15
êasi snze AbeMenten
I¥airüs®rgen lef bescherming
és? minderheden In Turkije
Iets Keierfandsgfis gift
Os Verviaamsshlüg vest Gent
Do Ktezfsg ie pfym
Os Krbfene tsierwijïsrs
Geheim ö®i3sist@rle
Woensdag
Dec. 1922
Kef financieel sshandsai
eeHfsrestie van Laijsaima
Onze Prinsen
Een smeekschrift
aan fining
iê K@Ëp@ratssfai)
voor Oorlogsschade
DE VOLKSSTEM
XXVIII» JAARGANG NUMMER £587
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114 A A T~> 3 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.50 Uitgeyor: J. Vak Nufeel-De Genct
■Publiciteit buiten het Arr, AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, te Brussel. Place da la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Londres E, C. 4.
liet poslbeheer zal kortelings
'ten uwent de kwijtschriften aanbie
den voor de vernieuwing van het
abonnement van het volgend jaar.
Ten einde iedere onderbreking
in hel bestellen van het blad te ver
mijden, verzoeken mij v dan ook
dringend het bedrag van het abon
nement te doen gereed leggen te
gen de komst van den briefdrager,
De prijs van het abonnement be
draagt
VOOR EEN JAAR fr. 30.—
Let mei op dat het kmijtschrift
slechts EENMAAL ten huize
aangeboden wordt.
De interpellatie door het Katho
liek Kamerlid Tschoffen aan den
Minister van Buitenlandsche Za
ken gericht over de noodige be
schermingsmaatregelen ten bate
der christelijke bevolking onder
Turksch beheer, is verleden Dins
dag in de Kamer verloopen in een
stemming welke we graag aan iede
re parlementaire ondervraging toe-
ivenschen.
Ken kalme, alhoewel diepge
voelde uiteenzetting van den toe—
stand met een rechtmatig beroep
op het plichtvervullen der regee
ring, een even bezadigde verklaring
van vertegenwoordigers del1 ande
re groepen, en een kort ministerieel
antwoord dat bevredigde ziedaar
wat het geheel geweest is. Mis
schien valt het minder in den smaak
der partijgangers van woelige zit
tingen en komt het niet in het ka
der der ophefmakende ondervra
gingen bij gebrek aan onderbrekin
gen die veelal het Tuur aan de lont
brengen, maar juist hierdoor' ver
groot het nut en wordt de volle
waarde van een eensgezindheid be
houden.
Reeds vroeger, wanneer name
lijk deze interpellatie-vraag aan de
dagorde van de Kamer werd ge
bracht, hebben we hare actualiteit
onderlijnd. Heden wordt deze nog
met meer kracht bevestigd en be
wezen want al bedoelde de inter-
oellant meer rechtstreeks de Ar
menische bevolking, zijn klem-re-
deneering loopt tot praetisehe ge
volgen voor de bescherming dei-
minderheden en voor waarborgen
vanwege de Turksche regeering,
zooals de huidige conferentie van
Lausanne die moet verwezenlijken.
Een volk, zoo luidt de akelige
werkelijkheid, een volk dat in het
Nabije Oosten de rechten der
Westersche beschaving verdedigde
tegen de Aziatische barbaarsch-
heid en het Mahomedaanseh fana
tisme'is aan het uitsterven onder de
moorddadige vervolgingen der Tui-
ken, reeds voor den oorlog ingezet
en sinds volgens een bepaald plan
nagestreefd.
Bij het Sèvres-verdrag over den
vrede in het Oosten werd gehoor
gegeven aan de rechtmatige klach
ten der verdrukte minderheden, en
voorzorgen werden er in opgeno
men tot bescherming der bevolking
welke aan het willekeurig bestuur
der Turken onderworpen bleven.
De geallieerden hadden gehoopt
het lot der Armeniërs te hebben ge
regeld naar de hoogere wetten der
menschelijke beschaving en der
rechtvaardigheid. Eilaas, in feite is
;le barbaarsehheid en de wilde
macht meester gebleven, en dat gaf
aanleiding tot een verder martelen
en uitmoorden van hun steeds ver
volgd slachtoffer.
De ellende der Armenische be
volking is grooter dan ooit te voren.
