ue redevoenog vm sfaats-
ssiiraiaris van Kühimann
l!
fc»|a
3
S3
XXIV* JAAR N. 24
4 centiemen het rRMtmer
Woenfeaau 23 Januari 10)8
Kg«ï2SKfS
fp32&£*&fck&®
'Drukker-Uitgever J. Van Nuffel-De Gendt.
BureelenKerkstraat.
BERLIJN, 25 Jan. De hoofdkommissie
van den Rijksdag zette heden de besproking
der politieke kwesties voort. Staatssekretaris
van buitenlandscko zahon, von Kühlman
sprak alsvolgt
Mijne Hoeren Tot mijn groot spijt, was
hat mij op de jongste vergadering-van deze
kommissie niet mogelijk, u gelijk ik het
gewenfoht had, op de hoogte te brengen van
de e9rsto helft der onderhandelingen in
Brest Litowsk.Het is mij aangenaam, thans
na de tweede verdaging, golegenheid te
hebben, u in korte woorden op de hoogte te
brengen van deze onderhandelingen en van
de daarmede in verband slaande groote
kwesties. In verband met verschillende pun
ten zal mij misschien slechts tot herhaling
kunnen beperken, dat er gister in de rede
voeringen van enkele heeren reeds nadruk
opgelegd werd.
Alvorens ik over de bijzondere onderhan
delingen wil spreken, zal ik u in groote
trekken degesciiiedenis der ia Brc-st Litowslc
vertegenwoordigde politiek en do grondsla
gen dezer uiteenzettenIn izser bow ogen on
verwarrende dagbladpolemiek, waarop ver
schillende redenaars in do debatten van gis
teren gewezen hebben, ging men bijna ai lijd
van de meowing uit, als zouden de onder
handelaars naar Brest Litowsk gekomen
zijn, om daar op tijd on stond een politiek
volgens de noodwendigheden van don toe
stand en volgens den Engelscheu tnoordo-
naarswil welke zij in het diepsio van hun
hart hebben, te volgen. Deze gedeeltelijk
zeer geestige uitlatingen zijn van allen grond
ontbloot, daar, naar gisteren reeds bewezen
werd, de oorsprong van onze politiek in hel
verre verleden iigt.
Deze hangt organisch samen mat het
stichten van een zelfstandig Polen, waar
over hier gisteren ook reads gesproken werd.
Ik kan niet met voile zekerheid zeggen,
wanneer de politiek, welke ons bijzonder
belang doet stollen inde westelijke grens
staten van hot vroeger keizerrijk Koerland,
Litsuen en Polen delinitiaf door ons werd
aangenomen. Ik heb in eik geval tiokumeu
ten van liet voorjaar 1917 gezien, waarin
reeds, wanneer von Betkinann Hol weg nog
rijkskanselier was, een politiek in dozen
omvang uiteengezet werd. Ook do noodwen
dige samenhang tusschen onze politiek in
Koerland, Lilauen en onze Poolsche politiek
welke een feit is, waarover men mei heen
kon stappen, werd reeds gister bewezen.
Toen ik in Juli van het vorig jaar net
ambt overnam, dat ik thans de eer heb to
feekieeden. was bij inleidende besprekingen
snder het kansaiierschap van Michuêlis,
«veneens de politiek naar het Oosten, de
politiek, welke do drie herhaaldelijk ge
doemde grensstaten betreft, tusschen alle
toonaangevende fakloreu als vaststaande
aangenomen. In ziju groote prograumiarede
in den rijksdag, heeft rijkskanselier graaf
von Herlling een maal ziju bereidswilligkeid
op den grondslag, wolko hel Russisch draad
loos telegram aan allen gegeven heeft,
verklaard met Rusland le willen onduihun-
deien, en ten tweeden dat hij tie puiitiek
van het zelfbestemmingsrecht der volkeren
in verband met de drio grensstaten weuscht'
te verdedigen.
