io
Vrijdag
m w
Sept 1922
HST PROGBfiSHa VIM DEM
4n DRAAD
Llkwiifiiie ést iuMe
gosiierss in Belgis
Het Boeq-wai@r 1st ¥teifessi
ÜEÜseMssd's verplichtingen
Lanjtiiesralselangwi
Hsl vübpsgg'sÉ Ie Rstierdsai
Hst wergaos van
ds
XXVIII- JAARGANG NUMMER IS9
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114 X> A.C3-^X-.^33 8 CEHTIEfflEH WEKELIJKS 0.50 Uitgever: J. Van Nüffel-De Gespt
Publiciteit buiten het Arr. AALST Agentschap Havas, Adolf Ma-daan, 13, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Londres E. C. 4.
Eleuterias
Zon op 5,29 onder 6,04
Nieuwe Maan den 20
Een verkeerde richting
Verre van ons de gedachte de be
voegdheid en de opoffering te ver
denken van de agenten van het Mi
nisterie van Kunsten en Weten
schap waimeer het algemeen onder
wijs geldt. Wij zullen nochtans zoo
vrij zijn opwerpingen te maken te
gen de richting welke dit ministerie
gelooft te moeten geven aan het on
derwijs van den 4n graad. Dit on
derwijs sluit ten rechte het louter
boekendidactisme uit, het heeft voor
doel de vorming of de practisclie
opleiding van het kind, meer dan
zijn onderricht. Zijne strekking
moet, met andere woorden, zuiver
practisch zijn. Dit gesteld betreuren
wij dat het Ministerie van Kunsten
en Wetenschappen alleen gelast
werd het programma van dit on
derwijs uit te werken, vooreerst
omdat in zijne bureelen een te theo
retische geest lieerscht, een geest
noemen wij hem met zijn waren
naam onbewust ingenomen met
zich zelf, die welke ook zijn goede
wil zij, altijd denkt dat hij genoeg
op zich zelf is en tegenover den pra-
ticus, den ondervindingsmensch of
een gevoel van meerderheid of een
vaag gevoel van vijandschap koes
tert. Men gelieve echter te gelooven
dat deze regels door geen enkel on
welwillend gevoel ingegeven wor
den, noch tegenover iemand, noch
tegenover iets. Zij zijn eenvoudig
de uitdrukking eener levendige en
krachtige overtuiging en hebben
enkel als doel het welzijn van den
landclijken stand in 't bijzonder en
van liet land in 't algemeen, daar het
een niet zonder het ander kan gaan.
Daar wij daarenboven het tot het
uiterste centraliseerend karakter
van dezen geest kennen, zijn wij er
van overtuigd dat hij ons een eenig
en stijf programma zal schenken,
dat elke werkelijk practische betee-
kenis uitsluit, uit hoofde namelijk
van de verschillen van mentaliteit
en van geschiktheid tussehen de kin
deren der steden en der buitenge
meenten. Men gelieve zich te herin
neren dat het hier meer gaat om
vorming dan om onderricht.
Het schijnt trouwens dat dit De
partement het ter harte neemt om
zelf te bewijzen dat het weinig be
voegd is 0111 dit practisch onderwijs
alleen in te richten, omdat het zich
laat leiden en beheersclien door zui
ver abstracte opvattingen. Aldus
hebben wij uit zeer goede bron ver
nomen dat de landbouw radicaal zal
geweerd worden uit den 4n graad
zelfs in de landelijke scholen der
hoofdzakelijk landbouwgemeenten.
Men zal ons zeggen dat de 4e graad
geene beroepsstrekking mag heb
ben. Wij kunnen deze opwerping
niet aanvaarden voor de gemeenten
waar de landbouw de overheer-
sehende, bijna eenige nijverheid is,
waar zelfs al de ambachtslieden een
stukje grond bewerken, waar ieder
een landbouwbegrippen bezit of
zou moeten bezitten,
Zou men durven beweren dat de
vorming van het kind minder volko
men zou zijn, omdat bet verwezen
lijkt wordt door middel van hande
ling die bet later zal moeten herha
len in de practijk van zijn ambacht
Zal men ons zeggen dat bet laud-
bouwberoep, dat per slotsom, een
geheel van meer uitgebreide en meer
ingewikkelde kundigheden bevat
dan men gewoonlijk denkt, niet de
noodige hulpmiddelen in zich houdt
noodig voor de vorming nagestreefd
door den 4n graad Zonder uit liet
oog te verliezen dat dit onderwijs
zooals wij begrijpen de bewerking
van het hout, enz., niet uitsluit, hou
den wij er aan te doen opmerken
dat geen enkel onderwijs z:dk een
opleidende kracht bezit als het wel
begrepen landbouwonderwijs. Door
de zoo menigvuldige handelingen
die liet vereischt, door het doorzicht,
den waarnemingsgeest dien het ont
wikkelt, door de gedurige aanraking
met de tallooze, ingewikkelde, zon
derlinge verschijnselen der natuur,
door oefening in open lucht die er
mee gepaard gaat, door de waar
neming van talrijke, nijvere en be
langwekkende levende wezens, is het
landbouwonderwijs een onvergelij
kelijk middel tot vorming en opvoe
ding voor het kind. Zoo men daar
naast, het overgroot belang van den
landbouw in de wereld beschouwt
moet men aannemen dat het land
bouwonderwijs slechts van de pro
gramma's zou mogen geschrapt
worden daar waar het volstrekt niet
te verwezenlijken is.
