1 Enselsch Vorstenpaar in Belgie
11
Donderdag
Mei 1922
Isa Mteaariig® Isirlehiing
Ees Proces mei 700 Juryleden
Md Vafeas» m ds SadsSs
ïgrtad v@it Sasicssvsarkssadb
VeüBedsshappen voor
De Aanslagen in Duitsshland
De Bezuiniging in Frankrijk
VOLKSSTEM
XXVIII» JAARGANG NUMMER 104
Kerkstraat, 9 en 22, Aai,ST.— Tel. 114 X>■A-Ca-BS-j.igLlD 8 CENTIEMEN WEKELIJKS 6.10 Uitgever: J. Vak Ncstoh-Db Qsiro*
zich te wenden tot het Agentschap Havas,Adolf Maxlaan,13, te Broasel8. Place de la Bourse, Parijs en 6, Bream's Building-s Londres E.G. t
H. .jjcnciscus
Zon op 4,16 onder 7,17
Laatste Kwart. deD 18
bliciteit buiten het Arrondissement Aalst,
'T WERK DER BELGISCHE
UITWIJKELINGEN NAAR
FRANKRIJK
Sedert 1820, en meer bepaaldelijk
sinds het verval der weverijen-nij
verheid ten huize, die in talrijke ge
zinnen de welvaart bracht, werd ons
land beroofd van de vruchten eener
winstgevende economische bedrij
vigheid die eeuwen lang onzen na-
tionalen rijkdom waarborgden.
Geleidelj ik daarmee ontwikkelt
zich een gestadige uitwijking van
Belgische werkkrachten naar het
noorden van Frankrijk. Vooral de
dichtbevolkte Vlaanderen, vroeger
het centrum der lakennijverheid, le
veren voortaan jaarlijks een groote
schare arbeiders die elders hun kost
winning gaan zoeken en aangetrok
ken worden door de lioogere loonen
van de Fransclie Iandhouwuitba-
ting.
Daarbij kwant de toenemende
ontvolking van den Franschen bui
ten door den trek naar de grootste
den en de nijverheidscentrums aan
vele onzer landbouwers de gelegen
heid geven ginds een pachthoeve te
betrekken, zoodat met de tijdelijke
uitwijkelingen ook de bestendige
tot een vrij aanzienlijk getal aan
groeiden.
Er ontstonden zoo iets lijk Belgi
sche landbouwkoloniën in Frank
rijk, en de tijd brak aan dat er aan
maatschappelijk werk ten bate dier
uitwijkende Belgen moest gedacht
worden.
Bij een onderzoek voor 20 jaar
door den Belgischen Volksbond in
gericht, werd er door het verslag
van den heer Eylenbosch kennis ge
nomen met den toestand dier werk
lieden, en het werd bevonden dat
menigvuldige noodwendigheden hij
hen herkomen zoowel op stoffelijk
als op zedelijk en godsdienstig ge
bied.
Dat was de oorsprong van het
oprichten der gekende Fransch-
mansgilden in de Vaanderen en de
stichting van een beschermcomiteit
onder de leiding van den bisschop
van Gent. Het doel was door de
vereeniging de gelegenheid te krij
gen om met de uitwijkelingen in
aanraking te komen, tot hen te kun
nen spreken, hun hulp te bezorgen
door het veralgemeenen van de
werkcontracten, en hen zedelijk te
steunen vooral wanneer ziekte of te
genslag hen ginds maar al te dik
wijls aan een droevig lot overlieten,
Die seizoen-emigratie omvatte
jaarlijks een veertig duizend Vla
mingen, meestal landbouwwerldie-
den. Maar na het einde van den oor
log heeft die uitwijking naar
Frankrijk een ongemeene uitbrei
ding genomen. Uit alle gewesten
van ons land vertrokken er duizen
den, zoodat er ruim twee honderd
duizend Belgen in Frankrijk aan 't
,werk waren. Wel is dit getal het
volgend jaar met de helft vermin
derd, doch men zal bekennen dat het
nog zeer groot is en voldoende om
niet echt vaderlandsche bezieling
geene opofferingen te ontzien om
hen zedelijk en godsdienstig ter
hulp te komen.
