De strijd in België en Frankrijk De strijd san de Darüanellen Metbsleg door do eeuwen heen Ean-en-twintigste jaargang nummer 73 DAOBLAB Bekendmaking DE GEESELING Van hot Ooststijk Vectitterein Russisch-Turksche oorlog De oorlog in de lucht In de Italiaansche Kamer 3 CENTIEMEN HET NUMMER Zondag 28 en Maandag 23 Rlaarf 1915 ABONNEMENTEN los maanden frankan Een jaar 8 (ranken. Inschrijving in alle postbureelen van bet land. I* UITGAAF, 4 a. 's avcnds ijf 2' UITGAAF, 7 's avonds Pour toute la publicity commerctale el financièro du journal, 5'adreteer exelusivemeat 4 l'Ageuce Réclame Godis, 2, Place de Bourse, Bruxellte. BUREEUEN TE BRUSSEL I TE flfiLST BiGQOTS, Beuraptaats, 2 I Kerkstraat, G Teieloon A 3299 f TelofooD 114 Bestuurder J. Van Buffel-De Oendt. AANKONDIGINGEN KI-*aok.(l tot 4kl. reg.)fr. 0,60 Sport (per regel) f7.1,00 3* bladz. (de regol) fr. 1,00 I Gemengd mou wb per regel fr. 2,00 4® bladz. (de regel) fr. 0,30 I Reeüt.herstell. (per regel) fr. 2,01 Financ.aankon.(perregel)(r. 2,00 Oterlydeo (per regel) fr. 2,00 Commerciale en fin&ncieele aankondigingen zich uitsluitelijk to wenden Agence Reclame Godts, 2, Beursplaats, Brussel. Du Burgemeester wordt biermede ■verzocht, do inwoners zijner gemeente bekend to maken, dat evenals op de Zondagen,- op 27 Maart, en 2 en 5 April geene paspoorten zullen gegeven worden, Aalst, 26 Maart (915. Kommandatuur, Aalst. W\ PASSIE-GEDICHTEN Heer, Gij die ginpfc weldoende rond, Met 't woord des Levens in den mond Dat bracht ren dauw van vrede Voor zooveel zielen mede; Heer, Gij wiens zegenend gebaar Genas de blccke lijdersschaar, Die knielde op al uw schreden Met droeve smeekgebeden Hoe staat Ge daar zoo naakt gebonden Vóór 't huilend, 't hatend, 't vloekend volk, In woede ontketend als een onweerswolk Kind, om uw zonden Heer, Gij die waart zoo goed als brood; Die deernis hadt met eiken nood, En heul voor elke sirarte, Eh troost voor ieder harte; Heer, Gij voor wiens erkend gezag De menigt' met verstomming zag De dooden weder leven, En al de duivlcn beven Hoe staat Go daar bedekt met wonden, Gemarteld als een weerloos lam Waarop de beul zijn bloediust koelen kwam? Kind, om uw zonden 1 Heer, Gij wiens glans en majesteit Den blik van Moeder had verblijd, En a! de heerlijkheden Der schopping deed verbleéken; Heer, Gij die ais een lelie, slank Roest in uw maagd-Moei schittrend blank, Zond->t voor al uw luister De zon scheen dof en duister: Hoe slaat Ge daar nu zóó geschonden, Onkenlijk zelfs voor 't moeder-oog, En voor de treurende engelen omhoog? Kind, om uw zonden 1 Jef CRICK. A.AJL.SX Na doctors en apothekers, de ziekenhui zen. Voor er spraak was van het Gasthuis, dat, Tan do Oude Vischmarkt naar de Hertshaag, den 9 Mei 1900, verhuisde, bestond er op het einde der huidige Pontstraat (in 1100 den Zavel goheeten), ongeveer waar heden de Brabantstraat begint, een klein kapelle ken, toegewijd aan O. L. Vrouw ter Sterren. Een weinig verder was, door Dirk van den Elz&s, een xeuodochium of gaslhuis voor reizende lieden gesticht. Dit geschiedde in den aanvang van 1100, wellicht rond 1120, want de oudste in ons bereik gekomen charters hebben onkel betrek op de stichting van het O. L. Vrouw hospitaal. Dit eerste ziekenhuis wierd bediend door Broeders van de orde van St Franciscus, Lollards ge naamd, dio echter vervangen werden door Broeders (in 1338 Priesters) van de Orde van den H. Wilhelmus van Aquitanie, wan neer zij, ten jare 1428, hun vernield geslicht nan de Kapellepoort, moesten ontvluchten. Van toen af heette men