MARIE WIELAND
ONDERWIJS
Eea Eiigelschi majoor
eigenaar een er hseie stad-
De Wet op de Pensioenen
Ministerie m Landsverdediging
ESSAD PACHA VERMOORD
In het Verbond der
Katholieke Kringen
Br is niemand die liet belang van
bet Onderwijs betwist ot onderschat.
De provincieraad van Oost-Vlaan
deren al bot mogelijke willende doen
om het lager onderwijs, dat voor 4-5
jaren oorlog veel geloden heeft, op te
beuren heeft een krediet gestemd
van 12 miljoen om nieuwe schoollo
kalen te bouwen, vooral mot het oog
op do inrichtiijg van don 4e graad
andere lokalen te verbeteren vooral
onder opzicht van gezondheidsvoor-
waarden en om de klassen te voorzien
van meer en betere schoolmoubelen
an leermiddelen.
Onder opzicht van leermiddelen
zijn onze scholen tot hiertoe slecht, al
te slecht bedeeld geweest.
Nochtans, gepaste leermiddelen zijn
hoogst noodig om het ondorwijs aan
Bchouwelijk te maken het is de aan
schouwing welke in don geest don
diepsten indruk nalaat, niet alleen
voor liet kind maar ook voor den vol
wassen tnaitscli.
liet is dus een uitmuntend gedacht
do leermiddelen zoo volledig mogelijk
te maken en indien we eenon wensck
mocliton uiten, we zouden zeggen
begin daarmee eerst en vooral.
Er doet zich echter een bezwaar
roor.
Twaalf miljoen is voorzeker eene
ronde som, maar van den andereu
kant zij ti er ook zeer vele klassen bij
te bouwen, te verbetoren, en overat
schoolmoubelen en leermiddelen aan
te koopen. Zelfs voorziet men dat die
ld miljoen op verro na niet zullen vol
doende zijn, en naar we vernomen
hebben zou men roeds aangeraden
hebben zich tot het hoog noodige te
bepalen.
Do kosten van bouwen zijn hoog
men rokent dat een nieuwe klas nu
40.000 Ir. moot kosten, in plaats van
12-15.000 fr. voor den oorlog. Dat
maakt dat men voor die twaalf mil-
joon onkel 000 nieuwe klassen kan
houwen.
Er zijn 312 gemeenten in de provin
cie Oost-Vlaanderen en er zijn er vele
die meer dan eene nieuwe klas behoe
ven, sommige vragen er drie en vier.
Men zou wol moeten beschikken
over een krediet van 50 miljoen, maar
de lastenbetalers verzotten zich en
niet zonder redon togen de steeds
toenemende belastingen.
Hot kan niet anders of men zal zich
moeten beperken en 't is daarom dat
we eorsl en vooral zouden willen zien
zorgen voor de verbetering der leer
middelen.
liet bouwen van nieuwe klassen
wordt vooral voorzien mot bot oog op
29* Vervolg.
Zijn hart kromp ineen, toen bij de wen
teltrap zag en de tuinkamer, waar Louis bent
zijns vaders misslag bad verweten. O waar
om bad bij Item niet duizendmaal meer
gezegd. Item niet in zijne liefste belangen
aangetast, dan zou dat zuivere beeld nier zoo
dreigend voor zijn geest zweven als nu. De
weg door Landmst was 't Itosto bij sloeg
dien in. Niemand vertoonde zich op de straat
't was alles even stil. Geen wonder ook, de
plechtige begrafenis band juist plaats de
stoet bad tie kerk verlaten en begaf ziclt naar
bet kerkhof. Werktuiglijk richtte de kapitein
zijne schreden daarheen. Dc grijze priester
stond voor 't geopende graf in levendige
kiemen schelste t.ij den overledene als on
berispelijke jongeling, als edele zoon en
broeder en eindelijk als held. Hij toonde aan
boe God zijne uitverkorenen uit alle standen
kiest, hoe schoon en troostrijk 't sterfbed van
den jeugdigen zouaaf geweest was en eindig-
met een troostwoord van al die talrijke vrien
den. Zij behoefden geene tranen meer te
storten. Louis Van Gaveren juichte öp dit
osgenbtik met den palmtak der overwinning
gesierd, te midden der schare van martelares.
