2
lan wie liet ministerie van
wetenschappen en kunsten
NIET SCHULDIG
Prcvincieraad van Oost-VI.
Samenstelling vaneen Senaat
08 treinstaking le Brussel
Vrijdag
Decern. 1921
D8 Frovlnclsïe Senators
voer 0ost-Viaanf!?r8i
Hoe de tlifclljke minister van
Knnstnn nn Wetenschappen fnnpeert
GENADEVERLEEN
XXVII» JAARGANG NUMMER 278
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst.— Tel. 114— DAGBLAD 8 .CENTIEMEN WEKELIJKS 0.50
Uitgever: J. Vaw Nüpkhl-Db Gbnw
II. Paulina
Zon op 7,2d onder 3,56
Eerste Kwartier den 7
Publiciteit bulten het Arrondissement Aalst, zich to wouden tot het Agentschap Havas.Adolf Maxlaan,13, te Brussel8, Place de la Bourse, Parijs en 6, Bream's Buildings Londrei E.G.4 8£3
Wij ontleenen aan de Revue Bei
ge Pédagogie het volgend artikel
De dagbladpers liet niet na de betee-
kenis te onderlijnen van de stem
ming die in Belgie heeft plaats ge
had; de cijfers zijn overigens uit
henzelve welspreken genoeg. In al
de arrondissementen hebben de ka
tholieken stemmen gewonnen; in
't geheel 12G.819. En terwijl de an
dere partijen achteruitgingen heb
ben zij 10 zetels in de Kamer vero
verd.
Het oogenblik schijnt voor lien
gekomen om terug het ministerie
van wetenschappen en kunsten voor
hen te nemen.
Het katholieke-,,land heeft overi
gens nooit begrepen dat zij er in
1919 van hebben afgezien. Het wei
gert te gëiooven dat zij toen de be
langrijkheid van de schoolkwestie
onderschat hebben maar vraagt zich
toch af of zij geen al te goedzakkig
vertrouwen hadden in de goede
trouw en de beloften hunel* tegen
strevers.
Het heeft volstaan met den kor
ten doortocht van een socialistischen
hiinister in het kabinet van weten
schappen en kunsten om de vlucht
tegevten aan een heele reeks her-
rormingen waarvan het duidelijkste
resultaat, zoo niet liet erkende doel
was, de vrijheid van onderwijs te
kortvleugelen.
Wij bedoelen niet stelselmatig
het werk van M. Destrée te beknib
belen; wij vergeten ook de moedi
ge woorden met die hij heeft uitge
sproken en die zijne partij liem
overigens genoeg verweten heeft.
Maar wij weten genoeg dat hij,
met miskening van de wet en tegen
den wensch Van de overgroote meer
derheid der gezinnen, een leergang
van zedeleer heeft ingericht, afge
scheiden van het dogma.
Hij heeft zijn bestuur overge
leverd aan ambtenaren, wier secta-
rism meer bekend is dan hunne be
voegdheid; dat hij tusschen zijne
politieke vrienden eene macht van
nuttelooze en kostelijke benoemin
gen deed, terwijl hij oude ambte
naren van beproefde bekwaamheid
over het hoofd zag.
Hij heeft het recht op bestaan van
het vrij onderwijs uitgeroepen en
wij zijn hem dankbaar daarvoor;
maar hij heeft getracht het in eert
band van verplichtingen in te druk
ken, die er weldra een afbeeldsel
van het officieel onderwijs van zul
len maken.
Trouw aan de socialistische ge-
31» VERVOLG.
Zij haalde de schouders op. Tfc beu,
veeleer iemand, die opmerkt, Dat is een
der voorrechten of reuenen van vertroos
ting, of hoc ge het ook noemen wilt, van
de onbeduidendheid. Ja, ik heb genoeg
van uw broeder gezien om te weton, dat
hem recht geschied is en ook u.
Van mij hebt ge echter nog niet
veel gezien, hernam Owen meer oprecht
dan hoffelijk.
