GorloplarisMoü
1
J3AG5-B
Onze Nationale Financiën
De stfljd in Belgie on Frankrijk
09 vrijwilligers m Garibaldi
Vrijdag 8 Ja^uarï T9i 5
J-L. ID
Yaa hel Oostelijk Vechiterein
Oostenrijk eis Servië
Dc toestand te Diksmuidc
M gevaar dor ontierzessshe mijnen
in tie Argonnen
Een roerend Kerstfeest
Waarom do petrool zoo dour is
ALLERLEI
'ien dramatisch oogeiMk
Een aanslag in Rcumanls
Uitwijking naar Amerika
Koloniale Belangen
Autos voor het Fransche gouverne
ment
Bcgrostingan
De Postdienst ts AJwarpen
ai«sa«teijiïig£te jaargang nsunaaer
3 CENTIEMEN HET NUMMER
ï-.i-
ABONNEMENTEN
Zes maanden 4 franken. Een jaar 8 franken.
Inschrijving in alle postbureelen van het land.
I» UITGAAF, 4 u. 's avonds 0 0 2= UITGAAF, 7 u. 's avcnds 0
Pour tonte la publicilé commerciale et financière du journal,
s'adresser exclusivement k l'Agence Réclame Godls, 2, Place de
la Bourse, Bruxelles.
BUREELEN
TE BRUSSEL
GODTS, 2, BeurspSaalg, 2
Telefoou A 3299
BestuurderJ. VAN
TE AALST
üei'icstraat, i
Telefoon 114
NUFFEL-DE OENDT.
AANKONDIGINGEN
KI. aank. (1 tot 4 tl. reg.) ft. 0,60
3« bladz. (de regel) fr. 1,00
4e bladz. (de regel) fr. 0,30
Financ. aankon, (perregel)fr. 2,00
Sport (per regel) fr. 1,00
Gemengd nieuws per regel fr. 2,00
Recht.herstell. (per regel) fr. 2,00
Overlijden (per regel) fr. 2,00
Commerciale en financieele aankondigingen zich uitsluilelijk te
wenden Agence Réclame Godts, 2, Beursplaats, Brussol.
Vele lieden, ziende wat al groote kosten
on uitgaven er op het Belgische volle druk
ken, vragen zich angstig af: Waar gaan wij
naartoe wat zal er, onder financieel opzicht
van België geworden
Zij weten immers dat de Belgische regee
ring, in gewone, normale tijden, het reeds
zeer lastig had om detwoe eindjes aan elkaar
te knoopen. De onvoorziene uitgaven ver
meerderden van jaar tol jaar en het middel
om het evenwicht der begrooting te verwe
zenlijken werd van jaar tot jaar langsom
moeielijker gevonden.
Wij moeien bekennen dat er reden bestaat
tot nadenkon, wanneer men do zware be
proeving bedenkt, waaraan onze nationale
schatkist is onderworpen, van af hel begin
van den oorlog.
Bij nader onderzoek, blijkt liet evenwel
dat onze financieele toestand vast en zeker
erg zal geledon hebben, doch niet doodelijk
getroffen ia.
Ten einde dia bevestiging te staven, wil
len wij dooreenige beschouwingen dedroevo
gesteltenis van ons land, op financieel gebied
toelichten.
Om de zaken in haar waar daglicht te
beoordcelcn, is hel noodig. als uitgangspunt
den locstand te nomen, bostaar.de op het
oogenblik dat de oorlog werd verklaard, en
rekening to houden van de verschillende
elomenten, welko van het begin van deD
oorlog lot op den dag der vredesonderteeke-,
ning, don toestand zullen veranderd of ge
wijzigd hebben.
Hel sproekt van zelf, dat, in die orde van
gedachten, de redenaoring onvermijdelijk
moet gestaafd zijn op veronderstellingen en
afleidingon, waarvan de echtheid later, door
do feiten zal moeten bewezen worden, echt
heid welke men natuurlijk nooit bij veron
derstellingen, vermoedens en afleidingen op
voorband kan waarborgen.