De reden van dien buitengewo-
nen aangroei der uitwi j^inge is vol
doende gekend. Eenieder weet hoe
het Fransche Noorden op eenC diep
te en eene breedte van uren ver door
de oorlogsgebeurtenissen geteisterd
werd. Al die puinen en verwoestin
gen moesten dringend opgeruimd
en hersteld worden, en wat al werk
krachten worden daarvoor niet ver-
eischt?
Ook toen de Fransche regeering
een oproep deed om werkvolk tot
het herstel, trokken de Belgen, hier
door werkeloosheid bedreigd, in
groote gelederen de grens over om
ginder ais aardwerkers of ambachts
lieden, smeden, metsers, timmerlie
den, liooger lo.onen te gaan verdie
nen. Thans is het grof werk gedaan
en de bezigheid van den aardewer
ker is ten einde, zoodat het getal
Belgische werklieden in de verwoes
te gewesten van Frankrijk wel af
neemt; maar de vraag en de nood
naar stielmannen zal nog jaren aan
houden en zal nog langen tijd Bel
gische werklieden opeisehen.
Ten aanzien van die uitbreiding
werd er in 1920 het Werk der Bel
gische uitwijkelingen naar Frank
rijk gesticht door Z. Em. Kardi
naal Mercier en HH. HH. de Bis
schoppen van Belgie, Het doel van
deze merkwaardige inrichting is
stoffelijke en zedelijke hulp te be
zorgen aan die zeer talrijke Belgi
sche uitwijkelingen die op het oude
Fransche front arbeiden.
Aan dien dienst zijn een tiental
aalmoezeniers vastgehecht, en ver
deden onderling de zware taak om
trent vaste posten van uitwijking
De post van Amiens in de Sorn-
me, die van Arras met een Belgische
school, waar een honderdtal kinde
ren een degelijke opleiding ont
vangen, met een Fluis der Belgen,
een kapel, een volksspijshuis, een
werkmanskring. Verder de posten
van Douai, van Laon, van Reims,
van Compiègne, van St-Quentin.
Wie begrijpt niet van welk nut
zulke inrichting is voor die uitwij
kelingen? Onder zulke leiding toch
blijven zij in voeling met hun va
derland, dan waimeer zulk verblijf
in een vreemd midden hun snel de
eigen zeden en gewoonten van hun
land zou ontstelen.
Men maakt zich in Belgie moei
lijk een juist gedacht van de vreug
de, het geluk en den vrede welke het
bezoek van den Belgischen priester
aan onze arme bannelingen mede
brengt.
Zoo spreekt het verslag, en we
mogen er aan toe voegen, dat wij
nog meer de offervaardigheid van
dit zendelingswerk bewonderen.
Mogen we hier bijzeggen, dat E.
H. Seyssens, algemeene Bestuurder
van het werk te Amiens, 13, rue de
Saint-Geoffroy woont, en zijn adres
voor Belgie is Wellinckstraat, 24,
Gent.
Aan de liefdadigheid warm aan
bevolen.
Naar de New-York Herald uit
Ded'ham (Mass.) verneemt, is er een ver
zoek ingediend lot een herziening van het
proces tegen Sacco en Vanzetti, de beide
wegens moord ter dood veroordeelde Ita-
liaansche communisten, op grond dat
twee getuigen in de zaak hun gotuigenis
willen herroepen.
