I
5
ToTgp
Dinsdag
Dec. 1922
jNAAR EEN OPLOSSING
DIE VREDE BRENGT
De Paus zon tellen
fret Vatikaan konten
Hei treurspel
in Griekenland
V
Een nieuwe miljoenair
De Oor'eg
Twee vuurbergen in volle
werking
Brieven van E. P. Gaspar, cap.
XXVIII" JAARGANG NUMMER 280
Kortstraat, 9 en 2i, Aalst. - Tel. 114 - DAGBLAD - 8 CENTIEMEN - WEKELIJKS 0.50
Uitgever: .T. Van Nuffel-De Gendt
iverKsirdtu, «j öu ^1» Aw
'"(Publiciteit buiten het Arr. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaau, 13, te Brussel. - Place de la Beurse, 8, Parijs, - Bream's Buildings, 6. LondresE.^.jl
H. Sabbas
Zon op 7,39 onder 3,54
Laatste Kwartier den 11
fri 'de Kamer treedt 's lands alge-
j meen belang naar voren
i'&l werd de stemming over het
gematigd voorstel van de heer Van
Cauwelaert tot Iveitvlaamsehing
ïler Gentsche Hoogeschool tot aan
staanden Woensdag voorbehouden,
de twee laatste Kamerzittingen
;waren reeds beslissend over den
uitslag.
Eindelijk dan is dit netelig
[Vraagstuk zijne goede oplossing
nabij, en dat zal in 't land een wel
doende ontspanning der gemoede
ren teweegbrengen. Jaren lang
,werd het opgeworpen, steeds ver
daagd, zoodat men niet zonder een
gevoel van beklemming deze lang
durige behandeling volgde, waar
bij de kalmte moeilijk bewaard
werd, en door sommigen de eene
helft van de natie tegen de andere
werd uitgespeeld.
In opzicht van 's lands eenheid,
van den wil althans, om alles te
vermijden wat die eenheid schaden
zou, valt er bij deze bespreking veel
af te keuren veel te betreuren, Zoo-
Vele volksvertegenwoordigers, en
de doorsnee van de Fransche-
schrijvende pers is er de weerga
van, hebben van de Vlaamsche be
weging en van haar eisch tot ver-
vlaamsching der Gentsche Hooge
school een zeer beperkte kennis, en
Verdachtmakingen en valsehe voor
stellingen waren er de vrucht van.
Het recht op een Vlaamsche Hoo
geschool zoju den Vlaming geschon
ken worden, maar 't was doorgaans
een vermomming om op het wel
omschreven plan als uiting van den
algemeenen volkswil te duqhtiger
los te breken,
Niet van onze zijde werd de een
heid van 't land in gevaar gebracht,
[maar wel door hen, die niet aarzel
den voor het behoud van een strie
mend voorrecht beroep te doen op
,een werkelijke bemoeiing van de
jeene helft der bevolking,
Dat zij, die hun politiek belang op
de tweespalt hebben opgebouwd,
hïerbij fgenoeglijk in hun vuist
hebben gelachen, lijdt geen twijfel
Gelukkig dat dit drijven naar te
genstrijdigheid beperkt bleef bij
de onbezonnen uitlatingen van
eenige heethoofden, in wier verbeel
ding alieen er een schijn van ver-
Zet wordt gevoed.
Zacbjes aan, demagogen der
tweedracht onze Waalsche bevol
king oordeelt heel wat redelijker
over den toestand, en uw ophitsen,
hoe laag ook en spitvondig zal geen
yat hebben, Al uw schijnargumen-
ten en opgeblazen beweringen moe
ten stuiten op den werkelijkheids'
zin die beseft dat de helft van twee
één is
Stel aan iedere waren Belg de
vraag van Staatsminister Poullet
De wet van 1849 richt in Belgie
twee Staatsuniversiteiten in is het
niet billijk dat de ééne Fransch en
de andere Vlaamsch weze Er is
daartoe geen referendum noodig,
want van Oostende tot in het uit
hoekje van Arlon beschikt men nog
over een gezoud oordeel.
Onzin dan de Waalsche bevol
king in tegenspraak te willen bren-
met het Vlaamsche gedeelte van
het ééne vaderland, Dat was het
kenmerk van de tegenstanders,
Opbeurend was het dan ook teir
zitting van Donderdag een andere
klok te vernemen, en wij mogen
terecht hulde brengen aan de ka
tholieke rechterzijde die bij monde
van den heer Renkin een beroep
deed tot de eenheid om door de
Kamer het beginsel der vervlaam-
scbing te doen aannemen, dat door
haast gar.sch de Katholieke Ka-
prergro'ep wordt bijgetreden.
