Zeadag 28 lel
Maandag 29 Mei
1922
mm KOVAM-HULSE
Het Oerde KaMek
Wlaansssh Kongres
leis ever de Graankever
of Zaadier
der Erwten en Teinbeonten
De Warmtegolf
Hef H. Sakraiaerateeengres
Ministerie van Spoorwegen
Roeid het Parlement
Ka de schipbreuk van de
"Egypt,,
Aan 4e Haliaansch-
Jongo-Sfavische grens
■ammsasa
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst.— Tol. 114 !IU.^^.C3r.
XXVIII' JAARGANG NUMMER 109
ÊI_jA.X> 10 CENTIEMEN —WEKELIJKS 0.50
Uitgever: J. Van Nüffel-Db Gkndï
ktUJUSUaaii, Cf v7ll fis*', nALOAi— a. va. x at; -fc e» m w -
blicitelt buiten het Arrondissement Aalst, zich te wenden tot het Agentschap Havas, Adolf JIaxlaan,13, te Broseelj^—-^Place de Ia 6, Bream s Buildings Londrea C.C.t
H. Germanus
Zon op 3,56, ouder 7,39
H. Fells
Zon op 3,55 onder 7,40
Eerste Kwartier d n 2
De feestviering der christelijke demo
cratie neemt telkenjare een breederen en
echooneren omvang, en gansch het land
door bi engt heden het yolk in dichte
rangen van honderd duizenden zijn hul
debetuiging voor de katholieke leer van
de geordende samenleving.
Rërum Novarum-fccst zoo wordt
deze grootsclie betoogin» genaamd, naar
de eerste woorden van den onvergetelij-
ken 'brief van Paus Leo XIII over den
toestand der werklieden. In die bena
ming ligt fierheid en sterkte, want dit
pauselijk schrjven, gericht aan geheel
de wereld, is de keuze der .hoofdwaarhe
den welke men eerbiedigen moet om tot
een/vredevolle inrichting der maatschap
pij. te geraken.
I)ic gezaghebbende uiteenzetting der
beginselen werpt de volle klaarheid op
i!c ware richting-der christelijke volke
beweging, tot dewelke deze wereldbrief
een dringende oproep was. Rerum Nova
rum was de eerste stoot aan het werk,
dat sinds 1891 ononderbroken wordt
voortgezethij blijft ook heden nog de
voorname leiddraad van de werking tot
volksverheffing, en de steeds hernieuwde
herinnering aan den grooten plicht van
alle weidenkenden,, mede te werken aan
do oplossing van het maatschappelijk
vraagstuk.
Meer dan dertig jaren zijn heengegaan
maar liet pauselijk woord veroudert niet
en klinkt nog even jong en nieuw als
den eersten dag. Het is alsof het den dag
van heden bedoelt, want de gewraakte
toestanden zijn nog even scherp en de
uongewezen dwaalleer, toen in haar ont
luiking veroordeeld, is thans nog dezelfde
en is tot een dreigend gevaar voor de sa
menleving aangegroeid.
Wat staat er in dezen beroemden we
reld brief?
We moeten ons vergenoegen met een
kort overzicht van den inhoud.
Een vreesdijk konflikt drukt op de
samenleving; de eene klas wordt tegen
de andere in een lievige®, strijd opge
jaagd.
-Daar is het socialism op gevallen; zij
.zouden dien verkeerden toestand verhel
pen met het afschaffen van allen pri
vaateigendom en het te vervangen 'doof
het gemeenschappelijk bezit, door Het
communisme.
Maar de Paus spreekt zijn veroordee
ling uit over dat communistisch stelsel.
Want het eigendomsrecht steunt op de
natuur' en op de gedachte zelf v&n fami
lie. Het socialisme zou slavernij verwek
ken, naast misnoegdheid en tweedracht,
zou den ondernemingsgeest verlammen
en slechts gelijkheid in armoede mede
brengen.
I)è Kerk alleen bezit het middel der
klassenverzoening; aan patroons en ar
beiders kent zij rechten toe, maar aarzelt
niet beu beiden ook op liun4 plichten te
wijzen.
