De strijd om vijf millioen
Oproep tot de liefdadige zielen.
M
üc Poolsch-Rassiscbe oorlog.
Donderdag
Oogst 1920
De Pestheiligen
AALST-LOURDES
n Ministerraad te Brussel.
WONINGNOOD
Os Besprekingen te Lucern.
De veepest
5000 Christenen door
do Turken vermoord.
30 Zweedsche ruiterij off icleren op
weg naar Antwerpen
DE VOLKSSTEM
XXVI* JAARGANG NUMMER 189
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst. - Tel. 114- DAGBLAD - 7 CENTIEMEN - Uitgever: J. Van Nuffel-De Gendt
Publiciteit bultan het Arrondissement Aalst, ziel, te «enden tot het Ageptactiap IIavas,8, Martelaarplein, te Brn.ael- 8, Plac» de la B^nr.e, Parijs-en 6, Bream's Building» Londres B.C.*. I
H. Zephirinus
j Zon op5,00, onder 6,54
Volle Maan den 29
i Wij kennen het schoon van Vlaan-
derens steden, dorpen, zichten, ge
bruiken, landschappen, schilderachtige
boekjes niet. Men doet reizen naar
vreemde landep om te zien, te bckij-
Iken vreemd schoon. En nochtans we
■niooten niot buiten ons klein landje
terten om verrukkende natuur tafe-
reelon, onvergelijkbare gebouwen,
onwaardeerbare kunststukken te go-
nieten.
Godveerdegem bij Sottegem, weg-
jgestoken doch heerlijk dorpje met zijn
pronk kerkje is een van die hoekjes
waar men gevoelt het deugddoende
van ons vlaamsch christen land en
volk.
Gaat er eens heen met de bedevaart-
dagen, do pestheiligen tor eere, en gij
zult het insgelijks bestatigen en gevoe
len.
Van waSr mag wel de naam van
pestheiligen gekomen zijn Hoe is
liet mogelijk dat men. aan zulke ver
scheidene hemelsche beschermers dien
aardigen titel gaf
liet antwoord op dat vragen is ge
makkelijk gezien deoorkonden het ons
zoo gretig en duidelijk verklaren en
verbalen.
In 't jaar 1662 werden de omstre
ken van'Sottegem geteisterd door eetie
sclirikkolijko pest, die met honderden
menscbon ten grave sleepte. De toen
malige pastoor van Godveerdegem de
E. II. Joannes De Golfmacker en de
'inwoners der naburige parochiën na
men hun toevlucht tot O. L. Vrouw
en de Heiligen Rochus, Antonius
abt, Sebaslianus, Iladriauus en Cbris-
toffel, wier relikwiën in de kerk van
Godveerdegem vereerd wierden en de
geesel hield eensklaps op zonder nog
nieuw slachtoffer te maken.
Uit dankbaarheid werden dan de
wijdvermaarde postmissen jaarlijks
plechtig vereerd in de kerk van God
veerdegem, de week na den laatsten
Zondag van Augusti en de steeds
aangroeiende toeloop der geloovigen
getuigt van de gunsten en genaden die
zij bij God voor Imnno vereerders
hekomen.
De beelden der Pestheiligen worden
vernieuwd in 1851, alleen het aloude
u Pesllievevrouwke - was nog over
gebleven maar was sedert jaren van
de parochie verdwenen. Den 15 Dec.
1899 werdt liet weergevonden tot
groote vreugde der parochianen. On
der grooten toeloop van volk werd bet
op Lichtmis 1000 plecL» tig ingehuldigd
en met de andere Pestheiligen ge
plaatst in oenen prachtigen troon
waar liet door de parochianen en de
vreemde bedevaarders godvrucbtiglijk
vereerd wordt.
Het Mariabeeld is iets -grootor dan
do overige insgelijks in bout gesneden
beddekens dor üiedelieiligen, het
draagt een kostelijken blauwen flu-
weelen mantel en daarboven op het
hoofd eene afhangende vool in spelle-
werkkant van de streek. Maria en
haar goddelijk kind Zijn rijk en kunstig
gekroond. Om het beeld hangen er
gouden en zilveren sieraden en klei-
nooden aan de Moeder Gods en mach
tige bevreidster door de klagende,
vragende, dankende en veréerende
pelgrims geschonken en opgedragen.