.Wat gaat men doen te Lausanne
Men begrijpt de gepastheid van
'deze slotvraag. Bij het Sèvres-ver
drag hebben al
landen hun woord gegeven Bel-
gie als medestichter van dit trak
taat is ook mede verantwoordelijk
voor het naleven ervan, ook voor
het vernieuwen dierzelfde /waar
borgen, nu een nieuw traktaat het
vorige gaat vervangen. En met ge
noegen mochten we vernemen dat
ook andersdenkenden het gewet
tigd oordeelen dat ons land tot ver
dediging der christelijke minder
heden onder Turksch beheer optre
den zou uit menschelijkheid, en
handhaving der aangegane verbin
tenissen.
Ten aanzien van die eensgezinde
sympathie mocht de minister van
buitenlandsche zaken dan ook hul
de brengen aan de gedachte welke
deze interpellatie bezielde, en zijn
antwoord bracht deze vraag al aan-
stoiidsv?n betrekking met dé confe
rentie welke thans de regeling van
het Oostersch vraagstuk wil besten
digen. Ook Belgie is daarop verte
genwoordigd, en door zijn bemid
deling kan en zal de regeering haar
zedelijken steun verleenen aan de
groote mogendheden, om hun taak
te vergemakkelijken.
De instemming, welke de Arme
nische kwestie in de Belgische
Kamer verworven heeft, wordt ook
gedeeld door al de besehaafde na-
tien, zoodat de Volkenbond onlangs
nog beslissen mocht dat in de vre
desonderhandelingen met Turkije
niet uit het oog mag verloren wor
den de noodzakelijkheid om voor
de Armeniërs een eigen vaderland
te stichten.
Men heeft het recht en den plicht
daaraan te herinneren. Wanneer
de bepalingen van liet Sèvres-ver
drag plaats moeten maken voor
nieuwe, omdat Turkije een natio
nalistische beweging op touw heeft
gesteld die Europa veer opent voor
een Turksclse regeering, dan moe
ten de waarborgen ten aanzien dei-
minderheden in Klein Azie en ook
in Oost-Thracie niet een doode let
ter blijven.
Dat alles klinkt misschien' wat
vreemd in een conferentie, waar de
meeste afgevaardigden vooral naar
een economische belangenpolitiek
uitzien, en waar de onderhandelin
gen meer in het teeken staan der
stoffelijke voordeelen dan wel de
hoogere bescliavingsbegrippen.
Ook wij, Belgen, hebben aan
zienlijke economische belangen in
het Oosten, en zullen eens tot nieu
we handelsbetrekkingen met Tur
kije moeten komen, klaar een be
schavingsideaal, als dit der bescher
ming van een machteloos volk, dat
door een barbaarschen verdrukker
met uitsterven bedreigd is, staat
boven stoffelijke bekommernissen
verheven.
Te Lausanne moet de beschaving
ook haar woord medespreken, en
waarborgen opeisehen tegen den
onwil van een regeering, welke ha
re plechtige verbintenis met mis-
prijzen verworpen heeft.
Elk vredeswerk daarbuiten 2al
waardeloos zijn, omdat het de ze
delijke belangen aan de stoffelijke
zou ondergeschikt maken. Naast de
vraagstukken der zeeengten, dei-
capitulaties en der hernieuwing
van (handelsovereenkomsten, moet
ook voor het hoogere, het zedelijke
een waardige plaats in de bespre
king en de oplossing worden inge
ruimd.
Zondag' weiden de hoeren Bijleveld
en Van Happen door minister Van de
Vyvere in gehoor ontvangen. Zo kwa
men den minister een cheque van
325.000 fr. overhandigen, namens het
comiteifc Hulp aan Belgie
Het bedrag is bestemd voor de ver
woeste gewesten. Nadat dc heer Minister
zijn dank had uitgesproken, noodigde
hij de bezoekers ter tafel uit, waar ook
de Nederlandsche gezant kwam aanzit-
beschaafds' ion-
NIEUWE VERGADERING
DER TAALCOMMISSIE
Brussel, 11 Dec. Do taalcommis-1
sie vergaderde opnieuw dezen namid
dag. Minister Kolf woonde de Vergade
ring1 bij.
Verscheidene vragen werden door M.
Destréo aan M. .Nolf gesteld. Uit hei,
antvvoord van den minister blijkt na
melijk hot volgende
De vier fakulteiten van Gent tellen
ongeveer 400 studenten. -Eon ontdub'be-
ling zou dus zeer lastig vallen. Men kan
ontdubbelen diaar waar. de professoren
tweetalig zijn. In do faïculteit der Rech
ten hebben reeds 8 professoren (op 12)
zich bereid verklaard him lessen in hot
Vlaamsch ook to geven.