De plichten dor rechtvaardigheid zijn
voor den arbeider volledig en getrouw
de arbeid te verrichten, waartoe men zich
door een vrijwillige en eerlijke overeen
komst verbonden heeft; bij de verdedi
ging van eigen rechten zich te onthouden
van daden van geweld, on die verdedi
ging nooit te doen overgaan tot opstand.
Dc plichten van rechtvaardigheid
voor bezitters en werkgevers zijn den
werklieden een rechtvaardig loon uit te
betalen; hun vrijheid te geven om hun
godsdienstplichten te vervullen; hun niet
bloot te stellen aan verleiding noch aan
g varen voor dc zedenhen niet af te
trekken van huiselijkheid en spaarzaam
heid, hun geen arbeid boven huil krach
ten noch boven Iiun leeftijd op te leg
gen.
Dan wijst Leo XITI nog op den plicht
van naastenliefde en het werk der liefda
digheid, op den rol van een welgeorden-
den staat, cn op de werken van sociale or
de die, doordrongen van dc katholieke
grondbeginselen, den vrede onder de
mensehen zullen brengen.
De plechtige hulde die men heden aan
dezen wereldbrief en haar maatschappe
lijk leer betuigt, moet staan in hetteeken
der daadwerkelijkheid.
Dank aan de christelijke volksactie, is
reeds veel gedaan op hot gebied der volks
verheffing, en nog meer is er in de toe
komst te doen. Want de vijand breidt
zijne stollingen uit; meer en meer wil
hij zijn leer van klassenhaat onder de
leden der maatschappij verspreiden, den
mindere ophitsen tegen den patroon,
den strijd doen overhellen naar de om
wenteling.
Ons front tegen het socialisme moet
een front zijn voor de christelijke opvat
ting der samenleving ;een toenemende in
spanning on» de katholieke maatschap
pijleer tan den "Renini Rovarum in liet
werkelijk leven te doen doordringen.
De Rerum Novairum-hulde wëze niet
een opflakkering van één dag zij be-
teekene een volgehouden daad naar orde
en vrede onder de mensehen.
WERKLIEDENAFDEELING
Bij het derde Katholiek Vlaamsch
Kongres, dat dit jaar den Zaterdag 24,
Zondag 25 en Maandag 26 Juni te Gent
gehouden wordt, is ook eene Wërkliëden-
afdeeling gevormd.
Deze zal slechts één zitting honden,
den Zondagmorgen, van 10 tot 12 1/2
ure, in het lo'kaal Het Volk Poel, 3,
en ook maar één punt behandelen de
algeheels cultureele opleiding van den
arbeidersstand.
De Eerw. Heer De Craene, onderpas
toor te Caprijoke, zal hét-verslag voor
dragen.
Afzonderlijke uitnoodigingen worden
niet gezonden.
Tot de werkorganisatie» van gansch
Vlaamsch Belgie richten wij een drin
gend beroep, om door één of meer afge
vaardigden bij de sectie der werklieden
vertegenwoordigd te zijn.
Dit jaar zal het Katholiek Vlaamsch
Kongres van buitengewone beduidenis
wezen.
In de schoone Vlaamsche beweging
gaat een mijl geplant worden.
En daarbij mogen de georganiseerde
christen arbeiders niet ontbreken.
De graankevers die in de lentetijd vol
wassen zijn vermenigvuldigen zich vlug
in de planterijen, waar ze 't oogenblik
afwachten om hunne eiers te leggen.
Wanneer liet. bloemen der erwtenplan
ten op zijn einde komt en de hulzen zich
vormen, lgt het wijfje een ei boven elke
kleine erwt der huize. Het wormpje dat
er uit voortspruit boort zich door de
schel tot in het hart van de erwt waar
het dan in kruipt.
Deze worm voedt zich van de erwt
naarmate deze groeit en vernielt de kiem
die onvruchtbaar wordt.
Als de'envt volwassen is, vult de worm
deze bijna gansch, hij veranderd dan in
nimf en brengt zoo den winter dojgsr; bij
't naderen van de lente veranderd ze in
volwassene of graankever.
Deze verlaat dan zijn cel om zich in
de planterijen te vermenigvuldigen.
Di! insekt vernielt soms de helft van
de erwtenopbrengst.
Als volwassene heeft het den vorm van
eenen kleinen kever van ongeveer 5 mm.
lengte op 3 breedto en is bedekt met een
bruin poeder.