Zij zwaait een zilveren soepter en wil
ons aanprijzen bet rozenkrans gebed
want een ongewoon groot en schoon
rozenhoedje, zoo kostbaar als fijn uit
en afgewerkt, schijnen de Moeder en
bet Kind ons aan te bieden.
De overige heiligenbeelden dragen
de zinnebeelden 't zij vau hunne
martelie, 't zij van de bijzonderste
voorwerpen en middelen welke hun
ter zijde stonden om bet eeuwig rijk
binnen te geraken. Waarlijk oen van
beeldbouwkunde en oudheidsweerde-
niet ontblootte puike groep.
't Is dus van den laatsten zondag
dezer maand tot den eersten zondag
van September dat deze plechtige be
gankenis plaats heeft met vollen aflaat
vex'leend door Z. H.PiusX, den 11
December 1911, voor alle geloovigen
die binst de octaaf de H. Mis zullen
booren inde kerk van Godveerdegem
on aan de overige voorwaarden van
biecht en H. Communie zullen voldoen.
De wijdvermaarde Postmissen wor
den dagelijks door vreemde priesters
en door de plaatselijke geestelijkheid
opgedragen.
Al de omliggende parochiën komen
in bedevaart naar het heiligdom der
Pestheiligen. Waarom zouden we ook
niet meedoen en door weerdig nade
ren tot de H. H. Sacramenten en mis-
hooroh deelachtig zijn aan gunsten
van hierboven die ons besparen de
kwalen en smetziekten die reeds te
genwoordig in zekere Europoosche
steden en hier te lande beersclien.
Marc
OPGEPAST
Het SLUITEN der LIJSTEN van de REIS
is vastgesteld op 30 Augustus. Voor inlich
tingen zich te wenden bij M. Modeste
CERCELET, Leopoldstraat, 11, Aalst.
Polen. Niets deed Maandag, na afloop van-'
den kabinetsraad, voorzien dat er eene roini-
sterieele krisis op handen was. Het dient ook
gezegd, dat de officieole mededeeling aan de
Pers zich bepaalde bij de melding, dat de
regeering bij baar eerste besluit bleef.
Het was toch spoedig geweten, dat er
geene volstrekte eensgezindheid onder de
ministers heerschte en dat M. Hyraans, mini
ster van buitenlandsche zaken, zich heftig had
verzet tegen bet eerste besluit der regeering.
De internationale politieke toestand was
sedert Maandag reeds heelemaal gewijzigd.
Immers Lloyd George en Giolitti hadden ge
weigerd de sovjets te erkennen. Denkelijk
was M. Hymans ook van gevoelen dat België
zijne houding jegens Polen moest wijzigen.
Dit is er niet van gekomen en dientengevolge
heeft M. Hymans zijn ontslag als minister
ingediend.
Dinsdag namiddag, leR 2 ure, bracht M.
Delacroix een .bezoek bij M. Hymans en had
met dezen een lang onderhoud.
Daarna had er een ministerraad plaats.
M. Hymans was er niet aanwezig. Het was
4 1/2 ure wanneer de kabinetsraad ten einde
liep. M. Delacroix bevestigde dat M- Hymans
zijn ontslag bad ingediend. De kommissie
van buitenlandsche zaken van den Senaat
•verd voor Vrijdag bijeongeroepen.
MM. Delacroix en Hymans zullen de ver»
gadering dier kommissie bijwonen.
Ministerieels krisis. Ontslag van
M. Hymans.
De Poolsche krcesftia*
We hebben gisteren gemeld dat er in den
ministerraad van Maandag eene hevige be
spreking bad plaats gehad over de Poolsche
kwestie en de houding der Belgische regeering,
in zake het verbod van munitiedoorvoer voor
Er ontbreken in Aalst houderden wonin
gen. Wekelijks worden nieuwe huwelijken
gesloten, nooit was bun getal grooter, en
sedert 1914 is er geen enkel nieuwe werk
manswoning gebouwd.