Voor wat aanvullende leprgangen be
treft men moet ofwel een nieuwen leer-;
gang inrichten en dat is een overlast
ofwel is het een franscho leergang on
dat is tweetalig onderwijs. Voor chemie
cn wiskunde is hot niet mogelijk aan
vullende leergangen uit te denken.
Aan do vraag of het voorstel Hallet-
Holleputle de kennis van 't franseh zou
verzekeren, antwoordde de minister
Indien do student fransch kent, ja, an
ders niet. Alios liangt van don 1 eeraar
af. Indien zijn leorgang interessant is,
zullen do studenten hem volgen, gelijk
in welke taal. Voor het hooger onder
wijs is het gebruik der moedertaal min
onmisbaar dan in hot Jager onderwijs.
Een dokter moet de taal van zijn mid
den kennen, maar óm zijne studies voort
to zetten, moet hij eene wereldtaal be
zitten, dat is in Belgie het Fransch.
Dan werd het ontwerp besproken.
Art. 1 zou luidon Aan de Hooge-
school van Gentwordt het -onderwijs
gegeven in 't fransch en in 't Vlaamsch
voor do leergangen van burgerlijk ge
nie en arts et manufactures
Art. 2. Hier komt dan de tekst
die Zaterdag aangenomen word, met
zeer lichte wijzigingen onder opzicht der
bewoording.
Art. o. Zelfde tekst als in 't voor-
stol Van C'auwelaerfc, maar liet artikel
wordt als «voorbijgaand» beschouwd.
De andere artikels blijven zooals vroe
ger uiigénómen dat. art. 0 wegvalt.
Eene stemming werd dan afgenomen.
Het voorslei werd aangenomen met S
stommen logen 3.
Stemden tegen MM. Destrée, Bcr-
trand en Hymnns.
Stemden voor MM. Tibbaut, Pirmez
Pmillet, ^Hoyman, Jïaliot, «Helloputte,
de Liedekcrke en Boucheiy
M. Fischer was afwezig.
Rome, 11 Dcc. Do Giomale
d' Italia doelt dc volgende cijfers me
de over den uitslag der gemcentekiezing
te Milaan, waar de socialistische ge
meen teraad was ontboden.
De bloc <ler nationale partijen
•liberalen, katholieke, popolari en fascis
ten, behaalde 82.948 stemmen.
Socialisten en communisten samen
64.961.
Er ontbreken; nog vier sectics die
overigens den einduitslag niet meer
kunnen wijzigen.
Milaan is dus van het roode schrik
bewind bevrijd.
BIJ DEN HEER MINISTER VAN
KUNSTEN en. WETENSCHAPPEN
Do loden van het bureel der Federa
tie der Kristen Onderwijzers, werden
in gehoor ontvangen door M. Nolf, mi
nister van Kunsten en Wetenschappen.
.De hec-r minister beloofde hun wol-
willend do voorgebrachte wenschcn te
onderzoeken, doch er moot rekening
gehouden worden Van de geldmiddelen
Dc kwestie van het pensioen der oude
onderwijzers was het voorwerp der bij
zondere aandacht van den heer minister,
die zich 'bereid verklaard® liet gunstig
ste jaar hunner loopbaan, onder oog
punt van bezoldiging in aanmerking te
nemen als midden cijfer der vijf laatste
jaren die tot basis dienen voor de bere
kening van hun pensioen op voorwaar
de nochtans dat deze voorloopige gunst
slechts ten goede kome gezien het
huidig gebrek aan onderwijzers aan
deze wier gezondheidstoestand hun niet
toelaat hun ambt- te- blijven waarnemen.
De heer minister, in den loop van het
•onderhoud dat moer dan een uur duur
de, bracht hulde 'aan den moed en dc
zelfopoffering der onderwijzers geduren
de don oorlog, fin hoedanigheid Van
ambulanciers en ziekendieners, en waar
van kt. Nolf als dokter in het leger per
soonlijk ooggetuige was.
De afgevaardigden der kristcne on
derwijzen verlieten den lieer minister
onder den besten indruk
AANSPRAAK VAN DEN PAUS
Rome, 11 Dec. Dezen morgen werd
het geheim consistorie gehouden.
Bijna al de curie cardinalen waren
aanwezig, als mede dc cardinalen. Dubois
cn Mistrangc-lo.
In zijne aanspraak zegde de Paus
Wij zijn igdukkig u vergaderd te
zien en voor de eerste maal, sedert ik
door uwe stemmen op den H. Stoel ge
roepen werd, het woord tot u te kunnen
richten.
