'T EEN EN 'T AMÖER
Tegen liet schoolwefsontwcrp
"O A GS- 33 X_, J\. 33
O e-©at a ©n Kleine
Sï3e$?.s©iheirB
Geweldige brand
SSegësitiende Jaargang nr 230 2 CENTIEMEN HET NUMMER Oistsdag 2 December 1312
DE VOLKSSTEM7
Abonnementen»
Zos maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Insclirijring in alle postbureelen Tan bet land.
I" UITGAAF, 4 u. 's avonds 2° UITGAAF, 7 u. 's avonds «p
Pour toute la publicité coir.merciale et financier# du journal,
s'adrosser exclusivemcnt a l'Acence Róclamo Godt», 2, Placed#
Iji Bourse, Bruxelle».
BUREELEN
TE BRUSSEL I TE AALST
KI* GCDTS, Beursplaafts, 2 I eKerkstraat; 8«
Telefoon A 3299 Telefoon 114.
Bestuurder: J. Van Nuffel-De üendt.
AANKONDIGINGEN)
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) Ir. 0.60 I Sport (per regel) Ir 1,0#
3* bladr. (de regel) tr. 1.00 I Gemengd nieuws per regal) fr. 2,00
4* bladz. (de regel tr. 0,30 I Recht, herstall. (per rogol) fr. 2,00
Financ. aankon, (perregel) fr. 2,00 I Overlijden (por regel) fr. 2,0i
Commerciale en financieele aankondigingen zich uitsluitelijk t»
wenden Ageuce Réclame Godls, 2, Beursplaats, Bruiial.
Eon der merkwaardigste redevoe
ringen welke ooit in het sckooldebat
werden uitgesproken, was voorzeker
van den boer Huymans, in Novem
ber laatstleden. Die redevoering onder
scheidde zich door baren gekuisebten
vorm en hare hooge vlucht, maar daar
zij ter verdediging van eents slechte
zaak, namelijk do bekamping van bet
vrij katholiek onderwijs, werd gehou
den, kon hot niet anders, of zij moest
overslaan lot grove dwalingen, tot
tastbare overdrijvingen.
Medegesleept door zijnen ievor en
aangehitst door de toejuichingen
zijner partijgenooten, liet de aan
voerder der gematigde linkerzijde
zich do volgende woorden ontsnap
pen, gericht tot do leden der rechter
zijde b Gij denkt dat gij de heerlijke
droomen van rechtvaardigheid en
vrijheid, die de hedendoagsche wereld
beroeren, om haar steeds liooger en
verder mee te sleepen, kunt wegcij
feren O GIJ KLEINE MENSCHEN, GIJ
DWERGEN, DAT ZAL U NIET GELUKKEN
En heel de linkerzijde juichte luid
ruchtig toe, alsof het nu bewezen
was, dat allo voorname katholieken
kleine menschen en allo liberalen,
radicalen en socialisten, groote men
schen waren. Wij willen eens even
tjes bij dien zin stil staan en eens
onderzoeken, wat bij eigenlijk be
helst.
Het waren dus kleir.e monscbon,
do katholieke leiders, oie den tegen
stand VERWEKTEN TEGEN DE ONGE
LUKSWET van 1879, die storm liepen
tegen do liberale meerderheid van
Frère-Orban, Bara en Van Humbeek
on zoo dapper streden dat in Juni
1884 do liberalen eene nederlaag
leden, waarvan zij nu nog de gevol
gen dragen
Het waren dus kleine menschen, de
katholieke ministers, aangevoerd door
Beei-naert, welke in 1894 tot her
ziening DER GRONDWET DIERVEN OVER
GAAN, en, zonder schok of' stoot, het
kiezerskorps vertiendubbelden en
iedereen stemrecht gaven, wat vroe
ger slechts aan eenige bevoorrechten
toebehoorde
Kleine menschen inderdaad, welke
ONS LAND EENE KOLONIE SCHONKEN,
welke ons door alle landen wordt be
nijd en welke wij zullen doen bloeien
en gedijen, ondanks de groote opoffe
ringen, welke door zulke kolonie
worden gevergd en ondanks de hin
derpalen welke door sommigen in den
weg worden gelegd
Kleine menschen zijr. het voorwaar
de lieeren Schoilaert en de Brbque-
Viilo, DIE VAN ONS LEGER GEMAAKT HER
BEN WAT HET IS EN WAT IIET WELDRA
worden zal die tegen hun oud pro
gramma diervon ingaan en eene leger-
wet deden stemmen, welke zeker vele
opofferingen in manschappen en geld
zal eischon, maar ons land zijn duur
baarsten schat, zijne onafhankelijkheid
zal vrijwaren en behouden
Nog oens kleine menschen, zij al
len DIE VERLEDEN JAAR ZOO MOEDIG TE
velde trokken tegen de vereenigde
benden van liberaal, radikaal, socia
list en wat weet ik al en het vijandelijk
leger eene afrossing toedienden, zoo
geducht dat zij thans nog niet gansch
bekomen zijn van de duizeling dien
dag opgedaan.
