van
don veldtocht tegen de Araben.
Op 18 Juli 1890 naar Congo vertrokken
werd hij naar Tanganyka gezonden om dienst
te nemen ondor het bevel van bevelhebber
Jacques. Bij zijn terugkeer vernam hij
dat baron Dhanis volop in oorlog was met de
Araben.
Hij besloot baron Dhanis ter hulp te snel
len, doch moest dwars door de oproerige
stammen van Munié-Moharo en diens zoon
Munié-Piembé, alhoewel hij slechts over
eenige geweren beschikte.
Baron Dhanis, verwittigd over de komst
van Cassart en zijne mannen, wanhoopte
dezen ooit te zien, daar hij wist, dat de
streek welke Cassart moest doortrekken zeer
onveilig was. Cassart bereikte evenwel het
kamp van baron Dhanis en nam deel aan het
gevecht waarin Munié-Moharo gedood en
dezes benden op de vlucht gedreven werden.
Teruggekeerd naar België, werd do kapi
tein Cassart gedekoreerd en gefeest om zijn
moedig gedrag.
Cassart vertrok don 6 Januari 1894 terug
naar Congo en werd ditmaal naar Kasaï ge
zonden. Do inboorlingen van Luluahourg
waron in opstand en hij trok tegen hen te
velde. Hij werd in eeu gevecht door vijf
kogels getroffen, doch, aangezien hij do
eenige Europeaan was, en het bevel voerde
over de koloniale soldaten, bleef hij op zijn
post tot de zegepraal verzekerd was.
Iu September 1895 werd bet gerucht ver
spreid dat Cassart overleden was, en de
Belgische bladen kondigden lofartikelen af.
De tijding was echter valsch.
Nadat Cassart hot leger en den dienst in
den onafhankelijken Congostaat verlaten
had, werd hij bestuurder van verscheidene
koloniale maatschappijen.
t Is nu tijdens eene inspectierëis naar zijne
hulphuizon dat hij bezweken is.
Ook zijn er talrijke liberalen, met den li
beralen schepeue van ouderwijs van Brussel
en vroeger M. Braun, liberale burgemeester
van Gent, aan het hoofd, die hunne eigene
kinderen een godsdienstig onderwijs doen
geven. Zij willen dus voor hunne kinderen
een onderwijs, dat zij aan arme werkmans
kinderen ontzeggen. M- Lorand heeft gezegd
dat zulks niets bewijst I Volgens ons bewijst
zulks alles
De epoorwegbegeer heeft besloten de
dienst der bloktreinen op de lijn Antwerpen-
Brussel te versterken.
Er zijn ook bijzondere maatregelen geno
men, om le beletten dat er nog stremming
of belemmering is.
Te rekenen van 1 Mei zal hot getal plaat
sen in den bloktroin strikt bepaald zijn. Het
zal aan de reizigors verboden zijn, plaats to
nemon in een rijtuig van hoogere klas dan
hun plaatsbewijs ben recht geeft. Andero
maatregelen zullen de voorwaarden bepalen
waarin bet toegelaten is, een bijbiljel te ne-
men voor de bloktreins.
Zoo zullen de militairen en de gendarmen
geen bijbiljet meer mogen nemen voor de
bloktreinen.
Ook do landverhuizers,in 3e klas reizende,
zullen niet meer toegelaten worden.
De kwestie der bloktreinen Brussel-Luik
is ook nogmaals onderzocht geworden. Het
onderzoek heeft echter bewezdn, dat er daar
voor het oogenblik nog geen spraak kan van
zijn.
Waarschijnlijk zal dezebloklrein er slecht#
komen, nadat de hloktrein Brussel-Oostonde
ingericht is, en daar do lijn Brussel-Zuid-
Gent-St.Pieters eerst geheel moet gereed
zijn, zullen do liefhebbers van den bloktroin
Brussel-Luik nog wat mogeu wachten.
