14
Het financieel schandaal
Donderdag
Dec. 1922
mCHTENHERifffSOEMQ
Uit Etst .Vatibaani
(asea BithiisfgrieeSe kmk
Aan «nze Ahsnnenfen
H® öiiderdsmsgsensioensn
Iets onverwachts. - Vijf aanhoudingen
Twintig miljoen in banken vastgelegd
Ba bezing fe $jj3an
LaüiSje^belaBgeu
Os Vsrvlaamsching van Ssnf
Bij den Pans
Twee feiten
DE VOLKSSTEM
T- XXVIII' JAARGANG NUMMER 288
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114 fa C^'F^TT fa T> ja rrNTicucu mn/r. m/» e* r-#m TT- T
t8 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.50 Uitgever: J. Van Nüffel-De Gendt
EEEEgAE! Arf- AAIST Agen^ehaP Hara°' Ad°'f llHTÊW^. Place de la Bourse, 8,Parijs, - Bream's Busings, 6, Londiea
B. C. 4.
H. NicaisiuS
Zon op 7,39 onder 3,53
Nieuwe Maan den 18
De drukpers is een machtig wa
pen ten dienste van het goede en
ook,'t is ongelukkig genoeg om zeg
gen en om bestadigen, ten voordee-
le van het kwade. Wat een volk
verheft tot zijn toppunt van edel
moedigheid, naastenliefde, orde,
vrede en van de overige maatschap
pelijke deugden en hoedanigheden
is wel de goede drukpers en wat
een land ten onder helpt en tot een
sP'jt'g verval brengt is de ongods
dienstige en zedelooze drukpers.
Eens de plichten herinneren te
genover de slechte drukpers en ten
voordeele der Katholieke en geloo-
vige drukpers zal niet van onpas
zijn want hoeveel keeren gebeurt
het niet dat zelfs christene men-
schen niet altijd onderscheid maken
tusschen het goede en het kwade
dat hun door de pers Wordt opge-
discht en somtjjds roemen op hun
ne zoogezegde vrijheid te lezen (ik
zeg niet te mogen lezen) al wat
hun in de handen valt.
t Is noodig dat we eerst en voor
al ons eigen gedrag onderzoeken.
Kezen wij somwijlen geen slech
te bladen of wat nog verderfelijker
is Koopen wij de voortbrengsels
niet der slechte drukpers Onder
die producten der slechte drukpers
zijn begrepen gelijk welk hoek,
welk druksel, welk tijdschrift,
welk roman, welk blad ofwel dat
onzedige beschrijvingen, prenten
of platen bevat, ofwel dat leeringen
voorhoudt die tegen het onderricht
van onzen heiligen godsdienst strij
den, en bijgevolg aan onze ziel of
aan deze van onzen evenmensch
schade kan toebrengen.
Onderzoeken we dus eens onze
hoekenkas, onze verzameling van
drukwerken en tijdschriften. Hou
den we een oogje in 't zeil om na
te gaan indien geen gevaarlijk blad
bij ons toegang vindt. Vernietigen
wij terstond wat tegenstrijdig is
met ons geloof en de goede zeden,
al ware het slechts om onze omge-
ving onze vrouw, onze kinderen,
onze dienstboden, ons werkvolk te
bewaren en te besehutten tegen
dat alverslindende gift. Indien we
te toegevend zijn, zouden wij het
ons bitter kunnen beklagen want
welhaast, veel. vroeger dan we wel
denken, zullen wij den uitslag dier
slechte lezingen moeten bestatigen.
God beware ons van die bestatiging
want anders zou het gebeuren dat
we Moedige tranen moeten storten.
Op reis zullen we ons onthouden,
immer en altijd, van slechte bladen
te koopen.
Weet wel dat de kluiten welke
,vij aan de slechte drukpers gun
nen tot krijgsvoorraad dienen aan
onze vijanden om ons te bekampen
en te bestrijden. Die bij duizenden
en millioenen verzamelde stuivers
helpen de propagandafondsen on
zer tegenstrevers recht,-houden ze
in stand en maken het fortuin der
anti-godsdienstige pers uit.
Op treinen en trams zullen wij de
slechte bladen en druksels welke er
door sommige lezers achtergelaten
wórden, vernielen. Zoo Zullen we
overal meewerken aan die noodza
kelijke loutering en aan die brood-
iioodige zuivering.
Wezen we ook nooit bevreesd om
bij vrienden en bij al dezen op
welken wij eenigen invloed weten
uit te oefenen, ons altijd de onver
zoenlijke tegenstrevers der verder
felijke drukpers te toonen en als
zulkdanig te doen gelden.