Dat men ons toelate, huiten de
kwestie die ons hier bijzonder be
zighoudt, een voorbeeld aan te ha
len van de betreurenswaardige on
wrikbaarheid van het huidig pro
gramma vele onderwijzeressen
moeten zich tegenwoordig oefenen
in het bewerken van het hout, in het
zagen, enz. Zou men een niet even
voordeelige vorming der meisjes
bekomen door een niet minder nut
tige maar vrouwelijker begrippen
aan te leeren.
Om tot het belang van het land
bouwonderwijs terug te komen den
ken wij het noodig de zonderlinge
mentaliteit te onderstrepen die op
dit punt in sommige middens
heerscht. Aan verschillende school
hoofden, lieden met ondervinding
en gezond verstand, die er zich over
verwonderen dat de landbouw radi
caal uit den 4n graad gesloten
wordt, gaf de li. inspecteur dit on
verklaarbaar antwoord de land
bouw is geen ambacht Een derge
lijke bewering zou ons ongelooflijk
schijnen indien wij ze niet uit een
onbetwistbarg bron hielden,
Voor sommige bureelen zou de
landbouw dus geen ambacht zijn
Welnu, hernemen wij de zaken ob
ovo Welk is het hoofddoel van
het menschelijk werk, zijn voor
naamste én Ifundamenteel doel
Zich de voorwerpen aanschaffen
noodig om zich te voeden en zich
te kleeden. Iedere maatschappij,
hoe onbeschaafd of hoe verfijnd
men ze zich ook voorstelle zal met
dit doel zijn toevlucht nemen tot
den landbouw. En dit hoofdzakelijk
en fundamenteel werk, het eenige
dat in laatste instantie noodig is,
dit eeuwige ambacht, zooals wij het
haast zouden noemen, is voor som
migen geen ambacht. Wordt enkel
imbacht uitgeroepen de bewerking
van karton, van ijzer, van hout, van
kleiaarde. Het is ongehoord tot wel
ke zonderlinge opvattingen het le
ven kan leiden als het beschouwd
wordt door uitstekende theoretici,
opbouwers van stelsels. Zal voor
taan aan de bewerking van liet kar
ton de zending toevertrouwd wor
den om de menschheid te voeden, of
veronderstelt men, zooals Louis Fo
rest het zoo geestig schreef over re
geling en programma's dat bureel
bedienden kunnen geschikt worden
om melk te geven
In onze opvatting moest de lan
delijke 4e graad dienen om behen
dige landbouwers te vormen met
open en vooruitstrevenden geest.
Al de andere ambachten zouden
slechts mogen beschouwd worden
als afhankelijk van de hulp die zij
aanbrengen 0111 dit doel te bereiken.
In die voorwaarden verschijnt de
landelijke 4e graad in zijn huidigen
vorm ons als een lichaam zonder
hoofd het bijkomende wordt
hoofdzaak. het hoofdzakelijke
wordt stelselmatig geweerd.
Het huidige stelsel kan het ver
stand niet openen voor de zaken
niet doen kennen, noch beminnen.
Het zal voor gevolg zooniet voor
doel hebben ons van hem te ver
wijderen. Heeft men dat gewild
D. BRICOUT,
De Belgische regeering heeft aan den
heer prokureur-generaal te Brussel on
derrichtingen gegeven om de likwidatie
der in beslag genomen Duitscho goederen
in Belgie te bespoedigen.
Voor den verkoop der onroerende goe
deren zal men mogelijks nog wachten
vele der mogelijke koopers, van hunne
vele de mogelijke koopers, van hunne
vakancieverblijven zijn teruggekeerd.
Wij achten het niet van 'belang ont
bloot, nopens de Bocq-waterleidingswer-
kn, waarbij men zooals wij gisteren
schreven, zulke erge misrekening op
loopt tengevolge van het barsten van
buizen^ enkele bijzonderheden te geven.
