I.
Sfa! Kerstiiüinnr der Volksstem
kardinaal BAMPOLUI
Walen en Vlamingen
"Zij,, mmm onderwijs
voor "onze,, kinderen!!
m
'T EEN EN ANDER
Brusselsdie Kiekskens
Vlaaiascli ia liet Leger
UVsjday (9 December 1913
33 -A. €3- 2=3 X_. J&. 33
BestuurderJ. Van Nuffel-De Qendt.
Kerstnummer der Volksstem
DE DOOD VAN
2 CENTIEMEN HET NUMMER
'ABONNEMENTEN
Zes maanden 4 franken. Eec jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbnreelen van bet land.
I" UITGAAF, 4 b.'s atonds m 2* UITGAAF, 7 's Meads «p
Pour tout® la pulilicité corr.merciale et financière iu jeurnal,
s'adresscr exelugivement i l'Atfeuce Réclame Geite, 2, Placed*
la Bourse, Bruxelle».
BUREEUEN s
TE CRU5SEL I TE RRLST
KL EGDTS, Ben re plaats, 2 I EloricKtraat,
TeJefeon A .">299 j Telefoon 114
AANKONDIGINGEN I
KI. aank. (1 tot 4 kl. reg.) fr. 0.60
8* klaar, (de regel) r1.00
4* blaar, (de regel fr. 0.30
Financ. aanuon. (perregel) fr. 2,00
fr. 1.00
Sport (per regel)
Gemengd nieuws per regel) fr. 00
Hecht, herstel 1. (per rogel) fr. 2,00
Overlijdou (por regel) fr. 2,01
Commeroiale en financieel* aaukondigingen rich uilaluiUlyk to
wenden Ageuce Réclame Godts, t, Beursplaats, Brussel.
Zondag aanstaands verschijnt het
bevattende een schoon Kerstverbaal KersireiiskSckkess en een
der roorendsle brokken uit de Heilige Geschiedenis, namelijk bet ver
haal der ESi-ie OFijjsess, uit Bon Hur.
Op het titelblad prijkt in kleurendruk, de St-Marlenskerk in Kerst
nacht, alsook de Geboorte des Zaligmakers, naar ecne be
roemde schilderij van P. P. Rubens.
Verder trelt men er prachtige platen aan Een KersisiacSst
op sless fewiten on Be Aanbidding der Wijsen.
Dientengevolge klimmen wij deze week geeno platen geven van de
laatste gebeurtenissen.
Deze zullen verschijnen in ons nummer van 28 December. Onder
deze platen vermelden wij reeds r Kardinaal RampoUa, die te Rome
komt te overlijden Goullet-Fogler, de overwinnaars van de Zesda-
goukoers van New-York do beruchte *•- Jocondo», de schilderij, twee
jaar geleden te Parijs gestolen en thans te Florence teruggevonden,
enz., enz...
Do Volksstem van Zondag 21° December, Kerstnummer inbegrepen,
moet verkocht worden aan den gewonen prijs van het Zondagnummor,
dus aan 5 centiemen. Vraag hst 23a 0I1Z8 TSrfcGDpSFS
Sedert eenigen tijd kan men in ons
land ecne beweging waarnemen, die
in zekere kringen onrust en bezorgd
heid wekt en waarvoor vrij, Vlamin
gen, niet onverschillig mogen blijven.
Yvij willen spreken van de Waalsclie
beweging. Niet dat men hol gewicht
en de macht van die beweging moet
overschatten, noch liet belang ervan
meten aan do hevigheid van enkele
heethoofdige voormannon of van som
mige rumoerige betoogingen en schrif
ten. Niettemin die beweging bestaat
en in de onderstelling dat ze zich uit
breide en machtig word, hoo moeten
wij haar beoordeelen
In zooverre zij is een ontwaking
van stamgevoel, een nauw er aaneen
sluiting van slamgenooten met liet
doel zich naar eigen volksaard te ont
wikkelen en te volmaken, dan kunnen
wij ons enkel over deze pogingen ver
heugen en zo uit ganscher hort toe
juichen.
Doch, indien do Waalsclie beweging,
zoeals bet reeds in menig geval geble
ken is, gericht is tegen de Vlamingen
er. alleen beoogt liet streven der Vla
mingen te dwarsboomen, onder voor
wendsel dat de belangen der Walen
bedreigd zijn en de Franscbe cultuur
in België ten ondergang veroordeeld
is, dan betreuren wij hunne houding,
daar zij verblind zijn en zich laten mis-
- leiden door vooroordeel on misver
stand.