De Italianen waren den 5 Mei 1920 te
Brochton (Mass.) in hechtenis genomen,
verdacht van moord op een waker en ern
stige verwonding van den kassier van een
froot schoenfabriek te Braintrce, mot het
oei zich meester te maken van een som
van 18,500 dollar, dat de kassier over het
fabrieksplein droeg om de loonen te gaan
uitbetalen. De zaak kwam in'den zomer
van 1921 voor de jury en trok toen al
dadelijk zeer de aandacht in de nieuwe
wereld, daar 700 juryleden moesten
worden opgeroepen, voordat men er in
slaagde een jury te vormen,daar de mees
te leden, op grond van bedreigingen van
radicale wijze, weigerden zitting to ne
men. Hoewel 14 Italiaanse lie getuigon
•verklaarden, dat zij op den tijd van den
moord visch van Vanzetti hadden ue-
'kocht, werd liij toch, evenals Sacco, op
grond van de verklaringen van ooggetui-
gen van de misdaad tot den electnschon
stoel veroordeeld. Hen gaf hun evenwel
tot 1 November tijd om in hooger beroep
te gaan. Toen deze termijn naderde, bad
een aanslag plaats op Herrick, den Ame-
rikaanschen gezant te Parijs, gevolgd
door tal van andere aanslagen in de cen
tra van Europa en Zuid-Afrika, om do
aandacht der menigte op de zaak (e ves
tigen. In de heelc wereld klonk uit de ra
dicale kampen de kreet om vrijheid voor
Sacco en Vanzetti, waarbij een heelc
veldtocht tegen het Amerikaanselie straf
stelsel werd geopend. Intusschen bleef de
zaak hangende, en tracht men nu tot een
nieuwe behandeling ervan te komen.
DE GODSDIENSTVRIJHEID IN
RUSLAND
dringend noodig het is, dat de Soviets
Wij deden onlangs uitschijnen 'hoe
aan den H. Stoel de vereischte waarbor
gen zouden verleenen voor de godsdients-
vrijheid, welke de bolchevisten tot hier
toe begrepen hebben door uitmoording
van priesters, schending van kerken en
relikwieen. Ondanks de verklaringen
over vrijheid, welke de bolchevisten te
Genua hebben afgelegd, zou Moskou vol
strekt niet geneigd zijn het Vatikaan op
dat punt voldoening te schenken.
De H. Vader zou een beroep doen op
de groote mogendheden om hun te vra
gen dat zij van de Soviets stellige waar
borgen zouden bekomen voor de gods
dienstvrijheid en de teruggave der ge
roofde kerkelijke goederen."In de Vati-
kaansche kringen wordt bevestigd -dat
dc H. Stoel tot hiertoe nog geene afzon
derlijke besprekingen 'heeft gevoerd met
dc Soviets. Men wil afwachten welk ant
woord de Russen zuilen geven op het me
morandum der mogendheden.
M. Jaspar, Belgische afgevaardigde te
Genua, heoft Dinsdag morgend het be
zoek ontvangen van Mgr Pizzardo, bij
zonder afgevaardigd door het Vatikaan,
om de vertegenwoordigers der mogend
heden, die met den H. Stoel in diploma
tieke betrekking zijn, een memorandum
te overhandigen, vragende dat de confe
rentie van de Russen waarborgen zou
eischen voor de vrijheid van geweten,
godsdienst, e'eredienst en teruggave-der
geroofde kerkelijke goederen. M. Jaspar
heeft Mgr Pizzardo.den steun der Belgi
sche afvaardiging beloofd.
Dinsdag te 2 uur, heeft het Verbond
van Samenwerkende Vennootschappen
voor oorlogsschadevergoeding eene alge
meene jaarlijksche vergadering gehou
den in 't stadhuis te Brussel, onder voor
zitterschap van AJ. Theunis. Zetelden
aan het bureelHIT. M. Levie, A, Richir,
E. Rombouts, A. Bonnovie, V. Mcrtens,
Collaert, Kestemont, Buyl, enz.
M. Levie zet de dagorde uiteen goed
keuring van het verslag en nieuwe lee
ning der verwoeste gewesten.
Vervolgens leest hij een 'brief van den
Koning met betrekking tot de nieuwe
leening af; M. Theunis wijst op het
nut, de pogingen en de werkzaamheid
van de samenwerkende Vennootschappen
die ten getale zijn van 324, welke door de
regeoring worden gesteund. In Engeland
en Amerika heeft men vertrouwen in
onze werkkracht en onze historische eer
lijkheid, dat bewijst de stand van ons
krediet. De leening onderschrijven dat
beteekent medewerken, aan den herop
bouw van het land.