Indien wij de slechte drukpers
üit alle onze macht moeten afkeu
ren en bekampen, moeten we zoo-
Veel te meer de goede drukpers be-
(Voordeeligen, (meehelpen, bescher
men, verdedigen en uitbreiden.
We willen hier niet preêken voor
ónzen persoonlijken winkel ma^-
we zullen de talrijke uitgevers,
drukkers, dagbladschrijvers die
met zooveel moed en opoffering
den goeden strijd leveren uit alle
onze krachten, rechtzinnig en edel
moedig ondersteunen.
t Is zoo gemakkelijk een meehel
pende hand aan die vrienden toe te
reiken met te' koopen wat zij uit
geven en lezers voor hun werken
aan te winnen.
Zijn we niet wat te medelijdend
voor onze tegenstrevers en te
streng ten opzichte van onze vrien
den
In plaats van af te keuren en a,
te breken wat de katholieken met
een uitmuntend doel van aposto
laat en somtijds met veel moeite
beproeven, helpen wij ze met eene
nuttige propaganda ten hunne
voordeele door He drijven ver-
schoonen wij ze, indien zij ondanks
al hunne pogingen, niet van ston-
den aan en van den eersten keer
met lukken of het ideaal dat wij
beoogden niet bereiken.
Iemand beuordeelen is gemakke
lijk doch kunstenaar spelen is
moeilijk.
Wanneer we goede boeken, goe
de bladen, goede tijdschriften koo
pen, werken wij met eenen tot hun
ne verspreiding mede en steken we
een handje toe om ze in volmaakt
heid te helpen toenemen.
Dan zullen we doen voor 't goed
wat velen doen voor 't kwaad.
NTCODEEM,
DE CHRISTELIJKE
OUHÈIDKTJNDE
Z. H Paus Pius XI heeft de Pau
selijke kommissie voor kerkelijke oud
heidkunde in bijzonder gehoor ontvan
gen. Deze gebeurtenis is in zooverre van
meer bijzondere feeteekenis, wijl het de
levendige wenseh van dc-n H. Vader wa=
om eens een algemeen overzicht over
den wc„enschappelijken, hoogst be-t.ee-
nis vollc-ii arbeid dor kommissie te ver
krijgen, waarvan juist de stiehtin"sdag
voor de zeventigste maal gevierd word!
terwijl ook het eeuwfeest der geboorte
van don ouden meester der kerkelijke
oudheidkunde, G. B. de Rossi, werd hei!
Kardinaal-Vicaris Pompili stelde do
leden aan Zijne Heiligheid voor. Ouder
non bevonden zich de bekende oudheid
kundige, prelaat Wilpert, de secretaris
der kommissie, prelaat Hespighi, de al-
gomeene -bestuurder der Pauselijke mu-
sea en galerij enNogara, enz.
Mgr Respigh'i gaf een overzicht der
werkzaamheden, herinnerde er aan dat
door don Heiligén Stoel de kommissie
in het jaar 18-52 in het leven was ge
roepen en belichtte dan den arbeid van
deze kommissie van wetenschappelijk,
dogmatisch en godsdienstig standpunt
uit. Langer bleef hij stilstaan bij de na-
vorüohmgen en ontdekkingen der laat-
ate vijf jaren, waarbij hij wees op de
fiuancieele moeilijkheden, welko door do
kommissie echter door do uit hot buiten-
land ontvangen steun overwonnen kon-
den worden. Een andere moeilijkheid
deed zich voor in verband met de steeds
toenemende bouwwoede, waaraan' reeds
vele kerkelijke gedenkteekenen ten of
fer vielen.
Professor Maruechi gaf nadero in
lichtingen omtrent da voorzetting van
de Rosa's werk Eoma Sotterrahea
waarin hij vooral uitweidde over de ont
dekkingen in de katakomben der H
Doniolilla.
Vervolgens nam do Heilige Vadèr het
woord om allereerst nog eens ophieuw
zijn toegenegenheid voor deze kommis
sie uit te spreken, dan wees Hij op do
intellectueel® grootheid en bevoegdheid
der kommisiieleden, -welke do Heilige
Vader de bewonderenswaardige waar
borgen noemde voor het -bestaan der
kommissie. In verband met do ter
sprake gebrachte financieele moeilijk
heden deelde Zijne Heiligheid mede,dat
Hij de kommissie een persoonlijke ga
ve zou schenken, welke aan hot bestuur
van het Vat.ikaan geen nieuwen last zou
oplegger.. De Heilige Vader hoopte, dat
dit voorbeeld ook anderen zou aanspo
ren om het gewichtige werk te onder
steunen, dat helas» buiion Rome niet
naar Yerdmnste wordt gewaardeerd.