Nu. in Juli laatst bedroeg onze oponbaro
schuld, welk» eindo 1913 vermeerderd was
door do leening van 300 miliioon, te Londen
aangegaan, omtrent 5,500 miljoen frank.
In die som zijn natuurlijk begrepen de 500
a G00 miilioen schatkist bons, welke do re
geering gedwongen was opvolgentlijk uit te
geven, daar tengevolge van de algeraeeno
ekonomische kriais, liet onmogelijk gewor
den was leeningen uit te geven op lang ter
mijn, welke van aard zouden zijn de behoef
ten der Schatkist te dekken.
Laat ons nu zien in welke verhouding dat
cijfer dor nationale schuld zou kunnen aan
groeien in geval van oorlog.
Wij moeten eerst beginnen mót onze ei
genlijke militaire of logeruitgaven te schal
ten.
Wanneer wij rekening houden van^e le-
geruitgaven der naburige landen, dan moet
dat cijfer geschat worden op omtrent een
hall" milliard.
Wij moeten ook Tokening houden van de
oorlogschatting van -130 miljoen welke on
langs aan België is opgelegd, en ten slotte
het begrootings-telcort dal zich onvermijde
lijk zal en moet voordoen.
Wij herinneren dat de begrooting voor het
jaar 1914 omtrent 500 miljoen jaarlijksche
uitgaven bedroeg. De dienst dor openbare
schuld kwam er in voor, met omtrent 200
miijoen liet ministerie van oorlog en de
gendarmerie met 100 miljoen het ministerie
van rechtswezen met 35 miljoen de open
bare werken, wetenschappen en schoone
kunsten met 110 miljoen hot ministerie van
financiën met 25 miljoen, enz.
Om die groote sommen te dekken moeten
de inkomsten der schatkist, de belastingen,
het enregistrement, enz., omtrent 4C0 mil
joen opbrengen en de overige 100 miljoen
moesten voortkomen van de winsten, ver
wezenlijkt door de ijzeren wegen, posterijen
en telegrafen.
Over de vermoedelijke winst van ijzoren-
wegen, posterijen en telegrafen, moet er
natuurlijk een kruiske gemaakt worden.
Wat de opbrengst der belastingen betreft,
het is te voorzien dat zij met 50 per honderd
tal moeten verminderd worden, daar een
groot getal onzer landgenoolen, tengevolge
van den oorlog, geheel of gedeeltelijk zullen
geruïneerd zijn.
Dat alles te samen genomen, komen wij
cot een bogrootings-tekort van 200 miljoen
tra. Die som gevoegd bij de te betalen oor
logschatting en bij de kosten voortspruitend
uit den oorlog, welke een jaar zou duren,
zou men eene totale som bereiken van 1 mil
jard, 180 miljoen.
Indien men bij die som voegt, de sommen
welke er dadelijk noodig zullen zijn om de
Bdliado te herstellen aan ijzerenwegen, brug
gen, tunnels enz., dan mag mefi zonder over
drijven de schade ramen op een totaal van
1,400 tot 1,500 miljoen.
ïn andere woorden gezegd België zal na
den oorlog eene nationale schuld te dragen
hebben van iets meer dan zeven mil j aids,
in plaats van vijf en- half miljards, welke
het schufcHg was einde Juli 1914.
Stellig is dal cijfer van 7 milliard schuld
voor een klein land gelijk Bolgie dat nau
welijks 7 miilioen inwoners telt een vreese-
lijk iets.
Maar als men den kolossalen rijkdom
nagaat van ons nationaal erfgoed.beschouwd
in opzicht van grondeigendom, landbouw,
financiën, handels- en nijyerheidstuigen.dan,
inoenen wij. moeten alle redenen verdwijnen
welke ons zouden kunnen aanzetten om met
schrik de toekomst in to blikken.
Wij gelooven integendeel dat Belgie sterk
werkzaam, voortbrengend en rijk genoog is
om den last van een dergelijke schuld le
dragen en haar af te korten.
Jaarlijks zou de begrooting der openbare
schuld met omtrent 100 miilioen vermeerde
ren welko gemakkelijk tè vinden zijn, deels
door besparingen, en deels door de vermeer
dering van 20 per honderd op liet ensemble
of geheele der verschillende belastingen.
