T EEN EN 'T
Brusselsche Kiekskeiis
De vreeselijke spoorwegramp
C
ID J\. CS-13 L 3D
en de
Naar onze Kolonie
Eene misdaad te St. Gillis-Brussel
SegenfisBds Jaargang nT 2153
CENTIEMEN HET NUMMER
Saïerdr.g 8 Ploverclscp SS S3
h
ABONNEMENTEN?
Zes maanden 4 (ranken. Een jaar 8 (ranken.
Inschrijving Jn ane postbureelen van het land.
1° UIT6AAF, 4 u. 's avonds 2" UiTGAAF. 7 u. 's avonds e[3
Pour toute Ia puhlicité commerciële et financiêre du journal,
s'adresscr esclusivement a l'A;,reiice Réclame Godts, 2, l'lace de
la Bourse, Bruxclles.
BUREEL. EN
TE BHUSSES.
Ê3, GODTS, BeurspSaalSj 2
Telefoon A 3299
BestuurderJ.
TE AALST
KZerJcstrsiat,"
Telefoon 114
Van Nuffel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN-
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
3* bladz. (de regel) Ir. 1.00
4* bladz. (de regel fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2.U0
Sport (por regel) fr. 1.03
Gemengd nieuws per regel) fr. 2 00
l'echc. herstel 1. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commerdale en financieolo aankondigingen zich uilsluitelijk te
wenden: A gen cc Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
JkSbldL 033.SS0
Do tweede aflevering- onzer Volksverhalen is verschenen en onze
▼Gikoopers hebben ze reeds vandaag bij onze lezers besteld.
Wij durven verboten, dat niet een onzer lozers zal weigerende
20 centiemen per week te betalen.-Voor sommig-en is het 5 centiemen
meer per week, doch liet groot aantal hebben 5 centiem, vermindering.
Om onzo dankbaarheid te betuigen, zullen wij al doen wat in onze
macht is, om voor onze lezers liet nuttige bij hot aangename te paren,
en ons geïllustreerd nummer, dat van eerst af zooveel bijval genoot,
neg meer en meer te verboteren.
Zoo deolen wij deze wook in ons geïllustreerd nnmmer prachtige af
beeldsels mede, van de ingestorte villa te Erembodegcm met de portret
ten der twee' werklieden in deze ramp gedood-Pégou-d te Gent, De
blijde intrede van den hertog en hertogin van Cumberland te Bruns-
iojh,Een zichl op de static van Hamburg, waar Koning Albert onlangs
op bezook was, M. Ilelleputte, die binnen kort zijn zitVoren jubelfeest
als volksvertegenwoordiger viort, De nieuwe koning van Beieren
M. Felix Diaz, de pretendent naar hot voorzitterschap van Moxiko, die
zoo wonderbaar ontsnapte aan zijno tegenstrevers die hem wilden door
den kop schieten, De voorzitter der republiek van Venezuelaenz.enz.
Aan onzo oude on nieuwo lezors, gevon wij toekomende maand, als
premie, eest prachtig Kes'slniintinsi*) acht bladzijden
druk, met schoone gravuren.
Gisteren ontmoetten wij eenen per
soon, die der. heer Daens tamelijk
goed kent, on vroegen hem wat zijne
meening was over de laatste redevoe
ring door M. Daens uitgesproken in
do Kamers?
Na eene wijl nagedacht te hebben
sprak die persoon nagenoeg in dezen
zin Alles wat M. Daens doet, is
uit eigenbelang. Dat moet. gij reeds
dikwijls bemerkt hebben; anderen
vóór mij bobben bot gezegd on go-
sclircveu M. Daens zoekt alleenlijk
stemmen to winnen bij de kiezing; een
eigenlijk programma bezit bij niet.
M. Daens zal VOOR do Schoolwet
niet stemmen; bij zal er niet TEGEN
stemmen, bij zal zich ONTlföUDEN.
Luister wel
Hij zal VOOR de schoolwet niet
stemmen. Ziehier waarom Den 6 Juli
11. was bet te Gent vergadering van
hot middenbestuur vande kristene
Volkspartij. Daar is beslist met alge
meenheid van stemmen (ook de stem
van M. Daens), dat do lagere scholen
voor jongens geen toelago kunnen ge-
nicton, indien niet ton minste 2/3 der
onderwijzers wereldlijken zijn. In an
dere woorden beteekent dit, dat de
broedersscholen niet meer mogen be
staan. (Do Volksstem schreef daar
reeds over. Nota der redaktie).