Ge herinnert u natuurlijk niet,
antwoordde zij met een bitter glimlach
je, hoe vaak ik u sinds mijn komst op
Merlwood gezien heb. Ge hebt me daar
nooit gezien. Of, als ge dat deedt, dan
was het, zooals men tafels en stoelen
ziet.
üfu, dan ben ik misschien blind ge
weest, Zoo dat mijn beleediging was.
Ik heb niet. gezegd, dat het een be
leediging was, riep Agatha uit, terwijl
eij opsprong en er werkelijk zeer boos
uitzag. Waarom legt ge mij woorden in
den mond, die ik nooit gebruikt heb?
Vergeef me. Maar als het daarop
aankomt, waarom schrijft ge me dan ge
voelens toe, die ik nooit gekoesterd heb?
Wat bedoeldet ge onlangs met te bewe
ren. dat ge mij mishaagdet?
Gelukkigerwijze trurl juist op dit oo
genblik Lady Safford binnen, en dit ont
sloeg haar ran de noodzakelijkheid hem
daehte, werkt hij aan de progres
sieve etatisatie van het onderwijs,
en te gelijkertijd, onder voorwend
sel van vooruitgang, lanceerde hij
zich in het domein der pedagogische
avonturen, waar men afbreekt met
alle traditie met het verleden en
waar alles wat nieuw is voor het
beste gehouden wordt.
Het liberalisme is de aangeboren
vijand der onderwijsvrijheid. Het
wil de onweerlegbare waarde van
het vrij onderwijs, en het onwan
kelbare betrouwen dat de gezinnen
er in stellen, niet erkennen. Voor
officieele school, en die school wil
het onzijdig in alle omstandigheden,
zelfs indien enkel door kinderen van
ehristene familien wordt gevolgd.
Achter de liberale partij staat op
schoolterrein heel een verleden van
plagerijen, willekeur en dwingelan
dij. En de jongste redevoeringen
harer leiders zijn enkel het afkook
sel van die van 1897.
De katholieken, integendeel, heb
ben tenovervloede bewezen dat
zij ook in de officieele school belang
stellen, wier aantal onder hiui be
heer voordurend toenam. Zij heb
ben ook bewezen dat zij het recht
der meerderheden met den eerbied
voor de minderheden weten te ver
zoenen.
Zij alleen zullen de weegschaal
gelijk houden tusschen beide onder
wijsinrichtingen; zij zullen de of
ficieele school weten te beheeren,
controleeren en aanmoedigen; maar
met denzelfden iever zullen zij ook
het vrij onderwijs beschermen en
er toezicht over houden.
Zij zullen de wettigheid en het
nut van dit toezicht over liet vrij
onderwijs, waarvan het doel uit den
tekst van de wet zelf spreekt, immer
voor houden, en M. Woeste heeft
terecht doen uitschijnen, dat zij
zelf het beginsel ervan in de wet
ingeschreven hebben.
Ieders overtuiging eerbiedigend,
partijgangers van alle vrijheden,
zullen de katholieken ons, naar wij
durven verhopen, den minister van
wetenschappen en kunsten gevet,,
die ons op onderwijsgebied den de-
finitieven vrede schenken zal.
Do provincieraad ia Woensdag voor
middag om 10 1/4 uro, bijeengekomen
onder voorzitterschap van M. Vermast,
ouderdomsdeken.
De provincieraad telt op 90 leden
50 katholieken, 24 socialisten, 14 libera
len en 2 daensisten. Dus eene katholieke
meerderheid van 10 stemmen.
Do heer Gouverneur spreekt in het
Vlaamsch de openingsrede uit.
