17
BET GESTICHT Vlliliffl
DE FORTUINZOEKERS
De heal van Gseraardsbsrpn
LaBdsbQfld dar Christ. Verseniginp
van Ouderlingen Bijstand.
Hs! hersle! der Vrijheid van don
Handel.
Vrijdag
Juni 1921
Rond hef Parlement.
XXVII" JAARGANG NUMMER 133
Kerkstraat, 9 en §2, Aam*.— Tel. .114 33^d-jE3X-J^5vE» - 3 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.50 - Uitgever: J. Van. Norm-Da QekM
8, Place de
Publiciteit buiten het Arrondissement Aalst, zich te wenden tot het Agentschap IIavas.8, Martelaarplein, te Bruisel
H. MarouS"
Zon op 3,18, onder 7,55
Volle Maan den 19
i la Bourse, Parijs en Bream's Buildings Londres E.G.4 Ej'mRWUWllllWWWHËBBW
Moossen lag in da vuurlijn in zuid
Wost-Vhanderes, tasschen Ypsr en
de l'ranscho grens, Ik zeg bg op
'A front,, want daar bloot' niets over
van liet ouderv.-etsuhfl.dorp. Moesson,
in 't franscli Messines, bezat eone
eeuwenoude kerk, -oen zwaar gebouw
met plompen toren en nevens dit hei
ligdom, bet gekende gestrèbt van
Meessen voor do soidatondochters.
Deze puike gebouwen werden op
bevel van Keizerin Maria Tberesia
van Oostenrijk in 1770 voltrokken,
en o heimelijke spotternij dezer
wereld en der tijden door de Duit-
sebers. bondgeuooten der Oostenrij
kers, in 1914 eii in 1915 vernield.
'tWèS eene Kostschool voor doch
ters van gepensionneerde militairen,
die geen fortuin genoeg bezaten om
hunne meisjes eone degelijke opvoe
ding te bezorgen. Ook do oorlogsvyoo;
zon van vroeger endejudrouwonwiens
vader in dienst zijnde verwondingen
ontvingen of verminkt en kreupel
bleven worden er opgenomen. De
eerste onderwijzeressen waren doch
ters ol weduwen van belgische offi
cieren op 't slagveld gevallen..
Mui ia-Tboresia verleende do rechts
persoonlijkheid aan hare stichting en
tot aan don wereldkrijg kon desseltde
bestuan door hare eigene inkomsten.
Meer dan 500 hectaren grond behoor
den aan,do school en aan 200 meisjes
verschafte men het onderhoud. De
in luister van Rechtswezen had het
kooger bestuur iu handen en een
bestuurraad moeide zich mot do zaken.
Men aanvaardde meisjes van 6 tot 13
jaar, die er tot hun 18' mochten vor-
blijvoti. lil Oogst 1014, toen het 011-
weder losbrandde tolde men 106
kostgungstors.
Op 7 October 1914 stormde een
Duilsch kapitein met den revolver in
de vuist het Gesticht binnen; gal aan
twee moffen hot hevel de belgische
driekleur, welke op 't gebouw wap
perde, tieor te halen; betrok met zijn
onstuimige soldaten de schoonste
kamers; en speelde heer en meester,
's Anderdaags vaarde die oudgedien
de roover naar A per af.
Nu waren de eerste veldslagen en
bloedige gevechten aan den IJzeren
rond Yper aan den gang, en welhaast
bleet' er nog slechts wat onafzichtelijke
puinon en wat steengruis van het kei
zerlijk verblijf over. De meesteressen
en de leerlingen sloegen op de vlucht
en kwamen tien Vrijdag 23 October
rond 4 ure te Belle in Frankrijk aan,
waar hun do gastvrijheid door de
inwoners der stad werd aangeboden.
Weinig of niets konden zij redden en
meenemen. In Maart 1916 gebruikte
men reeds de kapel van het gesticht
van Moossen als kerkhof en thans is
do plaats, waar eens de zoo bloeiende
kostschool gebouwd stond, oen war
boel van vernieling.