En nogthans M. Daens met zijn
collega M. Font-eyno heelt reeds ver-
scbillige amendementen aan bet wets
ontwerp voorgesteld.
Al die amendementen hebben eene en
dezelfde strekking het katholiek vrij
onderwijs tc boeien, ja zelfs in derf
grond te boren.
Oordeel
1. De heeren Daens en Fonteyne
stollen voor als amendement aan art.
28, dat al de in dienst zijnde ouderwij
zers en onderwijzeressen die geen dip
loma bezitten, bet binnen de vijl jaar
zullen moeten bekomen.
Er zijn thans in da vrije scholen 440
onderwijzers en 2247 onderwijzeressen
zonder diploma. Vele andere geven
los sedert twintig en meer jaren tot
iederoens voldoening. Zij zijn neerstig
en bekwaam en zij zouden er zich
thans moeten op toeleggen een diploma
te bekomen op stral van verlies van
alle staatstöelage, al gaven zij slechts
bet onderwijs in de laagste klassen.
2. Aan art. 24 stellen zij voor, dat
om toelago van den staat te bekomen,
de vrije scholen, aangenomene en aan
neembare zullen ten minste gedurende
bet winterseizoen de scboolsoep moe
ten inrichten.
Dc schoolsoop is zeker eene schoone
inrichting, maar ze verplichtend ma
ken voor de vrije scholen is eene on
mogelijkheid, daar deze thans reeds
onder do lasten bezwijken:
Do besturen der vrije scholen moe
ten op eigen kosten zonder tusscben-
komst van den Staat in al de gebouwen
voorzien. Do toelage die de aanneem
bare scholen genieten zijn ontoereikend
om de onderwijzers voluit te betalen.
Kosten van prijsdeelitig, kosten van
verlichting en verwarming, kosten
van onderhoud vallen bun ten laste
on M. Daans wil bun nog op straf van
verlies van toelage jaarlijks duizende
franks uilgaven op den rug leggen
zonder vergelding. Hot ware de dood
van bet vrij onderwijs.
In Antwerpen bijvoorbeeld kost het
vrij onderwijs aan do katholieken meer
dan 200,000 Ir. Iloevele scholen zou
den er niet verdwijnen moest bet
amendement Daens-Fonïeyne door de
Kamers gestemd wordon.
AL Daens zal tegen de Schoolwet
niet stemmen. Een zeker getal kiezers,
die hunne stem aan M. Daens geven,
vervullen nog hunne kristelijke plich
ten zijn do broeders en vooral de
zusters genegen, en zouden moeilijk
verdragon dat men hun te kort doe of
ze vervolge. Zij willen een christelijk
onderwijs voor liunne kinderen. Daar
om beeft M. Daens in zijne laatste re
devoering In do Kamers, de naam van
broedersscholon cn zustorsscbolen niet
vernoemd, om geenon enkele zijner
kiezers in zijn gevoel te kwetsen. Hij
neemt zelfs den schijn aan, alle welin
gerichte scholen te willen verdedigen.
Dat is de reden waarom bij niet
TEGEN de Schoolwet zal stemmen,
des te moer er volgens M. Daens veel
goods in zit.
Er blijft hem dus niets over dan zich
te ONTHOUDEN.
Ge ziet dus hoe echt christelijk die
volksvertegenwoordigers zijn. Zij spre
ken met aandoening van bet christelijk
onderwijs, riiaar ondertusschcn bren
gen zij het in gevaar en dat gevaar is
des to grooter daar liet vergift in eenen
vergulden beker straalt.
Ziedaar mijn gedacht, sprak do per
soon en daarop zette hij don weg
voort.
minister van koloniën aan den Heiligen
Intoel eene verrechtvaardigende memo
rie zijner handelingen hebben doen toe'
komen.
De laatste paardenmarkt. De acht
ste en laatste paardenmarkt van 't jaar
zal te Brussel plaats hebben op de Zuid
laan, op Donderdag, 1-3 November.
Een bio3S8op op den Ludor.i der zee.
De Amerikanen hebben een nieuw
gebied ontdekt voor de bioscoop niets
minder dan de. geheimzinnige diepten
der zee zullen zij verfilmen Een dui
ker gaat wel is waar niet tot op zeer
groote diepten, maar hij kan zijn appa
raat laten zakken en het dan nog be
dienen. Groote electrische lampen ver
langen het daglicht en trekken de zee-
bewoners aan, zoodat het op de film
krioelt van vissc.hen en andere dieren.
Voor dierenkundigen zijn deze films van
zeer groot belang.