Iedereen kent de oorzaak van dien onge-
lukkigen toestand. De liooge daguren en de
prijs vermeerdering der bouwstoffen hebben
de evenreedigheid verbroken tusschen den
prijs der verhuring en het noodig kapitaal om
een buis lebouwen. Wanneer een huis zijn
intrest niet kan opbrengen wordt er niet
gebouwd.
Aldewpttenop de huishuren zullen aan
dien toestand niets veranderen. Ze kunnen
de gelukkigen helpen die een huis in huur
hebben, maar geven weinig troost aan de
ongelukkigen die een huis moeten zoeken.
En nogthans moeten er huizen komen
De gezondheid en do zakelijkheid van ons
volk vereischen het.
Eene Nationale maatschappij voor goed-
koope woningen werd bij de wet van 11 Oc
tober 1919 tot stand gebracht.
Die maatschappij heeft voor doel aan
plaatselijke of gewestelijke maatschappijen,
op een fonds van 100 milloen te haren be
schikking gesteld door het Staatsbestuur, een
deel der noodige gelden to verschieten om
huizen te bouwen, Die verscholen worden aan
zeer geringen intrest toegestaan wat alleen
het bouwen kan toelaten in de huid'
omstandigheden.
Dergelijke maatschappij moet in Aalst tot
stand komen. Reeds heeft het Beschermings-
comiteit een oproep gedaan tot de medewer-
kiag der groote nijverheidsgestichten onzer
stad en der omliggende gemeenten. Talrijke
bijtredingen zijn heden reeds toegezegd. We
bedanken ze in naam onzer bevolking.
We doen esnen warmen oproep tot Al
degenen die zien met denstoffelijken en zede
lijken toestand van ons volk bekommeren
opdat ze ook eenige aandeelen zouden willen
inschrijven. Hoe hoogcr het kapitanl, hoe
meer huizen er zullen gebouwd worden. Hoe
vroeger ook we op eenen normalen toestand
zullen komen die de gelegenheidswetten
zooals de huishuurwet onnoodig zullen maken.
R. Moyeksoen
39° Vervolg.
Hij was nog altijd een gevangene, nog al-
lijd was hij evenals zijn kind, zwaar door
de vreesdijke slagen vau het noodlot getroffen
exonzeer verontrustte hem nu meer dan ooit
de hulpeloosheid van Engeline, die in het
groote Parijs, alleen en verlaten was.
Den volgenden avond toen de arbeid van
den dag geëindigd was en Dulex een vrij uur
had, ontmoette hij Antoinette. Hij ook zij eene
gelegenheid gezocht om den onrechtvaardigen
\eroordeelden man te ontmoeten en te spre
ken, om hem mede te deelen, wat te Parijs
was gebeurd
Dulex liep op haar toe en reikte haar de
hand.
Hoe verheugd mij uwe terugkomst,
Antoinette, zeidc hij.
O, had ik u slechts de tijding van uwe
bevrijding kunnen brengen, van de overwin
ning van uw goed recht, mijnheer antwoordde
Antoinette, dan zou ik gelukkig zijn geweest,
maar dat is nog niet bereikt, altijd vindt uwe
dochter ongekende hinderpalen.
Hoe gaat het met mijne Engeline
Engel ine was bij ons, zij en Louis de land
bouwer waren onophoudelijk bezig om het
verloren testament te zoeken en een mijnheer
die zijn naam nooit noemt stond hen met raad
en daad bij, maar alles was te vergeefs.
Dulex dacht dadelijk dat dien onbekenden
man, niemand anders dan Nepo Rensata kon
Engeline is ziek geweest, zeide Antoinette,
maar zij is hersteld, wij konden liet echter
niet beletten, dat zij naar het slot moest.
Naar die menschen, naar Montpellier,
zeide Dulex onwillekeurig huiverend.
Zij maakten van hun recht gebruik.
Ja ja, ik weet het, zeide Dulex somber,
het vecht is aan hunne zijde. Mijn arm kind.
Mijne ongelukkige Engeline- Hoe zal zij lijden.