deze kloosterlin gen Wilhelmieton of Sterheeren. Wij me enen, dat hel tot nog toe niet uit gemaakt is, waar ergens aan de Pontslraat- pooi't het eerste gekend gasthuis werd opge richt. Althans, het stond buiten de stad, «xtra muros, huilen debemuurde omheining, in de nabijheid van eenen meersch, ge- uaamd de Ponte, (in 1380 eigendom van Cornelis de Neclcer). En volgende aanteeke- ning, die we vonden in liet Renteboek van den H. Geest (1477) schijnt ons een kleine lichtstraal in de duisternis n Andries van den Steene, up liuus n endo erve dat tziechuns plach te zine m thendon vanden steenweghe, de beke an r deen zide en tstraetkoue an dander,.. De Paters bezaten au den stoenwegh daer men te Brabant waerl hutegaet (Schepen kennissen 1412) aldaer men te Bruessel waert ryt (Stadsrekening van 1443), het r Sterren viverken (1477), an denLeoin- putte (1490) en eenen meersch (1-19S), nog gekend in 1711 (Landboek). Men zag daar ue hofstede van Jan de Hertog (1380), de ka- reelovens van Peeter Triestman (1410), de schuur vanMichiel vanGremberghen (1412), het huis van Joost van de Visschoryon (1409) (Schepenkennissen, register 530), en meer anderen, wier namen, op dit oogenblik, met andere mijner papieren, zorgvuldig.... in den grond verdoken zitten; men zal gemak kelijk hut waarom begrijpen. Thomas van Savoyen, graaf van Vlaande ren, en zijne gemalin Joanna van Constanti- nopel, bezaten, in 1241, vóór den Burcht (hurgura Comitis), ten noorden der Achter straat, een stuk grond, het Zeihof genaamd, waarop hunne kapel had gestaan ...totam aream nostram in qua sita fuit capella nostra apud Alost. que dicitur Zeihof (Charter van 1241, in het Staatsarchief te Gent). Het was die grond dat liet edele echt paar schonk om er het ziekenhuis op te richten, hetwelk wij heden herschapen zien in de Muziekschool en de Teekenakademie, samen met eene andere erve, fomringd van eene gracht en eenen muur (heden de Oude Graanmarkt of St Martensplaats) Item concessimus scabinis et coramu- nitati supradictis locum in quo carnes ven- duntur et bladum. murum et fossatum et loca alia vacua si qua possunt inveniri... (Document- oft Bescheedtboeck van O. L. Vrauwehospilael te Aelst, f° 4). Tot verpleging dor melaatschen of lepro zen hadden, onze voorouders, aan don Gent- schensteenweg. op den Ziezegomkouter, een godshuis of lazarij doen bouwen. Dit ge- gebeurde in 1242, op eene uitgestrektheid grond (ongeveer 2 dagwand), gegeven door Jan van Lede. Aan dit verpleeghuis waren een kerkhof en eene kapel. Deze laatste wierd, in 1452, door de Gentenaars afge brand, doch later oropgericht. Men zag het bedehuis tijdens de contagieuse sieckte in 1647, dekken item beluelt over tdekken met stroy de capelle daor de ghein- fecteerde misooren... (Stadsrek ing). De lazarij word gesloten in 1566, doch liet hei jigdom bleef tot in 1S66 dienen tot Zondag school en werd dit jaar door de stad ver kocht; thans is het or de herberg van Alex, de Freine. De lazarij had een gedeelte van haren grond, in 1452, verpacht aan Laurens van Raffelghem (Pachl-bouck); in 1795 kende men hier de Lazarye straetCj en, veel vroeger, de volgende pachthoeven of herbergen, nopens dewelke wij interes sante bijzonderheden verzamelden ter Hallen, buton denieustraetpoorteiïgheleghen in de Holle (142S); de Vier Heemers van Adriaan van Meerheke (1634); de Croone (1477); den Posthooren,. van Jaak Martens (1645). met het QuaedRockelyf; de Plough, van Jan de Brucker (1687); Sint Jcorys (17< 5); het Wit Iluys ^1720); Sinle Anne (1723); het Haentjen (1740); de stede van Philip van Somergem, daer de nieuwe voste deure ghegraeven es(1496, Renteboek van don H. Geest. 