IS
Zaterdag
Juli 1922
SET BSTERIE, tegenover
de Vlaamsche Msogesehes! en
Utilitaire Kwestie
Os Oessfersitie van Den Maag
He; Vatikaan en het Brriisch
Mandaat
is beklimming vast
dsn Evsrest-fesrg
Merkwaardige genezing
te Loiifdes
Ministerie van Spoorwegen
Eene tedramp te Wetteren
iisitschisod vraagt
een moratorium
DE VOLKSSTEM
XXVIII* JAARGANG NUMMER 139
Kerkstraat, 9 en 22, Aalst.- Tel. 114 - 33AGBLAP - 3 CENTIEMEN - WEKELIJKS 0.50 - Uitgever: J. Van NwraL-Da 3mrot
publiciteit buiten het Arrondissement Aalst, ach te «eod.D tot het Ageotoohap JIatas. Adolf Max1aan,13 ie Brunei- S. Place do ia Bonraa, Pari.3 - en C. Breams Buildings Loadro; E.G.l
H. Florenlinus
Zon op 4,05 onder7,48
Laatste Kwartier den 16
Voor enkele dagen, was er veel
spraak van gebeurlijkheid eener
ministerieele krisis die zou uitge
lokt worden door de kwestie der
Vaamsche IToogesehool, en het mi-
lieievraagstuk.
Volgens de Brusselsche korres-
pondent van Le Bien Public
zou het gevaar thans nagenoeg ge
weken zijn, dank aan overganke
lijke en verzoenlijke oplossingen
die bevrediging zouden brengen, en
in liet parlement eene meerderheid
vinden.
Voor de Vlaamsche Hoogëschool,
zou er door een lid der rechterzijde,
Kamerlid voor Brussel en staatsmi
nister eene formuul worden vooruit
gezet, volgens welke de Gentsclie
universiteit eene hoogëschool zou
worden met Vlaamsche basis
en met zekere verplichtende leer
gangen in de Fransche taal, Deze
formuul zou kans hebben eene
meerderheid te verkrijgen ver
scheidene Waalsche Kamerleden
•der rechterzijde, verscheidene libe
ralen en een aantal socialisten zou
den er zich bij aansluiten. Ook in
jden Senaat zou de oplossing goed
pnthaal genieten.
Wij kunnen niet nalaten hier
jeene kleine terechtwijzing te doen
In een hoofdartikel van La li-
ibre Belgique van Zondag laatst
(wordt de bewering VALSCH
igeheeten, als zoude de Koning en
ide regeering de vervlaamsehing be
loofd hebben der Gentsche Hoogë
school. Er zou enkel in de troonre
de van November 4918 spraak ge
weest zijn van eene Vlaamsche
Hoogëschool en niets meer.
Dat is onjuist. De woorden door
Zijne Majesteit, na de blijde intre
de te Brussel uitgesproken luidden
letterlijk als volgt De regee-
(ring zal aan het parlement voorstel
len van nu af aan de grondslagen
te leggen van eene Vlaamsche hoo
gëschool TE GENT (créant a
GAND les bases d'une université
flamande). Ziedaar de waarheid.
In zake der militaire hervorming,
(zou men ook tot een vergelijk ko
men, betrekkelijk de gewestelijke
aanwerving. Er zouden Vlaamsche
londemchtingsbataljons zijn en ook
(Waalsche. De miliciaan zou tus-
ischen beide kiezen. In het regiment
zouden de bataljons worden ver
smolten, en de algemeene bevelen
zouden in 't Fransch worden gege-
iven.
M. Devèze zou aan een dergelij
ke oplossing niet vijandig wezen,
NAAR HET EINDE EEN VER
KLARING VAN LITWINOFF
M. Litwinoff ontving "Woensdag avond
de leden van de pers en verklaarde dat
de conferentie denkelijk bij haar einde
was; de verantwoordelijkheid verwierp
bij gansch op de 11 iet-Russische leden, er
bijzonder op wijzende dat hij nooit een
klaar en duidelijk antwoord ontving in
zake de kredieten.
Wij zijn niet met te groote verwach
tingen naar Den Haag gekomen, aldus
spreker, en zijn thans over het afbre
ken der onderhandelingen niet zeer ver
rast, Do geheele inrichting van de con
ferentie en de verdeeling van het werk
heeft tot dc mislukking bijgedragon.