M. Collaert brengt hulde aan M. Levie.
M. Buyl zegt, dat. van de 68,000 ver
nietigde huizen, er reeds 58,000 her
bouwd zijn. Reeds werd voor een bedrag-
van 5,318 millioen frank oorlogsschade
vergoeding betaald, aan een derde der
aanvragen werd voldaan, bet totale be
drag zal dus ongeveer 15 milliard bedra
gen. M. Vinck, senator, meent dat dit
cijfer te hoog is, omdat reeds de voor
naamste vergoedingen afbetaald zijn.
Daarna wordt de zitting geheven.
EEN ENGELSCH SOLDAAT TE
BRESLAU GEDOOD
Men meldt uit Breslau
Een Engelfcch soldaat die de putten
van de Antonin Hutte bij Breslau be
zocht, werd door leden van een Duitsch
zelf beschuttingskorps gedood.
Naar aanleiding van dezen aanslag,
hebben do Duitscno overheden verschil
lende personen doen aanhouden.
50,000 AMBTENAREN WORDEN
ONTSLAGEN
Frankrijk maakt ernst met de bezuini
ging van het dure staatshuishouden, zoo
als men het vroeger vernomen heeft.
Het Staatsblad bevat een besluit, waar
bij niet minder dan vijftig duizend amb
tenaren ontslagen worden.
Deze maatregel beteekont op de be-
grooiing voor 1923 een bezuiniging met
ongeveer 300 millioen frank.
Met do toepassing van den maatregel,
die voor negen tienden hulp-ambtenaren
betreft, is reeds een begin gemaakt.
In Belgie zorgen de ambtenaars er voor
dat- werklieden en arbeiders afgezet wor-
den, opdat zij zelf zouden kunnen bin-
fngü blijven.
TE TERVUEREN
Dinsdag namiddag, ten 2 u. 30, ver
trokken de Engelschc vorsten en hun ge
volg uit het Paleis van Brussel, om een
bezoek te gaan afleggen in het Koloniaal
Museum van Tervueren. De wandeling
lióp langs de prachtige laan Brussel-Ter-
vueren. Onderweg, te Wol uwe en te Sto-
ckel, werden de hooge bezoekers gulhar
tig toegejuicht door schoolkinderen, die
wuifden met vlaggetjes. Dergelijke be
groeting viel de vorsten ook ten deel te
Tervueren, vanwege de kinderen van het
Nationaal Werk der Open Lucht. De
stoet kwam ten 3 ure aan het Museum
toe. De Engelschc vorsten waren verge
zeld door admiraal Beatty, sir Douglas
Haig, en al de leden van hun gevolg,
wel£e wij gisteren vermeld hebben. De
vorsten werden in het Museum, van Con
go verwelkomd door minister Franek;
MM. Lippens, gouverneur-generaal van
Congo, Tibbaut, voorzitter der Kolo
niale kommissie, Olyff, bestuurder van
het ministerie van Koloniën, de Haule-
ville, bestuurder van het Museum, gene
raals Tombeur, Gillain, De Ceuninck,
prof. Dupricz, van Leuven, baron Mon-
cheur, Belgischen gezant te Londen, sir
Dixon Graname, Engelschen gezant te
Brussel, en meer andere overheden.
M. Franek stuurde de Engelsche vor
sten het welkom toe 't Is voor mij
een groote eer, zegde hij, hier te mogen
ontvangen de vorsten van het grootste en
het best bestuurde koloniaal rijk der we
reld.
De hooge bezoekers wandelden vervol
gens doorheen de zalen van het Museum.
M. Lippens verstrekte uitleggingen aan
de koningin, terwijl M. Franek in druk
gesprek bleef met den koning. In een der
zalen werden, op een gramofoon, eigen
aardige Congoleesche liederen gespeeld.
