ONZE AMBACHTEN
6
aflil
Donderdag
öctob. 1921
Het nieuw Bisdom
Eupen-Maimédy.
Rond het Parlement
Uit Congo terug.
Aankomst van Hoenders
uit Dulfsehiand
Eon nieuwe brandramp te Assche.
1—-
XXVII' JAARGANG NUMMER 233
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst.— Tel. 114 33^.G5-^SLj^.33 8 CENTIEMEN WEKELIJKS Uitgever: J. Van Npwbl-Ds Gsm»?
H. Bruno
|Zon op5,59, onderS.19
Eerste Kwartier den 8
Publiciteit bulten het Arrondissement Aalst, zich te wenden tot liet Agentschap Havas,Adolf Maxlaan,13, te Brussel8, Place de la Bourse, Parijs en 6, Bream's Buildings Londres E.C.4
WETGEVENDE K1EZINT, VAN NOVEMBER 1921.
Er was een tijd, een gulden tijd,
dat in Vlaanderen elk werkman
kunstenaar was. Op onze dagen
nog staat men verbaasd, en terecht
voor de ons overgebleven voorwer
pen, die getuigen van de ervaren
heid en het schrander vernuft, die
'den toenmaligen ambachtsman in
hóoge mate bezat, en die wat meel
is, van hem vereischt werden; im
mers zijn aanneming in het Am
bacht was voorafgegaan van ernsti
ge proeven, en die proefstukken
mochten pronkjuweelen, kunst
schatten genoemd worden.
Dit was de tijd der Gilden en
Neringen; de tijd der Artevelden;
de eeuw van Metsys en de IVaeghe-
maekere; de bloetijd van Rubens
en van Dyek. Siet ti jdstip der Re
naissance van Duquesiioy, Al wie
ambachtsman heette, had zich ver-
ecnigt in machtige gilden, die niet
alleen, desnoods, voor Vlaanderens
vrijheid liet harnas aangespten,
maar in vrediger dagen met hand en
.tand, haar stoffelijk belangen wis
ten te verdedigen,
Ons voorouders elk in zijn am
bacht waren op de hoogte hunner
taak. Maar ook het waren mannen
van studie en toewijding, vroede
lieden, die zich geen moeite ontza
gen, geen pogingen hoe zwaar ook
te lastig vonden, om degelijk werk,
kunstwerk te leveren. Nu zegt men
allicht-: Koeken voor geld, doch men
vergeet er vaak bij te voegen, dat
liet ons volk, veelal, mangelt aan
'de noodige bekwaamheid 0111 onbe
rispelijk. laat staan kunstwerk, te
vervaardigen. Dat is zeer spijtig,
maar, we zijn niet gewoon het volk
te vleien, 't is de waarheid,
Wij weten wel, dat jammeren en
klagen 0111 den ouden goeden tijd,
geen aarde aan den dijk brengt.
Maar wij weten ook, dat die goede
dagen voor den ambachtsman kun
nen herrijzen, indien hij wil. Nog
en overal hlijl't de werkman, die kan
zijn stuk staan, in hoog aanzien en
dwingt hij eerbied en bewondering
af: nog vereert men in hem de stoere
Wilskracht, de moed. dc liefde voor
zijn stiel, die hem tot een mail van
gezag verheffen.
En niet zeiden ziet men zich de ar
men werkmanszoon opwerken tot
een man van talent, tot een genie,
tot glorie en roem van 't Vader
land Meeste standbeelden zijn op
land. e meeste standbeelden zijn op
gericht niet ter eere van den rijken
stand maar aan landgenoten ge
sproten uit de werkende klas.
Een arbeider, die goed zijn vak
verstaat, is altijd en overal zijn
brood waard. Hij is dubbel meuscli
De tijd aan studie en moeite be
steed is geen verloren werk, maar de
voorbereiding tot stoffelijken voor
uitgang.