Indien .het tevens waar is, wat som
mige Walen zelfs beweren, dat doze
bev/eging is uit den booze, 't is te zeg
gen voorbereid en geleid door de vrij
metselaarsloge, ten einde hot land te
bevrijden van liet overwicht dor katho
lieke partij, die hoofdzakelijk baar
steun vindt bij het Vlaamsclie Volk,
dan is bet de plicht van alle katho
lieken, van do Vlamingen en ook van
de Walen,deze beweging in den grond
te booren.
Indiende zoogenoemde Wallonisan-
ten daarbij van zin zijn de bestuurlijke
scheiding door te Toeren en door allo
middelen den invloed van Frankrijk
binnen onze grenzen te versterken en
uit te breiden, dan kunnen wij als
trouwe Belgen hunne werking niet
streng genoeg oordeelen, omdat deze
een gevaar oplevert én voor onze natio
nale eenheid én voor ons nationaal
bestaan.
Niet zonder reden dus maakt men
zich in hoogere kringen bezorgd over
den toestand en sommige weldenken
de!?) gezaghebbende mannen, meenen
daarom te moeten waarschuwen tegen
het gevaar van do... Vlaamsciie be
weging Lach niet, lieve lezer, zoo
is liet, zoo deukt men, zoo spreekt en
zoo schrijft men. Eu <lat is de hatelijke
schandige zijde van den taalstrijd in
ons land.
Wolhoo de Walen, die in zoo me
nig opzicht, ten nadeele van de Vla
mingen bevoorrecht zijn, willen zich,
sommigen althans, scharen onder bun
limiovlaggo verzetten zich tegen de
meeste rechtmatige Vlaamschs eischeil
welke ze doen doorgaan als overdreven
aanmatigingen,smadelijk en krenkend
voor do Waalsclie rechten en belan
gen zij schelden de Vlamingen uit
voor uitgekochte uitzendelirigen van
Diütschland.voor vijanden" van Frank
rijk, van de Franscho cultuur. Zij
rossen do Vlamingen af, zooals het
gebeurde te Bergen zij verhinderen
het geven van een leergang in 't Ne-
dorlanscb, zooals liet gebeurt te Leu
ven. Zij roepen luidop, in 's lands
kamer om bestuurlijke scheiding. Zij
vieren den verjaardag van den slag bij
Jemappes, waardoor België bij Frank
rijk werd ingelijfd. Zij juichen toe,
wanneer de Franscbe gezant, in 't bert
van Vlaanderen, op de Gcntscke ten
toonstelling, woorden spreekt, welke
niet oen vrij volk dulden zou. Zij droo-
men van een geestelijk aanhechten bij
Frankrijk. En dan worden wij, Vla
mingen, voorgesteld als staatsgevaar
lijke lieden 1
Omdat wij, na jaren vernedering en
verdrukking, ons recht eischen, het
recht als vrije, gelijkswaardige bur
gers behandeld to worden, als vrij,
zelfstandig volk to loven en te ontwik
kelen Wij zijn niet voor Duitscliland.
Wij hebben niets tegen onze Waal
sclie landgenooten.
Wij zijn niet tegen Frankrijk, noch
tegen don goeden invloed der Fran
scbe cultuur. Wij zijn trouwe Belgen.
Nooit hebben wij er aan gedacht ver
deeldheid te brengen in het land. Zijn
wij niet de echtste steun van 's lands
troon en regoering Leveren wij niet
aan bet land liet meest getal zonen en
verdedigers En daarom zouden wij
zijn... een nationaal gevaar
Och wij stooren ons daar niet aan.
Wij weten wat wij willen en dal het
geen wij willen recht en heilig is. Wij
laten ons niet afschrikken door be
dreigingen noch paaien door raadge
vingen van weldenkende lieden.
IntegendeelWij zijn niet kwaad om
deze beweging van sommige Walen.
Dat geroep en geweld zal het licht
doen opgaan voor de oogen van vele
Walen en Vlamingen. Eerstdaags toch
zullen recht en waarheid zegepralen.
yoot* onze Landbcuweps
Ee3I»g©STi M. Schreven,van 'sGraven-
brakel hooft eeno remedie taf on do Muii-
Poolplaag uitgevonden.
Hij komt Zondagnamiddag om 2 1/2 uro
in hef College St. Augnstin t« Engliien
(Ediugon) er eene Franscho Voordracht over
geren.
Deze voordracht zal vertaald worden in
't Vlaamse!) op stdando root Dus...
Men verwacht to Eiiingen do Vlaamsche
Boeren on de liefhebbers van onzo streken.