Wij bekennen het gereedelijk dat die
toestand stellig bezwaren zal opleveren, dal
er mot voorzichtigheid en wijs beleid zal
moeten te werk gegaan worden, bijzonder
omdat, vooral in de verwoeste streken, vele
menschen bijna alles zullen verloren bobben
en omdat het geld geduronde een zekeren
tijd zeldzaam zal geworden zijn niet alleen
in Belgie, maar ook in de naburige landen.
Maar, wij herbalen het, wat wij hierboven
hebben gezegd Belgie zal die moeilijkhe
den te boven komen, indien er mot zacht
heid en zonder overhaasting wordt to work
gegaan, en dat men, benevens de oflicieele
noodwendigheden, ook rekening houde van
de persoonlijke ellende, welke op eon groot
getal Belgische onderdanen zal drukken.
BmÏSsgSbS 5S2°0ï%
BERLIJN 5 Januari. (Wolff). Ton
noorden van Arras. hebben onze troepen
ne loopgraaf van 2C0 meters lengte doen
springen on daarbij eenige krijgsgevangenen
gemaakt. Tegenaanvallen van den vijand
werden afgeslagen.
Een Fransche aanval tusscben Steinbach
en Uffholz werd door een tegenaanval met
de bajonet teruggeslagen.
BERLIJN, 6 Januari. (Officieel).
De Fcanschon zetten Let bombardement
dor ^plaatsen, gelegen achterons front, voort.
Het schijnt hen volkomen onverschillig, of
zij daarbij buizen vernielen of hunne land
genoolen dooden. Wij lijden door dal bom
bardement niet.
Nabij Souhain en in de Argonnen hebben
wij verscheidene vijandelijke loopgraven
genomen en tegenaanvallen afgeslagen...
Twee officieren en meer dan 200 man wer
den gevangen genomen.
Op de hoogten rond Cernay waren de
Franschen vooruitgekomen, doch wij heb-
bon zo door een sterken tegenaanval met de
bajonet verdreven.
Wij maakten 50 Alpenjagers gevangen.
Fransohe banan.
PARIJS, 4 Januari. (Officieel).
Van de zee tot aan de Oise is de dag
gisteren kalm voorbijgegaan. Op eenigu
doelen van het front hadden artilleriegevech-
len plaats. Nabij Noulottos heeft onze
zware artillerie de Duilsche batterijen tot
zwijgen gebracht.
Aan de Aisue en in Champagne was het
artillerievuur bijzonder hevig.
Tusschen de Argonnen en de Maas even
als op de hoogten der Maas was het nu on
dan ook een kanongebuldor.
Onze troepen poogden Boureuillos stor
menderhand te veroveren, doch konden er
niot in gelukken.
Een tegenaanval werd afgeslagen.
Te Steinbach hebben wij do wijk der kerk
en liet kerkhof bezet.
PARIJS. 5 Jan. (Officieel).
De strijd duurt voort in Hoog-Elzas.
Duêtsshe bron.
BERLIJN, 5 Januari. (Wolff). In
Oostelijk Pruisen en in noord Polen is de
toeatand onveranderd. Onze aanvallen ten
oosten der Bzura, nabij Kosslow-Biskupi en
ten zuiden maken vorderingen. Ten noordeq
van Bolimow zijn onze troepen ook vooruit-
gerukt, ten oosten der Rawka en hebben de
hoogten van Humin bezet.
Meer ten zuiden, tot aan Palica is niets
veranderd. De slechte toestand der wegen
on het doorslecht weder, verhinderd onze
bewegingen.
Oasienpijtraebe
WEENEN, sllanuari. (Wolff). Na hevige
gevechten in dim omtrek ten Zuiden van
Gorlice, ondanks de moeilijkheden van het
weder, hebben jonze troepen verscheidene
hoogten Üezot, welke thans voor ons
gunstige punten zijn.
In de Karpa.then geen veranderingen.
In de hoogcre vallei van Ung, hadden
enkel kleine gevechten plaats.
Reassasche
PETROGRAD, 5 Januari. (Officieel).