Welke zullen de gevolgen zijn van
'deze mislukking De verschillende niet-
Ruissieche afvaardigingen zullen waar
schijnlijk een scherpe resolutie tegen de
Russen aannemen, waarbij zij zich we
derzijds zouden verplichten om in de toe
komst geen afzonderlijke overeenkoms
ten met Rusland te sluiten. Dit verdrag
zal echter slechts op papier bestaan.
Een van de afgevaardigden heeft er
op gewezen, dat men liet verleenen van
crccfieten aan Rusland zou kunnen be
vorderen door de instelling van een in
ternationaal toezicht op de Russische fi
nanciën .gelijk zulks in Tuikije gebeur
de.
Wij hebben, aldus M. Litwinoff, vijf
jaar lang gestreden om niet het lot van
Turkije te doelen. Wij zijn bereid zoo
noodig nog tien jaar te strijden. Wij
zijn er van overtuigd, dat de wereld het
met zonder Rusland kan 'stellen.
De eene regeering na de andere zal
vroeger of later doch ik denk eerder
vroegerafzonderlijke overeenkomsten
met Rusland sluiten. Wellicht zou dat
een betore weg blijven dan de conferen
tie.
De conferenties van Genua en Den
Haag zijn in zooverre nuttig gebleken,
dat de positie en de zienswijze der ver
schillende regeeringen volkomen duide
lijk is geworden. Wellicht zal deze con
ferentie bijdiagen tot het verdwijnen van
de fabel betreffende den toestand van
Rusland. Indien ook Rusland eenigen
tijd afgezonderd zou blieven, zal het niet
ophouden te bestaan. Het Russische volk
werd opgevoed in heroïsche daden. De
Russische boeren, die zoo heldhaftig ge
streden hebben, zullen, zoo hoopte M.
Litwinoff, ook op economisch gebied
wonderen kunnen verrichten.
In goed ingelichte kringen van het
Vatikaan verluidt, dat de Paus binnen
kort- aan zijn staatssecretaris een schrij
den zal richten over de Palestina-kwestie.
Het document werd tot dusverre niet
openbaar gemaakt wegens het verhoor,
onlangs verleend aan Sir Herhert Sa
muel, den Britschcn hoogen commissa
ris voor Palestina, wien de Paus tijd
wilde geven, de uitslagen van dit ver
hoor aan de Engelscho regeering mede
te deel en.
Gemeld wordt, dat de houding van
het Vatikaan ten aanzien van het Brit-
sche mandaat milder is geworden. De
Paus verklaarde aan Sir Herbert Samuel
te kunnen begrijpen, dat de Engelsche
regeering haar belofte aan de Joden ge
daan om hun in Palestina een Joodsch
nationaal tehuis te doen stichten, niet
kan intrekken, maar hej; Vatikaan blijft
zich kanten togon een bijzondere beguns
tiging van de Joden i;i Palestina en
wenscht ook, dat de heilige plaatsen al
daar in het bezit van de Christenen zul
len blijven.
NAAR HET HOOGSTE PUNT DER
AARDE
In een vorig nummer hebben we ge
meld welke prachtige uitslagen de Bruce-
expeditie verkregen heeft.
De Times publiceert thans een
uitvoerig verslag van generaal G. C. Bru
ce over dcize uitslagen van de expeditie
welke eerst door Mallory Somervell en
Norton zijn behaald, en later door Geor
ge Finscii cn kapitein Bruce, waarbij
men een hoogte van 27,200 voet bereik
te.
Mallory, Somervell en Norton, welke
een hoogte van 26, 800 voet -bereikten,
maakten geen gebruik van het zuurstof-
.toestel.
