27
Donderdag
April 1922
i. OMT0M IE wiart
m 'T WOGR0
Se loensa der IJzernijverheid
M. Woeste m de Oaitscfce
inval m Belgis
LandboHwbelaiigm
Ministerie Landsverdediging
Vlaasasefoe Heagaseheel
Oiidintaüisjssfisfsengü
Iü Sset Fori van Waeüeist
De Oosiferastie ie Genaa
Kerkstraat, 9 en 23,- Aalst.— Tel.
XXVIII* JAARGANG NUMMER 95
114— DAGBLAD 8 CENTIEMEN —WEKELIJKS 0.59 Uitgever: J. Van Ndffel-Db Qendï
H. Anasf.asus
I Zon op 4,39 onder 6,57
Voll Maan den 10
bliciteit buiten het Arrondissement Aalst, zich te wenden tot het Agentschap HAVAS.Adolf Mailaan,13, te Brussel8. Place de la Bourse, Parijs en 6, Bream's Buildings Londres E.G. 4
M. Carton de Wiart, Kamerlid
en oud-niiqister-voorzitter, leidde
verleden week te Brussel de konfe-
rentien van den Sint-Kapristan in,
met eene voordracht over de taal
kwestie, welk^feegde spreker, men
niet op zijde kan stellen.
Er zijn 3,220,002 Belgen die niet
anders spreken dan Vlaamseh;
2,833,324 Belgen die niets anders
kennen dan Franseh, en 871,283
Belgen die Vlaamseh en Franseh
spreken. Er zijn dan nog eenige
duizenden Belgen die enkel Duitsch
spreken, bijvoorbeeld in de nieuw
aangehechte distrikten van Eupen
en Malmedy, of die Franseh en
Duitsch ofwel Vlaamseh en Duitsch
spreken, doch het aantal komt hier
j'et in aanmerking.
De 871,283 Belgen die Vlaamseh
en Franseh spreken, zijn om zoo te
zeggen allen geboren Vlamingen;
het getal der Walen die ook
Vlaamseh spreken is uiterst klein
maar er zijn er toch!
Zoodat we mogen zeggen dat
ruim 4 millioen Belgen Vlamingen
zijn, tegen ruim 3 millioen Walen.
Spreker stelde de vraag of de
meertaligheid een gevaar uitmaakt.
En hij antwoordde vlakaf Neen,
zij bestaat immers in Frankrijk,
Zwitserland, Engeland, Spanje en
meest van al in de Vereenigde Sta
ten.
Het is sedert den oorlog, dat de
taalkwestie scherper dan ooit ge
steld is. Hoe kan ze opgelost wor
den?
Zooals M. Rogier het voorstelde,
die alle Vlamingen Franseh wilde
doen leeren?
Neen, dat gaat niet! De menseh
is onweerstaanbaar gehecht aan de
taal welke hij op den schoot zijner
moeder leerde spreken.
De tweetaligheid, zegt spreker,
is wenschelijk, maar niet verwezen
lijken, ingezien de moeilijkheid
voor dé Walen Vlaamseh te leeren.
(Het is even onmogelijk, dat alle
"V lamingen Franseh leeren, niet
omdat ze niet willen of het niet be-
geeren, maar wegens stoffelijke
hinderpalen. Wie de Vlaamsche
buitengemeenten kent, voelt en be
grijpt dat. Ook omdat de groote
meerderheid der Vlaamsche buiten
bevolking de behoefte niet voelt
Fransch te kennen. De Vlamingen
die het noodig achten het Franseh
te kennen, leeren die taal; daarom
zijn er ongeveer een millioen Vla
mingen die Franseh leeren en drie
millioen, die er geen leeren.)
Spreker leest een uitt.eksel van
een manifest, in hetwelk voorao.ii-
Staande Flaminganten, zooals Van
Cauwelaert, verklaren het Franseh
niet uit Vlaanderen te willen ver
bannen. Het is ten onrechte dat men
hun dat verwijt toestuurt.
Twee groote princiepen moeten
degenen bezielen welke alle misver-
stanu willen uit den weg ruimen
het recht en den eerbied voor ieder
een.
