Lüjeraleü vaa
den sndeis ee:I
Yreeselijke paniek
in een cinema
dagblad
Hüide van eenen
pretesiaütsciien ambtenaar aan de
kalholiska missionarissen
'T EEN EN 'T ANDER
Een |ga)n)9 ouderling Isvcnd ver-
braad in zijn bod le Koririjk
Muitenlmid
•aegeniieisde jaargang it' 301
Zaterdag 27 December 1913
Terug uit Congo
Terugkeer dar „Anvers vitte"
Aleer dan 100 slachtoffers
2 CENTIEMEN HET NUMMER
ABONNEMENTEN!
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land
I' UITGAAF, 4 's a*onds <rö 2' UITGAAF, 7 o. 's avonds d
Totir toutc !a puiillcité commerciale et financière du journal,"*
s adresser excJusivenient a l'Ayenee Réclame Godts, 2, IMace da
la Bourse, Bruxclles.
BURBELEN!
TE BRUSSEL I TE AALST
GOOTS, Beui-Eptaate, S I t)Kerbatraat;
Telefoon A 3299 J T.Ufóon 114
BestuurderJ. Van Ntiffel-De Qendt.
AANKONDIGINGEN i
KJ. aank. (1 tot 4 kl. rcg.) fr. 0 60 I Sport (per regel) tr. 1,00
3* bladt. (de reëel) fr. 1.00 I Gemengd nieuws per rogcl) fr. 2.00
4« biads. (de regel fr. 0,30 I Recht, herstelt, (per regel) Ir. 2,00
Finunc. aankon, (porregel) fr. 2,06 I Overlijden (per rogel) fr. 3,0$
Commerciale on financieels aankondigingen zich uitsluitolyk to
weiuien Agence Réclame Godts, Beursplaais, Brussel.
Men zegt dikwijls or zijn nu geen
liberalen meer gelijk in den ouden
tijd.
Dat is te veel gezegd.
Er zijn er mo er 011 moer dan men
denkt.
M. Sorvais, liberale schepene der
belangrijke nijverheidsgemoenten Che
nêe, in bet Walenland, is een van
die oudo liberalen. Verleden maand
hield do gemeenteraad aldaar zitting.
De blauwe en roode baautjes-vooruit
van don raad brachten een protest te
berde tegen de nieuwe schoolwet.
Dat en stem ik niet, zij M. Ser-
vais. Integendeel keur ik de nieuwe
schoolwet ten volle goed. 't Ts ecne
wet van vrede en bevrediging, die van
pas komt om elk zijn recht te geven.
Dat is een liberaal van de soort der
liberalen welke de schoolwet van 1842
hielpen maken.
M. Servais hoeft van de gelegenheid
gebruik gemaakt om harde waarheden
aan de nieuwerwetscbe liberalen te
zeggen.
Weet gij, zegde hij, waarom dat de
liberale partij, in do kiezingen van
1912, zoo schrikkelijk misgerekend
heeft Omdat zij met de socialisten
medegedaan hebben.
Daarvan wil bet land niet.
Voel liberalen stemmen liever voor
de liberalen dan voor het kartel.
Do liberalen, die alzoo gesteld zijn
roepen dat op geen daken zij houden
goeii meetingen of schrijven het in
geen gazetten maar, in stilte en in
het geheim van het kieskotje, doen zij
hun gedacht.
Zoo sprak een liberaal schepene.
Aardig samentreffen Op betzelfde
oogonblik schrijft de zeer liberale
Journal de Liége dat de liberalen
er beter zouden mede varen, wildon
zij wat min geweldig tegen don gods
dienst opkomen, want, voegt hot libe
raal blad erbij, er zijn nog veel stille
liberalen die aan den godsdienst hou
don. En deze liberaler., als zo zien boe
geweldig er in bet liberaal kamp tegen
den godsdienst wordt uitgovallen en
gewrocht, keeren zich naar den katho
lieken kant.
EUwel, is 't niet gelijk wij zegden
dal er nog liberalen zijn van den ouden
eed.
hebben. Overal boor ik de toewijding
en den iever roemen welke zij ten toon
spreiden in bet werk van hot onder
wijs....