Hei- is wanneer het bloemen 'op zijn
einde komt dat men de planten moet be
handelen met- de gepaste imektenvernie-
tigers. Onder andere gebruike men best
daarvoor het, R. V. 3 pulver na eene be
sproeiing met R. V. 2.
Men zuivere ook het land, b. v. met
het strooien van R. V. 1 inscktenvemie-
tigend landvet.
EEN LANDBOUWER.
1000 HEKTAREN MASTBOOMÊN
DOOR HET VUUR VERNIELD IN
DE PROVINCIE ANTWERPEN
Brand is ontstaan in de mastenbos-
sclien gelegen tusschen Postel, Moll en
Arendonk, toebehoorendc aan het ko
ninklijk domein en aan de barons de
Broquevillc en van Eetvelde.
Een tamelijk sterke wind wakkerde
liet vuur aan, zogdat het, weldra een groo-
te uitbreiding nam. De rijkswacht van
Arendonk, Turnhout en Weelde, onder
bevel van luitenant Verlegen, en gehol
pen door burgers, trachtte te vergeefs het
vuur te beperken.
Men meent, dat reeds 1000 tot 1500
hektaren bosch vernield zijn. De brand
breidt zich uit in dc richting van de Ne-
derlandsche grens.
Bijenkorven en kippenhokken zijn een
prooi der vlammen geworden. Gelukkig
werden nog geen huizen vernield.
Het klooster der Witte Paters wordt
irrtusschen ernstig bedreigd. Donderdag
avond werden afaeelingen genietroepen
ter plaatse gezonden.
NOG EEN BOSCTIBRAND TE
EUPEN
Een bosch brand is insgelijks ontstaan
in de bosschen tusschen Èupen en Mont-
joie. Boschwacli Iers, soldaten en gendar
men bestrijden het, vuur.
Van uit Barak Michel is het toonecl
werkelijk indrukwekkend. Men ziet ver
re aan den gezichteinder een kronkelen
de vlammenlijn over een grooten afstand
terwijl zware rookwolken den hemel ver
duisteren.
De schade is, naar verluidt, thans nog
niet bekend, maar is zeer belangrijk.
AANSPRAAK vak den h. vader
Na kardinaal Vanutelli, antwoordde
de H. Vader in het Italiaansch
Ik wil zeggen, zoo sprak Hij, dat
vanaf dit Eucharistisch Congres, vanaf
dit hêraanknoopgn van de groote en heer
lijke reeks der eucharistische congressen,
met de gratie Gods en door de goedheid
en de eindelooze barmhartigheid van het
eucharistische hart van Jezus, deze bevre
diging moet beginnen welke de onmis
bare voorwaarde is van allen socialen
heropbouw, dat de wedergeboorte moet
jbeginnen in den terugkeer van de maat
schappij tot Jezus-Christus in de men-
schefijke samenleving. In deze wederge
boorte is 'begrepen de zin zelf en de meest
echte en ware essentie van alle andere
heistelling en wederopbouw. Deze vrede
welke door iedereen wordt gezocht en
welke nóg niet is teruggekeerd, kan al
leen door Jezus worden gebracht. Gij al
len, dio van alle hoeken dér wereld hier
zijt toegestroomd, uit alle landen waar
over gisteren nog de oorlog de vernieling
zaaide, gij zijt de ware vrede; gij komt
allen hier, het verleden vergetend (aldus
de tekst volgens Havas, n. d. alleen
gedenkend de banden die vereenigen in
het geloof en in de liefde van Jezus-
Christus.
Daarna deed de Heilige Vader in wel
sprekende woorden uitschijnen dat het
Eucharistisch Congres gehouden wordt
in de maand van Maria en geopend
wordt op den dag van O. H. Hemelvaart.
Eindelijk schonk de H. Vader zijn zegen
aan de congressisten en hunne gezinhen.
De pontificale stoet is d^n vertrokken
terwijl de massa in toejuichingen los
brak en een muziekkorps van de pause
lijke troepen speelde.