De H. Vader (begint met den lof le
verkondigen van zijnen voorganger,
Paus Boned ictus zaliger, die in eenen
weergaloos bewogen tijd de Kerk be
stierd heeft met eeae schranderheid, die
do bewondering harcr hevigste tegen
standers uitlokten.
De H. Vader onderzoekt vervolgens
do .gebeurtenissen die de eerste maanden
van zijn pontificaat kenmerkten.
Hij spreekt eerst over Palestina en
maakt de protestaties van wijlen Beno-i
dict-us XV in het Consistorie van 13 Ju
ni 1921, tot do zijne.
In de kwestie van Iiefc H. Land die
nen, bij de aanstaande regeling, dc
rechten der katholieken en" van al de
christenen gevrijwaard.
Do H. Vader spreekt over de droef
heid die zijn hart overweldigde bij het
aanschouwen van den toestand van de
Oostcrscbo volkoren, meegesleept in den
dwarrelwind der jongste orkanen, cn
herinnert aan wat de II. Stoel heeft ge
daan om hun lijden (cj verzachten.
Ook voor het lijden der Russische
bevolking kon het hart van den Vader
der geloovigcn niet ongevoelig blijven.
Dc Paus herinnert zijne oproepen
voor den vrede onder dc volkeren en
hernieuwt dezen oproep aan het adres
der Staatslieden die nu te Brussel gaan
vergaderen.
In waarheid, vervolgt de Paus, zullen
deze bijeenkomsten tot niets leiden, in
dien niet do regeeringen do liefdadig
heid weten te mengen aan do recht
vaardigheid, tot grooter voordeel van
overwinnaars en overwonnenen samen.
Aubertus
33 onder
Het onderzoek der deskundigen moet
nu do feiten vaststellen.
Daarom heeft dc ondcrzoeksreclitor
M. Anthonis voor deze zaak drie des
kundigen aangesteld een bankbestuur*
der, een rekenplichtigc en een financier
le ecoomisü de rekenpliclitige is M<
Jacqmaiü.
Voor dit collegie van experten is het
or oan te doen, niet alleen de boekliou-»
ding te onderzoeken, maar bijzonderlijk
den aard der speculaties gedaan door de
firma Kirschcn, cn den aard der ge
voerde 'briefwisseling met tiet huis IL
A. von Barjr, te Amsterdam gevestigd.
Ook werden op bevel van liet parket
de zegels gelegd op het brandkoffer van
het huis Kirschcn, gelegen in cone bank
der stad Antwerpen.
Zeggen wij nog dat de bank II. A's
von Baiy in Bolgio wel 30 makelaars
bezat en dat de agent le Brussel nog
aanzienlijker is dan het huis Kirschcn.
NAAR DE BEZETTING VAN HET
ROERBEKKEN
•Een nader Iiavaa bericht meldt dat,
Verre, van op de nieuwe Duitsche voor
stellen in to gaan, M. Poincarc op de
Conferentie oen voorstel indiende, waar
in hij de bezetting eischt van het Rhur-
gebicd, van Essen tot Bochum.
M. Bonar Law, die de debatten leidt
met voel praetiseher zin, verzocht den
hcc-r Poincarc in een vólgende zitting
•nader uiteen te zetten.
Dc Daily Telegraph betreurt dat
M. Poincarc zijn plan tot bezetting van
het Roergebied doordrijven wil.
De Morning Post daarentegen,
zegt dat er bepaald een eind moet ko
men aan Duitscliland's eeuwig trachten
het is noodig zegt het blad, dat wij
om zijn verplichtingen te ontduiken
Duitschland oan het verstand brengen
dat de geallieerden geen bedelaars zijn
feu dat zij in staat zijn, om, bij slot van
Tekening, Duitschland te «doen» beta
len Hiermede stemt hot blad natuurlijk
in met M. Poincaré's politiek van daad
krachtig optreden.
DE TIJD DER SCHOONE BELOF
TEN IS VOORBIJ
De correspondent van de Petit Pa-
iisien gelooft dat de uitslag van de
Britsehe kabinetsvergadering, waar
schijnlijk negatief zal zijn. Men denkt
er evenwel in zekere middens aan een
overeenkomstvooretel voor to brengen.
Engeland zou er in t-oestemmen zich
aan te sluiten bij een niefe-algeheele be
zetting van het Rulirgfebied cn bij een
onmiddellijke bezetting van zekere pun
ten van li€'t gebied.