"Ik keur grootelijks uwe bekomme
ring goed eene kostschool te openen.
Ik acht nog meer uwen toil eene gods
dienstige vorming te geven. Naar mijn
gevoelen is or geene ware opvoeding
zonder godsdionst on ik heb met ge
noegen vastgesteld dat de gouverneur
van Hong-Kong, met welken ik over
eenige dagen sprak nopens dat punt,
volkomen mijne denkwijze deelt.
Wij, (wereldlijken) kunnen niet
recbslreeks den godsdienst on do zode-
leer onderwijzen. Het behoort aan do
verschillige zendingen to voorzien in
hetgeen de staat niet doen kan.
Ziedaar
Dat is eene heel andere doenwijze
niet waar, dan deze van sommige ma
gistraten in Kongo, die do missionna-
rissen tegenwerken welke zij volgens
den akt van Berlijn moeten behulp
zaam zijn en die naar de verzekering
van geuzenbladen, do Musulmansche
beschaving voorstaan, met do veelwij
verij en al wat er mede in verband
staat.
Run delHeiBSfaoagdsters.WatlA. Pelgrims, onder-officier, Katanga J.
Maar volgens de openbare getuige
nis van een hunner, komen deze meer
en meer over naar de katholieken.
Over eenigen tijd werd de eerste
steen gelegd van een nieuw kollege,
opgericht door de Jezuieten op het
eiland Ceylan.
De Eerw. Paters hadden de over
heden tot de plechtigheid uitgenoodigd
en de heer Mac-Cullum, Engelsche
gouverneur en protostaut zat de plech
tigheid voor.
Antwoordende op eenen welkoms-
groet, zegde hij onder andere
Zoohaast mij de uitnoodiging tot
deze plechtigheid is toegekomen, heb
ik ze aanvaard,
"Het was mijn plicht, dunkt mij, de
toewijding der katholieke missionna-
rissen en ik voeg er bij van al de
missionnarissen aan do zaak dei-
opvoeding te erkennen.
"Aan allen stuur ik mijne gelukwen-
schen, maar vooral aan den leden der
katholieke geestelijkheid, voor de
groote uitslagen welke zij bekomen
Süet mond- en feBósatusee?*.
In do twee laatste weken, zou naar ambto-
lijko mededoelingo.'i, do rauilpluag ietwat
afgenomen auju.
Er beslaan thans nog 105 brandpunten dor
ziokle 1,095 hoorndieren, 19 schapen en
500 zwijnen zijn er door aangetast.
Naar gezegd wordt, zouden do prooron
met den serum tegen do kwaal genomen, be-
vredigendo uitslagen hebben opgelererd.
Fresco's ontdekt teBfteche-
3en. In 'l oude slot Tan Busleyden, le
Mcchelon, waar reeds vroeger do prachtige
muurschilderingen werdon hlootgelegd.waar-
van men kopijen kan bewonderen in 't mu-
soum van 't Jubeljaarpark te Brussel, heeft
inon nieuwe fresco's ontdekt in de kapel van
het slot. De oudo schilderingen steldon voor
eon maaltijd van Balthazar, de nieuwe ziju
gowijd aan heiligen en bisschoppen.
Het slot. waar do fresco's zijn blootgelegd,
word bij zijnen terugkoor uit Italië te Moclie-
Ion gebouwd door Hieronymus van Busley-
den, den vormaardon humorist, die to Leuven
het Kollegium dor drie Talon stichtte, on to
Mechelen overloed in 1517.
Se taalkwestie is? het leger.
Op 1 Januari 1914 treedt do wet in voege
op hot gebruik der talon in hot leger. De
minister van oorlog heeft een omzendbrief
gestuurd aan al do krijgsoverheden van het
land, om hunne aandacht to trokken op do
bijzonderste artikels dior wol. I)e berichten
en de modedeelingen, die door de krijgsover-
heden aan het publiek goricht zijn. moeion
opgesteld zijn in 't fransch en iu't vluamsch,
de eene tekst novens den andoro. Al de do-
kumonton van algomeenen aard, moeten ins
gelijks in boide talen opgemaakt worden.