Wat het hooger onderwij s betreft
de Vlamingen hebben recht op eene
hoogeschool en daar er twee Staats-
hoogescholen bestaan, zou het heel
logiek zijn dat het Franseh in de
eene en het Vlaamseh in de andere
de voertaal zij.
Spreker is tegen Vlaamsche en
Waalsehe regimenten, maar de
V laamsche soldaten hebben het
recht te vragen in hunne moedertaal
gedrild te worden.
Hij zegt ook dat de officieren de
twee landstalen zonden moeten ken
nen.
Ziedaar, hoe M. Carton de Wiart
erover denkt, die Kamerlid is voor
Brussel en voorzeker niet kan door
gaan voor een Vlaamschgezinde.
Dat men aandachtig zijne uiteen
zetting aanhoord heeft, is een be
wijs dat er in de hoogere kringen
der hoofdstad veel belangstelling
gekomen is in het talen-vraagstuk.
M. Moyersoen,minister van Nijverheid
en Arbeid, heeft Dinsdag in bijzijn van
M. Masson, die M. Theunis verving, de
afgevaardigden ontvangen der bazen van
de ijzernijverheid en van den mekaniek-
bouw. Dezen houden hun voorstellen
staande, 't zij vermindering vanaf
Mei, van 7 1/2 t. h. voor de maneuver*
en 10 t. h. voor de geschoolde arbeiders,
zonder dat deze laatste vermindering
meer dan 2 fr. per dag mag zijn. Voor-
eei-st hadden zij besloten de nieuwe looris-
regeling slechts toe te passen in Mei en
Juni, doch op vraag van M. Masson, wil
den zij ze ook in voege laten binst de
maand Juli, wat ook: het index-number
weze. De afgevaardigden der bazen heb
ben hun besluit schriftelijk overhandigd
aan M. Moyersoen, die het zal meedeelen
aan de afgevaardigden der werklieden.
De minister heeft verklaard te hopen
een terrein van overeenkomst te zullen
vindenhet is noodig dat het duur leven
vermindere en indien iedereen wilde, zou
zulks mogelijk wezen...
M. Van den Heuvel, Staatsminister,
heeft in het. blad Le Correspondant
eene meesterlijke studij> iaten verschij
nen over het leven en de katholieke par
lementaire werking van M. Woeste.
Op het einde dezer studie geeft M.Van
den Heuvel getuigenis van den minis
terraad, gehouden in den nacht van 2
Oogst 1914 en deze getuigenis werpt alle
legenden omver, welke ten laste van M.
Woeste verspreid werden.
Wij laten hier M. Van den Heuvel aan
't woord
Wanneer 's avonds van 2 Oogst 1914
het gouvernement het Duitsch ultima
tum ontving, riep do Koning inderhaast
de ministers, de Staatsministers en een
aantal hoogere legeroverheden bijeen.
In eene korte beraadslaging werd de
toestand uiteengezet. M. Woeste deed
opmerken, dat ondanks onze zwakheid
tegenover den Duitschen kolos, liet toch
noodzakelijk was hem den weg te ver
sperren. Met algemeene stemmen werd
dan ook besloten een krachtdadig ant
woord te geven op het ultimatum en zich
onverwijld voor te bereiden tot een krach-
tigen tegenstand.
Tij dons de bezetting, op 1 September
1914, kwam M. Woeste naar Antwerpen,
om aan het gouvernement belangrijke
inlichtingen te verschaffen. Hij had na
melijk vernomen dat de Duitsche bevel
hebber te Brussel een nieuw legerkorps
en zware artillerie verwachtte om eene
belegering in rogel van de vesting van
Antwerpen te beginnen. Tevens wenschte
hij ook te weten, welke gedragslijn men
zou moeten aannemen in geval het gou
vernement zich genoodzaakt 'zag, naar
den vreemde uit te wijken.