Zijn Gilden en Ambachten ver
dwenen in de plaats ri jzen op, door
de katholieken gebouwd, ambacht
en vakscholen, St. Lucasscholen en
andere, waarin de glans der vorige
eeuwen, in alle vakken, zal erop-
liakkeren, indien ons volk de gele
genheid. die het aangeboden wordt,
wil aangrijpen.
Ons volk beseft niet genoeg wat
al heilzaams de katholieken voor
den ambachtsman in leven riepen,
en nog veel minder wat al opoffe
ringen, wat al moeite en geldelijke
uitgaven het kostte om zulks te ver
wekelijken. Niet genoeg begrijpt
de massa het nut, de ontschatbare
weldaad eeuer Ambachtschool, En
nochtans, hoe machtig veel draagt
deze bij tot volksontwikkeling, om
hel volk beter, geleerder grooter,
te maken, het terug te voeren tot
de tijden der groote kunstenaars,
om onze kinderen een onafhankelijk
beslaan te verzekeren, hen op té lei-.
den tot knappe Meesters Van het
Ambacht,
Niet genoeg worden dan ook de
stichters en bestuurders dezer prij
zenswaardige instellingen voor al
hun edel zwoegen beloond en beoor
deeld; zij blijven meestal verborgen
in de schaduw van hun prachtig
werk; hun leerkrachten blijven be
sloten in den eugen kring hunner
leerlingen wien zij als hun eigen
kinderen koesteren. Geen lawaai
hier, geen ijdel lofgetuit. gelijk hij
de socialisteu, maar ware liefde
voor het werkmanskind, onbaat
zuchtige hulp aan den vakman loffe
lijk pogen om tot de oplossing van
het sociaal vraagstuk te komen, naai
de verheffing, naar de eropbeuring,
naar de welstand van Vlaanderens
werkersbevolking.
Wij vragen het u in gemoede,
arhieders, ambachtslieden
Waren het liberalen of socialisten,
die de bloeiende Sint Lucasscholen
stichtten
Waren liet liberalen of socialisten,
die de seliolen der Ridders van clen
Arbeid, de Vak- en Ambachtscholen
in liet leven riepen
Waren liet liberalen of socialisten,
die huishoudscholen, land- en tuin
bouwscholen hij honderden, overal
deden bouwen en mét eigen geld
onderhielden
Noemt mij ëéne, ééne enkele
school, door blauwe of rooden opge
richt
Schelden en tieren op paters en
nonnekens, ja, zoo veel ge wilt; -
spotten en smaden op priesters en
katholieke onderwijzers, ja; vloe
ken en bulderen op de dompers,
ja, 't steekt op geen vloek; loka
len en paleizen oprichten 0111 het
arm volk te laten dansen, te drinken
en de jeugd te bederven, - banken
en kooperatieven stichten met geld
der arme drommels, om de cheffen
vet te mesten, ja.
Maar één enkel steen voor den
ambachtsman, neen; één enkele
school voor de jonkheid, neen;
wat zeg ik geen stukje alm, geen
schrijfboek, geen griffel, NIETS
voor het arm werkmanskind, dan
bal, drank en vooruit naar het ver
derf
Ziedaar de aardige liefde van
't sodalismus voor de werkman in
het bijzonder, en voor den am
bachtsman in 't algemeen,
Vergeet het niet, verstandige le
zers
Bewondert de vruchten van het
katholiek Vakonderwijs, hetwelk
lijk een weldoende zon zijn warmen
glans over het aardrijk spreidt; die
scholen gesticht voor u en voor uw
kinderen, 0111 knappe ambachtslie
den te vormen, mannen, die.'door
lnm bekwaamheid, alle vreemde me
dedingen uit fabrieken en op wer
ven moeten verbannen: die scholen,
niet gesticht uit winstbejag, maar
uit zuivere, innige liefde voor het
Volk, en die niet alleen de zedelijke
maar de stoffelijke welvaart van
Belgie, 011s onverdeelbaar Vader
land, zullen bespoedigen, indien
ge de pogingen der knappe katho
lieke stichters en bestuurders waar
deert en ondersteund.