Hij drukt de hoop uit dat de nieuwe
raad de voetstappon der vroegere roden
to zeggen, wat zij bedoeld had; maar
aangezien Owen geen dwaas was, kon hij
voor zichzelf die vraag meer naar waar
heid beantwoorden dan zij waarschijn
lijk zou gedaan hebben. Hij bleef nog
een paar minuten met Lady Safford over
aanaeelen en effecten praten, maar dacht
ondertu8schsn aan heel andere dingen,
en toen hij weer op straat stond, lachte
hij flauwtjes; toen trok hij ziin lippon
samen en schudde eeni^e malen pein
zend hot hoofd. Zeker, hij was een rijke
partij hij zou ook zonder Merlwood
een rijke partij zijn geweest- On Aga
tha was natuurlijk bezig liuwelijks-
visehjes uit te werpen om don grooten
visch te vangen, gelijk iedere vrouw in
Elaats zou eri moest doen. Dat nam hij
aar volstrekt niet kwalijk. Maar was
haar manier van handelen niet wat al
te duidelijk? Was dat middeltje van
haar niet al te bekend en doorzichtig?
Kort daarop echter nam hij zich ern
stig onder handen over zijn ruwheid en
hardvochtigheid in zijn optreden. Het
was immers niet zeker,' dat t arme meis
je naar hem hengelde, ofschoon het wel,
of ten naastebij zeker was, dat de ver
schillende gewaarwordingen, die zij hnd
laten blijken, min of meer onoprecht
waren. Owen Haverfield was zoo vrij
van verwaandheid als een man maar zijn
kan; hij vond zichzelf volstrekt niet be
koorlijk, ook achtte hij het allerminst
waarschijnlijk dat een schoone jonge
vrouw haar zinnen op hem kon zetten
zonder eenige aanmoediging yan zijn
STjifaia til
zal volgen tot ontwikkeling en voorspoed
dor provincie.
Het vakonderwijs moet uitgebreid
worden, de openbare gezondheid ver
zorgd.
Binnen kort zal een sanatorium voor
teringlijders in do provincie opgericht
worden.
Het is noodig de elektriciteit in al de
gemeenten te verspreiden, zoo voor ver
lichting als voor do drijfkracht, wel
licht zal eene provinciale centrale moe
ten opgericht worden. Nu dat handar-.
beid zoo duur is moet ook aan den land
bouwer het middel verschaft worden,
handarbeid door mekanioke kracht te
vervangen.
De tot hiertoe bestaande eletricïteit-
centralen zijn Tïiet voldoeudo om iede
reen te bedienen.
Wij hebben een studie laten maken
welke nog niét volledig afgewerkt is.
Toch i3 te voorzien dat men zal komen
tot het houwen van eene hoogspannings
lijn om al de gemeenten te bedienen.
Do provincie en de gemeenten zou
den in de kosten tusschen komen.
Do heer Gouverneur zet omstandig
uiteen op welke wijze, gebeurlijk de
provinciale centraio op geldelijk gebied
zou moeten ingericht worden. (Toej.)
Er wordt overgegaan tot de samen
stelling der kommissiën gelast met het
onderzoek der geloofsbrieven. Al de 1de-
zingen worden goedgekeurd.
De raadsleden leggen den eed af.
Bij het afroepen van zijn naam
antwoordt, gezel Van Lancker Voorbe
houding
.la, maar zoo niet, zegt. do Voor
zitter.
Ah Van Lancker, ik zweer
(Gelach.)
Alle raadsleden hebben den eed afge
legd in het. Vlaam'sch.
Op voorstel van M. Verivilghen wordt
de zitting voor 10 minuten geschorst, om
aan do groepen toe te laten, elk twee af
gevaardigden te benoemen welke Zater
dag te Brussel met de afgevaardigden der
andere provincieraden, de kwestie zullen
bespreken van de toepassing der E. V. in
de Bestendige Deputaticn.
Na de herneming der zitting wordt
overgegaan tot' dt?—verkiezing van het
bureel.
Worden gekozen voorzitter, M. De
Riemacker, katholiekondervoorzitter,
M. Van Winckel, katholiek; schrijvers
M. Van de Wattijne, katholiek; M. Lie-
baert, liberaal en M. Hanninck, socialist.
Teeken des tijd» Alles gebeurde in
't Vlaamsch. Zoo moet het zijn in eene
door-Vlaamsche prcincic.