Allemaal kleine menschen, degenen
DIE BELG-IE BESTUREN SEDERT BIJNA 30
jaren, ons land hebben bedekt met
een echt spinneweb van ijzerenwegen,
steenwegen en kanalen en handel en
nijverheid zoodanig hebben beschermd
dat do bloei van ons vaderland bewon
dering afdwingt bij al degenen, welke
onpartijdig willen en kunnen oordee-
lea
Gelukkig heeft ons land ook groote
menscheh.
Groote menschen waarschijnlijk de
mannon als Hubin, Terwagne, Dein-
blon on tutti quanti, welke denken
in de Kamer eene geestigheid gezegd
te hebben, als zij slechts don spot
hebben gedreven mot onzen godsdienst
en aldus hebben bewezen dat hun
godsdiensthaat hetzelfde peil bereikt
als hunne onbeleefdheid en hunne on
verdraagzaamheid.
Een groot man waarschijnlijk, de
hoer Buyl, welke de Kamer gedu
rende drie Uur' in slaap wiegt, met
al do vertelselkens te komen voor
lezen, door de liberale inquisiteurs
in de jaren 80 in de verschillende
kantons des lands opgevischt en peper
duur, zooveel per regel betaald dooi
de Belgische lastenbetalers
Groote mannen waarschijnlijk, de
LIBERALE OF SOCIALISTISCHE MANIFES-
TEERDERS DER GROOTE STEDEN, Welke,
na eene meeting, de straten afloopon,
de Marseillaise en do Garmagnolo
huilen en telkens van de gelegenheid
gebruik maken, om de ruiten in het
eene of andere klooster of hij eenige
vreedzame burgers to verbrijzelen 1
Nog groote mannen, de pennerid-
ders welke in sommige goddelooze
bladen al doen wat mogelijk is, om
den katholieken godsdienst en zijne
bedienaars te beschimpon en te be
spotten en or alzoo in gelukken den
laatsten sprankel van geloof in de har
ten hunner lezers te doovcn
Altijd groote mannon, degenen
WELKE ONZE KATHOLIEKE SCHOLEN BE
STRIJDEN en aan onze kinderen eon
neutraal onderwijs zouden willen
geven, lijk dat der groote steden,waar
het don onderwijzer, zedelijk ver
boden is een voet in de kerk te zetten
en waar do ongodsdienstige gevoe
lens van den opvoeder voorzeker, een
machtigen maar verderfelijken invloed
op den geest dor kinderen moeten uit
oefenen
Eindelijk groote mannen voorwaar,
zij, die in do laatste dagen den een-
VOUDIGEN MAN TOT OPROER TEGEN HET
GOUVERNEMENT WILDEN OPRUIEN, maar
voorzichtigheidshalve zouden thuis
gebleven zijn en den volgenden dag
op hun gemak in de kranten zouden
gelezen hebben, hoeveel barrikaden
men had opgeworpen en hoeveel on-
noozolaars er hun leven hadden bij in
geschoten
Ja, volgens ons ook, zijn er groote
en ldeir.e menschen, maar zij bevinden
zich niet juist op de plaats waaf de
heer Hymans ze aanwijst.
Verleden jaar heeft hij getracht
met al zijne groote mannen het katho
liek ininisterio uit den zadel te lich
ten. Al zijne soldaten had hij opge
trommeld, en zelfs, ten iioste van
ALLE VLEIERIJEN EN TOEGEVINGEN, de
hulp afgesmeekt en hekomen van het
roode leger. Men ging eens laten zien
wat die groote mannen konden.
Db stormloop had plaats en als de
strijd was uitgewoed, stond do gene
raal alleen en moest hij wel overtuigd
zijr,, dat zijn aanhangers maar plat-
broeken waren, goed om to bluffen en
slecht oin iets uit te werken.