Deze waardeering zult ge uit
drukken, niet in woorden, doch om
zetten in eene daad van erkentelijk
heid. die u zal tot eer strekken, die
zal getuigenis geven van de dank
baarheid van 't Vlaamsche Volk
voor zijn weldoeners
de timmerlieden zullen nagelen,
de smeden hameren,,
de tapijtsiers kloppen,
de kuipers bonken,
op den kop van den vijand.
Allen zullen in November voor de
katholieken stemmen 1
Verandering van garnizosn.
De ruiterij-school die op 'töogenblilc te
Ten'ueren gehouden wordt -zal overgebracht
worden naar Biasschaet den 16 November
aanstaande.
Strijdersfonds.
Het zou kunnen gebeuren dat, bij de afle
vering dor boekjes, zekerofsedemobiliseerden
meenen dat er een misslag begaan werd in bet
vaststellen van hun rechte op aandeel in het
Strijderfonds.
In bot algemeen belang, en om geen
scbada to berokken aan -hun makkers, wor
den da gedomobiliseet-'den, dia bij de ont
vangst vjii liuu boekje zouden tncenon be
nadeeld te zijn, veizootit goene klacht in lo
Jisnen voor 1 April 1922.
Op die voorwaarde alleen zullen de buree-
ien 2500 boeltjes per dag kimden afleveren.
In zijn laatste ziiting heeft de Beheerraad
eenparig besloten dat de klachten enkel
zullen in aanmerking genomen en onder
zocht worden le beginnen vanaf 1 April 1922.
Wat de Banken betreft dio overeenkomstig
artikel G van de wet van 10-8-21 begeeren
aangenomen tewordeo, deze worden verzocht
zich in betrekking te stellen 111 t bet Secre
tariaat van bet Fonds, Congresstraat, 21, Le
3russel.
De hoofdvoorwaarde tot aanneming is dat
de inlrestvoet voor do laening niet 111 er dan
1/2 0/o hooger zijn dan de interestvoet van
do Nationale Bank voor leeningen op Staats
fondsen (minimum 5 1/2 0/'o).
Die interestvoet werd aangenomen door
het Vennootschap voor Voorschot aan de
slrijers, en er kan diensvolgens geen spraak
van zijn Banken aan te 'nemen die tegen
hongeren interest leenen.
De drama's der luchtvaart
Vijf personen verkoolt!
Uit Londen wordt geseind-4
Een vliegtuig van groote afmetingen is van
cene hoogte van 200 malers neergeploft.
Het schoot iu brand en de vijf inzittenden
kwamen in de vlammon om.
Toen dit schrikkelijk ongeval zich voor
deed heersohte er een windstorm. Men denkt
dat deze de ramp veroorzaakte.
Een sergeant die kat vliegtuig had zien
vallen, snelde naar het brandend gevaarte
en trachtte met bijlslagen een uitweg voor
«ie ongelukkige passagiers te maken. Doch
de vlammen dreven hem achteruit, en liet
was slechts uren nadien dat men de verkoolde
lijken ouder het stalen geraamte van hel
reusachtig vliegtuig kon uithalen.
Ooggetuigen verklaren dat het vliegtuig
een kring beschreef, toen zij plots een ont
ploffing hoorden, en de lucht vogel, omhuld
met een dikke rookwplk, zagen naar bene
den storten.
Een herderlijk schrijven van Z. Em. den
Aartsbisschop van Keuion aan drie
Dekens van het Bisdom.
Z. Em. Kardinaal Schulle berichte bij
schrijven, hetwelk gedeeltelijk van den kan
sel voorgelezen werd, van 24 September aan
de dekens dar dekenijen Eupen, Malmédy en
St. Vith, dat de Bulle der oprichting van
het nieuwe dioces Eupen.Mahnedg verzonden
is aan Zijne Excellentie den Pauselijken Nun
tius te Brussel, en dat de Nuntius met de
uitvoering van de Bulle is belast. Door dezen
maatregel wil de H. Stoel, zooals hij schrijft
de gemoederen tol rust brengen en alle oor»
zaken van wrijving, uit den loop der dingen
en onafhankelijk van den wil der nienschen
ontstaan wegnemen.