Zijnesten! haperde, die~goede pastoor, hij
herinnerde zich ongetwijfeld den dag, toen
hij den kleinen stamliomder in de armen
zijner tante liet H. Doopsel had toegediend,
hoe hij hem vaak zoo vol leven en beweging
op deze plekken '-ad gezien, hoe hij voor zijn
de toepassing van den schoolplicht tot
14 jaren en de inrichting van den
vierdon graad.
Hoe wenschülijkdat zulks ook weze,
toch is het te voorzien dat men
er nog zoo spoedig niet zal in geluk-
kon, de kinderen tot 14 jaren naar de
school te doen gaan, vooral in de
landbouwgemeenton.
Dat is te betreuren, maar men
moet rekening koudon van da feiten
en de mogelijkheden.
Uitdostatistiek der schoolbijwoning
blijkt dat 960,740 schoolgaande kin
deren de 13/15 van de schoolplichtige
bevolking, die bijgevolg zou boloopen
tot (960.740 13) maal 15 of 1 milj
14f .600 kinderen.
Er zijn dus 150.880 schoolplichtige
kinderen die niet naar school gaan.
Denkt men dat men er spoedig zal
in gelukken die 150.880 kinderen de
school te doen bijwonen.
We denken het niet, vooral niet in
den zomer.
Immers bet leven is duur, de dag-
loonen zijn hoog.
Kinderen van 12 tot 14 jaar kun
nen, vooral bij den landbouwer, den
landolijken kleinen burger, die meest
al min of nteer aan landbouw doet,
zeer ernstige diensten bewijzen, en oen
balven werkman sparen.
Aan den taks dor huidige loonen, is
die besparing niet to versmaden voor
de niot begoede lieden.
Daarom is bet te voorzien dat in ve
ie gemeenten nieuwe klassen, voorioo
pig kunnen gemist worden.
En juist daar waar die lokalen zoo
onontbeerlijk niet zijn, laat de school-
bemeubeling veel te wenscben over
Men voorziet de bestaande ktasson
van goede leermiddelen in afwachting
van beteren tijd bet bouwen van itieu
we klassen noodig of nuttig make.
ItUusschen ware liet niet slecht,
zooals een praktisch man ons zegde,
er nu aan tu denken om scholen voor
volwassenen ernstig in te richten.
Daar de werkdag merkelijk vorkort
is hebben de jonge lieden van beide
geslachten tijd otn na de dagtaak les
son hij te wonen.
Die lessen zouden zooveel te meer
vruchten dragen omdat ze zouden bij
gewoond-worden door leerlingen die
beter het belang van het onderwijs be
seffen die reeds meer ontwikkeld
zijnen vatbaar voor meer ontwikkeld
onderwijs.
De beter bemeubeldo klassen zou
den zeer geschikt zijn voor dat onder
wijs, dat voorzeker de beste vruchten
zou afwerpen.
Men weze vooral praktisch als men
tot verzekerde uitslagen wil komen.
Hij kocht haar 1000 huizen voor 250.000
pond sterling.
Do Engelsclte majoor Hugh J. J. Thomas
heeft een heele siad aangekocht, Milfold-Ha-
ven, in het graafschap Pembrokeshire. Deze
stad bestaat uit ongeveer 1000 huizen, welke
zijn gebouwd rondom het kasteel Castte Hall,
dat eenmaal werd bewoond door de hekendo
Ladv Hamilton.
Lord Nelson, de beroamde Engelsclte vloot
voogd, heeft menigmaal een bezoek gebracht
aan dit historisoii kasteel. Bovendien behoo-
ren tot de stad eenige honderden morgens
hoowgrond. Voor alles te samen hetU de
majoor slechts 250,000p. st. betaald.
Hij is van plan om aan de inwoners der
stad de gelegenheid to geven, om hun huis
en den grond er om heen op den duur legen
billijke voorwaarden te koopen. Tevens wil
hij de beslaande visschetshaven aanmerkelijk
uitbreiden en verbeteren.