NAAR DE BASILIEK
Toen de deuren der Basiliek geopend
werden, was het een gedrang en een ge-
stoot waarvan men zich geen gedacht kan
;even. De soldaten werden overrompeld,
.ie kerk werd, om zoo te zeggen, stormen
derhand ingenomen. In een half uur tijd
was er in de ruime Basiliek geen enkel
plaatsje meer te vinden. De Palatijnsclie
wacht, vormde eene dubbele haag in de
middentreiilr om "den toegang vri j te la
ten voor den Pauselijken stoet. Be aan
blik der Basiliek was prachtig. De pijlers
en de muren waren behangen met rijke
tapijten van damast en goudlaken. Voor
aan "in het koor hingen duizenden luch
ters met elektrieke lampen, die hunnen
glans weerkaatsten in net marmer van
het koor.
DE PAUSELIJKE STOET
Rond 9 ure werd de Pauselijke stoet
aangekondigd. Toen het eerste peloton
Zwitserscbe wacht verscheen, werd het
opeens doodstil in de kerk. Boven, in de
tribunen, weerklonken de zilveren The-
baanselie trompetten, die de Pauselijke
marsch speelden. Dan trok langzaam en
statig de stoet de kerk binnen. Het was
eene opeenvolging van schitterende uni
formen, van edel wachten j van vreemde
gezanten, van ridders der militaire orden,
enz. Na dezen langen stoet kwamen de
vertegenwoordigers van alle kloosteror
den en kongregaties, de beambten van
de verschillende Romeinsche kongrega
ties, en eindelijk de oneindige rei van ge
mijterde Abten, Prelaten en Bisschop
pen. Eene oppervlakkige schatting geeft
er ten minste 500 op. Allen waren ge
huld in eene witte koorkap en droegen
den witten mijter. Daarop volgden de
Kardinalen, omringd van liun edellie
den. Een veertigtal volgden elkander op
in hunne statige cappa magna
Intusschen tijd had Zijne Heiligheid
(zijne appartementen verlaten en was
naar Sint-Pieters gekomen, langs den zoo-
genaamden trap van het Heilig Sacra
ment. In de kapel van het Heilig Sacra
ment-, die met een groot rood laken afge
spannen was, werd Zijne Heilighedi ver
welkomd door Z. Em. Kardinaal Merry
del Val, aartspriester der Basiliek, om
ringd door het kapittel van het Vati-
kaan. Nadat al dezen den ring van Zijne
Heiligheid gekust hadden en na eene
korte aanspraak van Kardinaal Merry
del Val, ging de Paus plaats nemen op
de Sedia gestatoria Een dubbele
haag edelwachten, met blanken sabel,
schaarde zich rond den Paus.
Indrukwekkend was de statige ge
stalte van den Paus boven het eerbiedig
geknielde volk te zien rijzen. Zijne Hei
ligheid droeg de gouden tiaar en een
prachtige witte koorkap, waarop de Pau
selijke kenteekens, de falda cn de fano,
zich afteekenden. Het volk wuifde met
zakdoeken en riep geestdriftig Ev-
viva il Papa! De Paus zegende met een
glimlach op de lippen de menigte die
geen palen aan hare geestdrift kende.
De zilveren trompetten gingen intus
schen voort met dc Pauselijke marsch te
spelen.
In het koor gekomen, daalde Zijne
Heiligheid, van de Sedia gestatoria
ging zitten óp den troon die aan het
hoogaltaar was opgesteld en ontving er
de eerebewijzen der Kardinalen.
DE PONTIFIKALE MIS
Daarna begon de heilige mis met al de
bijzonderheden van den Pauselijken ri
tus. Het epistel en het evangelie werden
Êezongén, eerst in het Latijn en dsn in
et Griekscli. Onder de konsekratie
knielden al <le Pauselijke soldaten en de
edellieden en boden do wapens aan. Het
was 11 ure. Op dat oogenblik werden,
op bevel van den Kardinaal-Vicaris, al
de klokken van al de kerken van Rome
geluid. De zilveren trompetten speelden
nog eens eene melodie ter eere van het-
Heilig Sakrament.
Bij" de kommunie ging de Paus plaats
nemen op zijnen troon, waar hij uit de
handen van den Kardinaal-Diaken de
Heilige Hostie ontving. Hij nutte het
Heilig Bloed uit den kiek met een gou
den buisje. De Latijnsche fcn de Griek-
sche diaken namen dan de abluties.