Kaar het kiocster. Een te Parijs
welbekende figuur, de koningsgezinde
graaf Castillon de St-Victor, een be
kend lid van de Aéro-Club, zelf vlieger
met graaf de La Yauix deed hij eeui-
ge jaren geleden vluchten, die toen ter
tijd record-vluchten waren heeft zich
niet slechts uit liet hooger leven der
aristocratische kringen te Parijs, maar
uit heel het wereldlijke leven terugge
trokken. Graaf Castillon de St-Victor is
in een Jezuïetenklooster getreden.
Conga-spoorweg. Een telegram uit
Matadi, heden ontvangen, meldt dat de
ontvangsten, gedurende de maand Octo
ber 1913, beliepen tot de som van
fr. 1,126,000. De ontvangsten in dezelf
de maand van verleden jaar bedroegen
fr. 1,052,007.99.
De ontvangsten der vier eerste maan
den van het dienstjaar 1912-1913 be
droegen fr. 4,401,641.89 de ontvang
sten van de vier eerste maanden van bet
dienstjaar 1913-1914 zijn ongeveer fr.
4,464,000. Er is des eene vermeerde-
ing voor het dienstjaar 1913-1914 van
ongeveer fr. 62,500.
Loss op do 4" bladzijde, 'de zeer be
langrijke aankondiging z Stomosy-
gèue
Vertrek dor Anvcrsvêile
Behalve de reeds aangekondigde ver-
trekkenden, zullen ziek nog inschepen
MM. Carlo Nova, overste van ket
kuis Carlo Nova C'°, en De Bie, van
dezelfde firma Van xler Yeken, der
T. S. F.; Melsen, de Lyons en Nielsen
de planter Jacques, bijzonder E. P.
Deriex, der Premens treilen Daumery,
der Belgische prolestantseke missiën
Gilbert, der Huileries du Congo; 8mith,
Gooding en Joynes, bijzoaderen; Miss
Colett, Mevr. Longland, de dominees
Morisson, Lambutk, Mongiem, Stock-
well en zijne vrouw, Busch en zijne
vrouw, Mumpower, zijne vrouw en
kind, der Engclsche missiën Heuer,
bijzondere Lavy de Hugo Knoblock
C* Maesman en Van Qort, der N. A.
H. V.; Kissling, van den Congo-spoor-
weg Jansson-Tage, der Intertropical;
Servais, der C. B. M. C. Dupont, bij
zondere De Coninck, van de Sociëteit
Jesu Stoek, Louvry, Rollenson, Qui-
gley en Weickler, der Huileries du Con
go Meurde, Plesemeeckers en Arnoldy,
van de Spoorwegmaatschappij Deprez,
id.; Albertazzi, id.; Wagner, bijzondere.
Wij raden onze lezers aan, aandach
tig, op de 3C bladzijde, de aankondiging
Hot lijden der zenuwachtige men-
schor» te lezen.
Minister Renkfit en de H. Stoei.
Na eenige maanden geleden aan den ko
ning, den kardinaal-aartsbisschop en
M. de Broqueville, een vertrouwelijk
schrijven te hebben gezonden, zou M. de
Helklinkend» woorden. De dagorde
dor Kamer. In öo tritonen der Ka
mer.
Men schrijft ons
Brussel, 6 November.
M. Woeste heeft Woensdag van zijn
recht als verslaggever gebruik gemaakt,
om op de redevoering van M. Van dei-
Velde te antwoorden. Het recht van den
verslaggever bestaat hier in, dat hij het
woord mag nemen, wanneer hij zulks
noodig oordeelt.
Evenals altijd, was het antwoord van
M. Woeste krachtig, zonder omwegen
en doeltreffend. Ook vond M. Hymans
liet gepast, vandaag nog hulde te bren
gen aan de dappere welsprekendheid
van den katholieken leider.
Met zekere nieuwsgierigheid ver
wachtte men de rede van den gekend-
sten liberalen leider. Men wilde weten,
v/at hij nog zou zeggen over eene kwes
tie welke om zoo t'e zeggen door en door
besproken was.
M. Hymans bewees, dat de oppositie
geeue gegronde middelen ten haren
dienste heeft, om zich ernstig tegen de
schoolwet te verzetten.
Ook vond M. Hoyois bet gepaste
woord de vorm is goed, docÏÏ er steekt,
niets in
En M. du Bus de Warnaffe, die ik na
de zitting ontmoette zegde het mij ook
Schoone zinnen, doch zonder gedach
ten. Het was schoon om hooren, doch
er blijft niets yan over.