8610); de Duyvo keelo van myn heere van Maesdam (1671); hel Wafel buys, van het Hospitaal (1695), enz. De H. Goestdisch roemt op eene eerbied- weerdige oudlieid. Bereids in 1300 zien wij deze instelling in het bezit van eene orve, gekocht van Hendrik van Inghene en zijne eega Beatrix Clercq (lieden de plaats waar liet postïiotel oprijst; Schepenenbook van 1525, nummer 619). Lieven Godevaerts en zijn zoon Jan schonken, ten jare 136S, aan don H. Goestdisch een huis en erve waar, in do Katleslraat, het H. Geesthuis word opgericht. Eene nieuwe kapel, deze die nog bestaat, wierd gebouwd in 1470 (Zio Rente boek nummers 6 82; Schepenenboek van 1470, bladzijde 17; Bouc van den Jaerghe- lidon van den Heyleghe Geest 1477, on an deren). Kranke en oude menschen ontvingen er onderkomen en verzorging. In de XVIII® eeuw wierden er zelfs behoeftige krankzin nigen opgenomen en bewaakt. Blijft ons nu nog een woord te zeggen over de pesthuizen. Men weet, dat reeds van in 1315 de bevolking van Aalst door deze vreesoliike smotzieke geteisterd werd. In het eerst begin vonden de pestzieken oen onderkomen in de vestingtorens, o. a. in den Scherrowerretoren of Schrobbersloren, aan de Kapellepoort. Nadien stonden de Williel- mieten oen gedeelte van hunnen Sint Urs- maarameersch (thans het Stalieplein) aan de stad af, om er pestliuizekens en later een pestkerkhof (nu liet Vaartplein) te maken. Postmeesters wierden aangesteld (Schepe nenboek 1636, register 726) en aen den Wintmolon (Windmolenstraat) richtte de bevolking eene kapel op, om-me by de pa- ters Garmelieten, gaende in de sieckte, misse te lesen tot dienste van do gemeiute (Stadsrekening 1668, n-r 106). Op verzoek van het Magistraat kwamen de Zwarte Zuster? in 1474 naar Aalst, die met de verzorging der pestlijders wierden belast (Akte van 1475). De schepen Cornelis van Hoorebeke toekende de akte der instel ling. Do edele aloude familie van Hoorebeke, waarvan de afstammelingen in onze stad nog verblijven, draagt voor wapen au champ d'argent, a trois cornets^le sable posés en triangle et attachés avec des liens d'or en heeft voor leuze Laetentur et exultent cum gloria. Philip IV bekrach tigde, te Madrid, den 8 November 1667, de adelbrieven der van Hoorëboke's. Petrus VAN NUFFEL. AALST, 25 Maart. (Duitsche Kommandant). Afgezien van onbeduidende gevechten aan de Muashoogten, ten Zuid-Onsten van Verdun, en op het Hartmannweilerkopje, hadden enkel artilleriegevechten plaats. Fransche fos*on. PARIJS, 24 Maart. (Reuter) In het avondbericht wordt gezegd Duitsche nachtelijke aanvallen bij Notre Dame de Lorette, ten noorden van Atreoht en bij Beauséjour in Champagne werden afgeslagen. AALST, 25 Maart, (Duitsche Kommandant.) Russische aanvallen ten Zuiden en ten Znid-Oosten van Auguslaw, alsook bij Jednorozec, ten Noord-Oosten van Przas- nysz, werden afgeslagen. Oostenrijksche bron. WEENEN, 25 Maart. Officieel. Aan het Westelijk front der Karpathen hoeft zich nebij den Uszoker bergpas een groote hardnekkigheid voortduurt. Z*er sterke Rus sische strijdkrachten gingen tot den aanval over. Om do hoogtestolling wordt met verbittering gestreden. Tusschen de Pruth en de? Dn jester kwam liet tot meerdere gevechten, waarhij de Russen uit verscheidene dorpen verdreven werden en naar de grens moesten wijken. Het steunpunt des vijands tusschen Czer- nowitz en de Pruth ia ontruimd geworden. In Polen en West-Galicien