Het is er nochtans onstuimig toe
gegaan, omdat er al aanstonds de
partijpolitiek werd bijgesleurd,
Van verschillende kanten weer
klonk het verwijt van verraad, en
wou men de katholieke Waalsche
afgevaardigden in tegenspraak
brengen met hun kiezers. -Zuiver
opzet van een politieken winkel
voorzeker, en het antwoord bleef
niet uit dat de katholieke volksver
tegenwoordigers groot genoeg wa
ren om hun handelwijze voor het
publiek te vereehtvaardigen
Luide mag men zeggen, dat het
vraagstuk der vervlaamsching, met
al de waarborgen welke die Vla
mingen er zelf willen en de Kamer
meteen zal bepalen, naar een kla
ren toestand gaat. Wij naderen de
oplossing die vrede brengt.
Dat ook moet in alle deden van
't land herhaald worden, en de re-
geering zelf heeft daarbij een bij
zondere zending.
De regeering, ze bleef al te lang
als een onmondige toeschouwer van
dit bedroevend tooneel. Eindelijk
heeft zij gesproken, niet om niets
te zeggen zooals sommigen bewe
ren, maar om op hare beurt sterkte
bij te zetten bij de beslissing welke
in de Kamer aanstaande is.
Tot hiertoe bleef zij om reden
van haar verdeeldheid in gebreke.
Spijtig, want het is onze overtui
ging dat wat nu in de rechterzijde
geschied is en in de Kamer bijval
heeft, ook wel uit opzicht van
's lands algemeen belang in de re-
geering had kunnen voltrokken
worden.
Thans laat zij hare tusschen-
komst voor het bevorderen der op
lossing in de toekomst voorzien, en
wij stellen er prijs op om de orde
en de eenheid van 't land, waarvoor
zij verantwoordelijk is.
Het zal niet waar zijn dat de
Vlamingen niets hebben aan hun
parlement en zijn regeering.
Mogen ze eindelijk een oplossing
schenken die vrede brengt.
Een êneüberielït uit Roane aan de
Lon densche, .pers beweert dat het zoo
goed als vtuk staat dat de Paus een be
zoek brengen zal aan de pauselijke "vil
la van Gastel Gandolfo, op een twintig-
lal kilometers van Rome gelegen. Hij
zou bijgevolg uit 'het Vatikaan komen.
Wij d celen dit bericht onder alle
voorbehoud mede.
PEINS ANDEEAS NIET TEE DOOD
VEROOBDEELD.
HET VERZET VAN EUROPA
HEEFT HEM BLIJKBAAR HET
UEIVEN GERED
DE ERANSOHE HOUDING
De k'« Tempë meldt, dat het proces
tegen prins Andreas van Griekenland,
48 uur vervroegd is en Zaterdag morgen
is begonnen en knoopt daaraan een be
schouwing vast waarin zij 'zegt te ge-
looven, idalt de Fransdhe regcering
door middel van haar vertegenwoordi
ger te Athene zich aan zal dLuiten bij
alle Stappen, iwelke «er inderdaad itoq
kunnen leiden het leven van. dèn prins
te beschermen. Nu, zoo goed als toen het
ging over het voorkomen van de terecht
stelling van Goenaris en zijn collega's,
vraagt Frankrijk slechts alles te doen
waar het toe in staat is om bloedvergie
ten te voorkomen, met vermijding van
elk ongewensdht ingrijpen, dat slechts
het gevaar smet 'zioh brengt het onver
mijdelijke te verhaasten Het 'blad is
van moening, dat de vertegenwoordigers
der entente vrij moeten zijn naar gelang
van den toestand te Athene het oogen-
blik en do wiize van 'hun tusschenkomst
te bepalen.
TUSSCHENKOMST WANDEN
DE
KONING VAN SPANJE
DE SYLVIXIET VAN DEN ELZAS
De potasch wordt in den schoot der
aarde niet- in zuiveren toestand aange
troffen, maar wel onder vorm van ver-
sdhillige verbindingen, en gemengd met
onoplosbare stoffen, als ijzeroxyd, klei,
enz.
De ruwe potasch'zouten van Elzas zijn
buitengewoon rijk aan potasch, De bed
dingen van Elzas, twee in getal, bestaan
uMudteüijk uit sylviniet.
De sylviniet is eene mengeling van
ehloorpotasch en chlooraodium of keu
kenzout-.
De bovenste bedding is de rijkste zij
geeft 22 tot. 25, terwijl de onderste bed
ding slechte 15 tot 20 p. 'h. zuivere
potasch geeft.