Wij houden bet met die kleine men
schen, mot de dwergen. Sedert 30
jaren besturen zij ons land en, zonder
iemands vrijheid te krenken, maken
zij ons land bloeiend on dat is niet
alleen onze overtuiging, maar die van
DE GROOTE MEERDERHEID DER BELGISCHE
kiezers, welke toekomend jaar, het
vonnis van 2 Juni 1912 zullen be
krachtigen, en aldus zullen toonon,
DAT ZIJ EEN BETER ONDERSCHEID MAKEN
TUSSCHEN GROOTE EN KLEINE MENSCHEN,
TUSSCHEN DWERGEN EN REUZEN, dan de
heer Hymans gedaan heeft in zijne
redevoering laatstleden
Jachttijd. Van heden af is de jacht
op fezanten gesloten.
Een miiiioon vcorcene cinemafilm.
Een Amerikaansch vennootschap voor
de vervaardiging van cinemafilms, heeft
een stoomschip aangekocht, dat be
stemd is om naar den afgrond der zee te
worden gestuurd.
Het schip heeft eene lengte van 300
meters, telt 200 man bemanning en 500
passagiers.
In 't midden der zee zal schipbreuk
worden verwekt en «al men op de film
al de gebeurtenissen opvangen die plaats
vonden bij 't vergaan van de Titanic
Het zaakje komt op een millioen
frank te staan, doch de aanleggers ho
pen met hun film een aardigen stuiver
te verdienen.
O9 bestendige WoUwmimissifl heeft
eene zeer belangrijke vergadering ge
houden waarop bijna al de voornaamste
melkerijen des lands vertegenwoordigd
waren. Al de aanwezigen hebben hun
nen vasten wil getoond om krachtdadi
ge maatregelen te zien nemen om het
bedrog der melk te verhinderen, bedrog
welk bijzonderlijk het gevolg i3 der con
currentie op de hoedanigheid der melk,
uit reden van den te geringen verkoop
prijs.
Eene nieuwe vergadering zal binnen
kort gehouden worden en men hoopt
overeen te komen aangaande de voor
stellen die al de noodige maatregelen
bevatten om den verkoop van gezonde
en zuivere melk te verzekeren.
Eene belangwekkends waart van een
Engelsche onderzeeboot is de volgende
geweestMen wilde weten, hoe ver een
onderzeeboot kan doordringen tot de
dokken te Rodytk (Firth of Forth). Een
onderzeeboot werd daarvoor nit Dundee
uitgezonden, en het mocht de boot ge
lukken zonder opgemerkt te worden
door de verdedigingswerken, genoemd
Firth, de ha ven verdedigingslinie en de
door geankerde linieschepen te bereiken
en wederom ongemerkt te Dundee aan
te komen.
De TJeberwald waaruit dit bericht
is overgenomen, besluit hieruit dat de
Kriegstüchtigkcit und Wichtig-
keit der onderzeebooten prachtig is be
wezen.
Het wader in December. De oude
generaal voorspelt ons voor de laatste
maande van het jaar van 1 tot 6, over
dekte lucht; buitengewone warme tem
peratuur; van 7 tot 10, schielijke koude,
die echter niet lang duurt; nogal schoon
weder, een weinig vorst.; van 25 tot 31,
slecht weder, storm, ijsel, regen ten
slotte verwarming van den dampkring.
Ds döod van den vrijdenker. Te
Boussu stierf dezer dagen een strijdende
anti-katholiek, stichter en voorzitter der
vrijdenkers in de gemeente. De man,
die heel zijn leven lang tegen God en
Kerk gebulderd had, is op ziji^ sterfbed
tot inkeer gekomen hij zwoer zijne
dwalingen af en stierf in de armen van
den priester. De vrijdenkers, die reeds
gehoopt hadden de bevolking te kunnen
ontstichten door eene burgerlijke begra
fenis, sprongen er over, want de over
ledene werd kerkelijk begraven, zulks
op ziju uitdrukkelijk verzoek. De afge
storven vrijdenker deed op zijn sterfbed
wat reeds zoovele vroegere godsdienst
haters hem voordeden: hij luisterde naar
de stem van zijn geweten die hem, bij
de nadering der eeuwigheid, toeriep
lang welken kant de waarheid is.
SeScyt zes jaren wordt het. zeilschip
Centennal dat uit de Japansclie ha
ven Murozan naar San Francisco ver
trokken was, vermist. Door eene Russi
sche espeditie werd het onlangs terug
gevonden bij het eiland Saghalin, te
midden van het ijs.
Er was niemand aan boord, ook de
reddingsbooten ontbraken, zoodat men
vermoedt dat de bemanning in tijds met
de scheepsbooten het vaartuig verlaten
heeft, terwijl dit laatste door een storm
te midden van ijschollen is gedreven en
daarin werd meegevoerd.