De ondorrichting der soldaten geschiedt ii;
't fransch hu in 't vlaamsch... De briefwisse
lingen dei krijgsoverheden mot de gemeente
besturen der provincies Antwerpen, Limburg
on de beide Vlaandoron, alsook van de ar
rondissementen Louvon en Brussel moeten
in 't vlaamsch geschieden. Voor do gemoonle-
besturon der andoro streken van bot land,
wordt bot fransch vereischt voor de brief
wisselingen. Evenwel zal voor de gemeenten
der brusselsche omgeving de te bezigen taal
voorgeschreven worden door ministerieel
besluit, gelijkvormig aan de beslissing dio
door de belanghebbende gemeenteraden zal
genomen worden. Hopen wij dat de krijgs
overbeden de wet nu goed zullen naleven, on
men hen, voor wat liet vlaamsch aangaat,
niet op do vingers zal moeton likken, zooals
reeds gebeurd is.
I5ÖO fï'. uoop twee duiven.—
Dit opschrift duidtgenoegzaam aan, de waarde
welke tegenwoordig onze goode reisduiven
bezitten.
Een gekende Antwerpscbe liefhebber,
meermaals kampioen van een der machtigste
duivenbondon, hoeft deze som betaald aan
eenen liefhobbor van het omliggende van
Antworpen, oveneons kampioen 1000 fr.
voor eoiion duiver, eoreprijswinnaar op den
regionalen prijskamp van Angoulèmo, met
eenen voorsprong van 11 minuten, alsook
winner van een aantal dichte prijzen van hol
verre eind, en 500 fr. voor oen jonge duivin
uit voormelde, dewelke eveneens vols prij
zen gev/onnou hooft.
/tan er moer genoogen doen aan eene goede
huishoudster, dan hot zien of nog beter het
bezitten van een kcukenmateriaal, fijn glan
zend, altijd zuiver en net, en onder oogpunt
van gezondheid steeds in orde wozond
Er wordt thans aan allo huishoudstors zulk
lceukengeriof aangeboden, aan voorwaarden
welko waarachtig bijna ongelooihjkschijnen,
juist om reden dat zij zoo voordeelig zijn.
t Is nu de moment om ervan to profiloc-
ren, on profitaeren is hier wol hot goede
woord, want door hot gobruilcon van dit kou-
kongeriof, doet men spoedig eene merkwoor-
digo winst.
Huishoudstors die aw prcfijt bemint, leest
de aankondiging op de 4C bladzijdo.
Dat Êïeeft sweat duiven M.
Burlingham, uit Londen, is Dijnadag 50 me
ters diep in den Vcsuviusberg gedaald, on
danks do solferachtige wolken die er uit
opstegen.
M. Burlingliam heeft in don krater ver
schijnsels waargenomen, waaruit men kan
besluiten dat eene nieuwe uitbersting van den
vuurberg nakend is. Do stoutmoedige reizi
ger hooft ook welgelukte lichtteekeningon
genomen.
Se i&©mnt!ssse des* XJC3C3, ge
last met hot onderzoek dor kieshervoruungen
vergaderdo Woensdag morgond, in een dor
vergaderzalen ran 't Senaat, onder voorzit
terschap van graaf senator 't Kint de Roo-
denbeke; 20 l6don waren aanwezi;
De Kommissie regelde hare werkzaamhe
den, daarbij beslissende dat de loden die het
willen doen, ten persoonlijken titel hunne
studiën mogen uitgoven.
M. Destrée ontwikkelt zijn voorstel, in
stellende hot algemeen stemrecht, getempord
door bijzondere kommissiën.
M. Prins treedt hot princiep van het voor
stel Deslróe too.
M- Orban gaf uitleg over een stolsel van
vertegenwoordiging der groote belangen, en
M. Prins haaide ton «lotte do mooning aan
van M. Wilson, voorzitlor der Voreenigde
Staten.
Volgende zitting op 14 Januari.
Woensdag namiddag, had op de Hout
markt, een vreeslijk ongeluk plaats.