Na afloop van het bezoek drukten de
vorsten liunne groote tevredenheid uit
over wat zij in 't Museum te bewonderen
kregen. Met dc meesje hartelijkheid na
men zij afscheid van de overheden en
vertrokken ten 3 u. 30, onder het gejuich
der nieuwsgierigen, naar het kasteel van
Laeken.
EENE ONTVANGST TE LAEKEN
Koning Albert en onze koningin heb
ben vervolgens de Engelsche vorsten op
't kasteel van Laeken ontvangen, waar
een thee opgediend werd. De waardig-
heidsbekleeders van het Belgisch Hof en
de leden van -het Britsch gezantschap,
woonden deze ontvangst bij.
HET FEESTMAAL AAN IIET HOF
Een galafeestmaal voor 225 dischge-
nootcn werd 's avonds in de Spiegelzaal
van het Paleis te Brussel door den Ko
ning en de Koningin ter eere van het
Britecho vorstenpaar aangeboden. Voor
af vergaderden de genoodigden in de
groote galerij.
De koning en de koningin van Enge
land waren in het midden aan de tafel
gezetenrechts van koning George zaten
onze koningin, kardinaal Mcrcier, prin
ses Marie-José, admiraal Beatty; links
van koningin Marv zaten onze koning,
de gravin van Atnlone, prinses Alice
van Engeland en prins Leopold. Koning
Albert droeg het uniform van maar
schalk van het Britsche leger, met de
kenteekencn der orde van den Kouse
band.
Onder de talrijke genoodigden bevon
den zich maarschalk Haig, de ambassa
deur van Groot-Brittanje, sir George Gra-
harne, het personeel van het gezantschap,
heer Guiney, konsul-generaal van Enge
land de heeren de Favereau en Brunet,
voorzitter van Senaat en Kamer; de hee
ren ministers Theunis, Masson, Berryer,
Hubert, Ruzette, Moyersoen. Neujean,
Devèze, Franek, Van de Vyverede hee
ren Staatsministers Cooreman, Goblet
d'Alviella, de Broqueville, Carton de
Wiart, Levie, Max, Franqui, Delacroix;
baron Moncliour, Belgisch gezant te Lon
den; heeren Lippens, gouverneur van
Congo; Beco, gouverneur van Brabent;
verscheidene generaals en hooge magis
traten graaf 't Kint de Roodebekc, voor
zitter der Engelsche-Belgischc Unie; ver
schillende burgemeesters, schepenen,
hooge personaliteiten uit de financiewe-
reld of op letterkundig- of kunstgebied
de heeren Dons, Housiaux, Jourdain,
vertegenwoordigers wan den Persbond en
de dagbladbestuurders, enz., enz.
REDEVOERING VAN KONING
ALBERT
Tijdens den maaltijd sprak koning
Albert volgende redevoering uit
Sire,
Het is voor de Koningin en voor mij
een eer en een genoegen Uwe Majesteit
en ITaro Majesteit de Koningin in ons
Tand te ontvangen,
Ik beschouw dit bezoek als een kost
bare gelegenheid om mijn diepe achting
en die van het gansehe Belgische volk
uit te sprektórvoor den vorst die de En
gelsche natie verpersoonlijkt en haar
room en haar lijden deelt.
Deze gevoelens gaan ook naar H. M.
de Koningin, die het voorbeeld geeft der
hoogste familicdeugden en zich geen per
soonlijke moeite ontziet, waar net geldt
tegenspoed te lenigen of menschlievendc
werken te steunen en aan te moedigen.
Ik stel er prijs op er aan te herinneren
lioe Uw Majesteiten in December 1914,
met den prins van Wales, te Veurne en
te De Panne, liet Belgisch leger door haar
bezoek en hare aanmoedigingen kwam
sterken en hoe zij, bij volgende bezoeken,
telkens haar onwankelbaar vertrouwen
in de eindzegepraal onzer legers uitsprak.
Nooit zal Belgie kunnen vergeten, hoo
het Britsch rijk zich met alle kracht in
den strijd wiern om het gegeven woord
na te komen. Een hooge les van eer en
trouw aan de traktaten werd aan de we
reld gegeven.