geen verande ring. Nabij Offinow is het oprukken der Russen door onze artillerie gestuit. Russische bron PETROGRAD, 23 Maart. (P. T. A.) Me- dedoeling van don grooten generalen staf Onze verkenningsafdeeling in do richting van Memel heeft zioh naar ons grondgebied teruggetrokken. Op den linkeroever van de Njemen, in de streek van Marjampol, hebben wij een aan val der Duitschors afgeslagen. Op den weg van Kalwarija naar Suwalki, bij Schep lischki heeft onze cavalerio, gebruik makende van de duisternis eu den sneeuwstorm, een Duilschen trein overvallen. Wij vermeester den een groot aantal wagens met levens voorraad. De artillerie van Ossowiec heeft belang rijke resultaten bereikt. Op de andere gevechtsterreinen aan den rechteroever van de Narew en den linker oever van den Weichsel is geen verandering van beteekenis. In de Karpathen blijven onze troepen met succes terrein winnen aan bot front tusschen den Dukla-pas un de boven-Sar..De aanvallen van den vijand in de richting van Uszok werden afgeslagen. Na de overgave van Przemysl OuaSscih© bron BERLIJN, 31 Maart (Wolff) Volgens een bericht van de Lokal Anzeiger verneemt Aftenposten uit St. Petersburg Na de capi tulatie van Przemysl werd aan generaal Kusmanek en zijn officieren alle militaire eer bewezen. Toen Kusmanek zijn sabel wilde overhan digen word hem gezegd Generaal, een half jaar lang hebt gij onze overmacht weerstaan; Rusland wenscht dat gij uw sabel behoudt, gij zijt steeds een dapper en ridderlijk vijand geweest. DwitscBio bvon BERLIJN, 23 Maart (Part) De «Lokal Anzeiger« meldt, dat naar aanleiding van het gelukkig terugslaan van de aanvallen van de Engelsch-Fransche vloot op de Dar- danellenversterking. den sultan, de generaal veldmaarschalk Von der Goltz de gouden en zilveren Imliazmedaille ruet de zwaarden heeft verleend. Deze onderscheiding is de hoogste oorlogsorde van Turkije. BERLIJN, 24 Maart (W. B.) Een correspondent van de Tribuna op Tenedos meldt, dat daar veertig transportschepen zijn aangekomen met ongeveer 30.000 man. Er heerschte dientengevolge op het eiland groote bedrijvigheid. De «Inflexible», die op een zandbank was geloopen was, volgens dezen correspondent, nog niet vlot. Griettschc bron. ATHENE, 24 Maart. (Part.) Vol- goDS betrouwbare berichten wordt de vloot dor Verbondenen aan de Dardanellen zeer versterkt. Behalve twee linieschepen wor den eon Fransche dreadnought en 4 kolen schapen verwacht, alsook de superdread- r.ougkt. La France en eenige linieschepen. De Engelsche admiraal Gardener is terug geroepen, omdat hij uit onvergeeflijke nala tigheid de schepen blootgesteld heeft aan mijnengevaar. Engelsche bron TENEDOS, 22 Maart. Uit het Oosten en Noorden woedt sinds 3 dagen een hevige storm. Alle ondernemin gen worden daardoor onmogelijk gemaakt; 10 slagschepen liggen bij het eiland voor anker. LONDEN, 24 Maart. (Part.) De Daily Express ontvangt een telegram uit Athene, dat do geallieerden door de Golf van Saros, troepen hebben ontscheept op het schier eiland Gallipoli. Er wordt gemeld, dat een algemeene aan val zal plaats hebben, wanneer nog andere schepen van de Britsch-Fransche vloot zullen aangekomen zijn. Russische bran PETROGRAD, 24 Maart. (P. T. A.) Een communiqué van den opperbevelhebber in den Kaukasus meldt, dat na een strijd van twee dagen, de Turken in hot dal van do Alasjkert bij Zeidekian, op 22 dezer, zijn teruggedreven. Een aanval van Engelsche vliegers op de scheepswerf van Hofroken. LONDEN, 24 Maart. (Part.) Officieel. De admiraliteit maakt hekend