VOOR DE ROOKERS
Goede tabak moet licht zijn, een goed
aroma hebben, en gemakkelijk branden;
dat zijn drie onmisbare hoedanigheden
die men bekomt als men op verstandige
wijze bij deze teelt te werk gaat.. Jammer
dat tal van landbouwers nog altoos voor
het groot gewicht werkendan bekomen
ze veel kilogr. voorzeker, maar ten koste
van de hoedanigheid, en zij vergeten dat
goede produkten gewaardeerd en dus ook
duurder betaald worden.
Deze slechte uitslagen bekomen zij
door het aanwenden van verschen stal
mest en beir, en nochtans deze laatste vet
te houdt veel chloor in die allernadee-
ligst werkt op de hoedanigheid van den
tabak; trouwens hij brengt dikke blade
ren voort waarvan het brandvermogen
altoos gering is. Door een oordeelkundi
ge en verstandige bemesting toe te pas
sen, kan men zachten en lichten tabak
winnen die gemakkelijk brandt, en daa
renboven aangenaam riekt.
Wij raden dus aan voor den winter
2o,000 tot 30,000j kg. stalmest per hec
tare onder te ploegen, en voor het plan
ten deze bemesting te volledigen door
150 tot 250 kg. zwavelzure ammoniak
400 tot 500 kg. superfosfaat;
200 tot 250 kg. zwavelzure potasch.
Men zal deze mestsoffen zorgvuldig
vermengen en duchtig met de eg inwer
ken.
Aanaarden, ophakken en wegnemen
dor scheuten die in de oksels der blade
ren ïvtkomen cn ontwikkelen, zijn be
werkingen die niet mogen verwaarloosd
worden. D1XI.
MEDEDEELING AAN DE PER*! BE
TREFFENDE DE VENTERS IN
HET KAMP VAN BEVERLOO
De d.d. heer Burgemeester van Leo-
poldsburg deed in den Soil* van 12
dezer, een nota van zijn gemeenteraad
verschijnen, waarin beweerd werd dat
de koopwaren, welke langs de wegen
aan de militairen verkocht werden, niet-
van slechte hoedanigheid zijn; liet zijn
juist dezelfde als deze welke verkocht
worden in de mess en in de kantienen
daar zij door dezelfde leveranciers ver
schaft worden. De Minister zou ver
klaard hebben dat deze waren van slechte
hoedanigheid zijn.
Laat ons eerst en vooral zeggen, dat
aan sommige eigenlijk gezegde eetwaren
over het-algemeen niet af te keuren valt
brood, chocolade, vruchten, enz., alhoe
wel deze waren, welke uren lang over de
groofe baan in het stof en de vliegen ver
voerd worden, niet altijd zeer frisch kun
nen zijn.
Doch het ware gevaar, en dit is zeer
ernstig, ligt hierin dat gewetenslooze ven
ters er zekere verfrisscliingen verkoopen,
zooals ijsroom, coco, soda, wier vervaar
diging te wenschen overlaat.
In de militaire kantienen worden al
de eetwaren gecontroleerd en, in geval
er onzekerheid bestaat, neemt het leger
alle maatregelen om de gezondheid on
zer soldaten te vrijwaren.
Wat de dranken en eetwaren betreft,
welke langs de baan verkocht worden,
moet het toezicht, van het leger zich bcpa^
len bij het ontleden en het vaststellen der
besmetting, «onder het recht te hebben
den verkoop te verbieden.
Het kan enkel verwittigen dat zij on
ze troepen in gevaar brengen en de ge-
/neenteraad alleen kan de noodige maat
regelen nemen.
Ziehier eenigo feiten, welke zullen be
wijzen dat eene krachtdadige tusschen-
komst noodig is
In Juni 1920, toen in het kamp van
Beverloo darmontsteking woedde, on te
leedde de geneeskundige dienst het wa
ter van het kamp en kwam tot het be
sluit dat dit de oorzaak niet was van de
heerschende besmettelijke ziekte.
Daarentegen werd bevonden dat er op
6 stalen ijsroom, dat op den Hechtel-
schen steenweg aan de militairen ver
kocht werd, twee waren die verschillende
soorten bacillen bevatten, welke darm
ziekten kunnen veroorzaken.