Aldus is bewezen, gelijk het zoo dikwijls
in het staatsleven gebeurt, dat men het p r-
soonlrjk initiatief en de vrije speelruimte
van den uitvoerenden staatsman en van den
onderhandelaar ver overschat.
De onafgebroken duur der politiek, welke
in een zekeren graad haar gedwongen ver
loop heeft en aan voorwaarden verbonden
is door dat wat vroeger gedaan werd, wordt
ondergeschat.
De bedrijvigheid van Brest Litowsk moet
in twee duidelijk gescheiden tijdvakken
verdeeld worden. Rusland hoeft ons in zijn
aan allen gericht draadloos telegram
slechts een algemeeuen vrede voorgesteld.
De onderhandelingen »net Rusland moeien
daarom eerst en vooral over het thema van
een algemeeuen vrede spreken.
Rusland had. alhoewel onder een vroegere
regeering, maar locii op biudeudo wijze, liet
verdrag van Londen undergo toe kond, waar
door het plechtig beloofd had, geen afzon
derlijken vrede le siuiton, en Rusland stond
ook bij het begin dc-r onderhandelingen iu
Brest Litowsk op het standpunt, dat liet
slechts dun een afzonderlijken vrede kon
sluiten, indien eon verbonden land dor En-
teute door twijfeloos optreden legen den
vrede, het de mogelijkheid zou geven, zich
van de verbintenis door het verdrag van
Londen los le rukken.
De onderhandelingen over don algomeenen
vrede gaven aanleiding tot de veel bespro
ken nota van 25 December, waarin de vor-
boiidsnen, na beraadslaging en overweging,
iiuu houding tegenover do door Uujlawd
geformuleerde voors ellen overeen algemee
uen vrede uiteenzetten. Er werd inden loop
der zeer hevi.o openbare polemiek herhaal
delijk gevraagd Waarom laat me.» aan
het verslagen Rusland toe, voorstellen to
doen De overwinnaar hadde de voorwaar
den kunne;» cicieeren. n Dit berust up «en
volkomen valsche opvatting van den iüato
risci.o.i stand van zaken. Rusland had 111 hot
aigomeengehouden draadloos telegram «aan
allen - zskvre grondslagen voor een alge-
raeeuen vrede uiteengezet. Het was slechts
verplicht, nadat wij dc-ze grondslagen als
bespreekbaar verklaarden, ze in zooverre uit
te voeren, dat ons oen antwoord |in alle
bijzonderheden mogelijk werd.
Het antwoord vloeide voort uit de ^ver
houdingen en was in overeenkomst met de
grondregels, waaraan de keizerlijke regee
ring altijd gehouden heeft sedert ik do eer
heb het ambt te leiden. Rusland verklaarde
zich eons met oi:s antwoord, dit wil zeggen,
liet verklaarde dat antwoord als oen gepaste,
grondsiag voor de Entente, om op haar:
vrede te sluiten. Sloot de Entente ztcii binnen
hot tijdverloop van 10 dagen niet aan bij den
vrede op dier» grondslag, dan was volgons
Russisch standpunt haar slechto wil klaar
bewezen, en voelde Rusland zich vrij, in
afzonderlijke onderhandelingen mot ons te
(reden.
Om niet den ganschon lijd gedurende dat
tijdsverloop van 10 dagen verloren te laten
gaan, en om reeds dan voorbereidenden
arbeid voor de afzonderlijke onderhandelin
gen af te maken, werd reeds den 2ö Deo.
begonnen, op voorbespreking over de ver
bindende wijza tot den eventueelen afzon
derlijken vrede. Tijdens dezo besprekingen
kwam nu de gedeeltelijke niet oliicioei3
diskussie op hot tapijt, der ontruiming- der
gebieden, on op wensch der Russische dele
gatie werd de onlruimiugskwestie en de
vraag der .Westelijke grensstaten op da
voorrang geplaats'
Van beide zijden werd nu do formuleer^
neergelegd voor den grondslag der bespre
kingee, die de heeren door bekendmakingen
bekend zijn. De bier besproken formulering
van 27December was indien zin geen officieel
aktensluk, maar wel een tijdens de weder
zijdsche debatten ontstane nederschrijviiu-,
waarin het s andpunt der beide partijen
nader omschreven werden. Meermaals werd
gepoogd tusschen de documenten van 25 ou
27 December e© L .nes-lijk verschil to on
derscheiden. Mijne Heeren, dat is niet juist.