De minister van rechtswezen Carton
da Wiart, alsdan met ons gouverne
ment in Ilavore verblijvende zorgde
-natuurlijk voor zijn beschermelingen
en verkreeg voor hun van de fransohe
Republiek het gebruik van do prach
tige zalen van het college voor jonge
dochters van Sint Germain in Laye,
bij Versailles. Don 28Novembor 1914
betrokken onze vluchtelingen van
Meesen de kostschool van St-Gormgin.
Thans is de roemrijke stichting te
Lede bij Aalst overgebracht in den
gezonden vermaarden en ruimen ge
wezen eigendom der Dameu Kanun
nikessen van den H. Augcstinus, die
dazen verlieten om in Frankrijk oen
nieuw verblijf te betrekken.
Meesen kon niet herbouwd worden
want tol bet oprijzen van zoo eon
pracht Van voorheen Waren ten minste
tien millioenen noodig geweest, en
het cdmiteit vraagt slechts eon mil-
lioen zes honderd duizend franken, als
oorlogsschade, aan het meineedige
Duitschland.
Nu alhoewel Meesen in zulke schil
derachtige en gezonde streek was ge
lsgen had het ook een ongelukkig
nadeel wat buiten de wereld te zijn...
Thans bevindt zicb de stichting in
t hert van 't land. Goedkoop kon do
Staat zich do kostschool van Lede met
hare afhankelijkheden aanschaffen.
De gehouwen zijn zoo goed ais
nieuw en do acht hectaren hof en
speelpleinen zijn met muren omsloten,
liet verblijf is or dus uiterst aange
naam en do stroek ook zeer gezond.
Wanneer de jonge dochters, die er
eone goede opvoeding onlrapgen het
geslicht komen te verlaten, kau men
ze thans iets in de vuist, duwen dat
hun toelaat op treffelijke wijze, dooi
de wereld te geraken. Het kapitaal,
dat deze intreston opbrengt, is te ffan-
ken aan do Amerikanen en aan de
Engelscben die dekostschool binst den
oorlog bogifligden door hot toedoen
van een daartoe gevormd belgisoh
comiteit van odelnroedige damen.
Natuurlijk zijn nu de aanvragen
talrijker en belangwekkender dan
vroeger, gezien den wereldbrand, wel
ke zoovele ongelukkigen maakten. In
alle geval zal de goeddoende stichting
der eens zoo medelijdende keizerin
Maria Tberesia immer voort groeien
en bloeien.
15-1 VERVOLG.
De vroegere cipier. Mior Gabéron,
■waarvan ik u gesproken hebis bij mij. hij
is in de gelegenheid ons goede diensten te
bewijzen, daar hij de gevangenis weet waar
in hij zit opgesloten.
Gij ziet dus dat do zaken thans geheel
volgens naar wen ach gaan.
Er is echter nog eene moeilijkheid te
overwinnen.
Wolke dan
Hyde Marryan op te lichten.
De Portugees glimlachte.
IU vrees dat uwe verbeelding u te
sterk maakt.
Hoe zoo
Met te veronderstellen dat wij bepaald
rullen slagen als wij ons van den Hollander
hebben meester gemaakt.
Nooit zijn ons de omstandigheden gun
stiger geweest dan op dit oogenblik.
Dat ben ik met u eens.
w— In dat geval, hoor mij dan eens even
aan.
Nu ik luister, spreek op
Hebt gij zoo even niet gezegd, dat
Hyde Mart-van daar in dat fort, op diehoogli
naast dat klooster gelegen is, opgesloten.
Juist.
No het kan niet lang meer doren of
die twee gebouwen zijn ook in handen van
tleu Franscho bevelhebber.
Wat ia er ons aan golegea of die (wee
Vernietigde kiezingen
Bij Koninklijke besluiten, verschenen in
het Staatsblad van 15 Juni, zijn de gemeen-
tekiczingen van Vosselaere, öorsbeke (O.-VI.)
Seevergem en Temsche nietig verklaard en
zal, in deze gemeenten tol eene nieuwe ge-
meentekiezing moeten overgegaan worden.
huizen in do macht van den bevelhebber van
het eskader zullen zijn
Ik geloof dat er veel aan gelegen is.
Zijn zij daarom ic onze htfnden
Dat is niet noodig het is voor ons ge
noeg als wij maar den man waarover wij
spreken in onze macht hebben.
1 De Porlugeezcn Runnen op hunne
vlucht de gevangenen wel medegenomen
hebben.