Do vier uittredende provinciale sena
tors van Oost-Vlaanderen zijn allen kat
holieken, namelijk MM. Clacs
Bouuaert, Ligy, baron della Faille
d' Huysse en ridder de Ghellinck d' El-
seghem.
Indien de evenredige vertegenwoordi
ging toegepast wordt, zullen de katho
lieken slechts drie provinciale senators
hebben op de vijf welke moeten gekozen
worden.
Voor den zetel toekomende nan do li
beralen, worden do namen vooruitgezet
van MM. Van Wetter, oud-senator voor
Aalst-Oudenaarde, Couilier dc Mulder,
oud-senator voor St. Nikoloas-Dender-
monde, Dr Van Cauteren, oud-volksver
kant; maar toch de meest, onwaar
schijnlijke dingen gebeuren ?ioms. In
elk geval, zoo dp onderstelling, die hera
op zijn weg naar de club gezelschap.
*.cld, dwaas en overdreven was, ze haa
het voordeel, dat men er met meer genot
aan bleef denken dan die andere, waar
voor ze in de plaats was gekomen. Ook
was hij blij, dat ze heur 'liart niet aan
Btephan verloren had. Het was niet on
mogelijk, dat er door een lastigen sa
menloop van omstandigheden iets van
dien aard was voorgevallen, maar wat er
overigens ook in Agatha's woerden e
blirkeu geveinsd was, de uitdrukking
van verachting en afkeer, die bij het
noemen van Stephar_« naam haar gelaat
overtogen had, was echt genoeg geweest
Arme Stephan! Het was te vreezen, dat
Saffordshire in 't. algemeen hem met
niet veel vriendelijker oogon zou aan
zien dan miss Campion, en hoe lang hij
in zoo'n omgeving zijn kalmte zou be
houden en zijn post zou blijven beklee-
den, was een zeer open vraag. Aldus
werden Owens overpeinzingen in een
andere richting geleid, en in dc club
ontmoette hij verschillende financieele
grootheden, wier opwekkende gesprek
ken hem spoedig ae vraagstukken van
lagere orde deden vergeten, in de over
weging van die, welke 'a werelds loop
bcheerschen.
Er vérliep eenige tijd, voor hij Aga
tha weer ontmoette, en zoo hij in dien
tusschcntijd nu en dan al aan haar
dacht, dgn geschoicl.de dit pooit zonder
tegenwoordiger voor Dendermondo, Vic
tor Carpentior, gemeenteraadslid te Gent
en M.Hallet.
Voor den zetel toekomende aan do
socialisten, M.Lefovre.
Dc Senaat, zal den 6 December aan
staande, te 11 uur 's morgens, vergade
ren in de zittingzaal der Kamer, daar er
in do Senaatzaal vergrootingswerken uit
gevoerd worden. Rond den 15 Januari
aanstaand© zullen do werken geëindigd
zijn.
De nieuwe Senaat zal samengesteld
zijn uit 73 katholieken, 28 liberalen on
52 socialisten. De katholieken hadden
42 gekozenen in do kiezingen, de libera
len 18 en de socialisten 33. De nieuwe
wet verplicht de provincieraden hunne
senators aan te duiden, bij toepassing
der evenredige vertegenwoordiging. Daar
de uitslagen der provinciekiezingen
thans gekend zijn, zullen er door do pro
vincieraden genoemd worden 21 ka
tholieken, 7 liberalen en 12 socialsiten.
Bij de kooptatie zullen moeten aange
duid worden 10 katholieken, 3 libera
len en 7 socialisten.
VNA-
M. Noujean, minister van IJzerenwe-
gon, vervangt zooals men weet, tijdelijk
M. Destrée, die als minister van Kun
sten en Wetenschappen zijn ontslag
heeft genomen en dus geen minister
meer is en niets meer te zeggen heeft
Het feit dat wij aanhalen is authen
tiek en gebeurt dagelijks.
M. Neujean komt binnen in het mi
nisterieel kabinet; hij hangt zijnen
hoed aan den kapstok, maar zijn pale
tot houdt hij aan, want het is de moeite
niet waard er zich van te ontdoen, daar
hij maar een half uurke kan wijden aan
kunsten en wetenschappen.