De 72jarigo Gustaaf Janssons, gepensioe-
ncordo staatsbediende, was gedoeltolijk lam
en om beter to kunnen rusten, fiad men voor
hem oen bed in do keuken geplaatst.
Terwijl Woensdag namiddag, zijne vrouw
oeno boodschap was gaan doen, zagen gebu-
rou rook uit do woning opstijgen.
In allerijl word de dour open gestampt on
dan vond men den ouderling stuiptrekkend
in bet brandend bad liggen. Spoedig werd do
man gored en liet bed buiten getrokken.
De arme ouderling werd naar liet gasthuis
gebracht, waar de genoeshceron vaststelden,
dut de man gruwelijke brandw onden beko
men had aan handen voeten en beonen.
Zijn toestand liet niet de minste hoop op
redding en mon verwachtte ieder oogonblik
zijn afsterven.
Mon vormoodt dat de ongelukkige, dio de
gewQonte had in zijn bed to rooken, toeval
lig het vuur aan het bed zal gestoken heb
ben.*
Bevinden zich nog aan boord van de An-
versvi/le, die Dinsdag uit Congo in onze ha
ven wordt verwacht
Voor hot ministerie van koloniën MM.
A. Baeck, onder-policiekommissaris H.
Benaets, zoneoverste van 2° klas J. Born,
klerk der telegrafen E. Borremans, klerk-
overste, financiën N. Drapief, bewaarder
der grondlilels L. Demoulier, agent der
rechterlijke orde F. Dubois, klerk-overste;
J. De Raeve, apothoker J. Dandoy, sector-
overste van 1* klas J. Do Coster, klerk van
2° klas G. Devos, terrioriaal agent van 2e
Idas C. Do Koninck, id.; L. Delwarle, ke-
telmakor-monteerder T. Do Meyer, werk-
opzichter F. Francois, apotheker L. For-
naca. militaire agentJ. Flasschoen, klerk
van 1° klas, financiën L. Grégoire, klerk
van 2° klas, id.; G. Hendrickx, agent der
rechterlijke orde E. Hae uer3, klorlc van 2®
klas E. Henry, onder-gouvernour gene
raal J. Hommolon, onder luitenant G.
Kerroms, klerk, financiën M. Licot, land
meter van het kadaster van 2® klas M. Mal-
rait,klerk van l®klas, financiën J. Loyons,
werkopzichtor F. Massagé, klerk-overste,
Pelet, agent van behoor van 3° kla3;
Ruelle, klerk-overste, belastingen T. San
naes, kapitein-commandant van 1® klas II.
Tiioumsain, klerk-overste, belastingen J.
Vandergeten, landmeter van bet kadaster
L, Vorhaegho, klerk-overste j R. Verscheu
ren, gelast met eene zonding G. Widlund,
mecancien van 3® klas G. Gilson, sector-
ovorsto van 2° klas, Katanga.
Voor do Groote Meren MM. F. Billen,
Idork van 1° klas F. Duchesne, timmer-
werfovorste en P. Frisoll, baaniuggor.
Uit Chicago wordt gemold, dat eene vree
selijke ramp Woonsdag namiddag is voor
gevallen, te Calumet, in den Michigan-Staat
(Vereenigde Staten Noord-Amorika).
Iu de groote zaal rn den Calumot-Hall,
woonden ongeveer 70C vrouwen en kinderen
eeno cinemavoorstelling bij. Terwijl de zaal
volkomen in duisternis gedompeld was, en
een drama op het laken weergegeven werd,
werd eensklaps ««Brand geroepen.
Men weet nog niet of hier een droeve
kluchtigaard riep,ofwel, indien oen toeschou-
wor, den gloed ziendo rond do lantaarn,
waarlijk dacht dat er brand ontstaan was.
In alle geval, er ontstond eene vreeselijko
paniek. Alle toeschouwers vluchtten in dollo
haast naar don uitgang.
Daar do cinemazaal een oude gebouw was,
was er slechts oen cnkolo uitgang, welke
men langs een trap bereiken moest.