Er werd gezegd dat tusschen 25 e.» 27
December buiteniaudsclie invloeJen haddon
ingewerkt, dat hel standpunt der delegatie
zich zou verschoven hebben Dal alles ziju
legenden! fy't algemeen wordt dour degenen
die.berichten dat de zwak geworden delega
tie van hier uit versterkt was geworden en
dergelijke vertelseltjes verspreiden, do ste
vigheid en doelbewustheid van ons apolitiek
streven ten zeerste onderschat. In do daar
even genoemde programmatische rede van
graaf Hertling was eenmaal zijne bereidwil
ligheid uitgesproken voor een diskussie van
liet Russisch aanbod; verder was de grond
regel voor het in voege .stollen van hel zelf
bestemmingsreoht dor westelijke grensstaten
erkend geworden.
Uit dat dokumeut-, ontstaan uit een eens
gozindon geest, zijn de twee schriftstuk kén
van 25 en 27 December met absolute iogika
eu noodzakelijkheid ontsproten. Zij zijn,
indien ik mij zoo uitdrukken kan, twee
slakken van één ring, dio geheel en zonder
opening aan elkander gepast zijn.
Do tweede fazo der onderhandelingen, na
de pause, gold de diskussie der hoofdzakelijk
iu beide formuleeriug«n neergelegde legen
strijdige punten. De atmosfeer dor buido
helften van de tol nog toe gevoerde onder
hrudolingen was geheel »ersc'.illend.T
we in het eerste deel van «lo Kusaiscm
Het tsaristische Rusland was reeds lang
vóór dezen oorlog ondermijnd in'.zijn binnen
ste grondvesten. Na de nederlagen welke
Rusland van Japan te lijden had, vlamde
het rovolutionnaire vuur in Rusland krachtig
op. De tsaristische heerschappij gelukte er
nochtans eenmaal in bet lo onderdrukken.
De inachlbekleeders in Rusland wisten juist
hoe uiterst gevaarlijk hunne stelling was.
en naar een uiteenzetting van een bevoegd
kenner der Russische toestanden, zooals ze
in den laatste;» tijd geworden zijn, geloof ik
dat, wanneer men do laatsio oorzaken van
dezen oorlog nagaat, de overtuiging d3r
Russische bewindvoerders, of zo moesten
door een grooten builenlandschen oorlog
afleiding naar buiten verschaffen, of door do
Lincoulandsche revolutie verslonden worden,
zeer waarschijnlijk heeft bijgedragen om de
Russische politiek die richting to geven, dio
iiaar lot dezen wereldoorlog gebracht heeft.