Op die wijze zou het inzicht bevestigd
worden zich voortaan niet meer met
schoone Duitsche beloften tevreden te
stellen en tot daden overgaan.
M. Bonar Lmv gaf aan zijn colleges
te verstaan dat zoo do noodzakelijheid
zich opdrong. Engeland de mogelijkheid
zou inzien door de andere geallieerden
in bons belaakl te worden.
M. Musollini stelde een radikaler mid
del voor, het voorstel van M. Bonar Law
van geener waarde makend. Hij wil dat
die bons zouden verdwijnen, daar zij
toch van geener waarde zijn.
Men zou de Duitsche schuld van 82
milliardn mark goud verminderen cn
brengen op 50 mïlliardfen goud. Verder
zou men de in tergeallieerd'* schulden
nietig verklaren, op die tegenover Ame
rika na.
Italic zou uit dit voorstel enkel lum
pen profijt trekken
PRINS LEOPOLD
Binnen ecnigo dagen gaat 'Z. IC. IE
prins Ijeopold do Militaire 'School ver
laten om, als onderluitenant, dienst te
nemen bij het regiment grenadiers. De
prins diecft- bij zijn uitgangsexaam be
komen 19 punten op 20 voor den leer<
gang van versterkingen, en 16 op 20
voor dezen van krijgskunde. Op 49 leer
lingen bekwam*]-)ij het nummer 7. Zij
ne makkers der Militaire School he'bbenj
ter gelegenheid vau zijn vertrek, eene
kleine botooging ingericht, tijdens welke
zij hem een eeredegen aangeboden heb
ben. Do Prins was zeer getroffen dooi
dezen blijk van genegenheid.
PRINS ICAREL
Z. K. II. Prins Karei van Belgie,
graaf van Vlaanderen, midshinman aan
boord van het Engelsch oorlogs-school-
schip a Renown heeft een kruistocht
ter lange omvaart afgelegd, waarmede
zijne zeevaartstudies bekroond zijn ge
worden. De Renown is naar Enge
land weergekeerd, waar Prins Karei aan
wal is gestapt, om naai- Brussel weer te
koeren. Kapitein Goffinet, stafofficier
des Koning, was den Prins te Londen
te gemoet gereisd. In de eerste dagen zal
Z. K. II. te Brussel aankomen.
Prins Karei zal nu student worden in
de koloniale hoogeschool te Antwerpen-.
Aldus geeft hij do Belgische jeugd eea
schoon voorbeeld van belangstelling in
dc aangelegenheden van onze Congoko-
lonie.
Hefi Syndikaat der Koffiehuishou-
ders (provinciale afdeeling van Brabant);
heeft c-cn smeekschrift tot- den Koning
gericht, waarin de aandacht van den
Koning gevestigd wordt op het feit dal
zijne tegenwoordigheid op de vergade
ring tegen de herziening van do alko*
holwet, welke op Zondag 17 December
plaats heeft, drukking uitoefenen zal op
de parlementsleden.
Itet smeekschrift stelt verder vast flat
20.000 huisgezinnen door de huidig«
wet geschaad worden.
ALG'EMEENE VERGADERING
TE YPER
Zondag namiddag ten 2 ure werd f(f
Yper de algemeen© vergadering van
Verbond der kooperatieven voor oorlogs.-
tochado gehouden, onder voorzitterschap»
van M. Michel Levie, met aan zijn zij»
de MM. Riehir, Rombouts en Maertens,
beheerders Van Schoor, Do Coninck
cn Demeur, kemmissarissen Keetemont,
bestuurder van het Verbond. In de zaaj
bevonden zich talrijke beheerders va a
kooperatieven der twee Vlaanderen
MM. Missiaen en Dierken?, volksver
tegenwoordigers Breusaert, bijgevoegd
hoogkominissaris Budaye, eerovoor*
zitter der Vcreeniging van de gcteister-i
den.
Na eene aanspraak van M. Levie, nam'
M. de notaris Ricliir, ondervoorzitter
van den beheerraad van het Verbond'
der kooperatieven het woord. Hij herin
nerde aan het doel van het Verbond cn
aan de moeilijkheden welke het moest
overwinnen, maar wees ook op de tot
nn toe hekomen uitslagen 118.257
dossiers onderzocht en voor 1.403,706 fj
kredieten toegekend
Die uitslag is grootondeels te wijten
aan de toewijding der bestuurders er»
beheerders yan de kooperatieven, beneh