,.Pe ondervraging der zieken, die op
dien datum in het hospitaal voor darm
ontsteking verzorgd werden, deed blij
ken dat er op 52 mannen, die ter verzor
ging opgenomen waren, 47 ijsroom ge
geten hadden in de laatste dagen voor zij
naar het hospitaal gezonden werden.
Op de hoogte gebracht van den toe
stand, vaardigde de toenmalige burge
meester, op de tusschenkomst van deii
bestendigen bevelhebber van het kamp,
een besluit uit, waarbij den verkoop dezer
waren verboden werd. Ongelukkiglijk
werd de handelwijze van den burgemces-
'01> goedgekeurd door den gemeente
raad, die s anderendaags het verbod bief.
loen in 1921 opnieuw darmontste
king woedde, werd het water, dat door
de troepen verbruikt wordt, nogmaals
ontleed. Het werd goed bevonden.
Daarentegen was men opnieuw o-e-
dwongen de schuld te leggen op het ijs-
room o maal op 8 vond men er microben
der darmontsteking in, en in 7 stalen
stelde men de aanwezigheid vast van ver-
rottingsbacillen.
Een ontleding van soda gaf 915 kolo
men van verschillende microben en ba
cillen, namelijk ingewandsbacillen
verrottingsbacillen.
Deze feiten bewijzen dat de toege
vendheid van bot gemeentebestuur de
'ezondheid der soldalen
brengt.
gevaar
Do commissie, gelast met bet onder-
zoek der vlaamsche Hoogeschool, verga
derde Dinsdag, te half twee, onder voor
zitterschap van M. Tibbaut,
MM. Fischer en Delvigne waren af
wezig.
Waren tegenwoordig MM. Tibbaut,
Bertrand, Helloputte, Poullet, Hymans
1 irmez,*J3eyman, Ramaeckers, Bouche-
ry en dc Liedekerke. Laatstgenoemde, te
laat aangekomen zijnde, heeft aan de
eerste stemmingen geen deel kunnen ne
men.
Het ontwerp tot stichting der Vlaam
sche Hoogeschool te Antwerpen werd
verworpen met 6 stemmen tegen 2 eu 1
onthouding.
Stemden voor MAT. Hymans cn Ber
trand. M. Pirraez onthield zich. De Fla
minganten stemden tegen.
M. Ilymans stelde toet? een amende
ment voor, namelijk Antwerpen te
vervangen door Gent
Dit amendement \yerd eveneens ver-J feetaleii zal aan zijne öebuideiseïier
worpen met 6 stemmen tegen 3 (MM.
Hymans, Pirmez en Bertrand.
Dan nam M. Hymans het ontwerp
Destrée over. De stemming leverde den
zelfden uitslag op, behalve de onthou
ding van M. de Liedekerke.
De commissie zal Donderdag opnieuw
vergaderen. Men hoopt tegen dien tijd
eene overgangsformuul te hebben ge
vonden.
M. Meysmans, steller A an het bespro
ken ontwerp, was niet aanwezig, hoewel
hij daartoe liet recht had, ten raadgeven-
den titel.
Wijzen wij er tevens op dat het voor
stel Meysmans niet in vooraf gaandel ij ke
zittingen der afdeelingen onderzocht is
geweest, zooals de voorsellen Meclielynck
en Van Cauwelaert, maar. dat zij, in com
missie verworpen, op de dagorde der Ka
merzitting was.
Het Staatsblad van 23 April kondigt
de wet af tot wijziging van verscheidene
bepalingen der weiten op de ouderdoms
pensioenen. Deze wet werd den 15 Maart
door de Kamer en den 5 April laatsledcn
door de Senaat gestemd.
Onr die aan'moedigingspremien te
kunnen bekomen moet men
1. Belg zijn en zijn verblijfplaats.
Kunnen echter ook die premien beko
men in Belgie verblijvende vreemdelin
gen die hooien tot een Staat, welke der
gelijke voordeelen aan de Belgen ver
leent
2. Volle 1G jaar oud zijn, tenzij de
aansluiting werd bewerkt door erkende
mutualiteitsvereenigingen
3. Houder zijn van een boekje der Al
gemeene Lijfrentkasse;
4. Op dit boekje stortingen hebben ge
daan in den loop van het bcgrooiings-
jaar.