Onder do kracht dor slagen, dio onze le
gers Rusland den adem afnamen dut is
geen ongewone verschijning, ik herinner
aan do ineenstorting ou aan do revolutio
naire gisting in Frankrijk van 1S71 is in
Rusland do eenheid van het rijk geheel ver
dwenen. Het huidige Rusland is «oor hel
grooisto deel eerst iu de laatste 150 jaar
opgebouwd en alhoewel ook ondor het tsa
ristische regiern een zekere uitwendige ge
lijkvormigheid bereikt werd dan waren do
verschillende iu het reuzanrijk opgenomen
volkeren iu het geheel niet in eikaars ver
smolten, i:i elkaar opgegaan. Zoodra aan
het hoofd de vaste steun losliet, kwam eerst
als sterkeren oplosbaren faktor het natio-
naliteitenolomeat op don voorgrond. Rus
land begint ziek op to lossen in oen reeks
nationale republieken. Ik herinner aan Fin
land, da( altijd in den hoogsten graad zijn
zelfstandig© kuituur verdedigd hoeft. Ik
herinner aan Oekrauië, aan de republieken
in d i lvrim of aan de min of meer legenda-
r.' -cko vorming van republieken iu do omge
ving van clc-i Kaukasus en eindelijk aan do
vorming der groote republiek, waarvan liet
centrum nu St. -Petersburg is. Terzelfder
tijd nochtans met deze nationalistische
springstof kwamen ook de sociaie elementen
ais oplossende ktemon opdagen en losten van
hunne zijde deze nationalistisch afgescheurde
afzonderlijke lichamen in hunne onderbo
slauüdeeion op. We zien het in Finland,
waar de Fiusche republiek reeds weder
door bo.lsjewislische drijverijen ondermijnd
is, we zien 't inOokrunië, waar de hoofdrada
in Ki8f die buiten twijfel tot onlangs ook
van Russische zijde onbetwistbaar eïT da
wettige vertegenwoordiger der Oekreensche
belangen werd aangezien, oenerzijds door
revclutiounaire instellingen ondermijnd en
van hol noorden uit door de bolsjewistische
repubiiok iu Sint Petersburg in een groote
oorlog met het geweld der wapens aange
vallen is. liet is een der ongehoorde
moeilijkheden voor do diplomaten die op
dracht ontvangen hebben do ooslvragcn op
te iossen, dat men in het geheel niet meer
tegenover iets vast slaat. Het gansciie
lichaam is iu een gisting opgegaan. Later
zuilen opnieuw hetere vormen verkregen
worden. Voorloopig ziet het er nochtans uil
alsof het pi oc-s nul binding en versnip
pering nog iu ---lijd zal voortgezet wor-
wijijden. liet is gooii ongewoon beeld, ook
ijd-a j in 1870 was hot zoo, alliuewel in minderen
den indruk badder., dat daar iu den gr
oen Duitscn vriendelijke stemming t»
en, doordal d': .-«.-reu der Russische delegatie j j Heb wel tegenover een Fransen© regee-
ook all- i. i utien do onderhandelingen
i.igraao.
j Prins Bismarck had groote bedenkingen of
ons in vrKadsciiup verkeerden e.i aan do
gemeenschappelijk© maaltijden in liet kasiuo
deelnamen, ou het builen kijf stond, dal
door dezeongedwongen meeuiugswisseiingen
ook de zaakkundige belrekkingua werkelijk
bevorderden, was na ue aankomst van don
heer Trolzki, als leider der Russische dele
gatie, een volkomen ommekeer in de hou
ding der Russisch© delegatie vast te siellou.
Het was do dag tegen den nacht.
Do Russische hoeren hielden zich in hunne
huizen hermetisch opgesloten en verschenen
nooit in onze kringen, dan om oüicieolo
onderhandelingen mot snelschrijvers en ai
hel daartoe noodige materiaal. Private ge~
spreuken mei do heeren afzouderlijk waron
zeii's in T geheel niet meor toegelaten. Zo
werden allen m&t twee of drie afgezonden.
Ook ue geheel© manier van onderhandelen
waarover u meer bekend is dooronZ9 bui
tengewone uitvoerige bekendmakingen, was
geheel anders geworden. Onze tegenstanders
waren er veel meer op gezel, tuktischa
voordooien te behalen en punten te winnen,
die agitatorisch naar buiten uitdeden aanzien
als dwor praktische voorslagen positieve
uitslagen te bekomen, door een toenadering
aan hetgeen we van onze zijde geformuleerd
hadden.
De onderhandelingen rustten oogeaschijn-
lijk weder voor het oogenblik, hoofdzakelijk
op grond der woelig© gebeurtenissen le Sl
Petersburg, die de persoonlijke aanwezig
heid van Trc'.zki afdwongen.