Het schijnt wel, dat na de bespreking
van vandaag, er over het 6choolwetsont
werp mets meer te zeggen valt, ten min
ste toch in de algemeene bespreking
niet.
't Is dus waarschijnlijk dat morgen,
Vrijdag, de algemeene bespreking en
meteen, den buiten ge wonen zittijd zal
gesloten verklaard worden.
Dinsdag begint de gewone zittijd. De
bespreking van het schoolwetsontwerp
zal wel moeten geschorst worden, voor
het kiezen van het bureel, de openings
rede van den Voorzitter en de vergade
ring der afdeelingen, voor het onderzoek
der begrootingen.
De rechterzijde is van oordeel, dat de
oppositie zich niet zal verzetten tegen
het heropenen van het schooldebat, voor
de bespreking der artikelen.
Iu alle geval moet de stemming voor
8 December plaats hebben, want Idan
moet de bespreking der koloniale be
grooting beginnen, daar deze voor den
1 Januari aan den Koning moet onder
worpen worden.
Er is thans spraak, de zittingen van
den Dinsdag namiddag af te schaffen,
daar zij bijna door niemand gevolgd
worden, en deze zitting den Donderdag
morgend te houden. Eeu voorstel m dien
zin wordt door het bureel voorbereid.
Ik ben eens op inlichtingen uitgegaan
en heb vernomen, dat het voorstel kans
hoeft, aangenomen te worden, daar al
de volkvertegenwoordigers der provin
ciën er voor zijn. Om de oppositie te vol
doen, zou men dan ook den Donderdag
morgend mogen stemmen.
Men zal bekennen, dat de volksver
tegenwoordigers, die vier maal per
week, don namiddag te Brussel moeten
gaan doorbrengen, bitter weinig tijd
hebben om zich met hunne persoonlijke
zaken bezig te houden, en men kan toch
niet eischen, dat een volksvertegen
woordiger genoeg inkomsten hebben
zou, om alléén volksvertegenwoordiger
te zijn,
L'Etoile Beige schreef dezen mor-
geud, dat dc tribunen der Kamer opge
propt waren met geestelijken, en dat er
geen plaats meer was voor de burgers.
Ik heb er vandaag eens opgelet, en
heb bemerkt, dat het grootste deel der
aanwezigen damen waren. Zouden er
hier ook suffragetten ofte stemrechtda-
men aan 't worden zijn God beware ons
daarvan, indien zij het bij ons zouden
willen doen zooals in Engeland.
HAROLD.
Eeno blinde herbergierster vermoord.
In het nummer 36 der Jozef Claes-
straat, te St-Gillis, bij Brussel, werd
eene kleine herberg open gehouden door
eene blinde vrouw. Donderdag tegen
avond, werd de ongelukkige gebonden
en vermoord gevonden.
Het slachtoffer, Mevr. Anna-Cathari-
na Offorman, geboren te Simerath, in
Rusland, den 3 Januari 1857, weduwe
Galopin, was in tweede huwelijk getre
den met een genaamden Karei Levacq,
mecanicien, waarvan zij sedert een tien
tal jaren gescheiden leeft.
Ten gevolge eener ziekte werd zij
blind en samen met eene dienstmeid,
hield zij het klein koffiehuis Monico
open, wiens klienteel nog al wat te wen-
sohen liel.
Een verwer, August Bataille., Woont
in de herberg op eene kamer.
Donderdag morgend had de herber
gierster «ene nieuwe meid in dienst ge
nomen.
Toen 'de brouwersgast, Frans Yer-
cammen, tegen avond eene ton bier
bracht, vond hij niemand in de herberg-
zaal. Hij trad in eene tweede plaats
waar hij de herbergierster vond liggen
met gebonden armen en beenen. Eene
andere koord was dicht rond den hals
gesnoerd. Zij droeg ook eene groote
wonde aan het voorhoofd, .waaruit het
bloed overvloedig stroomde.
De meid was verdwenen.
Yercammen liep de policie verwitti
gen die aanstonds ter plaats snelde.
Om 5 ure 30 kwam het parket toe,
vergezeld van een wetsdoktoor.
De misdaad moet rond 4 ure, bij het
ontbijt gepleegd zijn. Inderdaad, in de
herberg, op eene tafel, bevonden, eich
nog twee tassen, 'de helft met koffie ge«
vuld, een halven boterham en een stulg
kaas.
Het onderzoek" wees ook* uit dat d<*
moordenaars Mevr. Offerman, bij mid-*
del van een stomp tuig, een grooten «lagj
op het hoofd hadden toegebracht.