Denk daar niet aau.
Waarom niet 'i
Zij zouden er te veel last van hebben.
De bevelhebber van bet eskader zal ons
Hyde Marryan niet uitleveren.
Wij zullen uit naam van den minister
Louivois sprokeu.
Van Louvois
Zeker
Nu kan men zien dat gij velo jaren van
de wereld afgezonderd zijt geweest.
Is de minister dan in ongenade geval
len
Ne&n, hij is dood.
Nu hei geval zoo is, zullen wij onze
zaak bij den bevelhebber van het eskader
bepleiten.
Gij schijnt dezen man niet te kennen
Iloo zoo Hij zal ón3 toch wol te woord
staan V
Ik betwijfel het het is iemand met
ruwe manieren.
Ik geloof zulks nu ook, zoide Narvaez
lachende zio maar eens welk werk hij op
het oogonbiik gaat be innen,
't Oordsel van een Belgisch deskundige
M. Kirschken, een der deskundigen, die
aan de Belgische regeeriug verslag zal uit
brengen over de process?;!, te Leipzig tegen
de Duitsehe oorlogsmisdadigers gevoerd,
verklaarde aan een onzer confraters dat hij
niet anders kon dan de onpartijdigheid van
den president van de rechtbank en van den
procureur-generaal erkennen. Hun houding
was volkomen correct.
Het leiden der verhoofon was bij den pre
sident in goedo handen.
Wat den procureur-géneraal betreft, deze
had tegen Ramdohr tweè jaar geeischt omdat
er geen sprake was van handelingen voor
persoonlijke drijtveeren, en dwangarbeid hem
niet kon worden opgelegd. Dat de eisch van
twee jaar slechts een echijnvonnis zou zijn
voor de publieke tribune, geloofde Kirschken
niet..
l)e assessors daarentegen leverden een
merkwaardig schouwspel op. Zij gaven bij
de verhooien der slachtoffers en der getuigen
voortdurend blijk van groot ongeduld, hieven
aan onbelangrijke kleinigheden hangen, ver
loren de hoofdzaken uit het oog en stelden
zich tot taak, do getuigenissen der kinderen
mei elkander in tegenspraak te brengen, on
danks dc verklaringen der gencesheeren, die
overtuigend waren.
De plaatselijke bladen hadden dagen te
vorou hun lezers tegen de Belgen opgezet.
Zij zegden, dat het de Belgen waren geweest
die hot Duitsehe leger de grootste moeilijk,
heden in den weg hadden gelegd.
M. Kirschken meende dat het vonnis van
Leipzig was gedicteerd door een overmatige
vaderlandsliefde en hij meende dan ook, dat
een neutrale rechtbank Ramdohr zonder
©enigen twijfel hebben veroordeeld.
In da afdeejinge.i der Kamer.
Dc afdeelingen der Kamer hebben gisteren
beraadslaagd over 't wetsontwerp tot goed
keuring van de overeenkomst betreffende de
toepassing van het bijzonder pensioenregiem
der mijnwerkers, welke'op l i Februari
tusschen Bolgie en Frankrijk gesloten werd.
Het wetsontwerp ia in de aektien goedge
keurd.
Wat het voorstel Maenhaut tot opheffing
van het Departement Van Voedselvoorziening
betreft, heeft M. Maenhaut in de eerste
sektie zelf verklaard, dat zijn voorstel niet
ontvankelijk was, daar een Departement
slechts bij Koninklijk besluit kan opgeheven
worden. De afdeeling meende zulks ook en
heeft onder algemeene vrooüjkheid den h.
Maenhaut mot liet verslag belast,
In deze afdeeling heeft M. Fischer hel
voorstel Hevman ten gunste van de onder
wijzers 4017-191S bestreden. Men zou hun
een examen in burgerdeugd moeten doen
afleggen.
De h. Marck heeft aangetoond dat zulks
onzin was en dat men zich eenvoudig be
perken zou tot stipte uitvoering van de' be
palingen van het voorstel. De h. Destrëe,
minister van Kunsten o'n Wetenschappen,
zegde dat het examen ernstiger wezen moet
dan hetgeen de heer Heyman voorstelt. Toch
zal men jegens deze'onderwijzers in breedeti
geest optreden. Onder dat voorbehoud werd
het voorstel aangenomen. In stede van den
heer Marck word Fischer tot verslaggever
benoemd.