Waarschijnlijk zullende onderhandelingen
in hol begin der volgende week herbeginnen;
ik kuu nu nochtans het uitzicht dut ze ons
bieden, nog niet vooruitloopon.
zou bevinden, waarvan de stevigheid
stork genoeg was om 't sluiten van don vrede
met haar aanbevelenswaardig te achten. Na
do rust trad naast do vertegenwoordiging
der boisjewiki's te Sint Petersburg een
vertegenwoordiging van de hoofdrada te Kief
in Biest Litowsk op. De ziltingsprotokolleu
werden (telloeren voorgelegd. Zij worden
zonder tegenwerping, ja met toestemming
der Russische delegatie als vertegenwoordi
gers door liet Viervoiboud erkend. De
plechtige erkenning der Oekreensche volks
republiek heeft nog niet plaats gehad. In
omstandigheden is to verwachten bij hel
sluiten van den vrede mul üekraniö. Met
Finland staan we in vergevorderde onder
handelingen. Voor zoover men kan overzien,
is daar in de naaste toekomst een vrede in
vooruitzicht.
Ook de besprekingen met Oekreniëra, bij
dewelke, in tegenstelling met de houding
dor hoisjewiki, zeer veel zin voor praktische
politieleen arbeid op den voorgrond kwam,
zijn, naar ge uit de rede van Gzernin hebt
kunnen opmaken, in zooverre gevorderd dat
men kan hopen dat ze tot een uitslag zullen
voeren. Tusschen ons en Oekreuië zijn
geeno punten, van dewelke ik kan aaune-
inen dat ze een mislukking dor onderhan
delingen ten gevolge kunnen hebben. Zooals
ook blijkt uit do rode van graaf Gzernin,
betrotfen onze geschillen met do hoisjewiki
hoofdzakelijk de bijzonderheden van liet ten
uitvoer breugen van hot zelfbestemmiags-
reaht der volkeren. Dat zelfsbestemmings -
recht is niet zoo een gansch moderne uit
vinding, zooals men denkt, eu du dagblad
schrijvers doen gelooveu. Niemand minder
dan prins Bismarck heeft reeds, na een der
Esrsl wTl ik een blik op het ongehoorde koraie eu glansrijkste veldtochten, die ooit
i beeld werpen, dat we gawoonheidshalve j j»cvoerd werden, in hot jaar 180-1 eenen
onderdon naam Rusland samenvallen. Ons j toenmaals werkelijk op zware wijze go-
aUou zweeft het Russische keizerrijk voor j «lagen tegenstauder, iu een paragraaf van
j aan geest, dat als raaeiiUge, s.eriie ©auhuid vredesverdrag hef. zelfbasiomrningsrecht
aan onze Oostgrens iag. i ussc.iuu dat Rui- j aangehaald. Het botrof deze lamisdeeien die
ilaud en hot huidige bestaat eeu overgtuo. j de neerdergrens lagen van het huidige
[versc-ii. Duitsche rijk in So h los wig Hoistein. Dan
nog, ik heb die kleine samenvatting laten
opmaken, yindt men in het jaar 1900 niet
oen, maar een gansche reeks voorbeelden in
dewelke do gedachte uitgedrukt wordt, de
grensstaten en grensvolkeren zelfs over hun
toekomst te laten beslissen. Dat, zooals
gezegd werd onze grootste staatsman reeds
iu 18S-1 zelf tot dat middel zijn toevlucht
nam, beteekent, dat de gedachte over het
algemeen niet zoo nieuw on verrassend is,
zooals van vele zijden wordt aangetoond.
