Sclrooltoelagen
T EEN EN 'T ANDER
diamantendiefte
Qs liandietorij ts Linth
Muitenlimd
TE ANTWERPEN
Negentiende jaargang n' 272
Mil III, .lil... 1.1
2 CENTIEMEN HET NUMMER
Zaterdag 22 November 1313
'abonnementen;
Zes maanden franken. Een jaar 6 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
I" UITGAAF, 4 u. 's avonds ifp 2" UITGAAF, 7 u. 's avonds
Pour Foute la publicité coir.merciale ct financière du journal,
s'adresser exclusivement A l'Ajjence Réclame Godts, 2, Placade
la Bourse, Bruicelies.
BUREELEN:
TE AALST
TE BRUSSEL
GODTSj BcursplaatSj 2
Telefoon A 3299
BestuurderJ.
JOKertsitraat,
Telefoon 114
Van Nutfel-De Qendt.
aankondigingen;
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0 60
3* blaöz. (de regel) fr. 1.00
4* bladx. (de regel fr. 0,30
Financ. aankon, (per regel) fr. 2,00
Sport (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws per rogcl) fr. 2,00
Hecht, herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commerciale en financieefe aankondigingen zich uitshiitelgk to
wenden Agence Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel.
Een paar weken geleden bad in den
provincialen raad van Brabant eene
stemming plaats, welke voor vele
onzer lezers misschien ongemerkt is
voorbijgegaan, maar waarop wij wel
eventjes willen terugkeeran
Wij weten genoeg, dat de liberal#
bladen niet gaarne booren spreken
over die stemming, maar die hou
ding schijnt ons eene reden te meer
om er eons goed de aandacht op te
trokken.
In don provincialen raad van Bra-
brant wei d dan eene toelage gevraagd
van 25.000 fr. voor de vrije liberale
hoogeschool van Brussel. Heel natuur
lijk stelde een katholiek raadslid voor,
do som te brengen op 30.000 fr., en
(laarvan do eene helft te schenken aan
do vrije liberale boogescbool van
Brussol en de andere helft aan de
vrije katholieke hoogeschool van Leu
ven.
Iederoen van ons zal zeggen dat
spreekt lijk een boek. Als er, in eene
provincie, twoe vrije hoogescholen
zijn, en men aan de eerste eene toelage
schenkt,dan moot men,als men logisch
wil zijn, aan de tweede dezeifdo toe
lage verleenen,vermits bet geld, waar
mede die toelagen betaald worden,
zoowel gestort worden door katholie
ken als door liberalen.
Ja, zoo zouden wij
maar do liberale logiek laat zulke
redoneoring niet too. Zij spreken als
volgt Wij weten wel, dat het geld
waarover wij beschikken, gestort
wordt door katholieken en liberaler,
en toch zal de katholieke hoogeschool
van Leuven geenen cent krijgen. Om
recht to hebben op toelagen, moet
men liberaal zijn en zoo de mannen
van Leuven niets krijgen, moeten
zij bot zich zelve maar verwijten zij
hoeven maar niet katholiek te zijn 1
Dit laatsto werd natuurlijk in zulke
klare bewoordingen niet gezegd, maar
wij deelen den grond der gedachten
medo en bekommeren ons maar weinig
om den vorm.
Een zoo ging het dan ook. De
25.000 franken werden gestemd voor
de liberale hoogeschool van Brussel en
dc katholieke hoogeschool van Leuven
kreeg geen enkelen cent. Men bad
scboon te doen opmerken dat Leuven
thans bij de 3000 studenten telt, waar
van rond de 600 uit de provieio Bra
bant niets te doen zij is katholiek
en dus geen centiem uit de provinciale
kas van Brabant.