Be Verbieding Edoord-Ztsid
Het spoorvvegbohoer komt vast »o stellen
dat de Noord-slalie te Brussel gedurende
gansch het jaar 1910 zal gesloten blijven,
om er de werken ait to voeren in verband
met do verbinding Noord-Zuid,
Een gedeelte van het treinverkeer zal naar
Schaarbeek worden overgebracht doch oen
groot aantal treinen zullen naar het slation
der Groendroef worden gestuurd.
In dsn loop ran den aanstaanden zomer
zullen da w er kon van verbouw ing der Groen-
drcofstalio aanvang nomen zij zullen ruim
een jaar duren. Deze statie dio thans op een
in puin gevallen schuur gelijkt, moet gansch
horopg6knapt worden.
Harsngt?Q.sigst op SJsEand
Do Haringvangst dio aan do Noordkust van
IJsland Y9U half Juli tot half. September
wordt gedrovon broidt zich van jaar tot jaar
meer uil bij liét'slot van dit jaar eindigde
men met 5i stoomde», meest Noren.
Dtviscii wordt ontscheept en gezouten in
verschillende staties dor baaien Eygolford on
SiglnfgrJ, do eerste dam llö,000, de
tweede 125,000 ton in 't zout. Grootondeels
gaat die haring naar Noorwegen (198,000
Ion).
Do gemiddelde prijs was 15 a 12 cent per
kilo.
Meerdere lering-bliefabrieken zijn in de
laatste tweó jaren tïoor Noren geïnstalleerd,
maar ze hebben niet mot voordeel kunnen
werken, wijl de grondstof ontbrak. De voe
ders vonden moer baat bij baring te zouten
dan olio ervan te tanken.
Hoogst waarschijnlijk zal het aantal atoom-
booten, die ziel» op die visch vangst toeleg-
on, nog vermeerdoron, want Engelscho
reeders zullen er zich voor iuteresseeren. Op
dit oogenblik hoeft een huis uit Huil reeds
huureontiaclen voor vier emplacementen te
Odeyri afgesloten', om er zoutstatios to
vestigen.
Br Wangermée Het officieel
Bullelijii van Belgisch Kongo, vermeldt, dat
het ontslag van kapitein Wangermée, uit
zijn ambt in Kongo, is aangenomen.
Er wordt van goone bijzondere maatrege
len gesproken.
ZeEdzasïïe Eilanden Do
Atlantische en Stille Oceaanbovatton menige
zeldzame eilanden, waarvan eenige in de
laatste lijdon door ondoraardsche werkingen
zijn omhoog gedreven. Op verscheidene
plaatsen is daardoor do zoo tamelijk omvei-
lig geworden, omdat deze nieuwe onder
water liggende landen niet altijd tot boven
de oppervlakte van don zeespiegel geraken,
maar klippon hebben gevormd, die op geene
enkele zeekaart voorkomen en zoo een opva
rend sciiip kunnen doen zinken. Sommigo
der zee- vuurbergen komen slechts voor
eenigen lijd omhoog on verdwijnen welhaast
andore vormen uil gedoofde vuurspuwors,
doch heffen toch voortdurend hunne reus
achtige manas boven den walerspiegol
omhoog.
ÜSrfisdÈooze ïelegpafia en
redding Do Spaansche st. Balmes
van Cuba naar Gadix boslemd, groot 3800
ton, kreeg op 13 November bezigen brand
in do lading, dio bestond uit katoen.
Hot st. Panjs'onia. van de Cunardlijn was
tien uren na ontvangst van bot bericht tor
plaalso en de 103 passagiers worden afge
haald. Do gezagvoerder en do bemanning
van Balmes wousehten hot schip niot te ver
laten en werd liet brandende schip naar do
Bremudas goconvoyeord.
Na het onweder. Een die weet
hooveel hij waard is.
Men schrijft ons:
Brussel 17 December.
Vandaag is do klucht der oppositie die
zich tegen het voorstel ook 'a Maandags en
Zaterdags to zetelen verzet had, geëindigd.
Ongetwijfeld heeft de oppositie ingezion,
welken slechten indruk hare houding in liet
land gemaakt l.ad, want toen M. Woeste
zooevon verklaarde dat liet moeilijk zou ge
weest zijn 's Maandags on 's Zaterdags «oh
voldoende gotal Kamerleden aanwezig te
zien, en voorstelde, na do bespreking van
hot tweede duel der schoolwet, de bespro
king le schorsen, om eerst het hoogst drïo
gondst® werk af t® handeion bood de oppo
sitie schier geen tegenstand. Ook werd d®
motie van dun achtbaren staatsminister bij
rechtetaau en zitten gestemd,
Bens l® moor dus, hoeft het gouverne
ment getoond, dat hot goeu misbruik wil
maken van de verplollerende sterkte welke
do 16 stemmen meerderheid medebrengen.