Wat nu liet uitvoeren van het zelfbestem
mingsrecht aangaat, is er in 't bijzonder
noch een Europesscli recht zelfs noch geen
gewoonte. Dat moet opgemaakt worden, en
wel naar hot standpunt dat wij konsekwenl
en logisch vertegenwoordigd hebben door
verdero vorming van hot bestaande. In deze
moeilijke oorlogstijden achten wij het een
dubbelen onzin om, zooals onze tegenstan
ders het verlangen, eerst al hetgeen bestaat
uit lo schrappen en weg te vagen on dan in
oen luchtledige ruimte op te bouwen en op
beide vragen hooft mij nog geen enkel der
tegenstanders uitkomst kunnen geven Uit
welke volmachten put gij hot recht om in
dat luchtledige ruim iets op te bouwen eu:
Waar staat geschreven wat in deze lucht
ledige plaats zal opgebouwd worden Op de
kleine bijzonderheden, die in de diskussie
reeds bijgelegd werden, wil ik niet nader
jaan.
Binnen ons geliefde Duitsche rijk zijn de
opvattingen over vaderland en stemrecht,
zooals de Heeren wel weten, nog builen
gewoon verscheiden en binnen dat groote
bloeiende rijk bobben we heden nog eeu
bonte kaart tol voorbeeld van liet verschii-
lendste stemrecht. Waar ataat geschreven
wat nu iiet ©enige ware recept zal zijn voor
dezo door de schuld en nalatigheid van hel
tsaristisch regiem onder politiek opziolit nog
ouoatwikkelde grensstaten. Ik neioof dat ia
mij kan aansluiten bij hetgeen hier gisteren
zoo voortreffelijk en op staatsmanuelijke
manier werd uiteen gezet en dat zal do
politiek der rijksteidiug zijn, zooals hel de
politiek der regcering van het rijk is, het
geen voorhanden is up te houwen optima
fldo niet op te bouwen om om het even
welk bijzonder doel te bereiken, maar om
door langzaam groeien liet geschiedkundig
gegeven zoover to brengen, dal men met een
rein geweien, wat is nu werkelijk de uit
drukking van de overwegende meerderheid
van het aanbelangoade voik
Ia 't bijzonder is daar veel uiteen gezet
géwordén en uit hetgeen ik gezegd heb,
blijkt ook zo.ider meer dat wij voor bestaan
de uitgebraohle stemmingen en meeuings
uitingen ten minste een presumptive hou
ding moeten eischen. Het werd uitvoerig
behandeld en iedoro kenner der geschiedenis
woet, dat bijzonder in 't begin de national©
wil, wanneer do nationale ontwikkeling om
zoo to zeggen nog in do kinderjaren is, door
i klein aantal historisch hoogstaande,
patriotisch begeesterde leiders gevormd on
lot uitdrukking wordt gebracht. Een groote
massa volgt dan langzaam en ik geloof, dat
scherp© aanvallen die tegen deze vereeni-
giugen gericht geworden zijn, in dezo
scherpte van ailen grond ontbloot zijn. Dat
kere elementen door grondbezit, door
vorming, door overlevering in dezo laud-
strce.keu een overwegenden invloed hebben
en tot nog toe ook voor geldig doorgaan en
in naam dezer laudstreekosi spreken is een
daadzaak waar kuu niet kan getwijfeld wor
den.
Zooals ik hot tegenover Trotzki in de
debatten reeds aangewezen heb, is de gan
sche vraag van geen doorslaggevende ge-
ichti;heid. Want, wanneer we ons met don
heer Trolzki kunnen verstaan over uo moda
liteiten der eindstemming, kunnen wij de
vraag volgens hetpresumpiief karakter open
laten. Hij kan aan zijn standpaal vasthouden
wij aan hot onze. In den grond zal er
niots veranderd zijn. Ik wil mij ook aauslui
ton hij hetgeen hier gister gezegd is, dat ook
ik in een beslissende vergadering op groeier
basis voor een oneindig veel doelmatigeren
vorm houdt dan het referendum. Ook daar
was in hot begin langs Russische zijde
neiging om op ons standpunt in te gaan. Op
do onderhandelingen heeft zij zich nochtans
hervormd, indien ik die uitdrukking mag
bezigen, maar ik geloof bepaald niet dat de
onderhandelingen door deze vraag zullen
mislukken. De moeilijkheden der onderhan
delingen worden door graal' Czernin aange
haald. Ook door mij iu omvangrijke wijze.