Dit gegeven jroord werd bezegeld door
den moed, het lijden en den dood van
zoovele helden uit de verste koloniën en
welk aan het leger, de vloot en den Licht
dienst de schitterendste overwinningen
hebben gegeven.
Mijn landgenooten zullen ook ten al
len tijde gedenken de broederlijke zor
gen, welke onze gewonde soldaten op
Britschen bodem werden toegediend en
de gulhartige gastvrijheid, die onze
vluchtelingen er genoten.
Ontelbare banden vereenigen onze bei
de landen, de liefde tót de vrijheid, da
wijze toepassing der vertegenwoordigen
de staatkundige instellingen, een lang
verleden op nijverheids- en handelsge
bied ik druk den wensch uit, dat de be
trekkingen op alle gebied zich nog meer
mogen uitbreiden.
Belgie lijdt nog zwaar onder de ver
woesting en de gevolgen van den oorlog.
De krachten, die het voor zijn herstel
inspande, hebben zijn financiën uitge
put. Om zich geheel herop te beuren
heeft het scbadeherstel en vrede, arbeid
en veiligheid noodig, welke ingewikkel
de noodzakelijkheid het de politiek op
legt, die het in volle akkoord met zijn
bondgenooten wenscht voort te zetten.
Sire,
Ik ben gelukkig aan de zijde Uwer
Majesteit maarschalk Haig te begroeten,
die met zooveel luister de 'bewonderens
waardige troepen van het Rijk aanvoer
de en admiraal Beatty, die in zoo hooga
mate den durf en den opofferingsgeest
van de eerste oorlogsvloot der wereld ver
beeldt.
Ik drink op de gezondheid der Ko*
ninklijke Familie, op den voorspoed en
den roem van het Britsche Rijk.
Het Engelsch Volkslied begroette dez§
redevoering.
ANTWOORD VAN KONING JORIS
Na bedankt te hebben om het gulhar
tig onthaal, herinnert de koning van En
geland aan de bezoeken welke hij aan da
Belgische vorsten bracht tijdens de droe
ve oorlogsdagen.
't Is in die dagen dat er een onver*
breekbaren band is gesloten geworden
tusschen Engeland en Belgie.
Hij wenscht Belgie geluk, omdat hefi
van al de landen welke door den oorlog
te lijden hadden, het spoedigste is voor
uitgegaan op den weg der herstelling^
Hier hebben de Belgen wederom het be
wijs geleverd dat zij tot een werkend eu
levenslustig ras behooren.
Koning Joris verklaart zich verder ge?*
lukkig, het Congoleesch museum bezocht
te hebben, daar hij zich aldus kon over
tuigen van het groot belang onzer kolo
nie. Hij drukt de hoop uit, dat d<*s mog$
groeien en bloeien tot heil van Belgie.
Ten slotte drinkt hij op de gezondheid
van het Belgisch vorstenpaar, van de Ko
ninklijke familie en op den voorspoed
van de Belgische natie.
Nu werd de Brabangonne gespeeld.
Het feestmaal eindigde rond 10 uré*
HIT. Majesteiten, de Koninklijke Hoog
heden en de uitgenoodigden begaven zien
naar de groote gaanderij, waar koffie op*
gediend werd en waar de vorsten zich zeee
hartelijk onderhielden met talrijke pe$<
sonaliteiten.
NAAR HET FRONTGEBIED
Donderdag 11 Mei, verlaat koning
Joris Brussel om een bezoek te brengen
aan de begraafplaatsen in de frontstreek.
De koninklijke trein zal uit Brussel-
Noord vertrekken te 9 u. en zal voorbij-
stoom en te Laken, te 9 u. 5Jette, 9 u. 7;
Denderleeuw, 9 u. 25; Aalst, 9 u. 32;
Schellebelle, 9 u. 43; Meirelbeke, 9 u.53j
Ledeberg, 9 u. 56Gcnt-St-Pieters, 10 u.
Brugge, 10 u. 3SZeebrugge, 11 u,
