satie. - be pqpölar!
5
Donderdag
April 1923
DE FASÖ9STISSBE mmi-
Os YzerstsehlsRf
Lassdissswfeelangei?
ie bSssige bdsiiag met de
Krupp-arbefders te Essen
Hei deodslsjk asle-enge'sÉ
der Japansehs Prinsen
fan een gesehsSaar-isf
Eerste Kongres voor Katholiek'
Tooneel te Sent
iiühtsrfs a Spssmsgea
Be Ex-Keizer Wkm van zijn
vroa» gescheiden
prinses Hermine naar sïle-
Het huwelijk van
Prissss Yelaada
Be liturgische dag te Gent
D£ VOLKSSTEM
XXIX' JAARGANG NUMMER 79
Kerkstraat, O en 21, Aalst. Tel. 114 33^_C3-^XjA.U 10 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.60 Uitgever: J. Van Nuffel-De Gendt
Publiciteit buiten het Arr. AALST Agentschap Havas, Addlf Maxlaan, 13, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Londres E. C. 4.
IT. Juliana
J Zon op 5,22 onder 6,25
Laatste Kwartier den 7
ROME, 31 Maart 1923.
Wij vinden een ander bewijs
Van bet doortastend optreden van
Mussolini in de laatste beslissingen
van den breeden raad der Fascisti
sche partij, betreffende de instel
ling van politieke commissarissen
van het Fascisme.
Ik moet bekennen dat, volgens
de woorden van den hoofdman, het
me niet heel duidelijk is of bet hier
een openbaar ambt betreft, ofwel
een inwendig ambt in de partij.
In alle geval de instelling dezer
commissarissen heeft voor doel een
gezag van Fascistischen aard tot
stand te brengen, bestemd om, zon
der het te verhinderen, het gezag
der prefekten te volledigen.
De actie van ieder commissaris
strekt zich uit over eene streek,
grooter dan eene provincie. Naar
Mussolini zegde moet de politieke
commissaris de voorwaarden van
openbare orde in zijne provincie
nagaan, bijzonder in wat betreft de
Fascistische organisatie en dezer
betrekkingen met de andere par
tijen en met den prefekt.
Hij moet snel optreden om ver
warde toestanden te ontwarren, ge
schillen uit den weg ruimen, mis
bruiken beteugelen. Kortom, het is
iets geheel en al nieuw en als men
nagaat dat de nieuwe Fascistische
militie, die eene officieele instelling
is geworden, reeds 100.000 vol
maakt georganiseerde manschap
pen omvat, moet men toegeven, dat
men zich bevindt over een nieuw
gouvernementeel raderwerk, wiens
invloed niet nalaten kan ontzaglijk
te worden:
't Is eene nieuwe en zeer beteeke-
nisvolle uiting van wat Mussolini
betitelde de valorisatie 'der Fas
cistische omwenteling Die valo
risatie nam nog toe door de ver
smelting der nationalistische in
richtingen met het Fascisme. Het
nationalisme was meer monarchis
tisch en meer conservatief dan het
Fascisme en kwam zelfs hier en
daar, in het Zuiden vooral, tegen
het Fascisme op. Nu is het er door
02>geslorpen en die opslorping ver
meerdert de macht der Fascisten.
Dit alles stemt tot nadenken en
kan niet beletten min of meer
schrikwekkend te wezen, gezien de
weinige stevige basis van het Fas
eisme onder opzicht van princie
pen. In het kort is zijn hoofdprin
ciep voortaan de nationale geest op
te wakkeren. Die neiging uit zich
door een algemeene houding, die
thans, in vele opzichten overeen
komt met de verzuchtingen der Po-
polari, die zich voor alles op de so
ciale princiepen van het christen
dom steunen.
Maar M. Crispolli, een dei-
meest vooraanstaande mannen der
Popolari, heeft heel goed in een on
langs gehouden redevoering doen
uitschijnen, dat dit niet volstond
om de Popolari (die met de Fascis
tische regeering samen werken
voor zooveel deze een gedragslijn
volgt, waarmede de Popolari zich
vereenigen kunnen) van hun eigen
princiepen afstand te doen en af
zien van hun eigen inrichting.
In dien geest gaat te Turijn een
congres der Popolari gehouden
worden en men moet niet verber-
gten dat brandende vraagstukken
er zullen afgehandeld worden.