De schuiflade was geledigd en in 'da>
zakken van het slachtoffer vond1 men/
geen enkelen cent. Versckillige meu*
bels waren doorsnuffeld.
De buit der misdadigers zal zeer kleiiï
zijn geweest.
De meid, die 27 jaar oud moet zijn,-,
van Ylaamsche afkomst, wordt ieverigi
opgezocht.
VAN MELUN
Nog een doods.
Een handelsbediende, M. Jules-Loui»
Robert, 30 jaar oud, die in de ramp
van Melun zwaar gekwetst werd is ii*
een gasthuis overleden.
Het getal docden.
Tot hiertoe zijn 27 lijken kunnen Kor*
kend worden. Deze zijn door de familitf
opgeëischt geworden en zullen dus naar
hunne wederzijdschc woonplaatsen ge
voerd worden. Nog elf lijken zijn niefc'
kunnen herkend worden. Van den
deren kant worden nog 10 personen al»
vermist opgegeven. Waarschijnlijk be*
vinden deze zich tusschen de lijken wel*
ke niet herkend werden. Men denkt du»
dat er 39 of 40 dooden moeten zijn.
Een verhaal der ramp.
Een postbeambte, die zich in een dei;
treinen bevond, vertelt de ramp op yot«
gende wijze
c Onze trein was eenige minuten nafl
negen ure uit Parijs vertrokken en be
stond uit acht post waggons, 't Was du»
een posttrein waarin een twintigtal be*
dienden aan 't. werk waren.
Nabij Melun vertraagde de snelhei#
van onzen trein een beetje en reed met
eene snelheid van ongeveer 40 kilome
ters per uur, toen de waggon waarin iltf
mij bevond verbrijzeld en ik op een ven*
ster geslingerd werd.
Onze waggon sprong uit de riggel»
en helde een paar minuten op zij. Ikj
viel echter niet. Een weinig later lag ik
op de kaai tusschen de sporen, zonde®
te weten hoe ik daar gpraakt was. Op 59
meters afstand van mij zag ik een man
beweegloos tusschen de brandende stuk*
ken hout liggen.
Ik hoorde vervolgens twee ontplof
fingen. Ik zag ook dat een der postwag-
gons onder eene lokomotief gevat was*
Hij was het eerste in brand geschoten.
Ik denk dat mijne gezellen die er zich!
in bevonden, moeten omgekomen zijn.»
De verantwcordciijkheid
van den machinist.
Zooals wij meldden, heeft de macki*
nist Dumaine bekend, dat hij de signa*
len voorbijgereden was, alhoewel zij op
stoppen wezen en is hij dien ten gevolg»
aangehouden geworden.
't Schijnt dat 'die aanhouding echte®
niet zal behouden blijven, want dat ds
Bond yan Stokers en Machinisten, do
verdedigiugvan Dumaine op zich'
neemt.
De Bond beweert namelijk', dat dal
machinisten reeds dikwijls hebben ge
vraagd, om 'de signalen te verplaatsen*
nabij de statie van Melun. Zooals de si
gnalen thans staan, is het onmogelijk
van op zekeren afstand te zien, of zij
voor den eenen, of voor den andere»
trein bestemd zijn. Men kan het slecht»
bemerken, wanneer men er vlak bij i».
Met de oude lokomotieven, die slecht»
80 kim. per uur maximum snelheid had
den, was er dan nog middel de vaart veel
te vortragen, doch met de nieuwe, eene
snelheid van 115 kim. per uur hebben
de, is zulks niet mogelijk. Yan den an
deren kant hebben de postbedienden*,
die gewoonlijk den dienst doen in dei
posttrein verklaard, dat zulke ramp
reeds lang verwacht, werd.
Tusschen de twee treinen, 'die elkan
der in rechten hoek moeten kruisen, ia
slechts een verschil van zes minuten.
Wanneer dus do eerste trein eenige ver
traging heeft, moeten beiden bijna ge
lijktijdig aan het kruispunt komen. De
ze bedienden hebben gevraagd dat de
uurwijzer zou veranderd worden, doek'
de Compagnie weigerde. Er bestaat ten
andere nog een dergelijk gevaarlijk
kruispunt, namelijk te Villeneuve-=St-
Georges, waar de posttrein een koopwa-
rentrein moet kruisen. Daar is het yer*
schil slechts een tweetal minuten.
In die omstandigheden ligt de ver
antwoordelijkheid natuurlijk zooveel
aan de Compagnie als aan den machinist
en, misschien nog meer...,.