Tusschen de Bzura on de Rawka worden de
Duitsche aanvallen afgeslagen.
In den omtrek van Wloszezowa verloren
wij eenige loopgraven, doch namen ze
daarna stormenderhand weder.
De strijd rond Gorlice duurt voort.
PETROGRAD, 4 Januari. (Officieel).
Nieuwe pogingen der Duitschers om over
de Weiclisel te geraken, werden afgeslagen.
Nabij Bolimow had des de Duitschers een
onzer loopgraven genomen, doch werden
nadien teruggedreven.
In Galicië gaan wij sleeds vooruit -en in
Bukovina hebben ,wij Suczawa bezet.
Ssptfische
NISH, 5 Januari. (Officieel).
De Oostenrijkers bobben opnieuw Bel
grado gebombardeerd, bij middel van veld
kanonnen en vieckanonneerbooten. De oevers
van don Donau, en de Save werden gedu
rende 2 uren beschoten. Nu en dan mengden
zich ook milrailjeuzen in liet geschut.
Hier en daar werd een huis beschadigd,
doch niemand werd gekwetst.
Hot kleine Piksmuide, zoo schilderachtig
in zijne Vlaamsclie friscliheid, hoeft sedert
bijna twee maanden tusschen twee vuren
gestaan. Het telde ongeveer 5000 inwoners.
Wat er van overblijft zal men vragen.
We kunnen het zeggen in een woord nog
minder dan van Dendermonde.
Een Duitsch dagbladschrijver dieDiksmui
de bezocht heeft, beschrijft uitvoerig dezes
puinen.
Wij knippen uit zijn verhaal het volgende:
Ik heb reeds meer dan een Belgisch dorp
of stad gezien die aan de granaten hebben
blootgestaan, doch de indruk welke Diks-
muido maakt-, overtreft alles wat ik reeds
gezien heb.
Er zijn om zoo te zeggen geene huizen
meer in geheel de stad...
De grooto markt schijnt verwoest door
eene aardbeving rondom ziet men niets dan
puinen der huizen.Dat alles wordt beheerscht
door de kerk (die nog recht staat).
Ik ging tot aan den anderen kant van
Dixmuide, die nog meer aan het vuur heeft
blootgestaan.
De verwoesting is er nog schrik kei ij leer
men kon zelfs onder de puinen niet onder
scheiden waard© straat was...
Do stad schijnt verlaten van allo mensche-
lijk wezen alleon dwalen eenige katten,
bondon en varkens rond...
Ziedaar wat er van het bevallige Diks;&.-,:-
do overblijft.
Reeds meer dan eens schreven wij over
het gevaar dor onderzeesche mijnen, daar
deze soms van hunne ankers losgaan en aan
't drijven gaan, waardoor zij op plaatsen
komen drijven waar zij niet bestemd waren.
Zulks legt uit, hoe een groot getal koop
vaardijschepen, Noorweegsche, Zweedsche,
.Deensolie, Hollandsche, Engelsche en
Fransche, reeds schipbreuk leden, doordien
zij op eene drijvende mijn botsten.
Dezor lagen nog is de Deonsche stoomer
Holm niet ver van Scarborough op eene
-mijn gebotst en in de lucht gevlogen. De
bemanning kon nog gered worden.
Men weet dat reeds verscheidene mijnen
aanspoelden op de Belgische en Hollandsche
kusten, en dat door het verwijderen eoner
dezer mijnen, eene ontploffing plaats had
welke verscheidene Hollandsche marinesol
daten doodde.
Thans is nu eene mijn aangespoeld op de
Noorweegsche kust, nabij Christiansand.
Zulks heeft in heel Noorwegen diepe ont
roering verwekt, daar men algemeen van
oordeel was,dat er daar geene mijnen waren
en de scheepvaart er zoo druk is.
Men weet dat eon korps Italiaansclie vrij
willigors, aan Fransche zijde strijdt; onder
het bevel van Peppino Garibaldi.
Dit korps zag het vuur op 26 December.
In den strijd werd de broeder van de bevel
hebber Bruno Garibaldi, 4® zoon van Ricciali
Garibaldi, gedood
Een grootn ij veraar van Berne, had de
gewoonte alle jaren de kinderen zijner werk
lieden op oen Kerstfeest te onthalen.