Hij begeeft zich naar de schrijftafel
en neemt plaats op den ministerieel en
zetel.
Hij doet zich do dossiers brengen en
hij begint een vluchtig onderzoek, heb
bende aan zijne rechterzijde M. Destrée
en links M. Dupierreux, oud-kabine{s-
hoofd van den gewezen minister Destrée.
't Zijn die twee socialisten die aan
M. Neujean zeggen wat hij doen moet cn
hij, do gedwee liberaal teekent al wat
men hem voorlegt.
Mnn zal zeggen, dat is ongelooflijk 1
maar 't is echt.
De minister on zijn kabinetshoofd, die
strikt genomen, geenen voet meer mo
gen zei ten in het ministerie, spelen or
dus nog altijd, alhoewel ontslaggevers,
heer, meester en baas!... 't Is schandalig!
Alle treffelijke menschen roepen met
ons Emit! daar hebt gij niets meer te
zien
Maar de comble van de klucht is dat
M. Destrée aan M. Neujean een besluit
heeft doen teekencn, waarbij M. Dupier
reux eene vergoeding wordt toegekend
van 5,725 frank !I
Allo I 't gaat goed, dat heet men spar
ren
M. Millerand, President der Fransche
Republiek, heeft de kwijtschelding ver
leend aan al de personen die veroordeeld
werden voor feiten van aanslag op de
vrijheid van den arbeid, tijdens de werk-
een lach, die gedeeltelijk tot hemzelf ge
richt was en gedeeltelijk 'n bijdrage was
voor den eigenaardigen humor van hot
bleven in 't algemeen. Dat deze of die
vrouw ter wille van zijn rijkdommen
gaarne met hem zou trouwen, was be
grijpelijk, maar dat eenige vrouw een
verlangen zou koesteren, een-koel- en
kaalhoofdigen bankier te trouwen, ter
wille van zijne mooie oogen, zou bepaald
grappig kunnen heeten. Maar hii was
tegen der gelijke aanvallen voldoende ge
vrijwaard. Zeker, den een of anderen
dag zou hij een vrouw moeten nemen,
maar tot nu toe nog niet, voor zoover hij
zichzelf kende, en dan bepaald nooit een
vrouw als Agatha Campion. Ilaar
schoonheid mocht zijn zinnen streelen,
de houding, die zij verkozen had tegen-
ovor hem aan te nemen, mocht zijn
nieuwsgierigheid prikkelen, maar zij
zou er nooit in slagen dat gelijkmoedige,
handelbare orgaan, dat zijn hart heette,
te troffen.
Vrouwen van haar slag, kalm aan de
oppervlakte, maar onstuimig daar bene
den, zijn weinig geschikt voor huiselijk
heid, en hoezeer mon haar ook moge De-
wonderen, men zal. tenzij men oen ezel
van het eerste water is, er nooit toe over
gaan in ernst op haar verliefd te wor
den
Het was in dezen opgewekten, vcr-
li-ouwTjolUn iremnedstoestand, dat Owen
v een rmrmddag voor miss
ampiou döu tiosd afnam, toen hij haar
nabij R au vlagU te inid<ieo v*tn een Jcrans
staking in de textielnijverheid van Roe»
baais-Toerkonje. Ook de andere veroor
deelden, voor vernieling van werktuigon,
enz., voor ophitsing, hebben genade be
komen.
M. Millerand heeft, willen bewijzen
dat er, nu het geschil bijgelegd is cn de
nijverheid op weg is nuar den bloei, er
geene spoor van haat meer mag achter-
blij ven. 't Is te hopen dat zij die van d«
Presidentieele goedheid genieten, waar
onder er zijn die 2 en 3 jaar gevang op-
geloopen hadden, het ook zullon begrij
pen.
DE TOESTAND WOENSDAGMOR-
GEND
De Union Civique heefUhet- tramver
keer kunnen uitbreiden en ook organi-
seeren. Er treden than3 op alle lijnen
toezichtors op. Do tramrijtuigen vertrek
ken op vastgestelde uren. De vrijwilli
gers doen gedurende vaste uren dienst.