De Fascistische partij schijnt
het er inderdaad op toe te leggen,
om heel de politieke en sociale be
drijvigheid der Popolari ten haren
voordeele te vernietigen. De Po
polari, niettegenstaande hun goed
recht, moeten voor de wat overdre
ven eisclien van het lokaa] Faseis
me toegeven.
Al de Popolari gemeentebestu
ren van de provincie Trevise na
men hun ontslag, om niet te moeten
overgaan' tot een gewapenden en
geweldigen ongelijken strijd met
de Fascisten.
Anderzijds, zooals de Civilta
Catholica het doet opmerken,
zoo het waar is dat de Fascistische
werklieden en sociale instellingen,
een groot deel van het socialisme
hebben opgeslurpt, is het evenzeer
waar dat die elementen blijven wat
zij waren, en dat het niet volstaat
hen een nieuw opschrift te hebben
opgelegd, om in hen vertrouwen te
hebben. Onder geen voorwendsel
kunnen zij er in toestemmen te
ontwapenen, noch tot ontbinding
over te gaan.
OQO-
Het is besloten dat de grondslag der
Yzerstiehting
OP MAANDAG 16 APRIL
te Dik&muide zal gelegd worden.
Een buitengewoon plechtige lijk
dienst, waarover later moer bij zonder lie
den, zal de eeuwigdurende reeks der we-
kelijksclie zielmissen aanvangen tot la
fenis aller gesneuvelden en oorlogslacht
offers.
Zoo wordt het- eerste punt van het
plan dat door hunne Hoogwaardighe
den de Bisschoppen van Belgie niet
handteekening en zegel werd goedge
keurd, verwezentlijkt.
Ziehier de hoe ie tekst, waarvan spraak.
AARTSBISDOM MEOHELEN
2 NOVEMBER 1923
Ik liccht volgaarne mijne goedkeu
ring en mijn zegen aan het zoo kristelijk
werk der IJZERSTIC'HTING
waarvan het doel is,onze natieschuld van
kristelijkc dankbaarheid te voldoen te
genover al de Belgische slachtoffers van
den oorlog.
Vit werk bevat eene eeuwigdurende
stichting van eene wekelijksche ziele-
mis, in de hoofdkerk van Dihsnityiden,
hoofdstad van liet, Belgisch front bene
vens een zeker aantal zielediensten een
groote jaarlijIcschc bedevaart.
Wij 'hopen dat de plechtigheid van 16
April nog meer do openbare aandacht
zal vestigen op liet edel werk en de be
langstelling van al onze his lelijke huis
gezinnen zal verwekken.
Namen» lidt Inriehtings-komiteit.
P. R. -V. Mortier, s. j.
St. Jozefoollege AALST.
oOo
Xe BELGISCHE LANDBOUWWEEK
4e Vervolg
Een derde hoogst belangrijke Stands
was deze der potaschzouten van Elzas.
Hier, zoowel als in beide voorgaande
Standen, was heel wat te loeren. Bene
vens fotos van fabrieken, ladingsplaat
sen, kristalliseorbakken, enz., was op
zeer aanschouwlijke wijze de ligging der
lagen sylviniet in den schoot der aarde,
de ontginning dor mijnen en alles wat
maar eenigszins betrekking heeft met
de winning der potaseb, voorgesteld. Al
lo inlichtingen werden de 'bezoekers mot
de meeste bereidwilligheid verstrekt.
Eene brochure nopens hot gebruik
der potaschmcston in Belgie lag ter be
schikking der bezoekers. Wij raden de
land bouw er» iten zeerste aan van deze
kennis te nemen zij bevat, benevens
een geschiedkundig overzicht en de be
langrijkheid der potaschkugen van El-
zas, dien aard dor lagen, de samenatel-
ing der ruwe zouten en do bereiding der
verdichte zouten, eenige statistische in
lichtingen betrekkelijk het gebruik van
pot-asolimesden in Belgie,. Vele prakti
sche wenken nopens het gebruik der po-
taschzouten op weiden voeder- en sui-
kerbecten, aardappelen, graangewassen,
vlinderbloemige planten, vlas, tabak, en
hun gebruik in tuinbouw, bloementeelt
en boschbouw. Deze studie sluit, mot een
artikel over do verdelging van den herik
door fijngemalen syl viniet. Ten gepas-
ion tijde stollen wij ons voor nopens dit
laatste punt con artikel te laten ver
schijnen. Vooralsnu. vergenoegen wij
ons te zeggen dat de potasch, oordeel
kundig gebruikt, de opbrengsten merke
lijk kan verhoogen, de hoedanigheid
verbeteren, en tevens onkruid verdelgt
cn inspoten doodt jK. ALI.