Nog nooit, zoolang do wereld bestaat
wérd or eon poging aangewend, een onder
handeling niet alleen in hare werkelijk
deel en na overeenkomst op te nemen en te
dikteeren, maar eiko afzonderlijke vertrou
welijke voorafgaande bespreking aler.ogra-
üsoii op lo neruon eu zonder dat do redenaar
in kwestie ook maar de gelegenheid gehad
heeft bet stenogram te doorlezen, ze urbi
en orbi raedo te deelen. Ik weet niet of
zelfs de werking van onze Duitsche parlo
menten onder zulk© omstandigheden moge
lijk was. Het zou me buitengewoon voel
belang inboezemen, wanneer do heeren
©ons voor drie of vitr dagen de poging
willen wagon. We hechten er nochtans zoo
veel waardo aan, da gansche wereld to
bewijzen dat onze politiek eon volkoun
reine en eerlijke is, dat wij, ofschoon bevvua.
van do ongehoorde moeilijkheden, op het
Russisch voorstul ingingen een verder©
moeilijkheid dio ook gideren in treffende
woorden gekenschetst werd is de upgewou»
N. 9 en 2%: ^alst
den en kritische stemmingia
een deel door^grooisiuaeuxen, onder
in de pers van Berlijn. Er werd naij vrion-
delijk aangeraden dit punt niet aan te raken;
het zou mij slechts nieuwe persaanvallvn
berokken. Dat kan voor mij niet overwegend
ziju. De pers is in onze dagen een onge
hoorde macht geworden o:i een dagblad
opsteller die dagelijks door zijn blad tot
duizenden spreekt draagt eene verantwoor
delijkheid die m. i. minst gelijk staat met
deze der parlementairen en der staatsmaunen
Want hij spreekt dadelijks, da staatsman
spreekt slechts van tijd tot tijd, de parle
mentair ook. Ik hoop dat de pers van deze
groote verantwoordelijkheid bewust zal zijn
en zal inzien dat we daar niet staan voor
een deel, niet voor een meening, maar wel
voor geheel het Duitsche rijk-
Wij dragen het vaandel van het Duitseho
rijk en die on3 in den rug aanvalt, die
brengt de nationale belangen in gevaar. De
disUusies kan men in audere tijden voort
zetten. In oogenhlikken, waarop we met
onze tegenwoordige vijanden in zwareu
diplomatischen strijd zijn, gebiedt ons de
palrioliscae plicht, afzonderlijke moeningen
en liefhebberijen op den achtergrond te
plaatsen. ^Wanneer we naar huis komen
staan we ter beschikking der kritiek. Valt
de •.kritiek uit tegen ons, dan weet de
regeering wat ze to doen heeft. Maar eet»
gesloten houding tegenover hot vijandelijke
buitenland is een noodzakelijke voorwaard»
voor den uitslag der diplomatische onder
handelaars.
Een woord wil ik wijden aan de technisch©
vraag, die hier ook gisteren op verscheiden
wijze werd behandelt, namelijk de--verte
genwoordiging der opperste legerleiding bij
de vredesdelegalio. Ook hier biedt deze
vrede, de eerste poging tot een afzonderlij
ken vredo iu dezen ongehonrden koaliiie
oorlog, groote moeilijkheden, die meu op
vroegere vredesovereenkomsten niet gekend
heeft.