dat vijf vlieg tuigen van het eskader van Duinkerken van morgen een succesvollon aanval hebben ge-g daan op de constructioplaatsen te Hoboken .bij Antwerpen. Twee loodsen moesten wegens het slechte weer teruglceeren, maar twee anderen lieten vier bommen vallen op duizend voet hoogte, op de onderzeeërs. Men kon waarnemen dat in de werkplaatsen brand was ontstaan. In de Italiaansche Kamer heeft M. Salaudra kabinetsoversto, voorgestele, dat de Kamer in verlof zou gaan tot 12 Mei. Een der afgevaardigden M. Turati, vroeg dat iti aanmerking nemende den Internatio nalen toestand, de Paaschvakantiën zouden verkort worden en dat men op 15 April opnieuw zou vergaderen. Hij drukte tevens de hoop uit, dat de onzijdigheid van Italië eene onzijdigheid zou zijn, welke gunstig zou zijn aan den vrede en de rechtvaardig heid. M. Salandra antwoordde, dat het gouver nement voorzeker niet zinnens was, zonder kontrool van hel Parlement te heerschen,en voegde er bij, dat indien hij voorgesteld had langer Paaschverlof te houden dan gewoon lijk, het juist was, om zich geheel aan het onderzoek van den internationalen toe stand te kunnen wijden. Wat betreft de huitenlandsche politiek, voegde de president er bij, dat hij voortdu rend bewijzen kreeg liet vertrouwen dei- Kamer te genieten, hetgeen beteekent, dat liet gouvernement do volste vrijheid van handelen heeft. Hij is dus zeker, dat er tusschen het Gouvernemont en het Parlement een volle dig akkoord is, vooral wat betreft de verde diging der wettige belangen en der rechtma tige verzuchtingen des lands. Ten slotto werd het voorstel van M. Salandra aangenomen en ging de Kanjer uiteen tot 12 Mei. van Troja tot Przemysl Steeds heeft in den loop dor eeuwen het nauwste verband bestaan tusschen oorlog en techniek, die in wezen zooveel gemeen heb ben. Beide toch zijn uitingen van den wil van den mensch om lo overwinnen, te heer- schen in den oorlog over andere menschen, in de techniek over de natuurkrachten. Een wil, welke, alle vredesidealen helaas ten spijt, steeds zal blijven bestaan, zoolang een zwakker doel-van de menschheid moet buigen onder do macht van een sterker ge deelte, en de drang tot onafhankelijkheid in den mensch aanwezig blijft een wil, die in de techniek steeds tot uiting zal blijven ko- mèn, zoolang er nog natuurkrachten zijn, die overwonnen moeten wordon. Voortdurend is de wijze van oorlogvoeren voor een zeer groot gedeelte afhankelijk ge weest van de vorderingen der techniek. Zelfs was tot de 19® eeuw de techniek nage noeg alleen gericht op oorlogsdoeleinden. Men denke slechts aan den bruggenbouw door de Romeinen aan het maken van zwaarden, helmen, harnassen, enz., waar door de middeleeuwen nagenoeg de goheole ijzerindustrie werd heheerscht aan het feit, dat tot in de 18® eeuw het meerendeel dor ingenieurs militaire ingenieurs waren, waar hij namen als Vauban, Van Goehoorn, Mes- griny, Bólidor, Coulomb, enz., voor zich spreken. De val van Przemysl roept de aandacht op do krijgsverrichtingen, strekkend tot inslui ting eener versterkte stad of veslingplaats, die men tot oyergave wilde dwingen, wan neer men er niet in gelukte die stormender hand in te nemen. De val van Przemysl roept de aandacht op de krijgsverrichtingen, strekkend tot in sluiting eener versterkte stad of vesting plaats, die men tot overgave wilde dwingen, wanneer men er niet in gelukte dio stormeu- iiand in te nemen. Die krijgsverrichtingen verschillen na tuurlijk volgens den tijd. Zoo lang men strijden moest met onvoldoende aanvalswa