Onzo lezers zullen ons misschien af
vragen, boe de liberale meerderheid
van Brabant zulker. maatregel kon
verdedigen. Wel, heel eenvoudig
een der kopstukken van die meerder
heid eene onbekende beroemdheid
uit een der Brusselscbe voorsteden
kwam, zonder lachen, verklaren dat
do Leuvensche hoogeschool geene sub
sidie kon krijgen, omdat zij de school
is van de klerikale partij, terwijl men
de hoogeschool van Brussel mocht be-
voordeeligen, omdat zij wezenlijk eene
nationale school is, waar iedereen zijne
kinderen kan doen opvoeden
Onz9 lezers zullen ons waarschijn
lijk tegenwerpen, dat zulke onnoo-
zele bewering onmogelijk kan gehou
den zijn, in eene ernstige vergade
ring. En toch is hot zoo. Dat zij de
beraadslagingen lezen van do verga
deringen van den Brabantscben gouw-
raad, en zij zullen er de bewering in
vinden, die wij zooëven aanhaalden.
01" die redevoering van dien held op
toejuichingen onthaald werd, hebben
wij vergoten.
Eene nationale onpartijdige school
dus, de hoogeschool van Brussel, ge
sticht door de loges, waar al de pro
fessoren, zonder onderscheid, vrij mot
selaars zijn, waar nooit de naam van
God wordt uitgesproken, waar men
sedert hare stichting de grootste vij
anden en de hardnekkigste aanval
Iers van onzen godsdienst heeft opge
kweekt
Nationaal en onpartijdig dus de
school, waarvan de studenten bekooren
tot de grootste schreeuwers tegen al
wat katholiek is. Zij zijn bet, die de
eerste plaats bekleeden in de liberale
meeting zy zijn het, welke immer
aan bet hooid staan van alle liberale
manifestaties zij zijn het die gaan
builen rond de Ivamers, om te trach
ten onze katholieke voormannen af te
schrikken door hunne spotternijen en
beleedigingen zij zijn hot, welke zich
wel zouden wachten eenon voet in de
kerk te zetten, maar er fier op zijn in
aanbidding te vallen voor den anar
chist Ferrer, wiens walgelijk stand
beeld een der openbare plaatsen van
Brussel ontsiert.
En dat zou de nationale school hij
uitmuntendheid zijn, volgens de libe
rale profeten van den Brabantschen
gouwraadZouden ze misschien de
lagere scholen van ganscli België op
denzelfden leest willen schoeien en
door nationale school verstaan, oene
school, waarvan allo onderwijzers
volbloedige liberalen zijn en waar
van allo leerlingen tot liberale voor
redeneeren, J vechters worden opgeleid 't Is wel
mogelijk.
Morgen vervolg en slot).
Het getal kiezers in Seigië. Er
zijn in België, op de kiezerslijsten van
1913-1914, 1,761,779 personen inge
schreven, als kiezers voor de Kamer dor
Volksvertegenwoordigers. Zij brengen
samen 2,854,105 stommen uit.
Er zijn 1,005,502 kiezers met ééne
stem 420,228 kiezers met twee stem
men, en 336,049 kiezers met 3 stemmen.
De kuiperijen togen Pater Cambier.
Ontslag van den Staatsprocurepr
Munch. Uit Congo komt eene tijding
toe, geroepen om heel wat opschudding
te verwekken.
M. Munch, de Staatsprocureur van
Lusambo, dezelfde die zicli eene gemak
kelijke doch weinig benijdenswaardige
vermaardheid heeft bezorgd in de kwes
tie der laffe kuiperijen gesmeed tegen
pater Cambier, heeft zijn ontslag gege
ven in de Congoleesche magistratuur.
De zaak is door minister Renkin voor
de tuohtkamor verzonden.
M. Munch heeft de uitspraak niet af
gewacht en gemeend best te doen er
maar algauw van onder te trekken.