De twee laatste groote oorlogen die be
trekkelijk van korten duur waren, ö«ze van
18Ü6 en 1870-71 lieten de militaire hoofden
en de staatsmannen, alsook de drager van
de kroon toe, zich op het oogenblik der
onderhandelingen op dezelfde plaats lu
bevinden, dikwijls zelf ondor hetzelfde dak
eu iu voeling te blijven eiken dag, ja uur
voor uur. Hot sluiten van den vrede met een
tegenstander kon snel gebeuren. Nu terwijl
in bet Oosten een strijd plaats heeft waarin
het gaat om ons bestaan en die al dt-krach-
ten en aandacht vergt van de hoofden oiizer
legers, zien wij ons verplicht de vredeson
derhandelingen te doen in een versterkte
plrats van Rusland, ver van ons geiegt-n.
Hot zou ons onmogelijk zijn deze onderhan
delingen te voeren zonder dat hot loger door
oen afvaardigde vertegenwoordigd was,
De politieke en militaire kwesties zijn zoo
g met eikaar verbonden dat de onderhan
delingen onmogelijk zouden worden, indien
ik ni9 telkens iu telefonische en telegrafische
verbindiog moest zetten met de legerleiding
voor alles wat de ontruiming aanbelangt,
hot vaststellen der grenzen en de ontelbare
kwesties dio op het militair domein thuis
hooren. De opperste oorlogleiding is een
belangrijke faktor van ons huidig beslaan
eu het zou onredelijk ziju er geen rekening
mede te houden. De taak die haar toekomt
is groot en het lot van het keizerijk hangt
altijd af vau de manier waarop zij er zicii
van kwijt. Hef eng en aanhoudend kon takt
met een vertegenwoordiger ui© het volstrek-
sto vertrouwen bazit der oppersto legerleiding
dan ook onontbeerlijk en het is niet min
der noodig dat dien persoon aanhoudend
deel neemt aan de onderhandelingen om
genoegzaam op do hoogte t6 blijven. Ik houd
er ook aan le bewijzen dat het recht hem
bewaard moei blijven binnen de grenzeu
vasigesteld door den keizer op d9 voorstellen
van den kanselier. Generaal Hoffman, die
gisteren liet voorwerp was van toegenegen
bijvalgeluigenissen waaraan ik gelukkig
ben mij te kunnen aansluiten, hoeft ons,
dank aan zijne grondig© kennis van het land
eu den persoon, dank zij zijne opgodaano
ondervindingen tijdens de onderhandelingen
over den wapenstilstand, onschatbare dien
sten bewezen onder het oogpu it der
politiek heeft hij tegenover mij en ouzo
verbondenen, bijwüzou gegeven van oen
eerlijke rechschapen beid.
Ik verzoek den rijksdag dringend T,fets
aan de genomen maatregelen lo vcraud©?8n.
Hut feit dat de vertegenwoordiger der op
perste legerleiding slelchts mot do toestem
ming van liet hoofd der polilick in do debat
ten mag ingrijpen, waarborgt vulu&.mJe de
leiding der politiek.
Werpen wij om te eindigen ©9n blik in de
toekomst. Ik heb rr#>?ds uitgelogd dat mot
Finland, een land rnat «en zeer ontwikkeld©
beschaving, ond> r politiek oogpu »c, voor
ons zoo belangrijk, da zaken reeds genoeg
gevorderd ziju opdat men iu do naast©
toekomsten voor zoover men kan vooruit
zien het beslissend uur kan verwachten. Ik
hond ook het sluiten van een spoedige vredo
met Oekranie voor waarschijnlijk. Men kent
de groote moeilijkheden in d« ondernam)©
ling©;» met de boijuwiki van Petrograd. Om
de© vrede te siaiien moet uien vooral wetem
of het gouvencüiit van Trotzki on Lenin
©rossig wo.racheii. Voor wat ons be reft,
hfbi ge ni«L i.oodig daaraaa te twijfelen.
Ww s /Akerdal de kanaeUeC en flc geen ande^
\vji.tc.i, geen ander doel hebben dan spo.o-
dig aa i hol DffUchu volk do vrede in