Houdt moed, heer graaf, de hemel kan
Engeline niet verlaten, zeide Antoinette met
geestdrift, de tijd van beproeving zal voorbij
gaan, en dan zal het goed recht zegevieren,
God bewijst duidelijk dat Hij u zwaar wil
beproeven, maar nog duidelijker dat Hij u
niet zal verlaten, de wonderlijke redding in
alle gevaren die gij doorstaan hebt, getuigt
dit ontegensprekelijk, en da Hij eenmaal u
uwe rechtvaardige naam zal terug geven
daar twijfel ik geen oogenblik aan.
Dat is de hoop, de wensch van uw raensch-
lievend hart Antoinette, anders niet.
Ik bid voor de vervulling van die hoop
graaf.
TWAALFDE HOOFDSTUK.
Judas en de ouden tuinman.
Eenige weken nadat Dulex tot de galeien
was veroordeeld lieerschtte stille in het dorp
Montpellier, de gesprekken over het voorge
vallene werden niet meer peroerd, en omdat
de rechters het zoo beslist hadden, twijfelde
niémand meer of de tegenwoordige bewoners,
moesten de rechtmatige erfgenamen zijn.
De herbergier bij wien Judas gewoonlijk
zijn geld verteorde stond 's middags, met de
handen op den rug voor de deur zijner her
berg en sprak met den boschwachter, die
weder bij hern eenig geld had verdronken.
Terwijl beiden over onverschillige zaken
in gesprek waren, kwam de oude tuinman in
hunne nabijheid en-scheen naar ds hut van
den boscl'wachter te willen gaan.
Waar wilt ge heen vroeg Judas. Gij
ziet er uit als ging gij naar een bruiloft, zoo
vergenoegd zijt gij.
Hm waarom zou ik niet, lachte de tuin
man, die men in de laatsten tijd niet anders
als de onnoozele Jan noemde, mijne vrom
niet gestorven, zooals bij u, ik behoef dus
niet te treuren. Eu waar ik heen wil, bosch
wachter naar u
Naar mij Dat. is een groote eer voor
mij. maar liet is erger dat ik niet tehuis ben
Hahaha 1 de boscinvacbter is vroolijk
laclitte Jan naar uw wil ik ook niet, al ga
ik naar uwe hut. Ik wil naar freule Engeline.
Ik wil haar wat vragen.
Naar freule Engeline vroeg Judas die
zult gij niet meer in mijne hut vinden.
Niet Waar is zij dan zeide de tuin
man verbaasd, en staarde den boswachter
met zijne groote domme oogeu aan, ik wilde
haar wat laten zien, een papier.
Dan moet ge haar maar gaan zoeken
zij is naar Parijs gevlucht. Misschien vindt
ge haar in het paleis van Justicio, Ga, naar
Parijs, het is Zondag, gij hebt tijd genoeg
Maar ik wil toch eerst in uwe hut zien
misschien.is zij reeds terug en is zij er
niet. Dan ga ik naar Parijs. Zij is geleerd
zij zal wel mij zeggen wat hel mei het...
De bedevaart naar Lourdes zal 32 zieken meenemen waar
onder een dozijn liggende zieken, en heiaas wij hebben noch
deksel, noch matrassen, noch voldoende eetwaren, zooals
melk, boter eieren, gerookt vleesch, wijn, zelfs eenige lek
kernijen die de ongelukkigen zooveel zouden verheugen.
Wij staan borg dat de brave zieken voor hunne weldoe
ners zullen bidden, opdat de Onbevlekte en Machtige Moeder
maagd van Lourdes barebestezegeningen over henneerstorte.
Belangrijke uitkomst
Er moet een einde gesteld worden aan den
heerschenden oorlogstoestand
Lucern, 24 Auguitus. Na afloop der
besprekingen door Lloyd George en Giolitti
gevoerd werd door deze staatslieden een tele
gram aan Millerand gestuurd, waarin zij den
wensch uitdrukken spoedig het hoofd van
den Franschen Ministerraad te mogen ont-
moeten en verder voorstellen een gemeen
schappelijke aktie te ondernemen met het
doel aan Polen dealgeheelheid van zijn recht.
door;het verdrag van Versailles gewaarborgd,
de beschikking over de haven van Danzig te
verzekeren.