In Londen is onlangs anderhalf utillioen
pond betaald voor het paleis van den hertog
van Devonshire, zoodat majoor Thomas in
zekeren zin nog een koopje aan zijn stad
heeft.
vertrek naar Rome voor zijne voeten geknield
had, en de gedachte, dat het schoon»leven
nu daar onder die zware aarde verborgen
meest liggen, maakte hem treurig. De menig
te landlieden, die hem hadden aangehoord,
snikten hevig. Louis was steeds hun wel
doener en vriend geweest. Vlak bij de baar
stond de aristocratie uit den omtrek, met den
heer Van Nieuwenburg aan 't hoofd. Hij was
ontroerd want niettegenstaande hij met
leede oogen de verloving en het vertrek zijns
neefs gezien had, mocht hg hem toch graag
lijden.
Verder was baron Margrode er nog en de
vicomte Meronnière, Esielle 's zwager, de
graaf Zandvoorl en vele anderen meer. De
kist werd in den kuil gelaten. De priester'
wierp de eerste schop aarde er op, de heer
Nieuwen brug de tweede, en zoo verder. Toen
had de laatste omgang plaats. Requiescat in
pace, zei de trillende stem van den priester
en de laatste eer was aan 't stoffelijk over
schot van den laatsten der Van Gaverens
bewezen.
Helmond had zich achter een boom ver-
scliolcu hij zag of hoorde niets van 't geen
er omging hij wilde zich verbergen, dit was
mijn cenigsle gedachle. Toen eindelijk de
laatste koets wegzereden, de taaiste biddende
zich verwijderd had, toen naderde hij hei
graf en zonk op zijne kniectt neer. 't Hoofd
in de handen verborgen, was hij aan do af-
grijselijktc droefheid ten prooi. Het was
vrccsclijk. de smart te zien van dien man.
Gewoon als hij was zijne gevoelens steeds te
onderdrukken, kwam geen traan hem ver-
Hel Staatsblad van il Juni kondigt de wet
af op de Pensioe- n, den 6 Mei door de
Kamer en den 1 Juni door den Senaat ge
stemd.
Door deze wel worden er wijzigingen ge
bracht _aan dc wetten van 21 Juli 1814, 16
Mei 187G en 18 Mei. De' wet is, zooals men
weet ook toepasselijk op de onderwijzers.
Om aan het verzoek van verscheidene lezers
te voldoen laten wij de bijzonderste nieuwe
bepalingen beknopt volgen
Wordt dubbel gerekend de tijd, gedu
rende denwelke de magistraten, ambtenaren
en 'bedienden werden gevangen gehouden of
weggevoerd wegens vaderlandsliefde of
gons weigering om, in de uitoefening of naar
aanleiding van de uitoefening hunner bedie
ning, aan de bevelen der Duilsche overheid
Deze bepaling geldt ook voor de door de
Openbare Schatkist bezoldigde leden der
geestelijkheid.
De pensioenen, die zijn ingegaan vóór
het in werking treden dezer wet, zullen wor
den herzien, met ingenottreding van den 1
October 1919 af, met in aanmerkingneming
van hooger aangehaalde bepaling.
De verhooging der pensioenen zal worden
berekend op grond der laatste jaarwedde of
der gemiddelde jaarwedde over de laatste
vijf jaren aangenomen voor de regeling van
het oorspronkelijk pensioen, denkbeeldig ver
hoogd voor de eerste reeks van 1000 frank
met 200 t. h., voor de tweede reeks met 120
t. h., voor de derde reeks met 70 t. h., voor
de vierde reeks met 50 t. h., en met 30 t. n,
voor het gedeelte der jaarwedde dat 4000 fr
overtreft. Wat de wedden der bedienaars
van den eeredier.st betreft, bedragen de
reeksen 500 franken is de verhooging 30t.fu
voor het gedeelte der wedden, dat 2000 frank
overtreft.
Voor de pensioenen die vereffend wor
den naar de gemiddelde jaarwedde over de
vijf laatste jaren belaaltde Staat, door middel
van toelagen, een gedeelte terug van het
pensioen barekend voor elk jaar voor welk
tot de kas is bijgedragen voor |het invoeren
van den nieuwen rooster der jaarwedden, op
grond van 1.20 fr. t. h. van een gedeelte van
de gemiddelde jaarwedde over de vijf jaren
die aan het invoeren van den nieuwen rooster
voorafgingen.