Togen de muilpfaag. M. Schrerens,
veearts te 's-Gravenbrakel, zou de re
medie ontdekt hebben tegen het mond
en klauwzeer, de kwaal die zooveel ver
woestingen aanricht onder het vee.
De proefnemingen, door den ontdek
ker gedaan, schijnen te bewijzen dat het
geneesmiddel volkomen afdoende is er
moet nog slechts eene kleine verbetering
aan de toepassing gebracht worden.
Yele koeien werden met het nieuwe
middel ingeënt en te midden van zieke
beesten gelaten; allen weerstonden aan
de kwaal. Er zijn tot hiertoe reeds rond
de 300 beesten ingeënt, allen komende
uit besmette middens geen enkele
kreeg de ziekte. Een uitgebreid verslag
is gestuurd aan M. Helleputte, minister
van landbouw, die bet onderzocht heeft.
Eene kommissie is benoemd, voorgeze
ten door M. De Roo, bijzondere veearts-
opziener, om te zamen met den ontdek
ker van het geneesmiddel proefnemin
gen te doen.
te Ander/echt
De gasfabriek van St-Giüis
in laaie vlam.
In 3en nacht van Zaterdag op Zondag,
kort voor 3 ure, is een hevige brand
uitgebroken in de gasfabriek van Sint-
Gillis, bij Brussel.
De fabriek ligt aan de Hertstraat, op
grondgebied van Auderlecht.
Dadelijk na het uitbreken van 'den
brand snelden de pompiers der gemeente
ter plaatse met hunne beide auto-pom
pen en al het beschikbare materieel.
De redders stelden vast dat de brand
ontstaan was in den elevator, welke
dient tot het vervoer van de wagentjes
steenkolen van het kanaal naar het fa
brieksgebouw. Boven den elevator be
vindt zich een stoomketel, en bij 't ver
laten van den arbeid hadden werklieden
de onvoorzichtigheid begaan, vuur on
der dien ketel te laten branden.
Men veronderstelt dus dat er gloeien
de kolen gevallen zijn op tonnen vet,
dienende tot het smeren van het rader
werk der machienen, en dat aldus de
ramp ontstaan is.
Met een twaalftal lansen werd 'de
brand aanstonds van alle zijden bestookt
en reeds ten 6 1/2 ure was men het vuur
volkomen meester.
Gansch de elevator-inrichting is 'de
prooi der vlammen geworden.
De aangerichte schade is zeer belang
rijk.
De betecgïngen van
Zendag, 30 November.
De stormloop tegen het schoolwets-
ontwerp Poullet, door socialisten en li
beralen bestreden, omdat het rechtvaar
dig en billijk is en voldoening schenken
zou aan allen, wordt voortgezet en waar
lijk heel het land is in rep en roer uit
loutere verontwaardiging, over de onbe
schaamdheid van M. Poullet die de wet
voorstelt en het fanatism van M. Woeste
en de andere leden der rechterzijde die
dat wetsontwerp durven verdedigen.
Heel liet land is in roering
Zondag hadden bijna heel het land
door grootsche betoogingen plaats, om
protest aan te teekenen tegen het wets
ontwerp Poullet. Wij zullen eens een
kort overzicht houden over die opwel
ling van tegenkanting.
Te Brussel.
Voor Brussel en voorsteden mocht
men ongetwijfeld op eene betooging van
ruim 50.000 man rekenen.
't Was me een felle, formidabele fias
co. Het Laatste Nieuws zegt dat er
ruim 15.000 betoogers waren, La Der-
nière Heure telt er ook zooveel. Le
Peuple spreekt van geen cijfers.
Onpartijdig gesproken meende M.
Mas, burgemeester van Brussel, dat er
wel 5.000 betoogers konden zijn
Als men echter in acht neemt, dat de
stoet verre van in orde was, mag men
gerust schatten, dat 3.000 betoogers al
veel was.
De meeting was 'al niet beter, en zelfs
waren er daar volgens de bewering
der oppositiebladen zelf nog katholie
ken, die gekomen waren om eens te luis
teren. 't Was dus een prachtige bij
val Jammer dat het weder niet mee-
wilde, anders hadden er ongetwijfeld
nog meer betoogers geweest....
Te Antwerpen.
Te Antwerpen hadden de liberalen al
les opgetrommeld wat zij maar krijgen
konden om in de stoeten te gaan. Daar
legden zij het slimmer aan boord. We
tende dat er geen middel was om een
grooten stoet in te richten, daar er daar
voor veel volk noodig was, richtten zij
elf kleine stoetjes in, met de overtuiging
dat vele kleintjes een groot maken
Van cijfers is hier dan ook natuurlijk
geen sprake, vermits iedere kleine stoet
enkel bestond uit eenige leden eenec
maatschappij
Jammer dat het weder enz... nis kier*
boven....,
Te Luik.