Deze werken, welke reeds voor den
oorlog waren aangevangen, werden uit
gevoerd door zeven ploegen arbeiders,
onder leiding van een ingenieur en een
korps sektie-oversten, 'kondukteurs, enz.
Volgende leidingen werden aangelegd
van Ukkel naar Assehe, 21 km. 800 m.
met 37.30(Tkub. meters afzet, Assche-
Aalst, 14- km. 400 m. met 34.500 kub.
meters afzet, Aalst-Gent', 25 km. 900 m.
met 32.100 kub. met. afzet, Gent-Brugge.
43 km. 200 m. met 12.100 kub. meters
afzet, Bi'ugge-Oostende 25 km. 500 m.
met 6.800 kub. meters afzet. Anderzijds
heeft de Intercommunale Maatschappij
van Brugge naar Blankenberge 11 km.
800 m. met een afzet van 2.500 kub. me
ters, Assche-Dendermonde 13 km. 700
m. met een afzet van 2.600 kub. meters,
Dendermonde-Gt. Nikolaas 16 km. 700
met een afzet van 1.700 kub. nieters.
Dat maakt voor het Vlaamsche land een
net van 171 kilometers.
Bij het uitvoeren dezer werken dien
de menigen hinderpaal overwonnen.
Zoo moest onderdoor spoorbanen, stroo
men en vaarten worden gegraven en het
leggen van den grooten hevel on del'
de Schelde nabij Gent ligt nog in ieders
geheugen.
Dank zij deze reusachtige inrichting
zullen 393.000 inwoners der gemeenten
Oostende, Blankenberge, Brugge, Gent,
Dendermondc en St. Gillis, St. Nikolaas,
Aalst en wellicht ook Melle, Wetteren en
llamme een dagehjksch verbruik kun
nen doen van 36.000 kub. meters.
Zooals men weet. wordt dit water ver
kregen uit de nabij Modave (Luik, arron
dissement Hoei) opgevangen bronnen,
van waar het naar Mazy (Namen) wordt
geleid. Dit onderdeel van het werk om
vat 25 km. 750 m. waterleiding in tun
nel, 16 km. 750 m. waterleiding in
gleuf en 9 km. hevel.
De buizen van de gansche leiding in
Vlaanderen zijn gemaakt van ijzer-
cement en werden vervaardigd op drie
bijzonder ingerichte werven, van waar
zij per auto werden vervoerd tot de
plaats waar men met de leiding was ge
komen.
DE BELGISCH-DUITSCHE
ONDERHANDELINGEN
NA HET BELGISCH ULTIMATUM
Berlijn, 13 Sept. De Duitsclie re-
geering heeft geen ander bericht gekre
gen dan eene mededeeling van haren
-minister te Brussel, M. Landsberg, be
treffende het Belgisch verzoek om 100
millioen te storten ook wacht zij op
eene officieele Belgische kennisgeving,
om oen antwoord op te stellen.
Men schijnt nochtans te mogen be
vestigen dat de Duiteche regeering M.
Landsberg er mede gelast heeft aan het
Belgisch gouvernement te doen opmer
ken dat zulke vermindering dor goudre
serve der Rijksbank ongunstige gevol
gen zou daarstellen op den koers der mar
ken.
Een cabinetsraad zal zich met het Bel
gisch verzoek moeten bezig houden dat-
heel onverwachts kwam en een groote be
wering veroorzaakte.
Het- feit alleen dat liet in verlof gaan
van den kanselier aangekondigd was
gisteren middag, bewijst hoe onverwachts
het Belgische besluit gekomen is na
tuurlijk werd het vertrek van den kanse
lier verdaagd.
In officieuse middens bespreekt men
den ergen toestand van het precedent die
de afstand op aanvraag der Belgen daar
stellen zou on de'uitwerking die niet zou
ran den landbouw, liet kan lieipi dus I uitblij ven op den wisselkoers...
DE ZWAVELZURE AMMONIAK
V.OOR DEN WINTER
De Zwavlzure ammoniak is bij naam,
genoegzaam gekend en wordt veelvuldig,
toch nog altijd te weinig gebruikt. Daar
bij wordt hij nog immer, zooals dit liet.
geval is voor alle andere scheikundige,
meststoffen, te weinig oordeelkundig ge
bruikt.
