Moordaanslag op den Oostenrijkschen troonopvolger
Aartshertog Franz-Ferdinand en zijne echtgenoote gedood
Algemeens ontroering en verontwaardiging. - Arme keizer Franz-Jozef
IO €3r 33 3Li iO
Twintigste jaargang n' 159
2 CENTIEMEN HET NUMMER
DE VOLKSSTEM
ABONNEMENTEN
Zes maanden 4 franken, Een jaar 8 franken.
Inschrijving in allo postbureelen van Het land.
I» BITSMf, 4 u. 's avonds 0 T ÜITBWF, 7 u. 's avonds 0
Pour toute ia publicité commerciale et flnaqcière du journal,
s'adresser exclusivement a TAg-ance Réclame Godts, 2, Place de
l«t Bourse, BrimeH'es.
BUREELENs
TE BRUSSEL
Md GODTS, Bfciii'spUlat», Z
Telefoon A 3801»
TE AALST
O K©rK»tr»at,
Telefoon 114
Bestuurder J. Van Nufiel-De Oendt.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4kl. reg.) fr. O.GO
3e blad*. (de Tegel) fr1,00
4» bla<k. (de regel) fr, 0.-30
Ffcnanc. aankon. (perregol)fr. 0,00
Sport (per regel) ft. 1,00
Gemengd nieuws per regel fr. 8,00
Recht.horstoll.(per pegel) tv. 2,00
Overlijden (per regel) ft. 2,00
Cöitimerciale en financieele aankoudiglii^en zieü uil
wenden Ageuce Réclame Godts, 2, Beursplfegt-s, Brussi
Eene vreeselijke more wordt uit Oostenrijk
geseind'Aartshertog Franz Ferdinand is
Zondag morgend met zijne echtgenoote te
Sarajevo vermoord geworden.
Ziehier in eenige regelen hoe de laïïe Qfi'is-
'flaad gepleégd werd.
DE AANSLAGEN. -7
Eene bom.
Aartshertog Franz Ferdinand, Opperbevel
hebber van hel Oostenrijksch leger zijnde,
.was met zijne vrouw te Sarajevo, hoofdstad
ivan Bosnië, aangekomen, daar aldaar binnen
eenige dagen de jaarlijfcsche legeroefenin-
gen moesten plaats hebben.
Zondag deed hij in auto, in gezelschap zij
ner vrouw, een toertje in den omtrek van
^Sarajevo. Daarna reed hij naar liet stadhuis
van Sarajevo, alwaar eene ontvangst voor
bereid was.
Aan den hoek eener straat, werd plotse
lings eene bom, eene soort flesch, opgevuld
met poeder, nagelen en gekapt lood, in de
richting van den prinselijken auto geslin
gerd.
Aartshertog Franz Ferdinand had liet ge
zien cn weenie de flesch met de hand af,
«oodat zij 'voor den tweeden auto viel.
De ontploffing was zeer geweldig en tal
rijke vensters in den omtrek werden verbrij
zeld.
Verscheidene personen werden gekwetst,
waaronder ook de inzittenden van den twee
den auto. welke de auto van den Aartshertog
volgde. Graaf Boos-Waldeck en luitenant-ko
lonel Merizzi werden slechts licht getroffen.
De dader aangehouden.
De dader, een letterzetter van Trebinje,
'Cabrinovïc genaamd, poogde te vluchten,
doch werd onmiddellijk vastgegrepen er
half dood geslagen. Slechts met de grootste
moeite kon hij naar de wacht gebracht wor
den.
Op het stadhuis.
De aartshertog zette met zijne vrouw den
tocht voort naar het stadhuis. Onderwege
werd hem eene schitterende ovatie gebracht,
welke zooveel te grooter was, daar men reeds
iets gehoord had van den mislukten aanslag.