Men hernam dan do besproking van arli-
kol 12 van het schoolwetsontwerp. De be
spreking waa kalm en waardig en alle poli
tieke gedachte scheen buiten zake. De spre-
lcors gaven hun oordeel over dsze of gene
bepaling.
Nu vooral scheen het duidelijk, dat de
oppositio tijdens de algemeene besprokinj
enkol wat kiesroklaam had willen maken.
Ton minste tracht men nu volstrekte
klaarto le brongen in de artikelen,
e
De nederigheid is thans bij de antiklerikale
politiekers zoo zeldzaam, als liet radium in
de-wereld, 't Is dan ook met genoegen dat
men M. Demblon onder dio nederigen ma,
rekenen.
Bij het begin der zitting van vandaag
moest hij zijne redevoering van Vrijdag
laatst voortzetten.
Ik moet er niot veel meer bijvoogen.
zegde hij, want ik heb Vrijdag alleen gespro
ken. om to beletten dat men zou stemmen
over hot voorstel ook 's Maandags te zete
len....
Kan men ootmoediger bekennen, dat men
gedurende een heelon tijd gesprokea heeft,
om niets te .zeggen
Ten andere, 't is de eerste maal niet dat
zulks gezol Demblon overkomt.
Ook verandert hij zuiden iots aan hot snel
schrift zijner redevoeringen. Hij vindt, dat
hoe korter men verslag geeft over zijne re
devoeringeu, hoe voordeeliger zulks is voor
het land. En waarlijk het land kan er enkel
bij winnen.
T Is immers toch ook voor niet, dat gezel
Demblon Shakespeare wil overvleugelen...
IIarold.
Al is ons. Vlamingen, geen volledig® vol
doening geschonken in de nieuwe logerwet
toch zouden wo ons over eene merkelijke
verbetering mogen verheugen, indien alle
voorschriften maar stipt werden nageleefd.
Daarom isliet do plicht van ellcon Vlaming,
zooveel hij kan, to beletten, dat de militaire
overheid nog langer zoo gemakkelijk mot do
Vlaamsche taalwetten omspringt. Sommige
van die hoeren stellen zich dio wetten nog to
veel voor als voorschriften die men onge
straft kan naleven, maar waarvan de over
treding wenscheüjk is. Wij echter meenen
dat alle wetten ook do Vlaamsche dienen
geëerbiedigd le worden en het Vlaamsche
volk zal desnoods zelf waken op de toepassin;
der Vlaamsche wetsbepalingen want du
Vlamingen moeten gewoonlijk tweemaal
kampen eer zij iots bezitten eorst om de
wet en dan om de toopassing der wet.
Daarom richten wij ons tot alle Vlamingen
maar bezonderlijk tot de Vlaamsche soldaten,
om to vragen dat zo elke overtreding der
Vlaamscho taalwet in het leger, aan het
Katholiek Vlaamsch Secretariaat (Monlig-
nystraat 72 Antwerpen) zouden kenbaar ma
ken, er bijvoegende de omstandigheden
dio h8t kwaad zouden veranderen of zeer
bezwaren.
Do klachten zullen overgemaakt worden
aan don Hoer Minister, die overigens r.iet
boter wenscht dan do wet te zien toepassen.
Van af den isl0B Januari 1914, dient daar
bezonderlijk op gelot en gewaakt.
Ecrtijjen die in naam der
huisvaders spreken
Ziehier de namen van eenigen der bijzon
derste bekampers van hot schoolwotsontwerp
Poullet, dat de heilige rechten van den
huisvader op het onderwijs zijner kinderen
moot waarborgen
1° M. Hymans, hoofd der liberale partij.
2° M.Vanderveldo,hoofd dor socialistische
partij.
1° M. Buis, oud-burgemeester van Brus
sel, voorzitter van don vrijmetsolaarsbond
van hot onderwijs.
4e M. Max, burgemeester van Brussol.
5° M. Buyl, volksvertegenwoordiger.
6° M. Lomonnior, volks vortogeuweordiger,
inrichter der liberale belooging van Zondag
laatstleden to Brussel.
7e M. Dostrée, de leider der Waalsclie
socialisten.
Die leider» hebben do prelonlie, beter da*
iemand de wsnsehen en verzuchtingen der
huisvaders te kennen en te gevoelen.