Voorts sehryft Zijne Eminentie
lk versoek UEvv. vriendelijk, aan alle
eerwaarde geestelijken van uwe dekaoaten
te willen zeggen, dat zij de oprichtiug van
het bisdom Eupen.Malmédy, met Zijne Door
luchtige Hoogwaardigheid den bisschop van
Luik lot titularis, bebooren aan le nemen met
met denzelfden e rbied en dezelfde gehoor
zaamheid, waarmede ik mij aan dien maat
regel des Heiligen Vaders onderworpen heb.
Wij moeten den wil der goddelijke Voorzie
nigheid aanbidden, ook thans nu wij smar
telijk worden beproefd, thans, nu ten gevolge
van politieke beroeringen, drie van de hoste
dekanaten van ons aartsbisdom van Keulen
worden afgescheurd.
Mijn laatste herderlijk verzoek aan al de
trouwe geloovigen van uwen Krcia, die thans
ophouden, tol het aartsbisdom van Kenlcn
tc behooren, is, dat ook zij, met hun overer
felijken eerbied voor het gezag van den Paus,
diens besluit mot nederige onderwerping
mogen aannemen. Aan de eerwaarde geeste
lijken en aan al de geloovigen uw dekanateu
zend ik lol'afscheid mijn herderlijken zegen,
en ik geef hun de verzekering, dat ik met
zal ophouden te bidden voor 't heil hunner
zielen,
(Get.:) CARL JOSEPH,
Kardinaal SGillLTE.
Ce parochiekerk van Malmédy,
kathedraal van het Bisdom
Mgr. Nicotra, Pauselijk Nuntius, heeft
aan de Iloogcerw. lieer Dekens een afschrift
der Bulle toegezonden, alsmede een bega-
leidend schrijven, luidens hetwelk dc Paro
chiekerk van Malmédy verheven wordt tot
kathedraal van het nieuwe bisdom. Den/II
dezer maand zullen in die kerk de intronisa-
lie van M^r Hutten en de huldiging door
den Clerus plaats hebben.
EEN WEDERZIEN
Minister Franck bezoekt zijne cel in het
gevang van Bonn
De heer minister van koloniën die Maan
dag in gezel chap van Mevr. l-ranck in het
bezet gebied verbleef, heeft van de gelegen-
geid gebruik gemaakt om in de gevangenis
«an Bonn de cell te bezoeken, waarin hij op
gesloten werd, alvorens naar Celie Schloss
to worden gezonden.
M. en Mevr. Franck waren bij dit bezoek
vergezeld door M.' Perier, afgevaardigde
van de hoogere iulergeallieerde commissie.
Ten 10 ure aan bet gevang aangekomen,
werd hij met hoffelijkheid dooi den gavange-
r.isbestuurder ontvangen.
Do tegenstelling tusscben het tooneel van
nu on dit van voor drie jaren was opvallend.
Toenmaals werd hij op ruwe manier beje
gend. Thans is hij 's koning» minister. Een
Fransche soldaat bood de wapens en de Duit-
sche bestuurder was zoo klam als hij zich
destijds tartend toonde.
De minister begaf zich naar de cel van en
kele voelen vierkant, dio hij op de tweede
verdieping van hel gevang betrokken had.
Een raampje op acht voet van den grond
verleent den toegang tot wat lucht en wal
licht. Een ijzeren bed en een bankje vormen
de eenige bemeubeling.
Vandaar ging hij naar de koer waar de
gevangenen wat wand9l.cn mochten.
Do minister had een onderhoud met gene
raal Baltia, to Malmédy en met baron Rolin-
Jacque.nyns, Belgische koog commissaris te
Coblenz, voor zijn terugreisnaar België.
Hot geschil tusschen Kamer en Ssnaat
Minnelijke schikking.