Daags voor Kerstfeest van 1914, ontbood
hij de kinderen ten zijnen huize en vroeg
hen wat zij liever hadden, het gewono
Kerstfeest met de geschonken, ofwel, het
storten eener somgeldsindo ondersteunings
kas voor de Belgen,
OnmidJelijk steeg uit de kinderschaar een
algemeen geroep op
Voor de Belgen Voor do Belgen ge
troffen door dezen kinderlijken blijk van
edelmoedigheid, stortte do nijveraar eeno
groote geldsom in de ondorstandskas en
schonk bovendien nog een krachtiger Kerst
boom dan voorgaande jaren.
Op deze kwestie zou men eenvoudig het
volgende antwoord kunnen geven Omdat,
er nu meer petrool verbruikt wordt dan
voorheen.
Dat vraagt een wéordje naderen uitleg.
De petrool stond vroeger aan 15 tot 17
eentimen den liter, in 't klein; nu betaalt
men hem fh Gent 40 centiemen den liter,
maar buiten de stad is er geenen rasten prijs
van. Men betaalt GO, 70, 80centiemen tot
1 fr., en zelfs aan dien prijs kan men er niet
altijd krijgen.
Menschon van drij uren van Gonl komen
naar de stad om petrool. maar worden niot
altijd geriefd.
In 1870 waren 100,818 ton petrool vol-
doer.de voor het verbruik; in 1880 was men
tot 3,897,203 ton geklommen; in 1912 lot
47,100,003 ton.
Do petroollagen in open lucht zijn zeld
zaam; de moeste bronnen zijn onderaardsch.
Men bereikt ze met ernaar te boren bij
middel van eene boor waarvan de punt in
staal of zelfs in diamant is, door do hardste
sieenlagen gaat en tot 2000 meters diepte
doordringt.
Naarmate do boor in de aarde dringt, wor
den er kuizen opgezet en op elkander geve
zen; dat belet dat bet geboorde gat door
aardinslortingen versperd worden.
liet gebeurt dat de petrool van zelfs naar
omhoog klimt en hoog in do lucht opspringt
zelfs lot 80meters hoog; maar meestal
moot hij naar boven gepompt worden.
De wijze van vervoer van den petrool is
ook verbeterd.
Eerst deed men hom in vaten, naarmate
hij opgevangen werd. later deed men hem in
bakken, die 10 tot 1500 liters inhielden en
op spoorwaggons bevestigd waren.
I)e laatste verbetering is dat men van aan
do petroolbronnen pijplijnen heeft aan-
elogd lot aan de havens vanwaar de petrool
moet verzonden worden.
Die pijplijnen zijn buizen of pijpen
die behoorlijk wijd en soms honderden kilo
meters lang zijn.
De petrool wordt in groote bakken ge
pompt van waar hij in de pijplijnen»
stroomt en zoo voortloopt tot aan de he
leinde haven. Er wordt gezorgd dat de
bakken aan de bron hoog genoeg geplaatst,
zijn, zoodat de petrool ten gevolge der
drukking van zelfs voortloopt.
In do haven laat men de petroolschepen
eenvoudig vol loopon, zeer weinig petrool
wordt daar nog in vaten gedaan. Als het
schip der bestemming is gekomen wordt do
petrool uit het schip in de tanks go-
pompt. Uit de tanks put men naarmate de
belioefen van het verbruik.
De petroolvoortbrengst der Vereenigde
Stalen is in de 10 laatste jaren verdubbeld,
zij maakt de 60 honderdsten uit van do
voortbrengst der heele wereld; dat was in
1912 niet min dan 29,663.927 ton, voor
eene waarde van 680 miilioen frank. Rus-
lend volgt dan met 9,263.566 t6n; Mexiko
met 2,134,000 ton; Rournenië met 1,806,942
ton; Nederland Oost-Indiê met 1,520,000
ton; Galiciê met 1,180,568 ton. Dan nog
verscheidene andere landen niet minder dan
500,000.
We hebben reeds gezien hoe belangrijk
het verbruik van petrool heeft toegenomen.