De regeering verleent aan elke erken
de mutualiteitsvereeniging, die aanslui
ting barer léden bij dc Algemeene Lijf-
rentkas ten doel heeft, een j aarlij ksche
toelage van 2 fr. voor ieder boekje, waar
op in den loop van het jaar minstens
3 fr. werd gestort, buiten de toelagen van
de openbare besturen cn mits beheer en
boekhouding der verecniging onberispe
lijk werden gehouden.
ONTDEKKING VAN MENSCHE-
LIJKE OVERBLIJFSELEN EN
GRANAATCIIERVEN
Zooals we onlongs nog hebben gemeld
schiet het opruimingswerk goed op. Het
twéede lokaal van den linkervleugel van
de overdekte gang is bijna gansch ont
ruimd mn heeft er kisten van granaat-
doppen in gevonden, maar geen enkel
lijk. De arbeiders zijn ook in het derde
lokaal van dezen vleugel kunnen dringen
daar de scheidingsmuur der twee schuil
plaatsen opgeblazen werd bij de ont
ploffing.
Dit derde lokaal ligt vol materiaal;
men heeft er geladen Vuurpijlen in ont
dekt, wat laat veronderstellen, dat daal
de projektielen werden geladen.
Men vermoed, met reden, dat op die
plaats lijken onder het puin begraven
liggen.
Het opruimingswerk wordt langs twee
zijden van de overdekte gang voortgezet.
Men heeft de eerste scherven van de
noodlottige granaat ontdekt die op 29
September 1914, zoo'n groote schade
veroorzaakte en het garnizoen ontmoe
digde. Er werden namelijk 150 man
schappen gedood.
De werken zullen voortgezet worden
bij tusachenpoozen. Wanneer men do
bovenste lagen zal weggeruimd hebben,
zullen de harde lagen moeten opgeblazen
worden.
DE EISCHEN DER RUSSEN
Genua, 24 A pril. De commissie van
zeven deskundigen voor de Russische za
ken, waarbij zich de Russische afgevaar
digden gevoegd hadden, vergaderde he
den morgen.
In 't begin der zitting werd kennis
genomen van een geschreven dökumcnt,
op de tafel der commissie neergelegd door
M. Rakowsky.
Dit dokiunent kan als volgt in 't kort
samengevat worden
Verondersteld dat de mogendheden
staatskreclieten toestaan aan Kusiand's
nood, verondersteld dat dr,- it'de mogend
heden er in toestemmen de regeering der
Sovjets de jure te erkennen, vraagt
de afvaardiging der Sovjets
1. I)c volledige afschaf ring der oor
logsschulden.
2. Een moratorium in den loop waar-
n Sovjet Rusland geen enkel intrest.
3. Vöor wat de eigendommen betreft,
blijft de Sovjet-afvaardiging de terug
gave weigeren. Hoogstens is de moge*
lijkheid voorzien van een vergoeding on
der den vorm van concessies in Rusland.
Gezien dit dokument en deze eischen
heeft den voorzitter, sir Worthinthon
Evans, verklaard dat de Sovjetvertcgen
woordigers de zaal mochten verlaten en
dat de geallieerde deskundigen de kwes
tie aan hunne regeeringen zouden onder
leggen.-
De voltallige zitting der deskundigen
werd verdaagd.
Morgen zulten de geallieerde deskun
digen zonder de tegenwoordigheid der
Russen vergaderen om over te gaan tot
liet proces-verbaal van dc huidige zitting.
Betrekkelijk het geschreven antavoord
door de Russen Maandag in het comiteit
der zeven deskundigen gebracht, zegt de
bijzondere briefwisselaar van Belga dat
de tegenvoorstellen der Russen njet be
sproken werden.