In de derde afdeeling werd het ontwerp
verdedigd door de bh. Van Cauwelaert,
Boucherij en Van Dievoet en aangenomen
met 10 stemmen tegen zos onthoudingen. Als
Portugees deze woorden gesproken had.
braakten alle kanonnen van de schepen, het
eilandje en de citadel een moorddadig vuur
tegen de stad en de forten de landingstroe
pen beproefden van hunnen kant eene be
storming op eene bres die men in de wallen
geschoten had.
De vijandelijke forlbatteiijen beautwoor-
den dit vuur krachtdadig, vooral daar, waar
de Hollander Hyde Marryan was opgesloten,
liet klooster der geestelijke zuster scheen
aanhoudend pelieel in vlammen te staan,
daar men op do terrassen kanonnen had ge
plaatst, en de Franschon door een verschrik
kelijk geweervuur uit de vensters werden
begroet, die door Portugeesche soldaten wa
ren bezet.
De Fransche admiraal, ten einde dit ge
ducht vuur te laten zwijgen, was verplicht
oen groot fregat te seinen en voor het ge-
houw te laten ankeren, dat met zijne zware
stukken in de muren bres moest schieten en
te gelijk brandbare projeklielen op de daken
en legen d8 vensters moest werpen.
Men was spoedig in de gelegenheid de
gevolgen van dezo manoeuvre bezien. De
Portugeezen hielden op met vuren en men
zag hen het klooster verlaten. Zij hadden
nauwelijks het gebouw vorlaten of de voor
gevel stortte in, en door dc opening die dan
hierdoor ontstond, vertoonde zich eensklaps
een vuurzuil die in een oogenblik het groote
klooster in een puinhoop veranderde.
Het kanonvuur bleef hot overige van den
verslaggever werd aangeduid de heer Van
Cauwelaert.
Ilct ontwerp Maenhaut werd verworpen
met II stemmen da socialisten en Braun
tegen 5. Verslaggever de h. Soudan.
Minister Wauters deed belangrijke ver
klaringen aangaande de iikwidalie van de
aankoopdiensten van levensmiddelen.
liet ontwerp tot goedkeuring der over
eenkomst tusschen Frankrijk en Belgie te
treffende de mijnwerkers werd aangenomen
met eenparigheid van stemmen. Verslag
gever de h. Gariier.
Leerplicht voor de soldaten.
Dc Kamer heeft in overweging genomen
het wetsvoorstel Iluysmans om geen enkelen
soldaat met onbepaald verlof huiswaarts te
zenden, zoo hij niet kan lozen en schrijven
De voorsteller is van meening dat door het
aanwenden van dit middel de bevolking zelf
dwingen zal flink onderwijs in te richten.
Interpellatie.
De h. Mathieu wil de minister van Kolo
niën ondervragen over de politiek van zijn
Departement jegens de vrijheid van vereeni-
ging in Kongo.
Vergadering der re chtorzijde.
De rechterzijde der Kamer, heeft gister
ten 11 ure een vergadering gehouden. Vooral
werd de houding der groep in zako de taal
wet onderzocht.
Een commissie zal benoemd worden, ten
einde een bevredigende oplossing te vinden
en de door de Kamer en Senaat aangeuomon
teksten te vergeleken.
Vele Vlaamsche Kamerleden spraken de
hoop uit dat de YYaalsche katholieken de
reentmatige eischen der Vlamingen zouden
bijtreden.
Vooral vestigde een lid der regeering do
aandacht op het feit dat de verwezenlijking
der Vlaamsche laaleiscUcn de Walen niet in
't minst kan schaden.
Ook de eerste minister sprak verzoenende
woorden uit en herinnerde dat hij in den
Senaat dc door de Ivamer gestemde taalwet
heeft verdedigd eu in deze houding zal vol
harden.
Zondag 1. 1. hield de Landsbond zijn alge
meene Vergadering der aangesloten Verhon
den, in liet lokaal Patria, to Brussel. Allen
waren door talrijke afgevaardigden vertegen
woordigd.