Vooraleer de burgemeester het woord nam,
zegde aartshertog Franz Ferdinand Zoo
even naar liier komende, is een aanslag op
ons gepleegd. Dat is eene laffe daad. Spreek
nu maar, heer burgemeester.
De burgemeester drukte zijn leedwezen uit
over den aanslag en tevens zijn genoegen,
dat deze mislukt was. Daarna heette hij het
.prinselijk echtpaar welkom. Aartshertog
Franz Ferdinand antwoordde dan Het is
met een bijzonder genoegen, dat ik de ver
zekering aanvaard ,van uwe onwrikbare ge
trouwheid en genegenheid, jegens Zijne Ma
jesteit. otizen Keizer en Koning, en ik dank
u, Mijnheer de Burgemeester, voor de geest
driftige ovatiën welke uwe bevolking ons
toerichtte. Wal meer is, ik zie daarin een be
wijs van genoegen, -omdat de aanslag mis
lukt is. Het doet mij rechtzinnig genoegen,
te zien, ho% gelukkig liet land zich ontwik
kelt, daar ik mij steeds om den voorspoed
.uwer streek veel .bekommerde.
Dan, voortgaande in de Servisch-Croat-
sche taal, zegde hij nog Ik bid u, aan de
bevolking mijne hartelijke groeten en de ver
zekering mijner verkleefdheid over te ma
ken.
Een bezoek buiten het programma
der feestelijkheden.
'Aartshertog Franz-Jozef vernomen hebben
de, dgt twee officieren van zijnen staf ge
kwetst naar het gasthuis gevoerd waren, gaf
het verlangen te kennen, onmiddellijk na de
qntvangst ten stadbuize naar het gasthuis
.gevoerd te worden, om er de gekwetsten te
gaan bezoeken. Zulks was spoedig door de
bevolking gekend, welke zich in de straten
begnf, langs waar de hooge bezoekers naar
tiet gasthuis zouden rijden.
EEN TWEEDE AANSLAG.
Revolverschoten. De aartshertog en zijne
vrouw doodelijk getroffen.
De aartshertog en zijne gemalin waren per
auto over de Groote Plaats van Sarajevo ge
komen en daar sloegen zij de Franz-Jozef-
straat in. Aan den hoek dor Rudolfstrasse,
waar de straat veel versmalt, en den auto
dus moest vertragen, sprong eensklaps een
kerel uit het volk vooruit en loste twee re
volverschoten op den auto.
De eerste kogel doorboorde den wand van
den auto en drong in den buik der aartsher
togin. De tweede kogel trof den aartshertog
in de keel.
De aartshertogin viel bewusteloos op de
knieën van den aartshertog en deze, wiens
strotslagader door den kogel afgesneden was
stortte op zijne beurt bewusteloos neder.
De auto reed nu in vollen spoed naai' den
konak, nadat ook de bevelhebber van liet le
gerkorps, de overste van het militair kabinet
van den aartshertog en een bevelhebber er
in hadden plaats geno -en.
In den konak bevonden zich reeds verschei
dene geneesheeren die dadelijk de beide ge
kwetsten wilden verzorgen, doch alles was
vruchteloos.
Aartshertog Franz-Ferdinand en zijne gé-
malin bezweken bijna gelijktijdig, «enige se-
konden na hunne aankomst in den konak.
De moordenaar.
De moordenaar werd hier ook door de oog
getuigen vastgegrepen, ontwapend en half
gelvncheerd. Hij ook kon slechts met de
grootste moeite naai' de wacht overgebracht
worden.
De berichten over de nationaliteit van den
moordenaar zijn verdeeld. Volgens de eeneiig
zou het een leerling zijn van een lyceum,
Princip genaamd, oorspronkelijk van Gra-
hovo. Volgens de anderen, is bet een Serviër,
Grevillo Priuzip, genaamd.
De ontroering te Sarajevo.
