11
Woensdag
Juli 1923
IS OMZE KOLONIE
la den Ministerraad
Be liberale partij en
de sdiselkwsstie
landboHwbelaagen
Mal Essïsywasgdssk
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114
XXIX« JAARGANG NUMMER 157
DAGBLAD 10 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.69
Uitgever: J. Van Nüffel-De Genbt
H. CharloUa
Zon op 4,01 onder 7,51
Nieuwe Maan den 13
publiciteit buiten het Arr, AALST i: Agentschap Havas, Adolf M&xlaan, 13, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Lon dres E. C. 4,
a3Ê
Mei; heeft in de jongste, tijden
veel gesproken van de lierinricli-
ting van den spoorweg die Matadi
met Leopoldville verbindt. Die
spoorweg die on; zoo te zeggen het
economisch leven van de kolonie
regelt is eene der belangrijkste van
Midden-Afrika. Kort geleden
werd met die herinrichting begon
nen door het wijzigen der hellin
gen en volgens de normale stan
daarden..
Nu .schikt men nog verder te
gaan en de lijn, naar den moder
nen tsarrt, met electrische drijf
kracht- te- voorzien.
Nópens die- nieuwe herinrichting
had M. -Li.- Branch, minister van
koloniën, er aan gehouden enkele
nadere bijzonderheden te geven, en
had tot -dit doel enkele dagblad
schrijvers -in zijn'kabinet veree-
nigd. - - - -
i-Xet toepassen der-electrische
drijfkracht, verklaarde ons M.
Franck, is de eerste maatregel va»
dien aard in Afrika genomen. Op
dit oogeiiblik gebruiken' de treinen
nog kolen, maar langs de stroomen,
aan de' watervallen bézitten wij be
langrijke bronnen van hydrauli
sche kracht'. De Compagnie des
Chemih de 'fel' >S iS na langdurige
studies', tot dé conclusie gekomen
dat daar 'meer dan 100.000 paarde-
kracht op te vangen is. Voor het
aanleggen der electrische lijn heb
ben wij, "ten minste in den beg'inne,
niet meer dan 30.000 paardekracht
noodig. Hierdoor kunnen wij af
zien van het gebruik van de kolen
die van Europa moeten komen en
bijzonder duur kosten.
Maar waarom werd de toé
passing der electrische drijfkracht
niét vroeger ingevoerd, mijnheer
de minister
Dat is een kwestie van ver
keer. Theoretisch is de electrisee-
1-ing een veel beter stelsel dan het
gebruik van kolen, maar het vergt
het vastzetten van groote kapitalen
voor de instelling, aanleggen ran
centrale staties, enz. Er moet een
genoegzaam verkeer zijn om de
kosten tc dekken. Dat is wat men
noemt het kritisch punt, Op dit
oogenblik, naar de studies van het
i« Compagnie des Chemins de fer
met het toezicht van dén Staat,
komt het verkeer het kritisch punt
nabij. Men schat'dat on; de kapi
talen, kroozen, enz., te dekken het
verkeer tusschen 170.000 en
275.000 ton moet bedragen. Voor
het oogenblik bereiken wij 140.000
ton. Er is dus nog een onversehil
van een 30.000 ton om 't minimum
te bereiken, maar daar we nu den
spoorweg van Bukama naar IJebo,
door den Kasai, aan 't aanleggen
zijn, mogen wij ons binnen kort
aan het verkeer van den Katanga
verwachten. Dit verkeer bedraagt
125.000 ton.
Wie zal de noodige kapitaal-
yoorsehotten doen
De regeering zal aan de
'«Compagnie» tegen schuldbrieven
de noodige voorschotten doen, De
regeering en de kolonie hebben van
nu af reeds dé meerderheid van liet
'kapitaal en de Compagnie
Hoeveel zullen die voorschot
ten wel bedragen
Men schat het bijgevoegd
voorschot op 150 miljoen frank.
Worden nog andere wijzigingen
'aan de lijnen zelf gebracht
De riggelbreedte is op dit
oogenblik 75 centimeters, De be
hoeften van het verkeer eischen
hog niet dat die breedte op 1 m. 00
zou gebracht worden. Het is een
vergissing voor te staan dat dc lij
nen niet opbrengen omdat zij te
nauw zijn. Eene commissie van
technici heeft zicli daarover zeer
duidelijk uitgesproken. De bijge
voegde onkosten door het verbree-
den der lijnen veroorzaakt, zouden
de yoorthrengsf van; het verkeer
ver te boven gaan.