Volgens het verslag Aran generaal Bra
ce bereikten Mallory en Somervell den
18 Mei den Noordelijken top (Chang
La). Hier werd den 17 Mei een kamp
opgeslagen door vijf leden der expeditie
en een groot aantal koelie's. Den ±9 Mei
overnachten Mallory, Somefvell, More-
head, Norton en zeven koelie's op den
Noordelijken top. Den 20en Mei werd
een kamp opgeslagen op een hoogte van
25.000 voet, en den 21en' Mei bereikten
Malolry, Somervell en Norton een hoogte
van 26,800 voet-
Op den Oost Rongbuk gletscher zijn
drie Kampen opgeslagen, het eerste kamp
op een hoogte van 17,800 voet, waai* de
valleien van den Oost- en hoofd Rongbuk
samenkomen; fyet tweede kamp is links
van den Oost Rongbuk gletscher, op een
afstand van drie una* van het eerste
kamp, en ligt op een hoogte van 19,800
voet; het derde kamp ligt aan den voet
van Chang La, 4 1/z uur van h.et twee
de, op een hoogte van 21.000 voet.
De gletschers van den Everest hebben
een geheel bijzonder voorkomen, en kun
nen niet worden vergeleken met de
Zwitsehersche gletschers.Waar een hoofd
zij-gletscher samenkomen is de opper-
v jak te oneffen. Deze oppervlakte is on
gelooflijk hard en zwart. Waar sneeuw
ligt, kan men zonder veel hinderpalen
vorderen, maar waar de oppervlakte kaal
is, moet men gebruik maken van klim-
ijzers.
Teder kamp heeft- proviand voor de le
den der expeditie on dc koelies. Het land
heeft- bijna geen brandstof en het werk
der koelie's wordt hierdoor zeer ver
zwaard. Dc laatste veertien dagen heb
ben de koelie's proviand, voor een maand
vervoerd voor zestig personen, en dit
over een afstand van 16 tot 22,000 voet.
Generaal Bruce noemt dit een schitteren
de prestatie.
Do uitslag heeft bewezen, dat de
krachtige koelie's het zuurstoftoestel tot
een hoogte van 25.000 voet kunnen ver
voeren, zonder zelf van zuurstof gebruik
te maken, en tot deze hoogte hebben de
leden der expeditie naar alle waarschijn
lijkheid dus geen zuurstof noodig.
Aan het verslag van den heer Mallory
over, zijn zonder veel moeilijkheden
volbrachte onderneming, ontlèenen wij
het volgende
De snelheid en kracht waarmee wij
vooruit kwamen, hing af van de capaci
teit van onze longen. Wat mij betreft-,
verkreeg ik losheid van spieren door
diep te ademen, en door mij hierin te
oefenen, kon ik vooruit komen. Wij
hadden gehoopt de noord-oostelijke zij
de van den Everest te bereiken, maar
daar wij dachten aan den langen terug
weg en de moeilijkheden door den pas
gevallen sneeuw, spraken wij af niet la
ter dan 2 ur 's middags terug te keeren.
Om 2 u. 15 bereikten wij een hoogte
van 26.800 voet, en vingen daarna den
terugtocht aan.
Wij merkten op dat- in tegenstelling
met expeditic-e in lager gelegen streken
een uitgeput mensch niet spoedig weer
op krachten komt bij het afdalen.
Toon het donker werd. volbracht men
het einde van den terugtocht bij het
schijnsel van kaarsen.
Verder deelt Mallory mede dat Mors-
head, die zich oorspronkelijk bij zijn
gezelschap bevond, niet in staat was ver
der mee te gaan. Drie leden van de ex
peditie zijn bovendien buiten dienst ge
steld doordat liun ledematen foevrozen
waren.
Dezer dagen deed zioh te Lourdes de
volgende wonderbare genezing voor.
Een 21-jarig Fransch meisje, Marie
Chenel genaamd, van Sil de Bret (Ille-et
Vilaine) was in 1915 aangetast geweest
van eenci buiktvliesontStaking van te-
ringachtigen aard en ondanks alle ge
neesmiddelen trad er geen 'beterschap in.
Toen men haar te Lourdes aanbracht,
leed zij aanhoudend, en kon slechts een
weinig vloeibaar voedsel innemen, dat
hare maag kort daarna terug uitwierp.
Sinds hare aankomst te Lourdes kon zij
eenige druppelen van het water van de
Grot drinken en inhouden. Op 29 Juni,
toem zij zich aan de Grot bevond, scheen
het haar plots dat alle pijnen verdwenen
waren, cn zij had een groot gevoel van
welbehagen. Zij durfde aan hare gene
zing niet gelooven, en toch bleef het ge
voel van welbehagen aanhouden.