De Senatoriee'.e kommissie van binnen,
laudsche zaken vergaderde Dinsdag namid
dag onder het voorzitter schap van baron de
Favereau. Zij-moest uitspraak doen over de
minnelijke schikking door M. Berryer voor
gesteld, strekkend om het gronobegin van
hel provinciaal vrouwenstem recht te erkeu-
nen, doch de toepassing er van voor vier,jaar
te verdagen.
Dë linkerzijde heeft zich bij dit voorstel
aangesloten, dat dan ook aangenomen werd.
Na deze stemming heeft de rechterzijde
evenwel den tekst verworpen van de wet op
de inrichting der provinciale kiezingen, zoo
als zij door de Kamer gestemd is. De kom
missie heeft dezen tekst verworpen met 5
stemmen legen 5.
Wat er ook van zij, men kan van nu af
met zekerheid voorspellen dat het geschil lus.
schen do twee wetgevende Kamers op 't punt
is van bijgelegd la worden.
Da Kamerkommissie dar XXI.
De Kommissie der XXI der Kamer zetelde
Dinsdag gansch don namiddag. De herzie
ning der artikels der Grondwet den Senaat
betreffend, werd omstandig besproken De
bespreking liep hoofdzakelijk over het stel
sel der katogories van kiesbaren, door de
Kommissie van den Senaat voorgesteld. Er
werd desaangaande geen besluit genomen,
doch, t' akkoord met het bureel der Kamer
werd er besloten dat de openbare zitting der
Kamer voor Donderdag namiddag bijeenge
roepen lot Dinsdag aanstaande zal uitgesteld
worden, 't is te zeggen tot na den Senaat
uitspraak zal gedaan hebben over de han
gende kwesties.
Aankomst van do - Anvorsville.
Dinsdag namiddag rond half drie is de
Belgische stoomboot Anvcrsvillevan Congo
te Antwerpen aangekom, met 143 passagiers
van eerste klas, 74 van tweede klas 011 4 van
derde klas.
Tusschen de passagiers bevonden zich heel
wat lerugkeerendc missionnarissen, aan wier
gelaat hel gemakkelijk te zien was, dat het
klimaat hen niet al te best had gedaan.
De A nversville heeft eene uiterst voor
spoedige reis gehad en brengt benevens eene
volle lading allerlei koloniale produkten ook
nog SöO kilos goud mede.
M. Mees, die als ingenieur van de C1*
Cotonnière Cougolais, eene rondreis heeft
gedaan, keert zeer voldaan terug, llij schat
do tegenwoordige katoenopbreugst 111 Congo
op meer dan 2U00 ton, bruto katoen. In de
L'elle en wel voornamelijk le Kunboleo is
men nu ook begonnen mei proefnemingen
die goeden vooruitgang maken.
Tc Tbyaville werd door den werkman
Broguiez, een Waal, een toestel uitgevonden,
hetwelk uitgewerkt werd door'«len ingenieur
M. Goffinet, waardoor ladingen met groote
gemakkelijkheid op eene helling van 89 mil"
limelers kunnen voortgedreven worden.
Men weet reeds lang dat in onze kolonie-
eene groote kwestie moet overwonnen wor
den namelijk de moeilijkheid van vervoer
iels wat herhaaldelijk re.9ds door den Mini
ster van Koloniën in zijne conferenciën word
aangehaald.
Hot gedacht is vooruilgezet geworden van
groote vlotten te maken. Te Stanleypooi ii
koil geleden een dier vlotten aangekomen,
dat vervaardigd was door oenen Frarischmau.
Hel vlot bevatte eerstens 225 kubieke melen
kout en kwam van P.audouduu. Daarenboven
waren oj) het vlot nog 10 ton copalyoui ge
laden.
Als tweede vervoermiddel worden kleine
sleepbooten aangewend, waarvan de macbie-
nen van 30 paardenkracht, bij middel van
palmolie worden iu gang gehouden. Deze
sleepbooten, die zeer nauw aan elke bewe
ging van het roer luisteren, sleepen oen
lichtorschip, geladen met 10 ton, dat alsdan
eenen diepgaug heeft van 35 centimeters on
wel met eene snelheid van zesknoopen, al/0.3
ia het aan deze vaartuigen toegelaten de
kleinste rivieren te bevaren.