Wil men au weten, hoeveel kinderen zij
zelf hebben f
fieen enkel SI!
Zij willen dus moester zijn over liet oudei>
wijs - onzer kinderen.
Neen, mijn® Hoeren, dat kan, dat mag,dat
zal niet zijn !!1
Nattere bijzenttarhedetr.
Het leven van kardinaal Rampolla'.
Met Kardinaal Rampolla ve~d«*ijnV
vooizekers een der grootste mannen
het Heilig Colleg ie.
Geboren uit de adellijke familie der
prinsen van del Tindaro, op 17 Oogsl
184-3, was hij dus de 70 jaren reeds veoi>
bij.
In 1875 werd hij wegens zijne uitg<p°
breide internationale kennissen audit©®
aan de nunciatuur van Spanje benoemd.
Twee jaar later was hij sekretaris va*
de Propaganda in het Verre Oosten,
ne buitengewone bekwaamheid en be
gaafdheid deden hem al spoedig in aan
merking komen voor den zwaren peSu
van Staatssekretaiïs van don H. Stoei.
Kardinaal benoemd in 1887, toen
nuncius was te Madrid, werd hij kerb
nadien door Paus Leo XIII naar Itom©
teruggeroepen, om het 6taatssekreta-
riaat in handen te nemen.
Van dan af dagteekent de belangrijk»
rol welke hij in de Europeesche politieü
speelde.
Het zal ons voldoende zijn, er op t©
wijzen, dat het dank aan liem was, da€
eene toenadering tot stand kwam tas*
schen den H. Stoel en Duitscliland, en.
dat door zijne uiterste voorzicktigheiü
en zijn verlicht oordeel, hij steeds de af
breuk tusschen Frankrijk en het Vati-
kaan, welke reeds lang verwacht werd,
wist uit te stellen.
Gedurende vijftien jaar was hij ¥0
verkleefde en trouwe medewerker va*
Leo XIII, en werkte hij onverpoosd om
in alle landen de H. Kerk de plaats to
doen innemen, die haar toekomt. Zijno
werkzaamheden waren zoo veelvoudig etl
veelzijdig, dat hij slechts gedurende een
halven dag Home verliet, om zijne moe*
der op haar sterfbed bij te 6taan. De po*
litiek van Leo XIII en van kardinaal
Kampolla berusten op het grondbegia
van in alle moeilijkbeden eene vredelie
vende oplossing te zoeken. Die handel
wijze liet de H. Kerk toe zich stevige*
in te richten in de katholieke landen ea
door te dragen in nieuwe landen.
Toen in 1903 Paus Leo XIII kwam tü
overlijden, was kardinaal Rampolla v«o*
velen de vermoedelijke opvolger op dea
troon van Petrus. Ook behaalde hij in
de eerste ronde der stemming van het
Konklaaf een groot getal stemmen, zoo
dat men dacht, dat degenen die een «ra
deren kandidaat hadden gekozen, allen
hunne stem op kardinaal Rampolla zou
den uitgebracht hebben. Alsdan deed
zich echter een incident voor, dat een«
te meer het schoone karakter van kandir-
aal Rampolla in volle licht stelde.
Na de eerste stemming stond kardi
naal Puzyna, bisschop van Cracovi®
recht, en gaf lezing van een schrijven
van Keizer Frane-Jozef van Oostenrijk^
waarin deze den vasten wil te kennen
gaf, kardinaal Rampolla, die met zo«^
veel glans de medewerker van Z. H„
Paus Leo XIII geweest was, dezen *ieé
te zien opvolgen.
Het oude 0 Yeto kwam dus te bo
ven. 't Was eene onnoodige inmenging1
van de wereldlijk© maclifc in de Kerke
lijke Zaken, 't Was een eeuwenoud
voorrecht waarvan Keizer Franz-Jozei
gebruik maakte.
Deze verklaring verwekte groote op
schudding onder de vereenigde kardina
len. Ook nam de kardinaal-deken, dab
het Konklaaf voorzat het woord en zeg
de -
Deze mededeeling lean door 't Kon
klaaf noch officieel, noch officieus aan
genomen worden. Er zal dus geene re
kening van gehouden worden.
Kardinaal Rampolla vroeg dan ootf
het- woord en teekende tegen zijne uit
sluiting verzet aan in bewoording©*
welke op heel de vergadering diepen in-
druk maakten. Hij zegde Ik betreur
dat er door deze inmenging inbreuk ge
maakt wordt op de vrijheid van de H-.
Kerk en de weerdigheid van het Heilig
Collegia, en ik protesteer krachtdadig
daartegen. W»t uiijn nederigen persoon