Terzelfdertijd heeft zij eene
gewaarwording van grgoten honger,
iets wat sedert jaren niet meer gebeurd
was en in het hospitaal teruggekeerd,
laat zij zich daar onmiddellijk een ste
vig maal voorzetten, dat zij heel goed
verteert. Ditmaal kon zij aan hare gene
zing niet moer twijfelen.
Den volgenden daig begeeft- zij zich
naar het bureel dei* vaststellingen, waar
zij het wonderbare geval vertelt aan de
geneesheeren Pctitpierre der kust van
Huyères, Pelvé van Quimper. Moorkens
en Ooms van Antwerpen. Deze, na ken
nis genomen te hebben van het certifi
caat van doktor Briand, die de ziekte
van het meisje beschrijft, onderzoeken
de wonderbare genezene volgens al de
regels der wetenschap. Zij besluiten een
parig dat het geval heel merkwaardig is,
en dut de vastgestelde genezing niet kan
toegeschreven worden aan een natuur
lijk verloop.
Een vergelijkend examen voor 100 be
dieningen van klerk heeft in Septem
ber a. s. plaats. De aanvragen tot deel
neming (henen uiterlijk op 28 Juli aan
den Minister te geworden, vergezeld van
een postbon van vijf frank voor in-
schrijvingsrecht, opgemaakt op naam
van den Ontvanger der verschillende
middelen te Brussel. Vooraleer de
aanvraag op te maken, raadplege men
de berichten aangeplakt in de statiën,
post- en telegraafkantoren, en waarin de
aannemingsvoorwaarden en de te leve
ren inlichtingen worden aangeduid.
AFVAART DER STOOMBOOTEN
DIE DE POSTCOLLI VOOR CONGO
VERVOEREN
Gedurende het tweede halfjaar 1922,
zullen de stoombooten die de póstcolli
voor Congo vervoeren uit Antwerpen
afvaren op de volgende dagen 20 Juli,
10 en 31 Augustus, 21 September, 12 Oc
tober, 2 en 23 November, 14 December.
Om bij de allereerste afvaart verzonden
te worden dienen de colli besteld te Ant-
werpen-Centraal ten laatste 48 U£en, \:qo£
de afvaar^ van de boot.
Er wordt aan de afzenders herinnerd
dat de tolaangiften die dergelijke colli
begeleiden dienen opgemaakt met de
meeste zorg en de grootste nauwgezet
heid, wat aangaat den aard, d£ soort, de
hoeveelheid, den inhoud, de waarde, liet
ruw en zuiver gewicht van elke soort goe
deren of voorwerpen die in het collo ver
vat zijn.
NIEUWE TREINEN
Met ingang van 15 Juli a. s. zullen
twee nieuwe treinen rijden, een van
Brugge (V. 20.30) naai' Blankenberghe
(A. 20.50), de andere van Blankenberghe
(V. 23.10) naar Brugge (A. 23.30).
Van af 16 zullen navolgende nieuwe
treinen rijden itussdhen Verviors-Cen-
traal (V. 7.31) en Herbesthal (A. 8.0)
I-Ierbesthal (7.44) en Verviers-Centraal
(A. 8.10); Herbesthal (V. 18.24) m
Luik-Guil'lemin (A. 19.28)Luik-Guil-
Iemins (V. 1919) en Herbesthal (A.
20.26)Aarlen (V. 22.3) en Luxemburg
(A. 22.39)Luxemburg (V. 8.39) en
Aailen (A. 9.18).
DE FABRIEK BEERNAERT GE
DEELTELIJK DOOR HET VUUR
VERNIELD. TWEE MOEDIGE
PERSONEN VERMIST.
OVERGROOTE SCHADE.
Eene ware rarhp heeft Vrijdag mor-
gend de gemeen te Wretteren in versla
genheid gedompeld.
•'t Was rond 2 ure, toen de vreedzame
inwoners dezer gemeente uit hunnen
slaap gewekt werden, door het geluid der
alarmklok, 't Brandde
Iedereen was dra te been zich met
angst afvragend waar het vuur woedde.