Pas was de tijding van den aanslag te Sa
rajevo gekend, of dadelijk werden de vlag
gen, welke ter gelegenheid van het bezoek
van den aartshertog vroolijk wapperden,
half top gehangen.
Het is een nlgemeene rouw in de stad. Da
voorzitter van den Landtag heeft onmiddel
lijk aan Keizer Franz-Jozef een telegram ge
zonden, waarin hij de smart der bevolking
meldt, en tevens betoog maakt van de on
wrikbare getrouwheid en verkleefdheid aan
het Keizerlijk Huis.
De orde is niet gestoord geworden.
Keizer Franz-Jozef verneemt den aanslag.
Keizer Franz-Jozef bevond zich sinds eeni
ge dagen op zijn geliefkoosd zomerverblijf
van Ischl.
Toen een ordonnansofficier hem met de
noodige voorbereiding kennis gaf van de
vreeselijke tijding, barst de grijze vorst in
tranen los, viel in een zetel neder, en zegde
snikkend Afgrijselijk afgrijselijk Op deze
aarde zal mij niets gespaard gebleven zijn
Keizer Frans-Jozef trok Éich dan in zijne
kamer terug, cn gaf eenige oogenblikken la
ter bevel, de noodige maatregelen te nemen,
om dadelijk naar Sclioenbrunn terug te kee-
ren. Maandag morgend, om ure, zou de af
reis plaats hebben.
De ontroering te Weenen.
De aanslag van Sarajevo is te Weenen ge
kend geworden ia de eerste urën van den na
middag. Om 3 ure werden de jobstijdingen
bevestigd. Onmiddellijk drukten de bladen
bijzondere uitgaven. Alle feestelijkheden
werden afgezegd en geschorst.
De tijding der dood van den Aartshertog-
troonopvolger en zijne vrouw, heeft in heel
de stad Weenen, diepen indruk verwekt.
Overal heersclite de grootste ontsteltenis en
terneergeslagenheid. Aan talrijke huizen
werd onmiddellijk de vlag halftop gehangen.
Op het vliegplein werd juist eene vliegmee-
ting gegeven. Om 3 me 15, werd daar het ge
rucht van den aanslag verspreid. Eerst wei
gerde men er geloof aan te geven. Aartsher
tog Karei-Albert, bevond zich op het vlieg
plein in de Keizerlijke loge. Zoodra 't nieuws
officieel bevestigd werd, werd de vliegwed
strijd gestaakt en de aartshertog verliet het
vliegplein.
De verontwaardiging 's avonds was over
groot.
Rond de dagbladdrukkerijen verdringt zich
eene overtalrijke menigte, die de bijzondere
uitgaven welke elkander opvolgen letterlijk
verslinden, ftlrijke mannen weenen bij het
lezen der omstandigheden van den aanslag.
Ook te Buda-Pesth, te Ischl, te Praag,
heerscht de grootste verslagenheid.
Te Ischl vooral was de droefheid algemeen.
In strijd met. hetgeen eerst gemeld was, is
het niet een ordonnansofficier welke de
vreeselijke tijding aan keizer Frans-Jozef had
medegedeeld.
De officier had„het telegram, dat voor den
keizer bestemd was, overhandigd aan de
dochter van den keizer, aartshertogin Maria-
Valeria, en t is deze, die de pijnlijke bood
schap moest verrichten. Dc smart van den
vorst was onbeschrijflijk.
Nog de indruk te Weenen.
Zooals meest altijd 's Zondags in den zo
mer, waren talrijke inwoners van Weenen
reeds van 's morgends vroeg naar den bui
ten getrokken.
Daar vernamen zij slechts tegen avond de
tijding van den aanslag, door buitenlieden,
die uit de stad terugkeerden en de bijzon
dere uitgaven der dagbladen medebrachten
Overal werden dan de treinen welke naar
Weenen terugkeerden, stormenderhand in
genomen.
Betoogingen.