De zwavelzure ammoniak verdient
voor den winter op alle andere stikstof-
mesten, en voor alle gewassen, de voor
keur. Men past hem toe, 'kort of onmid
dellijk voor de planting of de zaaiing, tij
dens de laatste grondbereiding, en men
werkt hem slechts oppervlakkig in. Men
past-_or ook geene te overdrevene hoe
veelheden van toe, van 100 tot 200 kgr.
per hectare, en in de meeste gevallen is
150 kgr. de gepaste dosis. Beter dan die
overdrevene hoeveelheden, is het een
deel voor den winter toe te passen, en
zoo vroeg mogelijk na den winter te
volledigen of het gewas te herstellen door
eene nieuwe hoeveelheid uit te strooien,
waarna het veld gcegd en gerold, of
overschoten wordt-, om den grond aan te
sluiten, liet uitstruiken te verzekeren, en
liet ontstaan van een nieuw vezelwortel-
net te begunstigen.
Werd de zwavelzure ammoniakbemes-
ting bij de planting of de zaaiing ver
waarloosd, men kan tot einde October en
in uitzonderlijke gevallen tot half No
vember dit zout immer als dekbemesting
uitstrooien, in de verhouding van 100 tot
150 kgr. per hectare, liefst bij nakenden
regen. Het spreekt van zelfs dat men in
den winter geenen zwavelzuren ammo
niak zal toepassen.
Intensiever.
BEGRAFENIS VAN LUITENANT
F. SAUVEUR
Rotterdam, 13 Sept. Om 11 ure
heden morgen zag de~Coolsingd, waar
het gemeentelijk gasthuis gelegen is
zwart van volk. Duizenden belangstel
lenden kwamen van liunne sympathie
blijk geven aan hem die zijn leven of
ferde voor den vooruitgang, dan wan
neer men hem zoo graag als overwinnaar
liadde toegejuicht.
In de zaal der geneesheeren staat de
lijkkist, bedekt met de Belgische kleu
ren en het uniform van het slachtoffer.
Een twintigtal kransen en bloemengar
ven waren toegekomen vanwege het be
stuur der viiegmeëting. van de Fran-
sehe vliegers, van de officieren en inge
nieurs van het Nederlandsche vliegwe-
zen, van de marine-officiers, van de Bel
gische legatie te Den Haag, van con
sul Fimlie, van de Belgische legatie te
Parijs, van den Belgischen consul te Rot
terdam, enz.
Onder de aanwezigen 'bemerkte men
den burgemeester van Rotterdam en den
wethouder van financien, den bevelheb
ber van het Nederlandsche vliegwezen
den minister van oorlog vertegenwoordi
gende, den bevelhebber van het marine-
vliegwezen den minister van marine ver
tegenwoordigende. Verder talrijke leden
van het diplomatische en van het con
sulaire koqis.
De Belgische regeering was vertegen
woordigd door de militaire geattacheerde,
de gezantschapsraad, de legatie-secreta
ris, de consul van Belgie te Rotterdam
en de. eere-oonsul.
Voerden het woord de voorzitter der
vliegmeoting, de Fransehe kapitein Pa
pin en de Belgische majoor Smeyers.
Deze laatste, aanvoerder van het Belgi
sche militaire vliegkorps, las het konink
lijk 'besluit vior, luitenant Sauveur tot
ridder in de Leopoldsorde benoemende.
Hij vestigde, onder algemeene stilte, het.
ridderkruis op het uniform van den over
ledene.
Spreker maakte den lof van luitenant
Sauveur, gevallen op het oogenblik dat
de Belgische vliegers aan Nederland den
vriendongroet kwam brengen eener buur-
natie.
TE ANTWERPEN
De trein met het stoffelijk overschot
van luitenant Sauveur is uit Rotterdam
om 16 u. 15 te Antwerpen toegekomen.
De Belgische vliegers die deelnemen aan
de Rotterdamschc vliegmeeting vergezel
den het lijk tot Essehen. Daar kwam de
commandant-vlieger Foidart, namens het
militaire vliegwezen, het stoffelijk over
schot- begroeten. Hij zal tot Luik.de lijk
kist. begeleiden.
Luitenant. Sauveur heeft geene ouders
moer al zijne familieleden zijn overle
den. De familiekelder is te Chênée al
waar Donderdag de begrafenis zal plaats
hebben.
Coinandant Foidart zegde dat allen
/luitenant Sauveur beminden om zijn
moedig gedrag, zijne m$rkwaardjg'e vlic-
gershoedaniglieden en tevens om zijn
gouden hart. Al onze militaire vliegers
hebben door dit overlijden werkelijk den,
rouw in het hart.
Te 17 u. 18 word de fourgon met lui
tenant Sauveur?s stoffelijk overschot te'
Mechelen aan den trein voor Leuven ge-,
haakt-, alwaar de reis naar Luik werd
voortgezet.