Ton slotte gaf de Paus aan al de aan
wezigen den AgostolisoLen Zegen,
Hot geincht wordt verspreid dat de
liberale léden van het gouvernement
mm ontslag gaan geven omdat het
grondbegin/ der vervlaamsehing van de
Gentsehe H-oogeséhool zal aangenomen
■worden.
M. Frandk, decaan gaan de onder
vraagd, heeft verklaard dat er geen
spraak is van ministerieele krisis.
"V
Het postbeheer zal kortelings
ten meent de kwijtschriften aanbie
den voor de vernieuwing van het
abonnement van het volgend jaar.
Ten einde iedere onderbreking
in het bestellen van het blad te ver
mijden, verzoeken wij u dan ooi
dringend het bedrag van het abon
nement. te doen gereed leggen te
gen de komst van den briefdrager.
I)e prijs van het abonnement be
draagt.
r'OOIl EEN JAAE fr. 30.—
Eet wel op dat liet. kwijtschrift
slechts EENMAAL ten huize
aangeboden wordt.
Het. wetsontwerp door de Rogeerinp
voorgesteld, hoeft tot doel do w-et van
-0 Augustus 1920 op de ouderdomspen
sioenen uit- te breiden t-ot- personen ge
boren voor 1 October I860.
De wet wordt aldus mot twee jaren
verlongtd; wat- noodig blijkt om do toe
passing toe te laten van de nieuwe wet
op de ouderdomspensioenen, die dooi
den Minister van Nijverheid en Arbeid
aangekondigd is."
Over hot wetsontwerp der Regeering
heeft M. Hcyman namens de Kamer-
kommisde, een gunstig verslag uitge
bracht.
De uitslagen der gemeentekiezingen
to Milaan zijn thans officieel gekend.
De stemmen verdeel In g is op de voigen-
•de wijze vastgesteld
Do 'liberale-fcatholickeivfaoirien lijst
vereenigdj heeft 87.368 stemmen be
haald de socialisten 45.254 de ma
ximalisten 17.259 en de kommunisten
3.288.
De regeeringsgezinde blok heeft aldus
zl.oov stemmen meer behaald dan al de
andere lijsten te za-men.
EEK SPDEEjElND GEVAL
Een landbouwer onzer vrienden had,
na afloop zijner lantebemestdngen, nog
ruim 100 kgr. sylviniefc en evenveel
sta&lslöik over, te weinig om nog eene
bepaalde bemesting toe te passen, te
veel om te laten staan. Juist achter zij
ne hoeve gelegen bezit hij eene ruime af
gegraasde weide van goeden aard, langs
don bovenkant nog al droog, langs on
der tamelijk nat, doch goed afwaterend.
Op dit laatsto deel strooide hij dus, op
eene betrekkelijk klein oppervlakte, zon
der. eggen -noch openscheuren, zijne svl-
viniet en dlak uit. De uitslag bleef met
achterwege op dit deel der weide ont
stond eene gansch nieuwe flord, waarin
de klaver domineerde, terwijl op het
overige der weide, die misschien in jaren
geeno opzettelijke fosl'o-potaschbemes-
ting ontvangen had, steenklavers, hop-
perups, klaver enz. Slechts sporadisch te
bespeuren waren.
Alle dagen wordt 's landbouwers vee
-op deze weide gejaagd, en 't is eene n lust.
om zien, hoe de dieren, zoohaast de slag
boom 's morgens opengedraaid wordt,
zioh recht naar het klaverrijk plekje
verhaasten, om daar hunnen eersten eet
lust-te verzadigen. Later op den dag ver
spreiden zij zich wel verder door gansoh
de weide, doch alle dagen blijft hunnen
eersten gang naar de zelfde plek gericht.
Onze landbouwer vindt in geval zooveel
voldoening, dat hij "daar de aandacht
van menigen landbouwer en vooraan
staande landbouwkundigen die hein
voor aangelegde proeven waren gaan be
zoeken, op getrokken heeft.
Dezelfde landbouwer legde verleden
najaar eene nieuwe weide aan, in eenen
rotten boechgrond, die na gedraineerd
en goed bewerkt te zijn gewoeet, op ons
aanraden eene sterke bemesting met fos
faat Bernard en sylviniet van den Elzae
gaf. Deze weide staat vol klavergewas
sen en de zure planten zijn verdwenen;
de opbrengst, 4-5 na eenvolgende sne
den, is zeer overvloedig geweest.