Nochtans worden de herziene pensioenen
likhten zijn lichaam sidderde als êen riet
zijn gelaat verwrong zich onder den druk
van 't zelfverwijt hij hijgde naar adem de
wind, die de treurwilgen bewoog, speelde
met zijne lokken, doch bracht geen verade
ming aan.
Max, mijn goede Max, zei eene stem.
Het was die van den pastoor. Ilij had in
stilte willen bidden op 't gaf van zijn jeugdi
gen vriend en vond daar onverwacht eene
grootere smart te stillen. De kapitein keek
otn.
Ach. mijn vaderriep hij, ach verlaat
mij toch. ik ben uw medelijden onwaardig
De priester wist niet, wat te denken.
Maar Max, vroeg hij, wat is er gebeurd
mijn jongen De smart over Louis' dood kan
u niet in den toestand hebben gebracht.
De jonge man zweeg en bleef in^ dezelfde
houding.
Kom, het wordt donker, ging de pas
toor voort, wij moeten naar binnen, Pieternel
zal knorren, als ik zoo lang nog niet thuis
ben. Gij gaat met me mee. niet waar, Max
De kapitein liet zich gozeggen.
O ik ben zoo gelukkig zuchtte hij,
weet gij, wal hij voor mij gedaan heeft
weet gij, hoe ik hem behandeld heb 't is
afschuwelijk
Gij waart nooit intiem met hem maar
ik geloof toe'dat hij zich meer te verwijten
had daaromtrent dan
Hij o neen, hij was een engel ik heb
hem steeds met geringschatting behandeld.
Ik meende, dat hij nieitanders waard was
thans zie ik in, dat slechte ialoerschheid
der leden van liet personeel van het onderwijs
en hunner weduwen en weezen, waarvan den
last door den S'aar, de provinciën en de ge
meenten wordt gedragen, omgewerkt naar de
evenredige grondslagen, aangenomen bij de
vereffening der oorspronkelijke pensioenen.
In afwachting van de vereffening der
verhoogingen van dc pensioenen, wordt de
Rcgeering gemachtigd aan de gepensionneer-
den voorschotten uit te betalen, waarvan een
koninklijk besluit het bedrag zal vaststellen.
Een bijzonder onbeperkt krediet van
30.000 fr. wordt aan het Departement van
Financiën geopend tot dekking der kosten
voortvloeiende uit de herziening der pensioe
nen overeenkomstig de bepalingen dezer wet.
Het wordt aan de begrooting der openbare
schuld over het dienstjaar 1920 toegevoegd.
Militaire Vlieg school
De Bevelhebber van het Militair Luchtwe
zen zal tot 25 Juni 1920 de aanvragen van
vrijwillige dienstnemingen ontvangen om in
hoedanigheid van leerling-vliegers de leer.
gangen der-4* benoeming van leerling-vlie
gers te volgen.
De belanghebbenden zullen moeten 18 tot
21 jaar oud, ongehuwd of weduwenaars zon
der kinderen zijn en een goed middelbaar on
derwijs bezitten.
Het programma der aannemingsvoorwaar-
den zal aan al diegene gestuurd worden die
een schriftelijke aanvraag zullen rishten aan
den Bevelhebber van 't Militair Luchtwezen
21, Cortenberglaan, te Brussel.
Akton van burgsnlijken stand
De pers heeft verscheidene raaien klachten
weergegeven nopens bestuurlijke traagheden
aangaande de akten van burgerlijken stand
der militairen die tijdens den oorlog stierven
of gedood werden
Een wetsvoorstel op de geldigverklaring
der akten van den burgerlijken stand, op de
verbetering der overlijdensakten tijdens den
oortyg opgemaakt en op de rechterlijke ver
klaring van het overlijden, werd in de Ka
mers van Volksvertegenwoordigers neerge-
legd op 13 April 1920 (parlementair bewijs
stuk n' 211.