Na de mi3 werden aan den Paus, vol
gens gewoonte, dertig goudstukjes aan
geboden in een witzijden beursje als
eereloon voor de Mis die hij wol gezon
gen had Daarna trok de Pauselijke
stoet, in dezelfde orde als in het begin
der mis, naar het Vatikaan terug.
Het was 1 ure toen de geopende poor
ten der Basiliek de volksmassa over het
blakende Sint-Pietersplein uitstortten.
VERGADERING VAN DONDERDAG
Donderdag, tweede da» van het Kon
gres, verdrongen zich 20,000 personen
op de uitgestrekte weiden nabij de Kata-
komben, en die de eigendom zijn van de
Paters Trappisten. Èr waren daar een
overwegend getal kloosterlingen, kloos
terzusters. seminaristen en kinderen van
de katholieke scholen. -
Ten 5 ure 's namiddags werd daar het
woord gevoerd door Kardinaal Pompili,
en Mgr Heylen, bisschop van Namen en
voorzitter van het Kongres. Deze laatste
sprak in 't Italiaansch en werd geest
driftig toegejuicht.
Op zijne beurt wees Mgr Heylen op
den vredostiehtenden rpL.van lïet II. Sa
krament bij den eenling, in de familie
en in de samenleving.
Er werd vervolgens, onder het zingen
van lofliederen, een processie gehouden
naar de basiliek van den II. Paulns bui
ten de Muren.
De tweede Kongresdag werd gesloten
door eene plechtige aanbidding van het
H. Sakrament in de kerk van de H. Ma
ria van de Minerva.
DE SCOUTS EN DE REIZEN TEGEN
VERMINDERDEN PRIJS
Een afslag van 25 t. h. op de geWone
prijzen der" plaatsbewijzen enkele reis
wordt, zoo voor de heen- als voor to te
rugreis, verleend aan de scouts die deel
nemen aan de te Brussel op 3, 4 en 5 Juni
eerstkomende ingelichte \aderlandsche
feesten.
Deze afslag is van toepassing in bin-
nenverkeer van de Staatsspoorwegen en
en in gemengd verkeer met- de Belgische
maatschappijen, alsmede aan boord van
de Staatspakctbootcn tusschen Oostende
en Doverhij wordt verleend op overleg
ging aan de' winketten der statiën van
vertrek van een eenzelvigheidskaart van
een bijzonder model.
REIZEN OVER ZEEBRUGGE-HULL
De kantoren der statiën Antwerpen
(Centraal), Brugge, Brussel (Noord),
Gent (Sint-Pièteis) en Luik (Guillemins)
stellen rechtstreekscke reiskaartjes te
koop ter bestemming van Hull over Zee-
brugge, evenals reiskaartjes die gebeur
lijk kunnen gebruikt worden voor dc
Engelsche statiën verder dan Huil.
Anderzijds worden er aan boord der
schepen HuU-Zeebrugge reiskaartjes
voor ritten op het Belgisch net afgele
verd, terwijl in de statiën te Liverpool,
York en Iiull abonnementen van 5 en
15 dagen op al de Belgische spoorwegen
worden te koop gesteld.
IN DE MIDDENAFDEELING DER
HUISHUURWET
Do midaenafdecling gelast met het
onderzoek van de Slcutelwefc houdende
schorsing van alle uitvoeringen van von
nissen inzake huishuur, tot de nieuwe
huishuurwet gestemd is, werd door de
middenafdeeling onderzocht.
De meerderheid van de leden was van
oordeel dat alle vonnissen moeten wor
den uitgevoerd behalve waar het huizen
gciclt voor gemengd gebruik.
V oor Handelsgebruik en woonst en ook
voor de huureeelen die na 1920 geslote;'
werden.
Het wetsontwerp werd dus heel cn al
gewijzigd.
De heer Tschoffen wordt} verslaggever.
NOG LIJKEN OPGEHAALD
Douarnez, 26 Mei. Op 15 mijlen
ten Westen van het eiland Ouessant,
heeft, de visschershoot Bon Voyage
het lijk opgehaald van een Hindoe. Een
andere boot, de Elisabeth heeft het
lijk van een matroos mee aan wal ge
bracht. De lijken konden niet herkend
worden. De matroos had een schedel
breuk. Men vond op hem slechts tien nik-,
kelen geldstukken.