K. ALL
iZoouls wij het lieten voorzien heeft
het financieel schandaal eene aanzien
lijke uitbreiding genomen.
Vooral heden, alhoewel men zich aan
iets belangrijks verwachtte, zijn die ver
wachtingen nog overtroffen geworden.
Inderdaad, er werden Dinsdag niet
min dan vijf wisselagenten aangehou
den.
Dinsdag morgend 'begaf de onder
zoeksrechter, M. Anthony, zich in ge
zelschap van M. Van Durme, le substi
tuut yan den prokureur des Koriings,
van zijn griffier en van eenige agenten
der rechterlijke brigade, naar het- wis
selkantoor Grobet, gebroeders, Groen-
dalstraat, te Antwerpen, terwijl een of
ficier van policio zich naar Brussel be
gaf, naar het wisselkantoor Wijnen, dat
ook een hulpkantoor heeft te Antwer
pen. Ook in dit laatste 'kantoor werd
eene huiszoeking gedaan.
Overal werd de boekhouding en de
briefwisseling aangeslagen en naar het
gerechtshof van Antwerpen gevoerd,
waar alles door experten zal onderzocht
worden. Intussclien leverde de onder
zoeksrechter vijf aanhoudingsmandaten
af, namelijk tegen do gebroeders Kir-
ohèn, tegen de gebroeders Grobet en te
gen Wynen. Deze werden aangehouden
en naar het Justitiepaleis gebracht,
waar zij den geheelen dag ter beschik
IN DE TAALKOMMISSIE
HET VERSLAG VAN DEN H.
POULLET GOEGEKEURD
Dinsdagnamiddag kwam de Taai-
kommissie oen laatste maal bijeen, on
der voorzitterschap van den li. Tibbaat.
De teksten, die Maandag aanvaard
werden met 8 tegen 3 stemmen werden
vastgelegd in een definitieven vorm.
Aan den geest zelf der teksten word geen
wijziging toegebracht.
Pc wet 'bepaalt dus, dat de vier fakul-
teiten der Gentsche Hoogeschool ver
vaal macht worden, dat- de scholen voor
Burgerlijke Bouwkunde en voor Kuns
ten en Ambachten verdubbeld worden,
dat verder een aanvullend en niet ver
plichtend Fransch onderwijs, waaraan
60 uur per jaar bestoeds zouden wor
den, in elke fakulteit zal ingericht wor
den en dat een Fransoh examen zal af
gelegd worden ofwel ovor den bijvoeg
lijken leergang, dien zij zouden gevolgd
hebben, ofwel over den leergang, die zij
zullen verkiezen.
Alle onduidelijkheden en dubbezin-
nigheden werden uit den tekst geweerd,
die Donderdag roods door de Kamer be
sproken zal worden.
Men voorziet dat het ontwerp in den
huidigen vorm goedgekeurd zal worden
met de twee derden der stemmen.
De Taaikommissie- aanvaarde insge
lijks het veislag, waarvan de h. PoulTet
lezing gaf.
Do zitting duurde geen half uur
Toch wisten de lih. Destrée en Hy-
raans meo te deelen, dat zij het nieuwe
-ontwerp niet zouden goedkeuren en een
■nota aan te kondigen, waarin zij hun
standpunt zouden uiteen zetten.
king van den onderzoeksrechter verble
ven.
Zij werden er achtereenvolgens on
dervraagd en 's avonds in het gevang
der .Begijnenstraat opgesloten, belicht
van overtreding van artikel 311 van liet
strafwetboek.
Officieren der rechterlijke brigade be.
gaven zich ook naar de verschil i ge ban
ken van Antwerpen en Brussel'en de-
aen er alle loopende rekeningen van von
rSary vastleggen.
Voor Dinsdag schatte men. dat er al
dus voor ongeveer twintig miljoen frank
vastgelegd was, doch 'fc is heel goed mo*
gelijk, dat deze som vandaag of morgen
verdubbeld, zelfs verdriedubbeld is.
,Yon Bary ia in beschuldiging ge
stela, alhoewel hij ie Amsterdam woont.
De vijf aangehoudenen zuilen Zater-
dag voor de raadskamer verschijnen.
ah /nebben reeds hunne verdedigers aan
geduid.