Zondag avond stond eene talrijke menigte
voor de bureelen der Freie Presse te Wee
nen, om er de berichten over den aanslag
af te wachten. De verontwaardiging der me
nigte was zoo groot, dat de policie moest tus-
sclienkomen, om eene talrijke groep vrou
wen, die kost wat kost naar Sarajevo wilde
vertrekken, om er den moordenaar te lyn
cheeren, tot orde te brengen.
Alle koffiehuizen en schouwburgen waren
Zondag avond te Weenen gesloten.
Aartshertogen Franz-Ferdinand
en zijne vrouw.
Toen op 20 Januari 1889, in het geheimzin-
ïig drama van Mejrerling, aartshertog Ro-
dolf, eenige zoon van Keizer Frans-Jozef,
echtgenoot van prinses Siefanie van België,
gedood werd, werd aartshertog Fvans-Karl,
broeder van Keizer Frans-Jozef, vermoedelij
ke troonopvolger en bij diens overlijden
werd Franz-Ferdinand .vermoedelijke troon
opvolger.
Deze trad in 1900 in 't huwelijk met gravin
Sofia Chotek von Chotkowa en Woguin, wel
ke destijds gezelschapsjuffer .was van Kei
zerin Isabella.
Daar volgens de standregelen der Habs-
burg-familie eene prinses welke niet tot een
regeerend huis behoort, geene keizerin van
Oostenrijk kan worden, had Keizer Frans-
Jozef zich geruimen tijd tegen dat huwelijk
verzet. Hij stemde eindelijk toe, doch deed
den troonopvolger zweren, dat hij nooit voor
zijne kinderen den titel van aartshertog of
het reclit van troonopvolging zou eisclien.
Het huwelijk .werd gesloten op 1 Juli 1900
en eene maand later kreeg gravin Chotek,
den titel van vorstin van Hohenberg.
Weldra echter leerde Keizer Franz-Jozef
de vrouw van zijn neef beter kennen en
waardeeren. In 1905 kreeg zij den titel van
Doorluchtige Hoogheid voor haai' en hare
kinderen, en in 1909 werd zij hertogin von
Hohenberg benoemd, met den titel van Hoog
heid, welke tot dan alleen aan de leden van
regeerende huizen gegeven was geworden.
Het was intusschen voor niemand een ge
heim, dat de aartshertog Franz-Ferdinand,
dagelijks al meer en meer de leiding der
staatszaken in handen nam en zich door a'
len deed aanzien als een persoon, waarin
liet land mag vertrouwen hebben.
Aartshertog Franz-Ferdinand was eerelid
van verscheidene wetenschappelijke Akade-
miën, en een hoogst ontwikkeld man. Alhoe
wel hij zich steeds teruggetrokken hield en
zich nooit op het voorplan drong, werd hij
toch door allen hooggeacht en hooggeschat,
omdat men wist dat al wat 's lands belangen
betrof, hem ook aanbelangde.
Zijne vrouw, de hertogin von Hohenberg,
had bijzonderlijk in Bohemen. de algemeen»
toegenegenheid, om haar minzaam karak*
ter, hare liefdadigheid en alle deugden wel
ke eene vorstin kenmerken.
Drie kinderen zijn uit het huwelijk gesprot
ten: prinses Sofia, geboren in lDfti, prins Ma-
ximiliaan-Karl, geboren in 1902 en prins Er
nest, geboren in 1904.
De kleine prinsen bevinden zich tlians of»
het kasteel van Konopischt.
De vermoedelijke troonopvolger.
Zooals wij hooger meldden, zijn do jonge
prins Maxi mil iaan-Carl en zijn broertje uit
gesloten van den troon der Habsburgers. Hij
kan dus zijn vader niet opvolgen. De ge
boorte zijner moeder verzet er zich niet te
gen, dat hij Koning van Hongarië zou wor
den, daar zij van Hongaarseheu adeldom is.