Wat er ook van kome, wij wenschen
de missionarissen, en hier vooral pater
Cambier en met hen de wakkere hoofd
mannen van den Bond tot verdediging
der Missionarissen van harte geluk om
den bekomen uitslag. Deze bewijst zeer
klaar hoe noodzakelijk hunne beweging
tot bescherming onzer geliefde missio
narissen is geweest.
Een nieuwe volkstam. De ontdek
kingsreiziger Albert, Lang, die in op
dracht van de Braziliaansche regeering
eene onderzoekingstocht uitvoert in het
grondgebied van de Amazone, hoeft con
nieuwen Indianen stam ontdekt. Deze
lieden leven tusschen de Cairary-rivier
en de Mo ju-rivier, ongeveer 1500 kilo
meters van de naaste vestingen der be
schaving verwijderd. Zij zijn volslagen
onbekend met het gebruik van het ijzer.
Ook kennen zij geen schrift. Wel be
werken zij het katoen, maar zelf gaan
zij naakt. Zeer vaardig, daarentegen,
zijn zij in het gebruik van pijl en boog.
i&t het leges*. Bij koninklijk besluit
Donderdag in het Staatsblad verschenen
worden afgeschaft
De schietschool der artillerie cn de
kommissie van proefneming werkzaam
bij deze school
De rijschool;
Bij zelfde besluit worden ingericht
Eene artillerieschool te Brasschaet
Eene ruiterijschool;
Eene school der genie, onderverdeeld
in bijzondere scholen.
Ontvangsten op tfe spoorwegen.
De ontvangsten der maand October op
de Belgische Staatsspoorwegen beliepen
op 30,890,000 fr., in plaats van 30,583
duizend frank in October 1912. Er is
dus eene vermeerdering van 307,000 fr.
Voor de tien eerste maanden van het
loopend jaar beliepen de ontvangsten op
rond de 287,929,000 fr., tegen 275,129
duizend frank voor dezelfde maanden
1912. Dus eene vermeerdering van 12
millioen 800.000 fr. voor 1913.
Steenkoolgruis. Het steenkool-
gruis en de kolen van slechte hoedanig
heid vonden tot hiertoe maar weinig af
trek, of werden verkocht aan spotprij
zen. Er zal daar donkelijk eene groote
verandering in komen, en weldra zullen
die soorten van kolen, welke men schier
niet gebruikte in de nijverheid, een goe
den uitweg vinden. In de werkhuizen is
men er in gelukt, dank aan een gebre-
veteerd stelsel, de steenkolen en gruis
ran slechte kwaliteit te gebruiken voor
de stoomketels. Reeds werken er te An-
gleur negen van die ketels en tegen de
maand Februari zullen er veertien zijn
an dan af zal de maatschappij niets an
ders meer koopen dan dit soort kolen
voor welke men tot nu toe schier geenen
uitweg vond.
Het getal mijnwerkers. Ziehier
het getal mijnwerkers in België in 1912:
Streek van Bergen 25,158 in het Cen
ter, 15,037; kolenbekken van Charleroi,
33,503; in het Naamsche, 3,574; in liet
Luiksche, 28,052. Te zamen 105,324
mijnwerkers. Dit getal geldt enkel en
alleen voor de werklieden, arbeidende op
den bodem van de mijnen. Er waren
daarenboven nog 40,346 werklieden die
aan de oppervlakte van de putten gebe
zigd worden. In 1912 groeide het leger
mijnwerkers aan met 1,387 eenheden.
Het getal vrouwen, die nog in en om
de mijnen werk vonden, is in 1912 van
op 3 gedaald, en weldra zal er geene
enkele meer zijn, daar men artikel 33
der wet van 5 Juni 1911 zal toepassen.
Een auto-lijkwagen, In de straten
van Brussel heeft men Woensdag een
auto-doodenwageh zien rondrijden, wel
ke overal veel belangstelling uitlokte.