Doch al even spoedig kon men aan den
hel verlichtenden gloed bemerken dat
ihet de fabriek Boernacrt, aan de statie
van Wetteren was, welke in brand stond.
In oen oogwenk snelden alle weerba
re personen naar de plaats des onheils,
om hulpe to bieden, doch het vernielend
•element had een groote voorsprong op
de redders. Ook moeten de pompiers hun
ne eerste krachtinspanningen aanwen
den, om te trachten te bewaren wat nog
niet in brand stond.
Gezien de hevigheid van het vuur, aan
gewakkerd door een flinke zuiderwind,
werd dadelijk om de pompiers van Gent
getelefoneerd en deze waren roiid drie
ure ook reeds ter plaats mot hunne auto-
pomp.
Nu kop met meer krachtdadigheid op
getreden worden en met- verscheidene
lansen, werden de nog niet brandende
dcelcn der fabriek als door een stortvloed
overgoten.
Het vuur was ontstaan in de oude fa
briek, waarschijnlijk door zelfverhitting
in het kloddenkot. Vermoedelijk^ moet
het langen tijd gesmeuld hebben, want
't was slechts toen de vlammen hoog op
sloegen,- -dat het bemerkt werd en bet-
alarm kon gegeven worden. Ook ver
spreidden de vlammen, ten overvloede
gespijsd door de overgroote hoeveelheid
voor handen zijnde koopwaren, zooals
katoen, enz zich bliksemsnel en weldra
stond heel dc oude fabriek in lichtelaaie.
E11 nog stoeds dreigden de vlammen hun
ne vernieling verder uit to breiden.
Bezijdons den spoorweg, aan den ach
terkant der fabriek, waren reeds eene ka-
bien van den wissel wacht er en een tele
foonpaal in brand geraakt, doch bier
kon het vuur nog tijdig gedoofd wor
den.
Dank aan de vercenigde krachtinspan
ningen der pompiers en andere moedige
personen kon mon, ten slotte toch het
vuur omschrijven en zou men nu het
vernielend element zelf aantasten in de
oude fabriek.
EEN AKELIGE TIJDING. TWEE
MOEDIGE REDDERS VERMIST
Als een loopend vuurtje 't is hier
wel de gepaste uitdrukking verspreidt
zich tusschen de redders en de overtal-
rijke menigte eene ware jobstijding.
Twee moedige personen, de genaam-
den Van Kcrekoven, beter gekend on
der den naam Boet Van Kerckoven
en Quertet bijgenaamd Schoen
beiden wonende te Wetteren, die van
het eerste oogenblik aan het bestrijden
van het vuur medcgeholpcn hadden
hadden bemerkt dat het vuur langs eene
plank, leidende van de oude fabriek naar
de nieuwe, dreigde voort te loopen. Zij
drongen in ccne gevaarlijke plaats om te
trachten die brandleiding te verwijde
ren en... men 1 ïeeft ze beiden niet meer
teruggezien.
Naar alle waarschijnlijkheid hebben
beiden hunne heldhaftige poging met
den dood betaald I
EEN GROOTSCH SCHOUWSPEL
Intusschen woedde bet vuur maar
voort, niettegenstaande er stroomen wa
ter over uitgestort werden. De vlammen
sloegen hemelhoog, terwijl miljoenen en
nog miljoenen yuurgenstera door d.q
lucht dwarrelden, 't Was een grootse^
en onvergetelijk tooneel.
Achtereenvolgens stort-lcn dc daken:
der brandende gebouwen in.
't Was slechts rond 5 ure, dat men
eindelijk het vuur meester werd en dat
alle gevaar voor verdere uitbreiding ge
weken was. Wel brandde het nog, docli
?t waren de balen koopwaren in de ver-*
nielde zalen, en daar de hevige hitte ge
weken was, doordien de vlammen niet
meer zoo hoog opsloegen, konden do
pompiers het vuur van dicht bij bestrijd
den. Toen wij rond half negen voorbij
de plaats der ramp reden, zagen wij nog
jbraudendc balen Katoen, welke door do
pompiers bespoten werden.
DE SCHADE
't Is wellicht nog voorbarig, van do
aangerichte .«chade te spreken, doch men.
verzekert ons, .^ze ^miljoenen zal
bedragen. Alleen aan onbewerkt katoen
zouden er voor ongeveer een miljoen ba
len vernield zijn.