Te Luik verwacht men voor vandaag
algemeene deelneming bij de begrafenis
plechtigheid.
HET .VERHAAL VAN
KAPITEIN DAY
Kapitein Day, de gezagvoerder van de
Kinfauns Castle die tijdens den oor
log door een Duitsclie duikboot krijgs
gevangen werd gemaakt, en die met de
andere schipbreukelingen te Southamp
ton aangekomen is, deed het volgende
verhaal van liet moedig reddingswerk i;
Zaterdagmorgen om 9 uur 50 min.
ontmoetten wij een lievigen Noord-Oos-
ter storm. Er stond een zeer hooge zee,
en te midden van hevige windvlagen ont
vingen wij de S. O. S. seinen van de
Hammonia Ik veranderde terstond
mijn koers en stoomde in de richting
van het hulpbehoevend schip, dat wij
om 12 uur 's nachts in zinkenden toe
stand in het gezicht kregen. Wij zagen
eenige vol water geloopon en omgesla
gen reddingsboolen en vlotten, waaraan
drenkelingen zich vastklampten. Ik
vroeg den gezagvoerder der Hammo
nia of hij zijn schip aan het lot wilde
overlaten. Hij antwoordde Ja, ter
stond.
Hierop gaf ik last om de réddings-
booten te strijken en hulp te verleenen.
Inmiddels kwamen nog drie andere boo
ten ter hulp, die eveneens bijstand ver
leenden. Onze sloepen waren den gehee-
len middag bezig met het redden van
passagiers en leden der bemanning, het;
geen in verband met den hevigen wind
en de onstuimige zee uiterst moeilijk
was. Een der sloepen, onder commanda
van mijn eersten stuurman, kreeg op
dracht, drenkelingen uit het water op te
pikken. Deze boot slaagde erin, vier man
nen en drie vrouwen te redden, die over
gebracht werden naar een van de andere
stoomschepen. Terwijl dit geschiedde,
werd de reddingsboot verpletterd, doch
alle -inzittenden kwamen gelukkig vei
lig aan boord.
Het reddingswerk werd door mijn
bemanning tot 's avonds zes uur voort
gezet. Twintig minuten later hnd de laak
ste sloep het reddeloos schip verlaten met
den gezagvoerder en de Duitsche officie
ren, die het laatst van boord gingen. Om
6 ïinr 26 min. helde de Hammona
sterk naar stuurboordzijde over, zonk
bij den voorsteven en verdween. Na al
het mogelijke te hebben gedaan wat het
reddingswerk betreft, zetten wij onze reis
voort-.
HARTVERSCHEURENDE
OOGENBLIKKEN
Het was een hartverscheurend ge
zicht, de vrouwen en kinderen met de
woelige golven te zien worstelen. Ik zag
talrijke personen in zee drijven. De ont-
zettenden tooneelen zullen nimmer door
mij worden vergeten en nog nooit be
leefde ik zulke ontroerende oogenbtlik-
ken hoewel mijn schip tijdens den oor
log werd getorpedeerd.
Tot zoover de gezagvoerder van de
Kinfauns Castle
Tot de aangekomen geredden behoort
ook de eenige Engelsclie passagier vair
de vergane boot, do heer .TubbJ die op
reis was naar Mexico, om aldaar bij een
papierfabriek in dienst te treden. Door;
zijn moedig gedrag won hij het hart van
de geredde Duiteche en Spaansche vrou
wen en kinderen.
Jubb zelf verklaarde het volgende 't
«Van Hamburg af hadden wij een goe
de reis tot Vigo, waar het weer eensklaps
uiterst ruw werd. Mannen en vrouwen i
werden uit hun dekstoelen weggeslagen,
^/elen waren zeeziek. Vrijdagavond om
tien uur ging ik naar mijn hut, doch ik
kon niet slapen. Ik trachtte, mijn vrouw
oen brief, te schrijven, maar de storm
deed het schip zoo lievig schommelen,
dat ik mijn pen niot op papier kon hou
den.
Den volgenden morgen om acht uur
gebruikte ik met eenige andere passagiers
een ontbijt, toen liet schip plotseling he
vig naar stuurboord begon over te hollen.
Reddingsgordcls werden uitgedeeld, of
schoon er geen paniek was. Vrouwen
kwamen half gekleed op het dek. Ik
liiop eenige bij het aan Ideeden. Sommi
ge harer begonnen lievig te schreien.
Aangezien de meeste vrouwen vreemde
lingen waren, kon ik mij niot verstaan
baar maken. Ik zocht zelf een redding-
gordel cn koorde naar "het dok, 'tcrug^
rM