Het is eene Brusselsche firma, die deze
nieuwigheid bedacht voor het lijken ver
voer van stad tot stad, wat aan de be
proefde familiën de lange en pijnlijke
formaliteiten van het vervoer eener lijk
kist per spoor zal besparen.
De auto-lijkwagen is zeer eenvoudig,
doch smaakvol opgevat en beantwoordt
volkomen aan de gestelde eischen.
De aangehouden waker en het parket
in de slijperij Klipper.
Do bewijzen tegen den waker.
Het parket, vergezeld van den waker
Bruneel, onder geleide van twee gendar
men, is gisteren namiddag voor de twee
de maal in de diamantslijperij van M.
Klipper afgestapt. Al degenen die in de
zen opkefmakenden diefstal betrokken
zijn, waren eveneens tegenwoordig, om
met meer juistheid de verschillende ge
tuigenissen te kunnen nagaan.
Vooreerst werd de waker Bruneel ten
gronde gelegd en gebonden, zooals hij
door den werkman en vrocgeren waker
Van Praet in het wachtkamertje was
gevonden
Toen hij gebonden lag, zooals Van
Praet hem gevonden had, vroeg de on
derzoeksrechter hem, of hij zich niet
kon bewegen. B..., den buitengooier,
beweerde zich hoegenaamd niet te kun
nen bewegen.
Alsdan werd Bruneel van zijne bind-
>ls bevrijd, doch werd Van Praet in de
zelfde houding en op dezelfde manier
gebonden.
In tegenstelling met Bruneel, kon
Van Praet zich gemakkelijk bewegen,
zelfs opstaan en eenige sprongen doen
Bruneel wist daar natuurlijk niet veel
op te zeggen en toen de onderzoeksrech
ter zijne verwondering uitdrukte, mom
pelde hij enkel wat tussclien de tanden.
Daarna werd hij gekonfronteerd met
den leerjongen van Van Praet. Bruneel
had beweerd, dat do deur der slijperij
open moest gebleven zijn na het vertrek
der werklieden. De ldeine beweerde ech
ter dat hij de deur met zooveel geweld
had toegetrokken, dat Van Praet er
hem zelfs eene bemerking had overge
maakt. Toen men aandachtig den vloer
nazag, nabij de deur, bemerkte men,
dat er door het geweldig sluiten schel-
fers van den muur gevallen waren
Daarna werd door het parket eene
Hongaarsclie vrouw onderhoord, die
slechts voor eenige dagen hier bij fami
lie woont.
Deze vrouw was den middag, tusschen
half één en kwart voor één uur, toen de
diefstal gepleegd werd, naar de koer van
het Café Mandell gegaan, die tus
schen het 'Café en de diamantslijperij
gelegen is.
Nauwelijks was de vrouw op de koer
of twee mannen verlieten de slijperij.
De grootste liep haar nog geweldig te
gen het lichaam, maar verborg zijn ge
laat door zijne rechter hand. Het was
iemand van rond de 28 a 30 jaar oud,
gekleed van slappen bruinen hoed en
groenachtigen regenmantel
De tweede, die kleiner was, 'droeg een
bolhoed en bruinen frak.
De vrouw heeft toen ook in het werk
huis gezien, waarvan de deur openstond
en zag er iemand heen en weer wande
len
Ongetwijfeld was deze laatste Bru
neel, en moet deze dus na het vertrek
der twee medeplichtigen zich zelf ge
bonden hebben.
Zooals men ziet, zijn de vaststellingen
door het parket gedaan, dus heel en al
tegen Bruneel. Desniettegenstaande en
ondanks het aandringen en het sineeken
van M. Klipper, weigert hij volstrekt te
spreken. Na het verboor werd Bruneel
naar het gevang teruggevoerd.
Eene konfrontatie tusschen de twee
aangehoudenen.
Da moordenaar bekent!!!
Gisteren namiddag heeft in het kabi
net van den onderzoeksrechter eene kon
frontatie plaats gehad, tusschen de twee
aangehouden jonge schelmen betrokken
in dezen laffen moord op den. nachtwa
ker Timmermans te Linth.