De toeziener der ruiterij
Daar er in de kaders der Legerafdeelingen
geen oppeiofficieren gelast zijn het onder
richt der regimenten afdeelingsruiterij op
technisch gebied te leiden, komt de Minister
van Landsverdediging voor te schrijven dat
het bestendig toezicht uit technisch oogpunt
der ruiterij-een heden die geen deel uitmaken
der Ruiterij Afdeeling in het vervolg, en in
verwantschap met de bevoegdheid van den
Algemeenen Toeziener der Genie, tot de be
voegdheid van den Algemeenen Toeziener
der Ruiterij zal belmoren. De Algemeene
Toeziener der Ruiterij is insgelijks bevoegd
tot het onderzoek der officieren die bcgeeren
deel te nemen aan oflicieelc wedstrijden in
den vr^pmde, wal betreft hun waarde als
ridders en liet africhten hunner paarden. De
Korpsoverslen zullen de aanvragen dezer offi
cieren ten gepasten tijde doen toekomen bij
den Algemeenen Toeziener der Ruiterij.
Openstaande betrekkingen
Oud-strijder, goed op de hoogte zijnde
van machienschrijven (belgisch of interna,
tionaal klavier), wordt gevraagd voor besten
dige betrekking bij het Departement der Tor.
pedisten en Mariniers. Prinsenstraat, 13bis,
te Antwerpen.
TE PARIJS
Zondag namiddag, om 13 ure 20, verliet
generaal Essad Pacha, gewezen diktalor van
was. Ik ben 't daglicht niel meer waard,
Zoo had de goede pleegvader zijn aange
nomen kind nooit gezien. lig zweeg en ge
leidde hem bij den arm, in zijn studeerver
trek. Het toeval wilde, dat Pieternel daar
juist bezig was.
God beware mijkapitein Max nep
ze vol vreugde, en wilde hem ouder gewoon
te kussen. Plotseling ging zij echter achteruit.
Kindlief wat mankeert je gilde zij.
Ja, Pieternel «elfs dient voor mij terug,
ik mag haar niet jneer aanzien. Ga weg,
goede vrouw, ik ben de Max van weleer niet
meer.
Toen zonk hij op de canape neer, en ver
borg 't hoofd steunend ia de kussens. Pieter
nel was bedremmeld.
Maar mijnbeer pastoor, wat is hem
overkomen vroeg ze.
Niets, Pieternet, 't is niets. Ilij is op
gewonden en wat flauw. Breng maar eei
glaasje malagawijn.
De pastoor liet hem bedaren.
Ach zeide hij, mijn goede vader, doe
me het genoegen, aan freule Wieland te zeg
gen, dat zijn geheel vermogen in hare is. Ik
neem 't gelaat niet aan.
Goed, kind, goed Morgen ga ik naar
kasteel en zal alles zeggen, wat gij wilt,
maar wees bndaard en maak u niet ziek.
Louis is gelukkiger dan gij en ik, geloof mg.
Hij heelt zoo lang geleden.
Ja, lang, zeer lang. Ik had hem gemak
kelijk kunnen opzoeken en dan vergiffenis
l'POirflrt TIaaL 'l if. tn l.i.t I t .1 t 1 - 1
Albanië, leider van da Albnneesche afge»
vuardiging te Parijs, het Hotel Continental-,
rue de Castiglione, te Parijs, waar hij afge
stapt was, toen een jonge man hein naderde
en twee revolverschoten op hem loste.
De generaal stortte ten gronde. Ooggetui
gen namen hem op en brachten hem naar
zijne kamer, waar hij weldra den geest gaf.
De moordenaar werd aangehouden en naar
't policiebureel der wijk overgebracht. Daar
werd zijne identiteit vastgesteid.
Het is een genaamde Rustcui Aveni, 25
jaar oud, Albaneesch onderdaan, student.
Hij was op 31 Mei ie Parijs aangekomen en
woonde te Montmarlre.
Hij verklaarde niet met voorbedachten
raad de misdaad gepleegd te hebben. Toen
liij echter den gewezen diktalor herkende,
had hij zich niet kunnen bedwingen, om zich
te wreken, over het lijden dat Essad Pacha
de Albaneezen had doen ondergaan.