In de beide morgen.afdeelingen werd hel
voor-ontwerp der sociale verzekeringen gron
dig besproken met algemeene stemmen
werd eene dagorde aangenomen de volkomen
vrije ontwikkeling der mutualiteit en hot in
richten der tegenverzekering door de bestaande
Verbonden eischende het gedacht der staats
organisatie, door het ontwerp gehuldigd,
moet worden verworpen.
Dc algemeene namiddagvergadering werd
gehouden onder Voorzitterschap van M. R.
Moyersoen in zijne openingsrede bracht hij
hulde aan den afgetreden Voorzitter M. E.
dc Pierpont en herinnerde zijne talrijke ver
diensten ook heeft de Bestuurraad hem het
Eere-Voorzitterschap aangeboden. Verders
wijst hij op de zware taak die, in de huidige
omstandigheden op al de mutualisten rust,
de noodzakelijkheid der samenwerking met
de christen vakvereenigingen cn liet kloek
inrichten onzer maatschappijen. Deze flinke
redevoering maakte diepen indruk op al de
afgevaardigden.
Na hem droeg E. II. Eeckhout, Bestuurder
van het Secretariaat, een zaakrijk verslag
voor hij handelde achtereenvolgens over de
dag aanhouden. Den volgenden dag her-
Eu Inderdaad, op het oogenblik dat dej^meuwde htl Fmnsei*oskaderen do batteryeu
die door hen waren opgeworpen den aanval,
maar zij hielden sposdig op met .schieten bij
het verschrikkelijk looneel dat zich aan
l.unue o ogen vertoonde. De vijand belastte
zich zelf met het vreesolgk werk te vol
tooien. Hij verbrandde zijne magazijnen,
deed zijne kruithuizen springen, stak zijne
arsenalen in brand en liet vier Portugeesche
linieschepen, die in de nabijheid van een
fort waren gestrand mot eenige kleinere
vaartuigen zinken of in de lucht vliegen.
Vervolgens zag men hem de stad verlaten
en zich naar het binnenland terugtrekken.
Toon de Franschen iu de stad drongen, von
den zij ze geheel verlaten, do bewoners en
soldaten, allen hadden naar hot binnenland
de wijk genomen eu zooveel medegenomen
als zij slechts dragen konden. Niettcmiu was
do buit die er gemaakt werd nog aanzienlijk.
Narvaez en Moroni, vergezeld van de ge
vangen bewaarder Mior Gabéron wilden van
de plundering niets welen, maar haastten
zich naar het fort, dat aan het afgebrande
klooster grensde, waar zij hoopteo Hvde
Marryan nog te zullen vinden. Het fort was
ledig' behalve do dooden en de gekwetsten
die hier en daar verspreid lagen en eenige
ongelukkigen die achter de lijken verborgen
zalen.
De twee avonturiers, door Mior Gabéron
den weg aangewezen, spoedden zich naar
de cel van den gevangene, die zij eehter lo-
dig vonden. Zij zetten hunne onderzoekingen
vorder in het fort voort, on zag-sm eindolijk
in eene zaal den persoon diq t'n mot zoQV??i
notovUo- gezooht halton,
inrichting der bestendige secretariaten in den
schoot der Verbonden, de regelen dor nood
zakelijke tucht, het ontwikkelen der diensten,
hei inrichten van leergangen voor de leiders,
het samenwerken met dc andere sociale wer
ken, de provinciale Congressen, de vrouwen-
mutualiteiten enz. Zonder twijfel zullen ai da
mutualisten dit uitgebreid verslag willen lozen
in het aanslaande nummer vun de Gids van
den Ouderlingen Bijstand.
M. L. Gilain vertolkte de dankbare gevoe
lens der afgevaardigden aan het adres van
E. H. Eeckhout.
Nadat M. Possez, schatbewaarder, lezing
had gegeven der rekening van verloop&n jaar
werden de uittredende leden van den Bestuur
raad herkozen E. H. YVtiry, (Namen) word
afs nieuw bostuurlid aangenomen.