penen, volstonden hooge en sterke muren en diepe grachten om steden voor inneming te vrijwaren het vijandelijk leger bepaalde zich bij het uithongeren der bezetting van do belegerde plaats doch, aangezien de bele geraars gewoonlijk over niet veel man be schikten, was de blokkade feitelijk onmoge lijk on duurde lret beleg uiterst lang; zöó het beleg van Troja. Later bouwde men wapentuigen werp- govaarten, biijdens en stormtorens, besLomd om projectielen te werpen tegen de muren of op de huizen, om brossen te maken, ook nog om de muren te benaderen en do sol-" dalen in manden omhoog te lichten, der wijze dat zij het bovenste van do wal of muur konden bereiken, L)e belegeraars groeven onderaardsche gangen om in de belegerde plaats uit te komen, terwijl de belegerden tegengangon groeven om den vijand in zijne onderaard sche werken te begraven en zijne onder mij nings werken te doen mislukken. De bestormingen werden afgeslagen door het laten neervallen van kokend pek of olie, gesmolten lood, enz. op de bestormers. Ziedaar een beeld van de belegeringen van al de oudheid tot tegen hot einde der middeleeuwen. Nooit waren de belegeringen moorddadiger en verschrikkelijker. Do veroverde stad wérd te vuur en te zwaard gezet en de bevolking ofwel over de kling gejaagd, ofwel gevankelijk weggevoerd. De uitvinding van het buskruit en de vor deringen der artillerie, maakten den beleg- oorlog minder lang, maar verplichten de belegeraars meer dekking te zoeken. Wel werden de ondermijningswerken voortgezet, maar schansen werden opge worpen en loopgraven aangelegd. Het plaatsen der batterijen, het opstellen der belegeringstroepen, de aardewerken, maak ten eene gelieele kunst uit, die do krijgsgenio werd. De groote vestingen vielen en vanaf de XVI® eeuw versterkte men de plaatsen bij middel van werken, gelijk mot den grond en van diepe grachten, waartegen artillerie weinig vermocht. Duit8chers en Zweden hadden deze kunst met welslagen aangewend, doch het was Vauban die haar lot haar toppunt voerde. Naarmate de verdedigingswerken weten schappelijker werden en de kanonnen meer schotsverte kregen, drong zich de noodza kelijkheid op van het aanleggen eener tweede verdedigingslijn rond versterkte plaatsen, met forten die den belegeraar onder kruisvuur konden nemen en hein aldus beletten zijne werken te dicht bij de belegerde stad te benaderen. Zoo onl8tond de moderne belegoorlog, waar de insluiting eener versterking voor doel heeft, deze tot overgave te dwingen door uithongering of ten gevolge der schade door de beschieting in do stad aangericht. Aldus het belegd der stelling Antwerpen in 1914, waarhij de krijgsverrichtingen, op 28 September begonnen, op 9 October ein digden met de capitulatie der stad. Dit stelsel van steden door vrees van vernieling tot overgave to dwingen, werd voor goed door Napoleon Iin zwang gebracht en door de Duitschers in den oorlog van 1870-71 loegepast te Metz, Straatsburg en Parijs. Uit de oudheid kennen wij het beleg van Jericho en bet beleg van Troja; van Tyr, door Alexander; van Rome, door de Gail* liërs; van Sagonte, door Annihal van Syracuse, door Marcellus; van Carthago en Numaucia, door Scipio; van Alesia, door Gesar, alle dagteekenend vóór Christus geboorte. In de christone jaartelling: bet beleg van Jerusalem door de Kruisvaarders (1090); hot belog van Galais door de Engelsche:: in 1347; het beleg van Orleans door denzelf kn in 1428; van Constantinopel door de Turken

Digitaal krantenarchief - Stadsarchief Aalst

De Volksstem | 1915 | | pagina 1