D'E FRANSCHEN WERDEN
AANGEVALLEN
Dusseldorf, 3 April. Als gevolg
aan de incidenten dc-r Kruppfabrieken
dient gemeld dat de Fransche lezing van
dit bloedig incident heden bekrachtigd
wordt door de plaatselijke communisti
sche lezing.
Onder meer was gezegd dat men
stoom op het Fransch detachement ge
richt had.
Deze bewering wordt door die commu
nistische pers als waar aangenomen.
Zij verklaart dat men een locomotief
had doen naderen tot bij de garage met
het doel alsdan stoom op de Fransche
soldaten te richten.
Daarenboven leest men heden, in de
mededeeling, door het Krupp-bestuur
aan de dagbladpers bekend gemaakt,
dat inderdaad stoom door de vensters
van de garage gedrongen was.
De mededeoling voegt eT aan toe dat
deze stoom voortkwam van een locomo
tief die voor de garage was geplaatst.
De bewering als zouden de Fransche
machiengeweren gebruikt hebben, i<
volkomen ongegrond, de Fransche sol
daten hebben alleen van hunne gewe
ren gebruik gemaakt, en dit slechts wan
neer zij het Ixjvel van hun overste ont
vingen.
HOE HET ONGELUK VOORKWAM
Zooals gemeld zijn prins Kitasliira-
kavva, schoonbroeder van den keizer van
Japan prinses Kitashirakawa, een zus
ter van den keizer, en prins Asaka,
een broer van den keizer, het slachtoffer
geworden van een vrees olijk ongeluk
op den weg tusschen Lisieux cn Evreux.
Ziehier hoe het ongeluk voorkwam
Prins Kitashirakawa stuurde met een
snelheid van 120 km. in het uur, toen
hij om een auto voorbij te rijden, die
dc-zelfde richting uitreed het stuurrad
plotseling verdraaide, ten gevolge waar
van do auto tegen een boom te pletter
reeds. De Fransche chauffeur werd op
den slag gedood. Prins Kitashirakawa
bezweek kort nadien. Jufvrouw Sauvv,
een Fransche cere-dame, verleende on
danks oen gebroken knieschijf, de eer
ste 'hulp aan de slachtoffers.
Men seint uit B er nay
Professor Ardouin is Maandag al
hier aangekomen om de zwaar gekwet
sten to verzorgen.
M. Matsuda, minister van Japan, is
insgelijks aangekomen.
llc't stoffelijk overschot van prins
Kita, dat gebalsemd werd, alsook dat
van den cha/uffeur worden naar Parijs
overgebracht.
Over don toestand der gekwetsten
deelt het gezantschap van Japan het
volgende mede
Do gezondheidstoestand van prinses
Kitashirakawa schijnt niet verbeterd te
zijn. Alle hoop om haar het leven te
behouden is echter niet opgegeven.
Voor wa:t betreft prins Asaka, kan
men thans hopen dat, zonder verwik
keling, zijn loven buiten gevaar is.
Een inspecteur van politie nam op de
Esplanade des Invalides te Parijs een
man in hechtenis, dion hij verdacht bij
een goudsmid in de rue St. Dominique
oen paar ringen te bobben gestolen.
Op het politiebureol bleek dat, de dief
Duitsoher van geboorte was, Wilhelm
Buigeistor heette, maar een bepaald be
roep zegde hij niet te hebben.
Toen hij afgetast weid, kwamen de
jestolen ringen uit zijn zak en de in
specteur legde deze op tafel. Toen hij,
na den verdachte te hebben onder
vraagd, de ringen als overtuigï hgsstuk-
ken wilde inpakken cn verzegelen, wa
ren deze plotseling verdwenen, ofschoon
de Duitsoher niet van zijn plaats was
geweest.
Zoekt u de ringen vroeg hij aan
den inspecteur. Zio, hier zijn ze.
En hij haalde ze uit zijn vestzakje.
'Hij stak ze den inspecteur 'toe, maar
toen deze er naar (greep, waren ze weer
verdwenen.
Zijt go een goochelaar vroeg de
inspecteur.