Essad Pacha was zinnens in zijn auto U
stappen toen schielijk revolverschoten weer
klonken. Een eerste kogel trof den generaal
in den schouder. Een tweede kogel dron?
hem in de borst, doorboorde het hart en
kwam iu den rug uil. Do generaal zaktt
neer.
Op den moordenaar werd eene som van
400(5 frs. gevonden,
Al de papieren, alsook de brandkoffer va»
Essad Paeha zijn onder zegel geplaatst. Essad
Paha was 56 jaar oud.
De moordenaar word door de ooggetuigen
erg mishandeld. Hij had zijn revolver op
zijn slachoffer geworpen.
Op het policiebureel verklaarde hij nog,
dat hij te Rome vernomen had, dal een zij.
ner landgenooten zich te Parijs bevond. Hij
kwam dan ook naar Parijs en was op weg',
om aan den sekretaris van den Essad Pacha
het adres van dezen landgenoot te vragen.
Toen hij Essad Pacha zelf zag, pleegde Lij
den aanslag.
Wanneer men hem deed opmerken, dat
het toch niet noodig was een revolver te
dragen, om een adres te gaan vragen, ant
woordde hij Wij zijn altijd gewapend. -
In het Hotel Continental verklaarde men,
dat Essad Pacha een achttal dagen geleden
bericht ontvangen had, dal een Uomplot te
gen hem was gesmeed. Hij had er echter
geen aandacht op gegeven, en had zelfs niet
gevraagd, dat men zijne omgeving zou be
waken.
Ondervraagd nopens dat koinplot, beweert
Rustem Aveni van niets te weten.
Zooals door de Volkstem was aange
kondigd geworden, heeft het Verbond der
Katholieke Vereenigingen en Kringen en der
Werkmanskringen Zondag te Brussel, in
Patria eene nieuwe vergadering gehouden
om hel op 1 en 2 Mei aangevangen werk te
voltooien.
Om half tien vergaderden de congressisten
in de afdeelingen, die elk een onderscheiden
punt van de katholieke werking hadden ta
onderzoeken.
In de oerstc afdeeling hield men zich bezig
met de herinrichting der katholieke vereeni
gingen. Deze afdeeling, voorgezeten door M.
Ryckraans, senator, nam den wensch aan
strekkende tot het vormen, in den schoot van
eiken kring, van een middencomileit waarin
al de standen zouden vertegenwoordigd zijn
en waar men de aigemeene lijn van de katho
lieke politiek zou vaststellen.
In de tweede afdeeling, voorgezeten door
Staatsminister Segers, behandelde men hel
belangrijkste pant de aanvulling van liet
katholiek programma volgens het ontwerp
dat op 2 Mei reeds aan het congres der katho
lieke kringen werd voorgelegd.
De volgende wensch komt ter bespreking
Taalgelijkheid in rechte en in feite voor Vla
mingen en Walen. Stipte uitvoering der in
rebruik zijnde taalwetten. Gebruik van de
Vlaamsche taal in het Vlaamsche gedeelte van
het land, als voertaal in h«t bestuur, het on
derwijs, het gerecht en het leger, mits vrij-
waring van de persoonlijke vrijheid, van de
vrijheid van den huisvader in zake onderwijs
en van de samenhoorigheid in het leger.
Onmiddelijk stichting van het hooger onder
wijs in de Vlaamsche taal.
In de derde afdeeling bekrachtigde men
den wensch afschaffing van bet artikel 310
van liet strafwetboek, op uitdrukkelijke voor
waarde dat de individueels vrijheid van de
werklieden gewaarborgd worde.
Uitdrukkelijke ontzegging, aan de open
bare diensten, van het recht op werkstaking
met een politiek doel. Voorafgaande arbitrage
voor de uitoefening van het stakingsrecht is
verplichtend.
In de vierde afdeeling besprak men de
stichtingen voor de jeugd.
Om kwart voor twaalf vergadert men in
algemeene zitiiog, ronder dc vertegenwoor
digers echter van de jeugdbeweging, die
hunne werkzaamheden nqg uiet voltooid heb
ben en die hunne besprekingen nog willen
ragen Doch t is (e laat. Altijd zal mij dall voortzetten van 2 tot 3 'uur.
reeselgke woord up t hart drukken. I Er wordt lezi
lezing gegeven van de wensch