Iïet zijn thans niet enkel hooge3chool-
studenten, doch ook mannen uit den ge
goeden stand en werklieden die als watt
man en trsmontvanger optreden
De Union Civiquo heeft eerder het
Parijscho stelsel ingevoerd. Aan de
hoofdstandplaatson worden aan de rei
zigers biljetten met volgnummer uit.go
deeld. Enkel de nummers die geroepen
worden mogen hot tramrijtuig bestijgen.
De lijnen worden steeds door politi*
en gendarmen bewaakt.
ZOR GWEKKENDE TOESTAND
Do nota waarin het bestuur van de
tram maatschappij de stakers sommeert
om hunnen dienst te hernomen, zoo zij
met willen door ander personeel vervan
gen worden, heeft de gemoederen opge
hitst. Men meent dat zoo de bedreiging
ten uitvoer wordt gebracht, zulks Aan
leiding zou kunnen zijn tot wanorde*
lijkheden van wege de stakers.
Sommige spreken reeds van een
soort van fascisme, welke in Italië don
burgeroorlog heeft doen loskomen.
Wij hopen steeds dat het geschil zot
kunnen bijgelegd worden.
DE STAKERS ZULLEN BERAAD-
SLAGEN
Heden zullen de stakers den toestand
bespreken naar aanleiding van de beslis
sing door den ministerraad getroffen en
van den oproep van de tram maatschap
pij tot de agenten om het werk te herne
men.
Eerst. Vrijdag morgen zal geweten
zijn in hoeverre de stakers terug aan het
werk gegaan zijn.
EEN ONTSLAG
M. Bauwens, algemeen schrijver van
het Nationaal Syndikaat van Spoorweg
personeel en beheerder can het Achb
uren-huis te*Brussel, heeft ontslag geno
men. Hij wordt vervangen door M. Da
Bruyn, van Denderleeuw.
Wat schuilt er achter dit ontslag 1
Zou zulks verband houden met do sta
king op de tram
VOOR DEN RECHTER
Een zekere Broux, bediende van di
tramwegmaatschappij Les Economi»
ques werd onlangs aangehouden we
gens aanslag gepleegd op de tramlijn
aan de Eondrachtlaan. Gisteren word hij
door den heer Scheyven, eenigen rech
ter gedaagd. Hij legde bekentenissen af.
van andere dames, die samen een polo
wedstrijd bijwoonden, opmerkte, öwen
stelde geen belang in het polospel en
slechts zeer weinig in Rauelagh en def
tige dames; maar eenige vrienden had
den hcrti een plaats in hun auto aange»
boden om samen naar het sportterrein
to rijden, en nu sprak hii hoffelijk bij
zich zeiven, dat de aanblik van miss
Campion, in het zwart, met wit afgezet-
met een veezen boa om den hals en een
haar bijzonder goed staanden hood al de.
hitte cn de stof van don tocht goed
maakte. Hij zei dit bijna overluid, zoo
zeer was hij onder den indruk van haar
stralende schoonheid, die al de haar ver
gezellende dames doodgewoon deed voor
komen, maar haar effen buiging en on
middellijk weer afgewend hoofa maak
ten, dat hij zich tot de onschuldige op-
morking bepaalde
Wat een bekoorlijke japon 1
Het scheen werkelijk, dat. hij geen
opmerking kon maken, die bij deze erg-
denkende jonge "vrouw voor onschuldig
kon doorgaan; zij staarde hem een oo
genblik aan, alsof hij zich aan de eon of.
andere ongeoorloofde vrijpostigheid had
schuldig gemaakt en gaf toen op zachteu
ontstemden toon ten antwoord Ik heb
ze van Lady Safford gekregen. Zij houdt
er niet van, dat ik schamel gekleed ga,
wanneer ik met haar uit ben- daarom
moefik nu en dan wel geschenken aan-
nomen of Ui ui* blijven.
Ci Vorrolgt.Jj