Volksvertegenwoordiger De Breuckor geeft
eenige inlichtingen over hel wetsvoorstel ut
de Kamer neergelegd betreffende de verzeke
ring togen ouderdom en vroegtijdig overlij
den en dat thans in dc middeusectie werdr
besproken. De besluiten van bet verslag eri
de dagorde door don E. H. Eeckhout neerge
legd worden met algemeene slem men aange
nomen, alsook het programma van den Lands
bond inzake sociale verzekeringen. De kwestie
der provinciale Congressen werd verders be
sproken en vastgesteld wanneer cn waar deze
zullen worden gehouden.
Na eenjiücienjk en opwekkend woord van
dank van den Voorzitter werd deze zop wol
geslaagde vergadering in de gecsldriftigste
stemming geheven.
Maandag brachten de leden van don Ba-
sluurraad een bezoek aan het Sanatorium van
M,out*sur Meusc waar de christene mutu lis
ten verzorgd worden, Eene diepgevoelde
hulde van dank werd aan hef bestuur van
deze model-inrichting gebracht en uit. den
inond der talrijke verpleegden mochten wij
de hooge voldoening der verpleegden, over
de daaroDlvangen zorgen vernemen.
Een balsngrijke verklaring van minister
Wauters.
Woensdag namiddag heeft M. Wauters,
minister van Nijverheid cn Voedselvoorzie
ning, in de 3e sectic, naar aanleiding van de
bespreking van het wetsvoorstel Maenhaut
tot opheffing van hel Ministerie van Voedsel
voorziening, navolgende belangrijke ver
klaringen afgelegd
De suikerhandel vrij.
Vanaf volgend jaar (dus na den nieuwen
oogsi) zal er geen toezicht meer uitgeoefend
worden op den suikerhandel. Alleen in ge
val van sehaarschte zal de uitvoer van suiker
slechts bij vergunning mogen geschieden.
Ook liet toezicht op den verkoop van
alcohol (de regeling van het verbruik blijft
natuurlijk van kracht) ©q van gist zal opgo-
heven wordsn.
Dc fabricatie van alcohol zal onbelemmerd
mogen geschieden.
De handel in groenten wordt volslagen
vrij. Ook de handel in graan.
Wat de handel in graan betreft worden
thans van officieele zijde onderhandelingen
gevoerd met de handelaars en maalders Et
zal geen beslag meer gelegd worden op
inheeinsch graan.
Een voorstel er toe strekkende eenige mil
lioenen aan de maalders te schenken om dezen
tegen mogelijk verlies J-te beschermen werd
verworpen.
Wal de huidige régime betreft zullen de
opgeslagen voorraden geleidelijk opgeruimd
worden. Zoo bijv. 80 t. h. in Augustus. De
Ilyde Marryan lag geknield naast een bed,
waarop een bleek, afgemat, jong raeisjo, lag.
Aan het hoofdeinde stond eene geestelijke
zuster die zeer bedroefd en ongerust scheer».
Toen de Poriugeezen het fort ontruimden,
hadden zij de gevangenen in vrijheid gesteld
en den Hollander aangeboden hen te verge
zellen op hunnen aftocht. Marryan had op
het punt gestaan dit aanbod aan te nemen,
toen hij op het oogenblik dat hij liet fort
wilde verlaten, in het brandende klooster
Nóra Ardellen zag zij was in flauwte ge
vallen en weid gedragen door een paar zus
ters, die allo moeite deden om het gebouw
to veriatan. doch aan wie de krachten begon
nen te ontbreken.
De zusiers vau l|et klooster waren.'s mor
gens vroeg door den gouverneur van do stai
verwittigd, dat het fort onvermijdelijk ont
ruimd zoude moeten worden zij hadden due
de kweekelingen dadelijk naar huis gezon
den, waarmede hunne familie in alle baast
vluchtte e. Vervolgen dachten zij aan hun rui
persoonlijke veiligheid. Door de verwarrii^,
die in het klooster hterschl», hadden zij
Néra vergeten, die in eeoe lichte koorts op
do ziekenzaal lag. Tw% of drie geestelijke
zusters dachten op 'net laatste oogenblik aan
haar en snelden Yoe om haar te redden. Maar
do overspanning en do sflirik hidden do
kwaal verergerd, zij was in dc armen van die
Ihaar dragon in zwijm govallen.
Da religieuzen waren ten einde raad en
wisten niet meer hoe aan het gevaar oot-
iXomen, toen Marryan hen goïutog ter hul»?
(kwam. {Vervolgt.