Precies, maar dat beroep levert
niets moer op en daarom zocht ik op
een andere manier aan den kost te ko-
Al de Katholieke Tooneelvereenigin-
gen en toon eel lief hebbers worden uitge-
nood'igd tot hot bijwonen van het Kon-
gres voor Katholiek Tooneel,dat te Gent
•gehouden wordt in do feestzaal van St.
Lievensgesticht, op Beloken Paschen,
zegge Zondag 8 April a. s.
Het doel dat met het houden van dit
Kongres wordt nagestreefd is namelijk
de belangstelling voor Katholiek Too-
neel te doen groeien, en de voeling tus
schen de ij veraars voor deze goede zaak
te vernauwen.
Ook wordt beoogd een organisatie van
katholieke krachten in het leven te roe
pen om doelmatig voor Katholiek Too-
neel rte ijveren. Hqt hoofddoel echter is
een begin te maken met een vereen igd
pogen om in zake Tooneel de katholie
ke gedachte en het kunstpeil te verhoo
gen.
Do ieverigste krachten uit Vlaande
ren hebben zich verbonden dit Kongres
met hunne medewerking belang bij te
zetten.
In de hoop dat U met uwe medewer
king, door het aanvaarden van een lid
maatschap, hetzij als persoon, hetzij
als afgevaardigde van een Tooneelveree.
niging, en door het. bijwonen van het
Kongres het streven voor Katholiek
Tooneel zult willen steunen, biedeü
U onze hoogachtende groeten.
Het Bestuur
PROGRAMMA
In den Voormiddag
Openingswoord door den Voorzitter
Z. E. K. Dr Coppens.
Om- 9 uur. Mis.in do kapel van
St. Lievensgesticht.
Om 9 3/2 uur. Over Volksont
wikkelingsavonden door E. H. Floris
Prims, nit Antwerpen.
Om 10 1/2 uur. Tooneel Over
Licht en Scherm H. Pr. Thuys-
baert, Lokcrcn
Over Klassiek Tooneel werk in on
ze Gestichten. Forw. Broeder Medard,
St. Amandus-gesticht, Gent,
Om 11 1/2 uur Mogelijkheden
voor Verlichting op het Tooneel. H. L.
Van de Putte, Leeraar Tooneelschool,
Gent.
Om 12 uur. Repertorium Nieuw
Repertorium. H. Herm. Van Overbeko.
Tn den Namiddag
Om 3 uur. Feestzitting. Gelegen
heidsrede door Z. E. Kan. De Baels, Vi
caris-Generaal en Voorzitter van het Se
minarie, te Gent
Over T e ThéRlre de Patronage
Heer Henri Ghóon. uit Frankrijk
Slotwoord door den Voorzitter.
N. B. Na elke spreekbeurt wordt
het debat open verklaard.
Vragen ter bespreking dienen voornf-
;aand olijk schriftelijk bij het bureel
ingediend.
Dit Programma wordt mogelijks nog
met spreekbeurten aangevuld.
oöo
BETOOGING DER WEGGEVOER
DEN TE BRUSSEL op 8 APRIL 1923
Ingevolge eene ministeriecle beslis
sing, zullen 'bij uitzondering voor alle
afstanden in binnen vork cot en in ge
mengd verkeer biljetten voor maat
schappij led en 2de en 3de klasse (25 t.
h. vermindering), met een maximum
van 15.00 vow de 2de klasse en van fr.
10,00 uoor de 3de klasse mogen afge
geven worden aan personen die deelne
men aan de beftooging, op 8 April eerst
komende :be Brussel ingericht door de
Federation nationale dos déporlés de
Belgique
Dio biljetten mogen, zonder rekening
te houden met het voorgeschreven mini
mum van 20 personen, aan den plaatse
lijken inrichter afgegeven worden op
vertoon van oene aanvraag, naar 'liet
voorgeschreven model, die vrij is van
zegel en van do waarmerking door de
gemeenteoverheden
De houders van de in die voorwaar
den bekomen plaatsbewijzen moeten de
voor do. gelegenheid ingerichte bijzon
dere treinen lx?nuttigen en, in voorko
mend geval, de geregelde treinen die,
op oenige plaats aansluiten met die
bijzondere treinen, zij dienen denzelf-
clen dag terug te reizen.
Blijven aan de inrichters afgegeven
biljetten zonder gebruik, dan kunnen
die personen do terugbetaling ervan be
komen mits ze terug te geven aan het
kantoor van afgifte voor het vertrok
van dein trein
ZIE VERTROKKEN OM NIET
MEER TERUG TIE KEEREN
Volgens don specialen medewerker
van de Yorkshire Evening News to
Doom, is ex-keizer Wilhelm definitief
gescheiden van zijn vrouw.