Vooraleer in den handel gebracht te
worden, wordt de sylviniet enkel gema
len. Aldus, doordien zij geene kostelij
ke bewerking ondergaat, is de eenheid
potasch en veel beterkoop in dan in de
gezuiverde zouten, ehloorpotasch, zwa
velzure potasch, zwavelure potasch ma
gnesia, enz. Hare potasoh wordt, bij
eene oordeelkundige aanwending, zon
der verlies, spoedig door de planten aan-
geeigend.
Dc sylviniet van den Elzas is weinig
waterzuchtig, zoodat zij -luttel vochtig
heid van de lucht opslorpt? dus zon
der bijvoeging van turf goed bewaart,
z wider te versteen en.
K. ALI.
De gelukkige bezitter van het lot, uit
gekomen in de laatste trekking der ver
woeste gewesten met eene premie van
een miljoen, is M. Alexander Brousmi-
ehe, wonende te Moriaikné, arbeider in
de Hoogovens en "taalgie ferij'en van
Thy-le-Chateau, te Marcinelle.
Deze werkman, gehuwd en vader van
familie, heeft na den oorlog zijn mili
tairen dienst, gedaan. Hij heeft er rhu-
mat-ism opgedaan waardoor hij dikwijls
belet waa regelmatig te werken.
De fortuin ie ditmaal dus eens op de
rechte plaats thuis gekomen.
AANKOMST .VAN DE
g EUISA BETHVILLE
Na eene voorspoedige» reis is de Bel
gische st. '<r ElisabethviFle kapitein
Wautier, van Congo, Zaterdagmorgen
ten 11 ure in de haven van Antwerpen
aangekomen met 10 passagiers.
Daaronder bevonden zich De Eerw.
Rro'eders Frederic en Yperman der
christelijke scholen de Eerw. Patei's
Boelens on De Kaeck, der Missies van
scheut de Eerw. Zusters Marie en Leo-
nie, van de Zusters van O. L. V. de
Eerw. Zusiers Maria Consolation en Ma
ria Epiphane, van het orde der Zusters
Franciscaners'en
Het nieuws dat, door de passagiers
werd' meegebracht, was van weinig
belang. De gouverneur generaal, M. Je-
have, is op inspectiereis, en verbleef in
Kinshassa.
De Elisabethville heeft oen volle
lading coïonialo produkten en tevens
eene hoeveelheid kansen bananas, rood
hout 291 kgr. goud.
Men verneemt te Londen dat de Ko
ning van Spanje te Athene stappen
•heeft (aangewend Ivoor prins Andras,
wiens vrouw een nichtje is van de ko
ningin van Spanje.
HET PROCES EN HET VONNIS
Dit proces schijnt dcj bevolking vrij
onverschillig te laten. De houding van
den prins is alles behalve dapper.
Hij voerde liet (bevel over het tweede
leger van Sangania en wordt beschul
digd niet gehoorzaamd tc hebben aan
de bevelen van den opperaanvoerder.
Hei is de eerste maal dat een 'lid der
koninklijke familie voor den krijgs
raad'terecht staat.
De rechtbank werd door generaal
Vlackoupoulus voorgezeten. De prins
was door Nicolas Damaskinos bijge
staan.
Na de gebruikelijke iddititeits vast
stelling gaf kolonel Caloyeras lezing van
den bSdmldiginpsakfc.
De eerste getuigen was generaal Pa-
poulas.
In den loop van liet proces zegde ko
lonel Sovrigamis onder-staf-overste van
generaal Papoulas, dat het tweede le-
grekorpe bevel ontving aan te vallen
om het derde korps te onlasten. De
prïn3 antwoordde dat zulks onmogelijk
was gezien de sterkte der verdedigings
werken.
Do getuige bevestigde dat zoo de
prins gehoorzaamd had de slag van San-
garios voordeelig zou uitgevallen zijn.
De prins dreigde met ontslag zoo de
bevelvoerders voor de uitvoering van dit
bevel aandrongen.
Generaal Papoulas verklaarde dat de
prins niet afgezet werd, omdat hij broe
der vUn den koning was.
Prins Adreas wordt tot Jcrijgsdegrada-
%i,e eri eeimigdurige deportatie veroor
deeld
GENERAAL DOUSMANIE ZOU
NIET AANGEHOUDEN ZIJN
Men seint uit, Athene De aanhou
ding van generaal Dousmanis is niet
bevestigd.