Meer 'dan 5.000 personen in de mee>
ting!!!! Nog een prachtig bewijs dat
heel het land tegen het school we tsont-*
werp is. Nadien ging een stoet uit,,
waarin negentig vaandels gedragen wer
den. Uit alle steden en gemeenten den
provincie waren groote scharen betoo*
gers opgekomen, zoodat de stoet, vol#
gens ff Le Peuple wel drie duizend be-*
toogers kon tellen
Te Charleroi.
Te Charleroi, volgens La Demièrf
Heure waren er verscheidene duizen
den betoogers. Vijftig maatschappij e*
met vaandels, enz., enz.
(Als men honderd man per maatschap
pij rekent hetgeen al veel is, komt:
men tot 5.000 man.)
In de meeting waren al maar 3.00t
betoogers meer, altijd volgens hetzelfde-
blad.
Daar het ons onmogelijk is juiste in
lichtingen te bekomen, zullen wij er
niet verder op aandringen, en enkel zeg-*
gen, dat men daar een wensch toege-*
juicht heeft, de Parlementaire werksl&t
king te zien uitbreken.
Te Aalst.
Ja, geachte lezers, 't is te 'Aalst ooE
betooging geweest. ?t Schijnt echter dat
men de betooging erg tegengewerkt
heeft, door Zaterdag morgend manifes
ten tegen die betooging uit te deelen*
Het fanatism der klerikalen gaat waar-*
lijk te ver
't Was nog niet meest van die maniW
festen, waarvoor er zoo erg gebeten
werd, maar dan nog dat printje met die»
ezel die in de koord dansteDat was t«f
veel
't Ging echter toch nog redelijk goe«tf
en alhoewel er vele Aalstenaars zijn*
die beweren de betooging nergens ge
zien te hebben, heeft de betooging tocï
plaats gehad.
De geestdrift was ongemeen, want
met muzikanten, leiders en al waren ex
ruim 200 betoogers.
Voor eene stad als Aalst, forteres flefj
katholieken is dat meer dan sterk
't Is slechts na een uur wachtens, dak
men aan dat cijfer geraakte, om aan d®
statie, de sprekers Buyl en Reus af t®
halen. Aan de statie werd halte gehou
den, daar de sprekers maar om 3 ure 115
zouden toekomen. Men nam de gelegen
heid te baat, om eens de kelen te ver*
verschen en zoo kon men in een koffie
huis omtrent de statie eene typieke sa
menspraak hooren, tusschen een gepen-
sioeneerde onderwijzer die zich in 187«
wist te onderscheiden en een jongen al
hoewel be(h)aarden heer, die geeu va
der van familie zijnde, dus veel belang
heeft in devrijheid van den huisva
der en het onderwijs dat hij aan zijn®
kinderen moet geven.
De gewezen onderwijzer zegde Het
is hier ook al boter aan de galg-, in onze
Vlaainscke gemeenten. Dat belooft voor
de kiezingen van 1914. De stommerik
ken luisteren te veel naar de pastoor»,
enz... Daarop antwoordde het broekven
tje, die goed op d' hoogte is, vermits hii
dagelijks naar Brussel gaatGelukkig-
lijk dat wij de Walen en de groote ste*
den hebben
En 't was al
Onze lezers kunnen hierboven zien
wat het in de groote steden en in de Wa
len is
Dank aan de hulp en 'den steun fler
betoogers van Aalst is het wetsontwerp
Poullet zeker begraven.
Een woGrd van M. Destrée.
Zondag morgend klopte M. Destrée,
een der hoofdmannen van de socialisten,
het hem anders af. In een artikel, ver
schenen in het socialistisch orgaan van
Charleroi, zegde hij onder meer aan do
liberalen
Uwe betooging wordt gehouden op
het oogenblik dat de rechterzijde d®
sluiting der algemeene bespreking komt
te stemmen en haren wil doet kennen,
de schoolwet zoo rap mogelijk te stem
men.
Het is misschien niet onnoodig n.VL
eens te overzien, waar wij ons, bevin
den.
Antiklerikale vrienden vragen mij
dagelijks indien het wetsontwerp zal ge
stemd worden.
Wie kan er thans nog aan twljfo*
len???
't Is een goede wenk voor onze geko
zenen om door te werken en te make»
dat de schoolwet, welke de volledig®
vrijheid van den huisvader moet waar
borgen, zoo spoedig mogelijk, gestemd
worde.