De twee lijken werden naast hun an
dere ongeluksgezellen begraven, met
veel plechtigheid. De bijzonderste per
sonen uit de streek waren aanwezig, als
ook een ontzagljke menigte. De lijkwa
gens verdwenen onder kransen en bloe
men.
EEN AANZIENLIJKE SCHADEPOST
Londen, 26 Mei. De Evening
News verneemt dat de leden van Lloyds
een schadepost van bijna 700,000 pond
sterling hebben te boeken door het ver
lies van het goud aan boord van de
Egypt De totale waarde van dd spe
cie «aan boord was 1,100,000 pond ster
ling (55 millioen frank)Voor 400,000
pond was herverzekerd bij andere ver-,
zekerin gsmaatschappi jen
Dit is het grootste verlies, dat Lloyds
in de laatste jaren heeft geleden.
Verzekering van specie was over het
algemeen beschouwd als iets waarmee
alteen te verdienen was. De premie be
schouwt men als zuivere winst, want men
dacht er niet over, dat dergelijke schepen
konden zinken. Het, weer was prachtig,
en het leek een millioen tegen één, dat
de reis een gunstig beloop zou hebben.
De verzekeringspremie voor specie was
1/9 sh. per 100 pond.
HET ONDERZOEK
Brest, 26 Mei. Alvorens Brest te
verlaten, heeft kapitein Collyer zijn ver
slag overgemaakt aan den Engelschen
konsul. Het dokument heeft alleen be
trekking op de aanvaring met de Sey-
ne maar verschilt in een bijzonder
Êunt met het verslag van kapitein Le
arsic.
Deze laatste beweert namelijk dat de
Seyne die met een snelheid van zes
knoopen hep, de Egypt heeft aange
varen, toen ze, zooniet volle, dan toch
groote vaart had.
Kapitein Collyer verklaart anderzijds
dat zijn vaartuig zelfs geen stoom gaf
op het oogenblik der aanvaring.
De heeren Kestell Comish, BritscK
konsul, en Beverodge, bestuurder van de
Stoomvaartmaatschappij, waaraan de
Egypt toebehoort, hebben eenige
overlevenden onderhoord, en zetten liet}
onderzoek voort.
Ondertusschen doen nog een groot
aantal visschcrssloepen opsporingen op
de plaats der ramp, waar nog allerlei
overblijfselen op het water ronddrijven.
De heer Beverodge, een kommissaris
en drie officieren van de paketboot blij
ven voorloopig te Brest.
AANKOMST VAN OVERLEVENDEN
TE BREST
Londen, 26 Mei. Dc eerste overle
venden van de ramp van de Egypt
zijn in het Victoriastation aangekomen,
waar hartroerende tooneelen plaats gre
pen.
De kapitein, die met de geredden is
aangekomen, heeft nogmaals het ver-»
loop der ramp verhaald en o. m. beves
tigd, dat do Hindoes zich laf hadden ge
dragen. Zij veroverden twee reddingsboot
ten. Toen ze te water gingen gelaten
worden, verscheen de kapitein met een
revolver in de hand, en bedreigde hen
met den dood. De vrouwen en kinderen
namen alsdan plaats in de laatste boot*
ERGE INCIDENTEN
Men meldt, uit Belgrado
Erge incidenten hebben zich aan dd
Italiaansch-Jougo-Slavische grens voort
gedaan.
Een groep fascisten trok nabij Kastal
over de grens en viel de Joego-Slavischa
post aan, doch werd teruggeslagen.
„Twee uren later kwamen twee compa*
gnics Italiaansch voetvolk aangerukt,
trokken op hunne beurt de grens over
en vuurden op den post deze trok 30Q
metei-s achteruit om zich te verschansen,
doch werd met de bajonet aangevallen;
Het geweervuur had echter een an-»
derc Joego-Slavische patroelje aange-»
trokken die dan ook oogenblikkelijk na*
re wapenbroeders ter hulp snelde.
De Italianen, met dc bajonet aange
vallen, trokken terug over de grens, vijf
dooden en talrijke gekwetsten achterlag
tend.