De voornaamste oorzaak daarvan is dat
men in vele gevallen petrool en naphle ge
bruikt om te stoken in plaats van kolen.
Niet alleen autos en vliegmachionen vtr-
bruiken petrool onder vorm van benzine cn
naphte maar ook word petrool verbruikt
voor het stoken van treinen en schepen.
De Vereenigde Stalen hebben daarmode
liet eerst begonnen; in 1911 verstookten zij
niot minder dan 2 miilioen ton petrool.
Men heeft petrool noodig voor de duik-
booten.
Hoewel Engeland grooten voorraad kolen
bezit, hoeft het toch grootond^e's de ko!e»
door petrool vervangen op zijne vtoöt.
Hot is dus geen wonder dat de petrool
zeldzaam en duur wordt, zooveel te meer
dut er nu met den oorlog veel meer dai*
gewoonlijk verbruikt wordt door autos,
vliegmachienen, enz.
Op een slagveld, in deD omtrek van Lod*.
vond men liet lijk van een soldaat, die een
kogel in het hoofd had gekregen, juist toen
hij bezig was een brief le schrijven aan zijn
vader.
Op hot papier stond reeds na de dagtoeke-
ning Lieve Vader, ik stel bot goed....
Juist op dat oogenbliik trof hemden moor
denden kogol.
Eenige dagen geleden is een aanslag ge
pleegd in Rouraanie. Een kerel wierp twee
beramen in don tunnel van Epureui, op do
spoorlijn Jaasy-Dorohai. De'tunnel stortte in
op eene lengte van 25 tot 30 meters.
De plichtige werd aangehouden, doch
weigort zijné identiteit te doen kennen.
De Vereenigde Staten en Kanada maken
leverig propaganda, voornamelijk bij do
Belgische buitenlieden, die naar Engeland
zijn gevlucht, om ze naar Amerika te doen
uitwijken.
Onlangs werden twee heeren in Londen
gelast eene kolonie te vormen van ruim 50
personen.
Men beloofde ben eene welingerichte
hoeve, met woonhuis, stallingen, schuren,
volledig alm, veertien acres vruchtbaren
grond, een paard, eene koe, twee varkens,
kiekens, twee stroomijton, levensmiddelen
voor zes maanden, planten, zaden en koste-
loozo reis.
Het duurde niet lang of de 50 liefhebber»
waren gevonden, doch toen de kolonie moest
inschepen, werd de reis afgezegd.
Hot Belgisch gouvernement had, zoo meldt
Hot Handelsblad van Antwerpen, de Engel
sche regeering verzocht do uitwijking te be
letten.
In de eerste dagen van Januari, zal M.
Renkin minister van Koloniën zich naar
Londen begeven, waar hij zal onderhande
ion met de bestuurders der verschillende
koloniale maatschappijen, die zich aldaar
bevinden en den toestand bespreken onzer
zaken in Afrika, alsook de gebeurlijk te
nemen maatregelen.
Hot Franscli gouvernement heeft aan do
Italiaansclie werkhuizen Fiat, voor 60 mil
joen autokamions besteld, ieder ter waarde
van 18000 lira. Men verzekert, dat het Ita-
liaansch gouvernement zich tegen de leve
ring zal verzetten.
Daar de Belgische Kamers binnen don
regelmatig bepaalden termijn voor de be
spreking en stemming dor begroolingon van
wogeo en middelen, en der ontvangsten on
uitgaven, niet konden vergaderen, werden
bij koninklijk besluit de ministers gemach
tigd de uitgaven te bepalen en de ontvang
sten te innen op de grondslagen van bet
verloopen jaar.
De uitgaven, do ontvangsten overtreffende
sullen bij middel der leening bestrede» wor
den.
De postdienst zal eerstdaags te Antwerpen
terug iq voege worden gesteld. De onder
handelingen tusschen de Duitsche overheid
en het Belgisch personeel werdoa met goe
den uitslag bekroond.
Waarschijnlijk zal tegen 15 Januari alle»
in orde zijn. Men tal enkel postkaarion,
open brieven eu dagbladen mogen verzendea