GEEN (OPSTANDIGE BEWEGING
IN PIET LEGER
Men ontkent uit Athene dat een op
standige beweging zou ontketend zijn in
het Grieksche 'legeer ingevolge de te
rechtstelling der veroordeelde ministère,
GEBEDEN JVOOR DE ZIELERUST
VAN GENERAAL' I1ADSJIANESTI
EN STRATOS
Zaterdag morgen 'fa in de Russische
kerk een mis gelezen voor de ziele rust
van generaal lïadsjiansti en Strata® die
beiden nauw verwant waren aan Caro
milias, den oud-gezant van Griekenland
te Rome.
DE GRIEKSCHE OPENBARE MEE
NING IS VERONTWAARDIGD
Stefani verneemt uit Athene, dat- de
Openbare oneening verontwaardigd is
over de terechtstelling van de ministers.
Telegrammen melden, dat er groote
contra-rvolutron ai re bewegingen zijn
uitgebroken te Patras, Mbrolcngbi en
op Korfoe waar de Engelsehe vteg nioet
zijn gehescben.
heeft ons zoo zwaar doen lijden, dat ie
dereen het verlangen moet lidbben om
te zien wat hij was. Het Panorama van
den Yzer geeft daarvKn het incest realis
tische en meest treffende beeld.
Sedert eergisteren is de vuurspuwen
de berg vStromboli in werking.
Langs de kust van Sicilië werden lich
te aardschokken waargenomen.
Rookwolken en vlammen stijgen uit
den krater op en do lava ibegmt langs
de wanden af te vloeien.
LATER
Men meldt uit Messina fï
De" Noord-Oostelijke krater van den
'Et-na is in volle werking getreden.
De uitbarsting van den Etna werd
door die van den Stromboli gevólgd.
Verschikkelijke lavastroomen zijn op
de kusten van liet eiland neergekomen,
dood en vormeling zaaiend op hun door
gang.
De prachtige wijnbergen In vollen
ibloei die een lieerlijk uitzicht oplever
den zijn hopeloos verwoest.
De uitbarsting gaat van geweldige
schokken en van den oorverdoovend on-
•deraarseh gedonder vergezeld.
In de omliggende dorpen bleef geen
enkele ruit gespaard.
Verschillende bewoners werden ge
kwetst.
De bevoIHng aan een herige paniek
ten prooi, sloeg op de vlucht.
Op weg naar de misdé van Punjab
(Eng. Indiaï
IL
VAN FLUELEN NAAR VENETIE
Om twee uren vaarden we het Luoer-
nameer af en omstreeks vier uren land
den we aan te Ftualen, een klein dorp
op de internationale spoorweglijn. Twee
uren later voert de sneltrein ons naar
Lugano. Onderweg, naar een uurtje rei
zen vliegen we in de gapende opening
van don St. Gothardtunnel, een onder-
aardsche gang omtrent 15.000 m« of
drie uren lang, 6.50 m. hoog en 8 na.
breed. Door de elektrischekracht voort
geduwd vliegen we door de duisternis
en na een twintig minuten kijken we
weer de open licht in en ...zien de eerste
sneeuw.
Rond negen uren stappen we af ïe
Lugano oen grensstad tusschen Ziwit-
serland en Italië: Prachtig rust dit oud
gerimpeld stedeke aan liet Lugano-
meer, typisch Italiaanscli met zijn zui
lengangen voor de liuizen, met zijn win
kels en werkhuizen vlak op straal Klei
ne stelle, kronkelende straten slingeren
naar de hoogsten met. bun prachtige
villas, hun reusachtige hobola
's Zaterdags smorgens held ommen wo
den 'berg San Salvatore (915 m.) On
't was een kuoken on stenen en hijgen
van dempigheid. tot we eindelijk doch
op -den bergtop betraden. Van zoo een.
paardeivwerk aoudt Ige kunnen doodval
len en de brave pater Ezochiel^die mis,
geleidde, wilde ons nog naar een andë<
ren berg meesleuren of we Hem lbo*
dankt hebben 1 1 l
Zondag morgen in de vroegte ver
trekken Ave naar Milaan. Te Chiaéwo
halt 1 De ijverige Italiaansolie tolbciutnb-
ten wachten ons op. De valiezen
open en '4 is een snuit eren en snuf
felen om tocli maar iets verdachte onda>t
handen te krijgen.Hebben de Heeren.
goen sigaren of taibak mee O,
noen, mijnheer En er stonden daar.