Het heeft niet veel moeite gekost om
den werkelijken moordenaar te ontdek
ken. Het was wel de 17-jarige De Vis-
sober, die over een paar dagen in de
Middenstatie, door agenten der opspo
ringsbrigade werd aangehouden.
De jonge schurk had met'zijnen re
volver den nachtwaker verraderlijk in
't hoofd geschoten. Ook he-eft de moor
denaar bekend gemaakt waar hij met
het moordtuig was gebleven.
Donderdag morgend werd de ad-
junkt-opziener, M. Geers, op zoek ge
zonden. Het wapen werd nabij de He-
renthalsche vaart, rechtover de Duif
straat, een weinig in den grond gedol
ven, gevonden.
Daarbij lag nog eenen rooden zakdoek
waarin 18 kardoezen staken.
Dit, alles werd dadelijk naar het par
ket overgebracht...
FRANKRIJK
De kening van Spanje to Parijs.
De koning van Spanje heeft Donderdag
namiddag te Parijs een bezoek gebracht
aan het Legermuseum der Invalieden,
onder de leiding vau den generaal Niox,
bestuurder der inrichting. Koning Al
fonso XIII bezocht vervolgens de hee-
ren Loubet en FaKères, oud-voorzitters
der republiek.
Drie ssSiurken aangehouden. In
den nacht van Woensdag op Donderdag
werd op de Louvrekaai te Parijs zekeren
Jean Madec, pasteibakker, door drie
kerels aangevallen en erg mishandeld,
waarop zij de vlucht namen. Wanneer
M. Madec nu uit, zijne bezwijming tot
bezinning terugkwam, zette hij zich op
zoek achter zijne aanranders. Hij ont
dekte ze in de Hallen waar zij met het
hem ontstolen geld een eetmaal hadden
laten opdienen. Het slachtoffer verwit
tigde de policie die de drie apachen aan
hield.
Pijnlijk wcrkongeluk. Eene stel
ling ingestort. In de Duran-Clay-
straat te Parijs stortte Donderdag eene
stelling in, waardoor 3 werklieden ten
gronde ploften en een hunner gedood
werd. De stelling was vijf verdiepen
hoog en drie metsers, de genaamde
Goussy, 16 jaar, Marcc-l Pfeisser, 19 j.
en Lucien Decoursy, 36 jaar werkten er
op. De ongelukkigen werden ten gronde
geslingerd en bleven bewusteloos lig
gen. Goussy was op den slag gedood ge
worden. De twee anderen zijn levens
gevaarlijk gekwetst.
DoodöISjk ongeluk te Escaucfcsuvres.
In eene fabriek van Escaudoeuvres,
nabij Kamerijk komt een werkman, de
genaamde Jules Potticz, van Beloeil
(België), door eene electrische stroo-
ming gedood te worden. De ongelukki
ge had een geleiddraad aangeraakt.
Bankier aangehouden. Ten gevol
ge van verscheidene klachten, heeft het
parket den Parijzer bankier, Joseph Si-
card, wonende in de Maubeugestraat,
doen aanhouden. De eerste bediende vau
Sicard, H. Marentet genaamd, is ook
aangehouden. Deze had een bijkantoor
geopend en vischte er de kliënten dia
Sicard verlieten, op. De bankier wordt
beschuldigd van oneerlijkheden in de
beursverhandelingen
DUITSCHLAND
Levend verbrand In een treinkompar-
timent. Een droevig voorval komt
zich voor te doen in de statie van Kron-
tal nabij Stuttgart. Een jongeling, die
eene flesch benzine in den zak droeg,
had niet opgemerkt dat het stopsel der
flesch afgevallen was, en het vocht had
zich over zijne kleederen verspreid. Tij
dens het stilstaan te Krontal stak een
andere reiziger eene sigaar aan. Bijna
onmiddellijk schoten de kleederen van
den armen jongen in brand, zoodat hij
eene levende toorts geleek. De ongeluk
kige werd spoedig uit het rijtuig ge
holpen en men rolde hem over de kaaien
om de vlammen te dooven, doch dc on*
gelukkige was reed3 zoo schrikkelijk
verbrand geworden, dat hij stervend
naar het hospitaal werd overgebi>«cht.