EEN WARE RAMP
Zooals wij reeds hooger meldden ia
liet wel eene ware ramp voor de Wetter-
feche bevolking. Inderdaad, er werkten
in de fabriek Beernaert ongeveer 2000
personen allen wonende te Wetteren of
tin den omtrek. Daar het nu juist de ge
bouwen zijn waar het katoen de eerste
behandeling onderging, zullen al deze
brave lieden geruimen tijd liunno brood-,
winning moeten missen.
De Commissie voor herstel publiceert?
den tekst van de vraag voor een mora
torium vanwege Duitschland aan de.
Commissie voor Herstel
Niettegenstaande de economische be-
zwaren uiteengezet in de nota van 28 Ja
nuari 11. heeft de Duitsche regeering tofc
nog toe de betalingen gedaan, vastge-,
steld door de besluiten van de Commis-
e voor Herstel van 13 Januari en 21!
Maart 1. 1.. Intusschentijd, is de positio
van Duitschland, door de schommelingen,
van de wisselkoers, met don dag ongurts-
tiger geworden.
In Mei 1921 moest, als basis voor lo;
nakoming der Duitsche verplichtingen
inzake herstel, de koers van 60 papier
mark voor écn dollar gelden, terwijl de
koers van den dollar, in Maart 1922 toto
285, en in Juli tot 500 mark gestegen;
was.
Gezien het bedrag der verplichtingen;
op Duitschland berustende, krachtens*
den Staat van betalingen opgemaakt te
Londen op 5 Mei 192i, moest, volgens»
hetgeen bepaald werd, eene som van on
geveer 2 milliard goud-mark gedekt?
worden door betalingen in geld. Indienl
de stand van den wisselkoers dozdfde;
gebleven waren als te dien tijde, zou dezei
som eene binncnlandsche dekking nood
zakelijk gemaakt hebben van 28 milliard
napier-mank in ronde cijfers. Voor de
betalingen in geld, op 720 millioen goud-
mark gebracht, door liet besluit van de.
Commissie voor Herstel van 21 Maart,
1922, zou gezien den wisselkoers van;
Maart 1922, een bedrag van 51.4 mil
liard papier-mark noodig geweest zij»,
hetwelk nu, rekening houdende mét-
den hcdendaagschen wisselkoers, tot 8O
milliard papier-mark gestegen is. Daar
bij komen nog de andere verplichtingen:
betaalbaar in wissels, voor de naleving;
van het traktaat van Versailles on waar
van het totaal 600 millioen goud-mark;
bedraagt, of 66 milliard papier-mark.
Indien Duitschland, in dc gegeven';
omstandigheden, moest voortgaan, omj
het hoofd te bieden aan de vernlichtin-j
gen van hot traktaat van Versailles, zich]
in dezelfde mate buitenlandsche wissels;
aan te schaffen als tot nu toe is geschied,]
dan zou de huidige waardevermindering;
van do mark snelle en onweerstaanbare*
vorderingen maken, cn tot de vernieling;
leiden van het financieel, economisch enj
sociaal leven van Duitschland.
De Duitsche regecring ziet zich dien-;
tengevolge niet in staat, om de voortzet-,
ting van de betalingen in geld in da
huidige omstandigheden te laten verho
pen, op de basis van het besluit genomen»
door de Commissie voor Herstel.
De Duitsche regeering steunend op aF-é
tikcl 234 van het traktaat van Versailles^
raagt dus wél een uitstel te willen ver-»
lecncn, voor de sommen betaalbaar ii^
geld, volgens de beslissing genomen
den loop van liet jaar 1922. I
Wat de som betreft, waarvoor de ver-*
valdag op 15 Juli is vastgesteld, deze»
zal op minder dan 17 millioen goud
mark worden gebracht, wolk©, rekening,
houdende met de vorige betalingen, op(
de credieten van Duitschland zullen ko-i,
men te staan.
Het overblijvende, omtrent 33 miU
lioen. staat wel is waar, ter beschikking
van het Duitsch gouvernement, dat
in gelukt i$ gedurende de ygorgaandg.