Edoch, twee uren lang werden de Rus*
sische afgevaardigden ondervraagd ten
einde nadere bijzonderheden en aandui
dingen te verkrijgen over de juiste
draagwijdte van hun antwoord. Deze on
dervraging was de3 te moeilijker, daar
Rakowsky en Krassin, de meest bekwa
me hoofden van het college der Russische
deskundigen, zich bepaald de minderen
toonden, voor wat technische kennissen
betreft, van de deskundigen der mogeud<
heden.
RUSLAND MOET NIEUWE VOOR-*
STELLEN DOEN
Genua, 25 April. Na afloop der ver
gadering van de zeven deskundigen, gis
teren avond, liet de Russische afvaardi
ging weten dat zij nieuwe voorstellen zou
doen.
Deze zijn, heden, te 12 uur, nog niet
toegekomen.
DE NIEUWE CRISIS
Genua, 25 April. Een nieuwe crisis
in de werkzaamheden der conferentie
werd veroorzaakt, door de onverzoen
baarheid, welke de Russische afgevaar
digden gisteren aan den dag legden in
het komifceit der deskundigen; deze on
verzoenlijkheid is des te minder te be
grijpen na den toegevenden brief van M.
Tchitcherin aan M. Lloyd George en na
het intrekken van hun financieel memo
randum.
Dit nieuwe incident heeft echter geen;
verwondering meer verwekt te Genua,
men begint do diplomatische methode
der sovjets te kennen en zitfh te geweny
nen met hare tegenstrijdigheden.
GEEN ONMIDDELLIJKE ERKEN-»
NING VAN DE SOVJETS
M. Benes heeft te Genua aan een cor
respondent van de «Bohemia» verklaard
dat er geen spraak kan zijn van een on
middellijke "erken ningsrechten van de
Sovjets, aangezien ook de onzijdigen er.
tegen zijn.
EEN ONDERHOUD MET
M. THEUNIS T
Parijs, 25 April. Voor zijn terug--;
keer naar Brussel, had de bijzondere cor-i
respondent van de Temps een on-»
derhoud met M. Theunis.
Gezien het belang der vraagstukken*
zei M. Theunis, moet het niemand ver*
wonderen dat deze conferentie aansleept*
Deze vraagstukken konden niet op eei$
dag geregeld worden.
Over het Duitsch-Russisch verdrag zei
hij het volgende
Het is zeker dat deze valsche maneu*
ver een zeer ongunstigen invloed heeft|
gehad. Zij was een oorzaak van tijdver-»
Hes, en heeft de atmosfeer vertroebeld.;
Hot was op zijn zachtst een onhandig
heid, die wel slechter liad kunnen uit-»
draaien. In de openingsrede had M.Facta,
gezegd dat men elkaar te Genua op eco-»
nomisch terrein zou ontmoeten, waar
noch overwinnaars noch overwonnenen
zijn. Dank zij het verdrag van Rapallof-
heeft Duitschland het Ententeblok ver
sterkt, en zich zelf uit de belangrijkst^
besprekingen uitgesloten.
Is hot waar dat Lloyd George ver-»
volgen was bi j het vernement van he£
Duitsch-Russisch verdrag?
M. Lloyd George heeft zicli zolf hef
iniitafcief genomen van een vrij heftige!
nota aan de Duitschers, en zijn veront-»
waardiging is heel natuurlijk, als metf
weet, dat de Engelschcn zich boos ma-
kou om alles wat niet farplay is. Gij weet
welk belang Lloyd George aan de confer
rent ie hecht, en het is zeker dat dit ver
drag alles kon in de war sturen. Het is
mzimrig te beweren dat hij voorkennis
had van dit verdrag.
Eindelijk, aangaande de betrokkingeïf
onder dc geallieerden, zei hij
Deze betrekkingen zijn uitstekend.;
Wij waardeeren de vastte: aden houding
van M. Bart hou in moeilijke vraagstuk
ken als liet Puilsch-Riwrisch verdrag er£
het Russiu i) memorandum. Ten andere
olte 'n ri j die t' r plaats geweest zijn, kun-,
ucn zich rokensehap geven van de raoejs
'ijkhedon diq zich vopidoen.