Wanneer al die verbeteringen ingevoerd
zijn, zal ons land, dat nu reeds veruit goed
koopst is voor de spoorwegreizen, geheel en
al op don eersten rang komen, voor de snel
heid der betrekkingen tusschen de groola
steden.
Wij hebben van Z. E. den Kardi
naal-aartsbisschop van Mechelen, een
belangrijken brief ontvangen nopens
twee incidenten, welke in de Kamer,
tijdens de bespreking van het school-
wetsontwerp hebben plaats gehad.
Plaatsgebrek laat ons niet toe, dit
schrijven van AP* Mercier, nu af te
kondigen. Wij zullen hem in ons geïl
lustreerd nummer van Zondag aan
staande meedeelen.
Een incident, dat zeer opgemerkt werd,
en de oppositie in kleine schoentjes zette,
had Vrijdag, ter gelegonheid der schoolwet-
bosprekiug in de Kamer plaats.
M. Lorand was aan 't woord en ziehier
hoe het Beknopt Verslag hot incideut weer-
M. LORAND, Doch ik onthoud bet
volgens u is do hel wel bepaald de ketel,
waarin de ongeloovigen na hun dood zullon
geroosterd worden....
M. PONCELET. - Waarom biechten
zich zoovele liberalen op het uur der dood,
tenzij uit vrees voor de hel
M. C. IIUYSMANS. Zoo is 't (Oa-
laoh links.)
- M, BRANQUART. 't Is de pastoor
die op do begrafenis rekent.
M. PONCELET. Beantwoordt de
toekomst aan hot verleden, dan zullon er 80
t. h- onder u zich biechten, alvorens te sïor-
ven.
M. C. HUYSMANS. Dat is stellig 1
(Herhaald gelach, links)
M. LORAND. 't Is mogelijk, maar
zulks bowijst niets.
Er werd gelachen links, doch 't was
groen gelach.
Dat bewijst dat de liberalen, die de kin
deren het godsdienstig onderwijs zoudon wil
len ontzeggen, zich het recht voorbehouden,
op hol uiterste uur, wanneer zij voor den
oppersten reohter zullen moeten gaan ver
schijnen, zich in orde te stellen en hun ellen
dig werk te verloochenen.
FRANKRIJK
gen Museum vernield. Uit Puj wordt
gemeld, da-t hot geestelijk museum, dat tal
van kostelijke oudheden bevatte, door eene
instorting komt vernield te worden.
D»ama der Vliegkunst Dinsdag namid
dag rond 41/2 ure, vloog de artillerie
wachtmeester Canal, boven het vliegploin
van Reims. Gedurende eenige oogenblik-
ken hield hij zich op eene hoogte van lOOra.
Opeens sloeg zijn vliegtuig om en plofte ten
gronde. De ongolukkigo vlieger werd onder
de overblijfsels verpletterd.
CMrcuwa KassierDe kassier van het
Comité du littoral de l'Union des soeiétós
Frangaises do sports athlétiques van Parijs
is Dinadag verdwenen.
De ontrouwe bediende heeft rond de zeven
duizend frank medegenomen.
Dief aangehouden Maandag namiddag
rond 4 1/2 ure reed de 14 jarige Robert
Doilain met koopwareu door de Cadetstraat,
te Parijs. Gekomen aan den hoek der
Lafayottestraat werd hij door een schurk ten
gronde geworpen die poogde met do sloot-
kar te vluchten. De onderbrigadier Hubert
ooggetuige van het gebeurde was, wierp
zich op den dief. Deze verdedigde eioh en
zou zonder de tusschenkomst van een toe
schouwer ontsnapt zijn. De stoutmoedige
schurk, een zekeren Pierre Cartel, 24 jaar
oud, is naar het gevang overgebracht.
DUITSCHLAND
Ongelukkig einde eener vrouw. Een
genaamde Werlz, bediende aan den ijzeren-
weg te Panthow(Brandeburg) had sinds ver
scheidene jaren een nummer van de loterij
van den Pruisischen Blaat gekocht en had