^Men weet dat. prinses Hermine een
15tal dagen geleden naar Silezie ver
trokken is en de vrienden en de meest
intiem en van do prinses verzekeren dat
zij te Doorn niet meer zal terirglceeren.
Men zegt insgelijks, volgens den zelf
den correspondent, dat liet ongelijk aan
de zijde van den ex-keizer is, die zeer
brutaal geworden is en wiens geestver
mogens zichtbaar afnemen.
DE PLECHTIGHEID
Het is den 9 April eerstkomende dat
prinses Yolauda van Italië in het huwe
lijk zal treden met hertog di Bergolo.
De huwelijksdag zal voorafgegaan zijn
door twee groote ontvangsten in de za
len van het Quirinaal.
Den 7 April zulen de Koning en de
Koningin liet dipomatiek Korps ont
vangen, hetwelk de Vorston zijn gehik-
wenschen namens de vreemde regeerin
gen zal aanbieden.
Den 8 April zullen do burgerlijke en
militaire overheden, de waardigheidsbe-
kleeders van het hof en van den Staat cn
de vertegenwoordigers van den Romein-
schen adel ontvangen worden.
In de morgond van den 9 April, ten
10 ure, zal het 'bifrgerlijk huwelijk ge
sloten worden. M. Tittoni, voorzitter
van den Senaat, zal liet ambt van offi
cier van den burgerlijken stand waarne
men, en M. Mussolini, voorzitter van
den ministerraad, het anïbt van notaris
der Kroon. De getuigen zullen zijn twee
leden van den Raad dier Annunciade-
orde.
Do kerkelijke huwelijksplechtigheid
zal denzelfden dag, ten 10 1/2 ure,
plaats hebben in de Paulinakapel van
het Quirinaal.
Het zal ingezegend worden door Mgr.
Beccario, hofkapelaan.
Het zal de eerste godsdienstige plech
tigheid wezen sinds 1870 gevierd in de
Paulina's 'kapel van het Quirinaal.
Buitengewon was de bijval van den
Liturgisohen Dag, op 2 April te Gent
gehouden.
Do ruime Sint Michielskerk was bij
de plechtige hoogmis van 9 ure bom
vol.
Het II. Sacrificie werd opgedragen
door den Z. E. H. kanunnik Coppens.
Om 10 1/2 ure werd in de groote
zaal van Sint Lukas-akademie de eerste
studiezitting gehouden onder voorzitter
schap van den Z. E. H. kanunnik Van
den Glioyn, afgevaardigd door Z. D.
H. Mgr don bisschop van Gent. De Zeer
Eerwaarde voorzitter, bij de opening der
zitting bracht aan de vergadering den
groet en den zegen van Z. Doorluchtige
Hoogwaardigheid, en bracht ook gerust
stellende tijding over den gezondheids
toestand van onzen geliefden kerkvoogd,
die buitengewoon belang 'hecht aan de»
liturgische werking.
De Z. E. H. kanunnik De Munok,
leeraar in het groot seminarie, handel
de over Liturgie en opvoeding
De E. II. Vormoesen, onderpastoor
van Somergom, handelde over de
praktische middelen om het volk in liet
liturgisoli leven in te wijden.
Do Ti. E. II. Van den Gheyn dankt
den E. II. Verm'oesen, voor zijne klare
en praktische uiteenzetting, en, maande,
in naam van Z. D. Hoogwaardigheid
de geloovigen aan tot het bijwonen van
de parochiale Hoogmis, en van de pon-
tifikale Mis op de groote feestdagen,
door don Bisschop in zijne kathedraal
gecelebreerd.
'S NAMIDDAGS
2 1/2 ure worden in St. Michiels
kerk door de Schola Liturgica, de Gre-
goriaansche Vespers gezongen, terwijl
door -het gemengd zangerskoor ^een
veelstemmig Lof uitgevoerd werd.
De menigte der geloovigen was ruim
zoo talrijk als in de voormiddag-plech
tigheid.
Om 3 1/2 ure volgde de tweede atu-
diezitting, onder voorzitterschap van.
den Z. E. H. Van den Gheyn, en in aan
wezigheid, der ZZ. EE. Kanunnik Dft