Aan de pers werd uit Britsche bron een
lange nota medegedeeld aangaande de ge
voerde besprekingen. Gioliti en Lloyd George
kwamen tot het besluit dat de door de Bols
jewisten aan Polen gestelde voorwaarden
onvereenig baar zijn met de nationale onaf
hankelijkheid van dit land. Het gaat niet aan
een klasse van bet Poolsche volk namelijk
de arbeiders te wapenen en aldus in de mo
gelijkheid te stellen een ware diktatuur op
de overgroote meerderheid de bevolking uit
te oefenen. Het Poolsche volk moet zijn eigen
regeeringsvorm kunnen kiezen en heeft het
trouwens reeds gedaan.
Na de verzekering door Kameneff, aan de
Britsche regeering gegeven, staat het open
baar maken der nieuwe Bolsjewistische
vredesvoorwaardeo met woordbreuk gelijk.
Moest de Sovjet regeering weigeren deze
gewraakte bepaling in te trekken, dan kan
geen enkele vrije regeering met baar vrede
sluiten.
Er moet een einde gesteld worden aan den
in Europa nog steeds voortdurenden oorlogs
toestand. Het behoud der beschaving, reeds
zoo sterk door den vijfjarigen oorlog bedreigd
hangt er ditmaal van af.
De Britsche en Italiaansche regeering gaan
dan ook volkomen akkoord om voor te stel
len alle krachten in te spannen en te vereeni
gen en een einde aan de betwistingen te
stellen welke nog steeds tusschen de naties
bestaan.
Koninklijk besluit batraffende den doorvoer
van uithafcmsche dierlijke produkten.
In bet Staatsblad van gisteren is volgende
koninklijk besluit verschenen, houdende her
ziening van hel besluit van 12 Augustus jt.
Art. 1.Ons voormeld besluit is niet
toepasselijk op de voor den doorvoer inge
voerde uitheemsche dierlijke produkten in de
stapelhuizen van Antwerpen zich bevindende.
Art. 2. De ontsmetting der spoorwagens
bestemd tot het vervoer vaft de in artikel 1
van het tegenwoordig besluit aangewezen pro--
dukten voor den doorvoer ingebracht, zal,'
voor de lading, door den opzichterveearts der
have nagezien wordeu.
Indien de ontsmetting der spoorwagens
niet volkomen is, zal hij terstond tot een nieu
we gezondmaking doen overgaan.
Een afgrijselijk bloedbad bij Ismid.
Een telegram van Maandag uit Konstanti-
nopel meldt
De ongeregelde troepen der nationalisten
hebben in hel district ten Zuid-Oosten van
Ismid 5000 Christenen vermoord.
De dorpsbewoners werden meegevoerd
naar een naburige river. Daar werden de
mannen doodgeschoten, de vrouwen met
knuppels doodgeslagen of verdronken. Ook
de meeste kinderen werden omgebracht.
De Franschen hebben de nationalisten ver
slagen in een verwoed gevecht in Cilicié, De
Tursche verliezen bedroegen 2000.
Dinsdag morgend is een speciale trein met
30 Zweedsche ruiterijofficieren, die aan de
Olympische wedstrijden komon deel nemen
te Akeu aangekomen.
In de statie werden de officieren in naam
van generaal Rucquoy verwelkomd door kolo
nel Dubois en talrijke Belgische officieren.
Baron Adelsford, leider van de Zweedsche
groep, bedankte en begroette'! Belgisch leger.
Majoor ridder de Selliers de Moranville
werd aangeduid om de Zweedache officieren
lot Antwerpen te vergezellen
21 Russische divisies vernietigd o(
De laatste berichten uit Warschow gever,
een indruk van den omvang van de neder
laag van de Russische legers die op War.
schow aanrukten.
Deze bestonden uit 21 Russische divisies.
Hiervan zijn er zés vernietigd, acht hebben
de helft van hun sterkte verloren en de andere
zeven zijn bedreigd met gevangenneming ol
algeheele uiteenjaging.