De Keizer ziek. Om reden van een»
lichte verkoudheid, waaraan keizer Wil
lem II lijdt, heeft hij aan het bozoelt
dat hij te doen had aan graaf Maltzahn,
te Militch, verzaakt.
Deserteurs en verraders veroordeeld.
- De krijgsraad van de Ist* vloot in-
pectie te Kiel, heeft den matroos van
eerste klas Zopf, van den kanonneer
boot Panther tot drie jaar vesting
straf, de degradatie en de uitsluiting
van het leger veroordeeld, wegens weg-
loopen en verraad van militaire gehei
men. Zopf had te Cap een dokument op
den oorlogsbodem geroofd om het aaa
Engeland te verkoopen.
De matroos Evers, die op de hoogte
der zaak was, maar den verrader niet
bekend maakte en tevens ook wegliep
krijgt zes maand gevangzitting. Ee»
tweede medeplichtige, de matrooa
Schülz wordt ook tot 6 maand gevang
verwezen.
ENGELAND
Do zaak van het halssnoer. Ver
scheidene bankbedienden hebben Don
derdag verklaringen afgelegd aangaan
de de inkasseering der Fransche bank
briefjes door M. Spanier in betaling ge
geven der twee parels, alsmede nopen»
het geld dat in het bezit der beschul
digden ontdekt is geworden.
De beweging ep Ierland. Eene ver
klaring van M. Connelly. Tijdens de
redevoering Woensdag door M. Connel
ly, leider der werkstakers uitgesproken
te Dublijn, heeft hij zijn inzicht laten
kennen om een vrijwilligersleger in tn
richten, onder het bevelhebberschap
van den kapitein Waite, zoon van den
overleden veldmaarschalk sir George»
Waite. M. Connelly heeft verklaard, dat
al wie deel wil uitmaken der werkera-
vereenigingen moet bereid zijn dienst to
nemen in het burgersleger.
De Daily Chronicle schrijft dat de
beweging, waarvan M. Conneïlv gewag
maakte het begin is eener Ierlandscho
nationale macht, die de kroon en het
gouvernement van Ierland zou verdedi
gen. Het blad maakt ook bekend dat
Roger Casement met kapitein Waite sa
menwerkt en de nationalisten uitno»-
digt zich in te lijven in deze macht waar
van dc Werkstakers de kern zullen zij».
RUSLAND
De Werkstakingen. De werksta
kers der haven van Riga hebben liet
werk hernomen.
SPANJE
Da staking van den Rio-TInto. Da
toestand wordt opnieuw bedenkelijk.
Groepen stakers hebben het werk stit
gelegd en hebben zelfs partijgenoote»
gevonden in de drukkerijen. De dagbla
den zijn Donderdag avond niet versche-
n.
De stakersincidenten te Barcelona.
Het verkeer is hersteld op de tramlij»
vai) Sorria naar Barcelona. De tramrij-
tuigen worden door de stakers op uit-
jouwingen en steenworpen onthaald. Da
wijken der stad waar do incidenten,
plaats vonden zijn door de troepen be
zet. Verscheidene botoogers zijn door
sabelslagen gewond geworden. De op
stand neemt een bedenkelijk karakter,
aan.
Botsingen te Barcelona. - Studen
ten tegen policie.— Erge botsingen sijn
te Baroelana ontstaan tusschen de stu»
denten en de policie geholpen door de
gendarmen^ De studenten vielen dn