Welke voordeelen schikt men
uit de electrifieatie te Halen, M. de
minister
- 'Aanzienlijke voordeelen voor
de streek. De gehoopte kracht zal
de noodige drijfkracht geven aan
talrijke fabrieken, namelijk Voor
het kunstmatig voortbrengen van
stikstof uit de lucht, waar de land
bouw in Congo veel voordeel zou
halen, daar zij over geen vetten
beschikt,
Verder deed de minister bij mid
del van statistische gegevens uit
schijnen dat de electrifieatie een
grooten invloed zou hebbel; op den
kostprijs van de kilometrische ton,
Ook zal de reis van Matadi-Lep-
poldville merkelijk verkort wor
den. Inderdaad zal de reis in één
in plaats van twee dagen gedaan
worden.
De kostprijs va!; eéri kilowatt
wordt op min dan 10 centiemen
geschat.
DE BEMIDDELING VAN DEN
PAUS IN DE PUHRKWIESTIE
Een ministerraad vergaderde Maan
dag namiddag, onder yoorritterschap
van M. Theunis.
Do ministers 'bespraken 'hoofdzakelijk
den buitenlanctehen toestand, namelijk
de volgende punten.
De tusschenkomst van Z. II. den
Pairs dn de Ruhrkwestie en de Entente
krisis. Dei ministerraad ging akkoord
om iih. Theunis en Jaapar te steunen
in hunne pogingen om ten allen prijze
de Entente in stand ie houden.
Aangaande dd tuarchenkomst van
den Paus, maakte M. Jaspa r bekend,
dat door den Pauseli j ken Nuntius le
Brussel bij de Belgische Regeering
voetstappen zijn gedaan, Maandag.
De raus begrijpt dat de Belgische
Regeering dë noodige maatregelen treft
ten einde de veiligheid, van de troepen
in 'het bezette gebied te -waarborgen.
Doch de Heilige Vader drukt de hoop
uit dat België de bedaring der gemoe
deren zal kunnen tot stand brengen
en daartoe ten opzichte van de Duiteche
bevolking, over 't algemeen, blijk van
zachtmoedigheid geven zal.
DUURTE EN KINDERTOESLAG
BIJ DE STAATSAGENTEN
De ministerraad heeft eveneens de
beloften onderzocht welke aan de agen
ten van Sp.P.T.T. en Z. weiden ge
daan. Daar de nieuwe regeling van den
kindertoeslag, verblijfsvergoeding en
den duurte toeslag een grondig onder
zoek vergt, werd door den 'ministerraad
besloten in zijnen schoot eene kommis
sie van drie ministers samen te stol
len, die de verschillende modaliteiten
van toepassing van de nieuwe regeling
za'l hebben vast te leggen.
DUITSCHLAND ZAL AAN DEN
ACTIEVEN TEGENSTAND IN DE
RUHtR VERZAKEN
De ministerraad vernam ook den
uitslag van de voetetappen welke door
de Belgische en Briteche kabinetten te
Parijs werden gedaan na den misdadi-
gen aanslag van Hochfeld.
De Belgische en Fransche kabinet
ten hebben te Berlijn geeischt dat de
Duiteche regeering alle misdadig© ge
welddaden zou afkeuren welke zich in
het bezette gebied voordoen.
Dë Duiteche regeering heeft eerst en
vooral voorgewend dat zij die daders
niet kent, maar tracht niettemin de ge
pleegde aanslagen te doen doorgaan als
de spontane uiting van een opgehitste
bevolking.
De Duiteche regeering heeft evenwel
beloofd al te doen wat in hare macht
ligt om den aktieven tegenstand te be
letten.
Uit eene officieele mededeeling wel
ke door de Duiteche Regeering werd
uitgevaardigd, ten gevolge van het be
zoek van den Pauselijken nuntius bij
den kanselier Ouno, blijkt dat het Duit.
sche Rijk al de misdadige geweldple
gingen veroordeelt.
De overeten van de verschillende
^Duiteche administraties in het bezette
.gebied hebben door plakbrieven hunne
onderhoorigen verzocht alle sabotage te
staken.
Wij meenen dat de Belgische Regee-
-Og over 't algemeen met dien uitleg
genoegen neemt. Men is evenwel van
meening dat. enkele zinsneden uit dit
officieel stuk onaannemelijk zijn. na
melijk dat Duiteche regeering de
gepleegde gewelddaden niet kennen
Brussel, 9 Juli. De landelijke raad
der liberale partij vergaderde gisteren
te Brussel, onder voorzitterschap van
den heer Ëdouard Pecher, volksverte
genwoordiger van Antwerpen en in bij
zijn van de heeren ministers Masson,
Nolf, Devèze en Neujean.
Het was natuurlijk van belang de
debatten over de schoolkwestie te vol
gen, vooral na het besluit van de socia
listen om den anti-clericalen schooloor-
üog terug aan te stoken.