Het was eon vreeselijko strijd om den
trap te bereiken. Verschoideue personen vie
len van de trappon en do andere die hen
achterna kwamen, vertrappelden hen. Mon
kon de deur niet openen en het gevecht
duurde dus in den gang voort.
Vruchteloos poogde de bestuurder, go-
holpon door zijn personeel, do kalmte to
herstollon. De pianist speoldo een lustig go-
kond volksdeuntje, terwijl de bedienden de
kinderen uit de achtfrsle rangon trokken en
ze zoo uit de moorddadige woeling trokken.
't Was sloebts na oen kwaart uurs, dat do
kalmlo terugkeerde.
Dan bevond men zich voor een gruwelijk
tooneel. De trapzaal lag letterlijk vol doo-
den en gewonden.
Volgens de laatste berichten werden 78
lijken, waaronder doze van 56 kinderen, op
genomen. Men telde ook 60 min of moer
erg gekwolston, waaronder verscheidene in
hopoloozen toestand naar het gasthuis wer
den gebracht.
Men vermoedt dat er minstens 100 dooden
zullen zijn.
Niet zoodra was do lijding der ramp in
den omtrek gekond, of de inwonors der stad
snelden naar do plaats der ramp.
Roeronde tooneolon hadden plaats, telkens
oene moeder in den hoop lijken een haror
lievelingen herkende.
De overheden van Calumet hebben oone
inschrijving geopend; om de familiëu der
slachtoffers ter hulp te komen.
NEDERLAND
Spoorwegongeluk 5 dooden 12 ge
kwetsten Te Groouingon nabij hot Oran
jekanaal provincie Dror.tho, ontriggolde
Donderdag eon sneltrein. Er zijn 5 dooden,
waaronder den zoon van den minister,
12 gokwetslen.
FRANKRIJK
Schrikkelijke dood eener 87jarige. Op
hot vijfde verdiep van liet huis n. 7 van de i
Avenue de la Grande Armée.te Parijs, woonde
do 87jarige rentenierslor, Mevr. weduwe
Bouté. De arme vrouw lood aan pijn in de
handen.
Woensdag nacht wilde zij eene lamp ver
plaatsen, maar stak ongolukkiger wijze het
vuur aan de bedgordijnen. Wanneor men ter
hulp snelde vond men do vrouw half ver
koold op hot bod liggen.
Hot begin van brand, dat in de kamer ont
staan was, word spoedig gebluscht.
Ontaarde moeder aangehouden. Uit
Dieppe wordt medegedeeld dat de gendar
merie de 4Gjarigo vrouw Rignard.van Petit-
Appeville hoeft aangehoudon onder beschul
diging haar wichtje to bobben laton omko
men bij gobrok aan zorgen en voedsel. De
ontaarde moeder had vervolgens de wieg van
hot kleintjo in brand gostokon, om alle spo-
De revolver van den krankzinnige. Orep
oonigen tijd,kwam een oud-eigenaar,zekeren
Coudert. en die op do policio bijzonderlijk
gebeten was,in do Parijzer nolicieprefoktuur
mot het doel M. Honnion, policioprefekt (o
dooden. Hij werd ontvangen door M.Goujou,
waarop hij zijn revolver afvuurde, zonder
hem evenwol te treffen.
M. Coudert die aangehouden werd, is on
verantwoordelijk erkend en komt in eon
krankzinnigengesticht opgesloten te worden..
DUITSCHLAND
Eene onderwijzeres aangehouden.—E*n»
jonge Fransche onderwijzeres,Moj. DoKriog,
is in do grensstatie van Skaliniorr.yo»
(Pruisisch Polen) aangehouden. Zij wordt
van bespieding verdacht en is in het gevang
van Ostrowo opgesloten.
Eene dwaze wedding.—Woensdagavond
kreeg oon genaamdo Smolle, van Guben, liet
droef gedacht, de dwaze wodding aan lo gaan
een biljardbol in le slikken. Da ir hij iu oon
koffiehuis wedders vond,zou hij zijn ontwerp
ten uitvoer brengen, en stak dan ook den hel
in do keel, docli d6zo kon er niet door on kg
kon er hom ook niet meer uitkrijgen. Da
dwazerik stierf eenige oogonblilcken later
aan verslikking.