Volgens de familiestambeomen, zou de op
volger van aartshertog Franz-Ferdinand nu
aartshertog Karcl-Franz-Jozef zijn, zoon van
een anderen broeder van keizer Franz-Jozef,
thans 27 jaar oud, gehuwd met prinses Zita
van Parma.
De jonge aartshertog, luitenant-kolonel bij;
het Oostenrijksch voetvolk, wordt ook alge
meen geacht, zoowel bij dc burgerij, als in
de militaire wereld. Hij deed zijne studiën
te Praag en spreekt vloeiend verscheiden®
talen.
De aanslag zou het gevolg zijn
van csn komplof.
Er wordt uit Weenen geseind, dat een aan
slag gevreesd werd, daar men het bestaan
vermoedde van een Servisch komnlot tegen
den vermoelijken troonopvolger. Zelfs zou
het Servisch gouvernement onlangs door tua-
sclienkomst van den Servischen gezant te
Weenen het Oostenrijksch gouvernement in
gelicht hebben, dat het leven van den aarts
hertog in gevaar was in Bosnia.
De aartshertog bekommerde er zich echter
niet om. De policie nam evenveel voorzor
gen, doch was totaal onmachtig, om de aan
slag van Zondag to voorkomen of te beletten-
DE ONDERVRAGING
DER PLEGERS VAN DEN AAMSLAG.
De letterzetter Nedeljko Grabinovic, 21 jaap
oud, wiens aanslag met de bom mislukte,
verklaarde geene medeplichtigen te hebben.
Tijdens zijne ondervraging vertoonde hij een
hatelijk cynism. Hij bekende evenwel dat hij
het op het leven van den aartshertog gemunt
had en dat de bom hem gezonden was door
een anarchist, wonende te Belgrado. Hij be
weert hem niet te kennen.
De andere plichtige, Gavrillo Priuzip, oud
19 jaar, is geboren te Grahovo, in het distrikt
Livino. Tijdens zijne ondervraging bekende
hij sinds lang voornemens te zijn eene hooge
personaliteit te docden, om reden van inter
nationaal order. Hij verklaarde opzettelijk
den hoek der Franz-Jozef- en Rodolfstraton
gekozen te hebben voor het plegen van den
aanslag, omdat hij wist, dat. de auto daar
zou moeten vertragen. Toen hij bemerkte dat
de gemalin van den aartshertog zich ook in
den auto bevond, aarzelde hij, doch dan heeft
hij zeer snel twee schoten gelost.
Hij ook loochent medeplichtigen gehad te
hebben.
Eene tweede bom.
Op eenige passen van de plaats waar dc
tweede aan3lag plaats had, werd nadien eene
bom gevonden, welke niet ontploft was. Men
veronderstelt dus, dat de kerels nog mede
plichtigen moeten gehad hebben, en dat den-
gene die gelast was de tweede bom te, wer
pen, er ijlings van door getrokken is, toen
hij hoorde, dat de aanslag van Prinzip ge
lukt. was.
Hatelijke betoogingen.
Telegrammen uit Bosnia melden, dat in
verscheidene belangrijke plaatsen der streek,
de vlaggen te voorschijn gehaald werden,
toen men vernam, dat- de troonopvolger ge
dood was t!!M!
Telegrammen van rouwbeklag.
Keizer Franz-Jozef heeft talrijke telegram
men van rouwbeklag eh deelneming omvan
gen. het eerste van Keizer Willem, liet twee
de van Koning Albert van België. Dan kwa
men er nog van M. Poinearé, van den H. Va*
der, enz enz.
De iijkplechtighedcn.
Er zijn nog geene schikkingen genomen
voor de lijkpleehtigheden. Men weet even
wel, dat Keizer Franz-Jozef deze zeer pruslï-
tig zal willen en de vraag wordt gesteld, of
de keizer aan de vrouw van den aartshertog
dc eer der Keizerlijke grafstede zal toestaand