Da maatschappij Manu-Gongo, eene afdec-
ling van dc Grain works Cie. levert in de
haven van Matadi reeds groote diensten, zoo
danig dat uicer dan waarschijnlijk toeko
mend jaar, dezelfda diensten zullen ingericht
worden te Boma en te Kinshassa.
Wat dc haven van Matadi zelf betreft,
deze beantwoordt niet meer aan de handels
drukte die er tegenwoordig heerscht. Greota
veranderingen zullen noodig zijn om toe la
laten van magazijnen te bouwen, ook moet
de pier grooter gemaakt worden om loc ia
laten da', acht stoorabooten er cene aanleg
plaats zouden vinden.
Een erger nieuws wordt ons overgebracht,
namelijk de woinige eerbied die de zwarte
bevolking nog heeft voor de blanken, vooral
in de groote distrikten. Voortdurend gebeuren
iu de sleden diefstallen, dio doorgaans onge
straft blijven en men vreest dat hot wel eens
tot een ulgemeerien opstand zou komen, zoo
er niet krachtdadig wordt ingegrepen om
verandering aan dezen toestaud te brengen.
Men zal zich herinneren dat reeds herhaalde
lijk de in den laaislen tijd terugkeerende
kolonialen, van eenen algeinecutn opstand
gewagen.
Ministerie van Landbouw
Een tweede inschrijving op afrekening
van landbouwooilogsschadc voor Hoenders,
bestemd voor de landbouwers dor Stad Aalst
heeft plaats van heden af tol 10 Ooiober
1921, bij den heer Kamiel Pilate, Nieuw*
straat, Aalss.
Prijs100 fr. voor 10 volwassen Hoenders.
90 fr. voor 10 jonge Hoenders.
Manden inbegrepen.
ïnsohrijving met minstens 10 stuks.
8729 Het Bestuur
der Paarden en Veeverdeelingskommisai».
Maandag nacht is een geweldige brand
uitgebroken, die op enkele stonden oeno
groote uitbreiding nam, in de belangrijke
hoeve der landbouwers Meert, op 't gehucht
Buda, drie honderd meters van 't kruispunt
der steenwegen van Dendermond» en van
Brussel-Geut. Üe vlammen sloegen reeds
door het dak, toen de geburen liet onheiil
zagen. De brandklok klepte en var. allo kan-
ten kwamen de landbouwers toegesneld. Met
moeilo kon het vee gered worden, liet duurde
niet lang of gansch de hoeve stond in laaie
vlatn. De brand werd moedig bestreden bij
middel van eemers water. Na drie uren wer
ken konden de redders den brand afsnijden,
die zich reeds aan cea naburig huis meege
deeld had. Voeder en alam zijn de prooi der
vlammen geworden. Niets van den inboedel
der hoeve kon gered worden. De schade be
loopt 30,000 fr.; er beslaat gedeeltelijk»
verzekering. Ongelukken van personen zij»
niet le betreuren. De gendarmerie van Aasch»
is ter plaats gekomen en heeft een onderzoek
geopend om de oorzaak van den brand vast
le stellen.
Bloedig kermisfeest te Pepingen
Twes dorpelingen gekwetst.
In een danszaal te Pepingen bij Hall»
waren, ter gelegenheid van de kermis, tal
rijke dorpelingen bijeengekomen Plotseling:
ontstond twist tusschen verscheidene dan
sers, doch de rust kon «nel worden hersteld.
Omstreeks middernacht keerde de 31jarige
J. B. L., wonende te Kester, huiswaarts,
toen hij onverhoeds door verscheidene man
nen werd overvallen en mishandeld. L.., in
woede ontstoken, trok zijn mes en brachl
Erniel V. en Frans D., uil Pepingen, gevaar
lijke steken toe. De gekwetsten moesten
dadelijk naar het hospitaal worden gebracht»
L... werd door de rijkswacht aangehouden
en opgesloten, ter beschikking van het
gerecht.
Hel onderzoek wordt voortgezet»