Drie soldaten-apachen aangehouden.
Woensdag werd er £te Mulhoim aan/R^»#
door eeno bijzondere maatschappij fcin oen»
zaal der stad een dansfeest ingericht. Tvve»
kurassiers oneen matroos wildon er kost wat
kost binnendringen. Daar men zich echter
daartegen verzette, trokken deze laatste»
hunne sabels en bedreigden eenieder. Al d»
genoodigdon vluchtten weg. Eon agent di»
ter plaats gesneld was, trok zich ook veer
do dreigendo houding dor bezotenen terug.
Een patroeljo soldaten werd ter plaats ge
zonden om de drie gevaarlijke kerels aan U}
houden.
Elf personen gebeten. Eon razend»
hond komt oene ware paniek te doon ont
staan in de omstreken van Kompon, Rijnpro
vincie. Hij hoeft benovons een aantal ander»
honden, ook nog elf personen goboten, voor
aleer le kunnen afgemaakt worden. Al d»;
gewonden zijn verzorgd volgens do method»
Pasteur.
ENGELAND
Mijnongeluk; 18 werklieden gekwetst.
Dijnsdag nacht greep iu de mijn Mountai»
Ash oon ongeluk plaats, dal do schrikko-
lijksto gevolgen had kunnen hebben.
Eon opliaalbak stortto or mot 18 worlcli»*
den in het diepste van den put. Wanneer
meu de ongelukkigen ter hulp kwara ware*
allen min of ineer zwaar gewond. Verschei
dene onder hen ziju naar het hospitaal over-
gobracht.
Nieuwe Werkstaking van Postbediende^
De hulpbodionden die door het postho-
sluur to Exotor werkstellig gemaakt werden
voor de Korstmisporiode zijn Woonsdag ia
workstakïng gegaan. In de bureelen wer
den al de postverzendingen opgehoopt en ia
het toppunt werd eeno kleine vlag geplaut.
De stakers klagen over do overtolligheid van
werk on de slechte werkvoorwaarden.
COSTENRIJK-riONGARIË
Dood van een minister Graaf voa
Zaleski, minister van Financion is Woens
dag namiddag te Meran overleden.
KLEI&-&ZSE
Fransche stoomer gestrand. De stoom
boot Niger van do Mossageries Mariti-
mes, dioden dienstdoet tusschen Marseille-
Piréa-Smyrna-Constantinopel-Beyroulh is la
Tchesno nabij Beyrouth gestrand.
Twee sleepers zijn don Niger ter hulp
gevaren. Hot ongeluk schijnt geone aanzien
lij ko govolgon le zullen hebben.
ANTBLLESi
Tragische brand; 23 dooden. Do Jour
nal des Débats ontvangt uit Falmouth (Ja-
rnaika) een snelbericlit. moJdomlo dat i
magazijnen der maatschappij Domerara, door
een hevigo brand zijn vernield govvorden; 21
personen zijn omgekomen, 40 andere wordoa
gekwetst.
MEXICO
Torreon terug In de handen der opstande
lingen. Uit Juarez komt liet nieuwsbe
richt, meldende, dat de stad Torreon, na
oen hevig gevecht, torug iu de handen der
opstandelingen gevallen is. Meer dan 12.0CQ
soldalen namen deel aan do botsing.
TURKIJE
Rond de militaire zending. De dagbla
den deelen inlichtingen medo uil bevoogd»
bron, en volgens dowolke oen Russisch-
Turkscli akkoord gotroffen zou zyu aangaan
de de Duitsche militaire zending.
Generaal von Sanders, zou het bevelheb
berschap van het 1° legerkorps bohouden op
voorwaarde dat dit bevelhebberschap zou
ophouden van af do oorlogsverklaring lus-
schen Turkye on eono andere natie. Het
keizerlijk dekreet betrekkelijk do macht vau
ren ran gowold op het lijk to doen rerdwij generaal" ron" Sandors'ïs "nog niefafjoYon-
Idigd.