Damen cn Dametjes met groote koffen^
en kisten en heel hun boeltje werd
on derate boven gesmeten... en 't- leek Ie ir
traantjes uit die leed ere oogjes, omdat
hun goedje uit de plooi geraakte, zoo'
aandoenlijk, dat ik zin kreeg om in
koor mee t-o huilen... maar zakdoeken
om tranen op te vangen lieb ik niet I
Na -dat spelloke van den langen darm,
moesten we nog een eed... of toch zoa
iets, afleggen, dat wc geen rook ge riet
binnensmokkelden, (is een stinkstok
soms staatsgevaarlijk 1 dan sloegen
ze de zegels op onze reizakken en de
trein hernam zijnen loop naar Milaan
de hoofdstad van Lombardie in Italië.
Zwitserland had mijn zinnen betoo-
vetrd Zwitserland met zijn hoogc rot
sige bergen, met zijn diepe valleien, met
zijn frisöche dorpjes, met zijn nette"
huisjes, in 'de diepten, in de hoogten,
op den stellen rotskant, met zijn veer
krachtig duwend volk, dat met de ge
varen spoelt om zijn brood te verdie
nen. Zwitserland, het prachtig land met
zijn prachtvolk, een volk met. vasten
voet, helder ooigen warm hart-, een volk
ernstig en moedig, wakker en kloek...-
een 'levenslustig volk
En dan valt ge opeens in Italië, en do
betoovering is gebróken. Italië met zijn
schooiers volk, met rijjn ideale pak-
akonsdragers, met zijn lamme broek
zakmannen en slordige voddenvrouwen
Italië met 'zijn smerige huizon en stra
ten waartujschen plotselings grootsohe
monumenten opreizen... als poreis op
een mesthoop.
's Morgens om 9 uren kwamen wé
too in Milaan, dc lombardische hoofd
stad met haar 580.000 inwoners. De
Faseisti stonden gereed voor de omwen
teling, 'ze krioelden in de stralen en be
zetten de kruispunten.
De Fascist draagt een zwarte mute
met als medaillon een doodskop. Hun
awiart hemd in bun korte grijze broek,
snoeren ze met. een breeden band om de
lenden. Grijze epgelsclie banden om
winden 'hun spiïngersboenen, voorts een
paa-r zokken aan de voeten, een flinke
knuppel in de hand.... Daar ziet. ge- de
fascist-, die rijn 'kluppeltje zal laten
kluppelen op alle andersdenkenden in
ItaKe en afc het er op aankomt, over
heel de wereld...
En wordt, er gofluisterd dat het
heethoofden «zijn van Nationalisten die
droomen van een Italia grande ge
wezen plantrokkera van achter 't oor
logsfront, godecoreerde karotentrekkere,
die hun schoenen gereed uitgetrokken
hebben om rapper te kunnen vluchten,
moest het spelleke slecht, uitvallen Of
dat. gefluister, laster of waarheid is, durf
ik niet bevestigen.
Ons eerste bezoek was aan de Dom
kerk van Milaan eon prachtige got-hie-
ke kerk, een der grootste der wereld (148
m. lang en 88 m. breed) heel erna al op
getrokken met wit marmer. O wat een
tinteling en schittering als dc zonne
stralen sfeerzen op die glinsterende mas
sa met haar 98 kanttorentjes, met haar
golvende bouwtTant. met haai- 2000
marmeren (bedden. Boven dat pracht
stuk troont een rijzige koepel en dc 108
m. hooge toren steekt zijn fijne naald do
lucht in.
Als reuzen geweldig em struiscb tor
sen 52 pilaren die drukkende massa
terwijl de zon vol liefde de overheerlijk
gekleurde vensters streelt, en de hamen-
versmolten kleuren als kostelijk tapijt
werk voorzichtig neerlegt op den kerk
vloer schoon, onbeschrijflijk sehomi
In die heerlijkheid «m-ermde eon
vo"lksma£Ba aan biechtstoelen, aan Coni-
muniebank, bij het altaar. Al dru-mmen
geraakte we bij het graf van den H.
Carolus Borremeus, de. geer vereerde,
vurig bemincte Heilige van Milaan.
's Avonds in den plasregen vertrok
ken we naar Padua, waar Ave te midder
nacht afstapten. Hier ook goot het wa
ter en 't was een plassen en plonaen tot
dat we eindelijk rond twee uren in het
klooster van den II. Antonius terecht
kwamen. Nog een uurtje Avaohten en we
mochten mis lezen op 'het altaar waar
do groote Heilige vroeger bij voorkeur
de mis op las. O, Avat. was het #oed daar
te bidden dicht bij den lieven Heilige,
daar kan men (bidden 'betrouw en bij
den machtigen gunsteling dee Heeren J
Later hebban we de schoonheden dei