Hier dient nog bij gevoegd te worden,
dat de onderzoeksrechter na de eerste
huiszoeking in de 'bureelen Kirselien,
dadelijk zag, dat de zaak eene geweldi
ge uitbreiding zou nemen. Hij verwit
tigde onmiddelijk liet algemeen parket
te Brussel, en 't is na onderrichtingen
ontvangen te hebben van den proku
reur generaal, dat het parket van Ant
werpen, Dinsdag overging tot de aan
houdingen hierboven vermeld.
nka toobchooren, den volgenden brief
geschreven aan Mgr. M. O. Doherty.
aartsbisschop van Manilla
iZ. D. H. Mgr Hcylen, Bisschop van
Namen en voorzitter van het Bestendig
Komitoit der Heilige Sakramcntskon-
gressen, die te Rome aangekomen is
werd Maandag door Z. H. den Paus in
gehoor ontvangen.
Men woot op wel'ko manier de heer
Lippens, Gouverneur-generaal van Kon
go, de Missionnarisêcn leelijk heeft ge
maakt cn dwarsboomt.
Indien zulks pijnlijk is voor katho
lieken, die weten hoezeer de katholieke
zendelingen overal medewerken tot de
beschaving van laaggevallen volkstam
men, is het eene des te groot-ere vreugde
te vernemen, dat andere menschen van
gezag, lioewefl niet katholiek, en dus niet
doende aan vleierij, het Werk onzer ka
tholieke Mistrioiinarisseni hoogschatten,
en daarvan gotugenis geven.
Zoo heeft de heer Wood, Gouvernour-
gcneraal 'dgr Pliilippijnscho ^ailandbn,
Baguio, 10 Juli 1922^
Hoogeerw. Heer Aartebisschop,
Mijn assistent, kolonel F. R. Mo Coy
is zooeven terug van ecu grooto omreis
in dc Bcrgprovincie. Hij heeft do gele
genheid gehad onder reis enkele missies
le-bezoeken die voor kort gertiebt ziin
geworden door de Belgischo Patera ca
Zusters (1). Hij heeft mij medegedeeld
dat deze missiën aldaar uitmuntend
werk verrichten om de levensvoorwaar
den van het volk te verbeteren, dat z«
in korten tijd iets hebben tot stand ge
bracht dat do moeite waard is, dat zii
vooral met veel toewijding en doorzet
tingsvermogen scholen en kerken bob
ben opgericht en Igeorganikeerd, niet
alleen hier in Baguio, maar tot in de af
gelegen streken van Kiangan en Bontoc.
Het is mij een groot genoegen te ziea
dat Dwo Hoogwaardigheid de praktisch»
en professioneele opleiding in de scho
len zoozeer ter harte neemt, en ik -hoop
dat de missionnarissen hun arbeid zuS-
lcn uitbreiden tot in de afgezonderdej
streken van dc Ivalingas en de Apayaoe.-
Onder het Spaanseh regiem haddon
de Paters Dominikanen in vele van die
streken missies gesticht en een groot
deel van hun arbeid heetft hen bij d«
inboorlingen, die zelfs Spaanseh hadden
loeren sproken, overleefd, hetgeen vret
heeft (bijgedragen tot (liet (bevorderen
van do orde en den vrede onder di«
volkeren.
Van die oude missies is geen enkcïs
reehtgebleven, zoomin bij de Kalingaa
als bij de Apayaos, maar ik heb verno
men dat de Belgische missionnarissen'
van plan zijn er heen te trekken om het
missiewerk te hervatten. Ik ben er va»
overtuigd dat zij er evenals in andere
streken vlijtig zullon arbeiden en schit
terend zullen slagen. u
fw. g. Leon Wood.jl 1|
Dat klinkt heel andera dan de voor.
taan vermeende omzendbrieven van de«j
heer Lippens, die de vrijheid der Mis.
sionnarisen en der inboorlingen wurgen,
hoewel deze gewaarborgd zijn door dfl
Kongdeesehe grondwet.
Het is dan ook met genoegen dat' wi
den Bond voor de bescherming en dg
onderrichting der Zwarten in het Ge
loof weer ziein oprijzen, en dringen bij
al onze lezers aan dat ze lid worden van
dien Bond. Jaarïijksclie bijdrage
slechts 3 fr. Adres Graaf Legrelle, 8t,
Bavostraat, 12, Wilryck, bij Antwerpen.
H®t mag eist zijn dat de kolonisatie
van Kongo alleen zou bestaan, in het
uitbaten der voortbrengsels van da(
land an in het uitbaten zijner bevolking
(1) Bedoeld worden de missionnaria
1 nnw.jnocno rfMuuMien, -geu van Scheut en de missiezusters var
Jie aan de Vereemgdc Stoten van Arne-, jfoesslare» - -