Be Ineenstorting van het roode leger.
De berichten, die men in officieele kringen
te Parijs over den Poolsch-Russischen oorlog
ontvangt, worden steeds gunstiger nopens
den Poolschen opmarsch.
Heele parken oorlogstuig der bolschewisten
zijn buit gemaakt. Het aantal krijgsgevan
genen groeit dagelijks aan. De ineenstorting
der bolschcwtki is een kwestie van uren
geworden.
Het schijnt, dat de bondgenooten Polen den
raad hebben gegeven voorzichtig te zijn en
niet verder op te t ukken dan voor de veilig
heid van het land noodig is.
De woorden van den tuinman Jan gingen
verloren, terwijl hij op den smallen weg, die
naar de hut in bel bosch leidde, voortging.
Judas en de herbergier keken hem na.
Als hij niet dommer wordt, dan weet ik
het niet, meende de boschwachter, hij gaat
naar mijne hut om te zien of Engeline reeds
is teruggekomen, on ik kom van beneden af
en beb het huis gesloten.
Laat hem gaan, zeide de herbergier; hij
doet niemand kwaad. Welk geheim hij nu
weder heelt? Hij hield zijne hand tamelijk
vast op zijn zak. Ga ge nu reeds vertrekken
Judas, kom ik geef nog een potje.
Ik moet naar bet slot, ik moet er u
thans voor bedanken, en Judas nam afscheid
van de kastelein, die zijn huis binnenging.
Het was ongeveer vijf uren na den middag
en in bet slot was zooeven de verkwistende
maaltijd geëindigd. De gravin was reeds
opgestaan, om haar koffie in het salon te ge
bruiken, terwijl de graaf nog bij zijn half-
leeggescbonken flesch champagne zat en zoo
even eene kostbare sigaar had aangestoken,
welke de bediende hem op een zwaar zilveren
bord bad gebracht.
Zij leefden goed van de onmetelijke rijk
dommen, de nieuwe gravin en de jonge graaf
die zooals de lieden zeiden, zich niets lieten
ontgaan, maat' in overvloed hun rijkdom ver
kwisten, die de vorige graaf door zijne
spaarzaamheid vergaderderd had.
Spoedig verliet hij de tafel, eu ging naar
de gewezen huishoudster in het salon.
Gij zijt nog altijd omuSVig naar het
scfiïjnl, Agatha, zeide d^gfaaf, nadat hij zicl\.
overtuigd had, dat in de andere kamer nie
mand van de bedienden was, dat is een nut-
telooze zorg.
Ik houdt onze overwinning nog niet vooi
zoo zeker als gij meent, antwoordde Agatha
Leroux tnel en halfluid, en hare levendige
trekken verrieden duidelijk, dat zij nog altijd
in eone verterende opgewondenheid bevond.
Uwe onverschilligheid kan ons gevaarlijk
worden.
Dwaasheden. Hij is lot de galeien ver
oordeeld en verdwijnt voorde wereld in dis
ruimten van het bagno, waar hij ophoudt een
raensch te zijn, waarin hij nog slechts oen
nommer is, zeide de graaf, Engeline echter
zal ons niet ontgaan, wij zullen haar tot eiker,
prijs weder in onze macht krijgen en dan...,
Engeline vrees ik voor het oogenblik
niet meer.
Het toeval alleen zou haar moeten helpen.
Gij denkt aan Marinus bloemist
Hij is niet te Parijs, hij is, zooals gij
weet niet in Frankrijk, maar toch moet En
geline in zekerheid worden aebracht. l)it
meisje beeft een standvastig karakter en een
moed, die mij dikwijls gevaarlijk schijnen.
Meer dan haar, vrees ik op dit oog^n^
blik den tuinier Jan, zeide Agatha Leroux
met gedempte stem.
Omdat hij naar uwe meening bet testa
ment gevonden heeft.
Ik verzeker u, dat hij het testament
heeft.
Bij niemand is het zekerder dan bij hem
Hij zoekt Engêline op.
Dal mag h|j doen, hij zal haar niet vinden-