;t Verschil tusschen beide groepen is
dat de socialisten geen deel maken van
de regeering en dat bij hen anti-eleri-
calisme een der schakeeringen van de
stelselmatige oppositie is.
De liberale partij behoort echter tot
do regeering?meerderhei d en nu was
het natuurlijk niet zonder belang de
houding na te gaan van de groep die
izoo lang schoolpolitiek met anti-cleri-
calisme vereenzelvigde.
'Zou zij het voo$>eeld gaan volgen
van het socialistisch oongres en van M.
Destrée, die nu verbrandt wat 'hij in
htt programma van Roux heeft aanbe
den
Niet dat het bij sommige liberalen
aan lust mangelt om dit -voorbeeld jte
vo'lgen.
De verslaggever M. Cocq, begon me!
het betrouwen der partij in M, Nolf,
minister van wetenschappen en kunsten
uit te drukken.
Hij wees echter op den toestand der
officieele normaalscholen, die volgons
hq|in in rttaat van minderheid war'eai
tegenover de vrije, al is 'het ook waar dat
de minister eene som van 25 miljoen in
zijne begrooting heeft doen inschrijven
voor herstellingswerken aan de Staats
normaalscholen.
Wiat de toelagen aan de vrije scho
len en de gelijkstelling der scholen voor
de toelage aangaat, maakte hij het his
toriek der kwestie en herinnerde het
voorbehoud van M. Falony, namens de
socialisten en M. Devè*e, namens de li
beralen ten overstaan dezer tijdelij
ke wet. -
Alhoewel eene anti-clericale meer
derheid naar de Kamer werd gezonden,
deed M. Destrée, toen hij minister was
geworden, eene nieuwe wet stemmen,
die de gunsten aan het vrij onderwijs
vermeerderde en aan het personeel deT
vrij normaalscholen dezelfde voordeelen
toekende als aan het personeel der of
ficieele.
Kortom, hij noemde de politiek der
redevoering van Roux verderfelijk
alhoewel 'gij er nit tegen geprotesteerd
hebt, onderbrak een redenaar.
De minister M. Nolf, voerde vervol-
tens het woord en legde uit wat hij ge.
aan had voor het'openbaar onderwijs,
om akoo te doen verstaan dat men het
openbaar onderwijs kon bevoordeeligen
zonder daarom noodzakelijk het yrij
onderwijs te bekampen.
Zoo deed hij uitschijnen dat het aan
tal leerlingen in de officieele normaal
scholen steeds toeneemt.
Wat niet. belet, dat er meer zijn
in de vrije, onderbrak een lid.
Volgens M. Nolf moet het onderwijs
der zedeleer in de openbare school een
verplichtend vak zijn, maar* het mag
niet, ontaarden in een strijdwapen.
De groote aanval tegen het beleid van
den minister, kwam van M. Morichar,
die vond tot groote ergernis van M.
Masson, dat de politiek der regrvriug
in zake openbaar onderwijs te wenschen
liet aan wilskracht, lenigheid en duide
lijkheid.
Volgens dezen spreker verwekte inen
moeilijkheden aan de groote gemeenten
was men niet soepel genoeg en zou men
met bijzondere commissarissen moeten
werken om sommige gemeenten tot na
leven hunner verplichtingen te dwin
gen.
Spreker zou de ontslagingen van den
godsdienstleergang in de hand willen
zien werken, klaagt over de aanwezig
heid van het kruisbeeld in sommige ge
meentescholen en 'beknibbelt het ge
bruik van een 'leerboek van M. Kurth.
Daarop is M. Masson, minister van
justitie, recht gestaan en zegde dat de
liberale ministers er genoeg van had
den altijd door hunne vrienden beknib
beld te worden.. (Beweging.)
Wij zijn in een tweeledig ministerie,
dat piinislerie heeft een programma en
'l zijn de ii'beraie ministers, die men
•hier in beschuldiging komt te. stellen,
in stee van hulde te brengen aan mi
nister Nolf voor al wat hij doet voor
het openbaar' onderwijs.
Men beknibbelt bet kruisbeeld in de
school. Ge zoiuit wat hoeren als wij
moesten voorstellen bfct te verwijderen.
Verliest toch nit© uit het oog da$ de li
berale partij eene kleine minderheid in
de Kamer is en dat wij in de regc-ering
•niet de politiek van St-. Gillis kunnen
verlangen.
Maar er ia eene anticlericale meer
derheid in de Kamer .1 onderbrak een
slimmerik.
Perfect antwoordde M. Masson,
maar als ik niet aanspan mét de socia
listen en regeer met de katholieken; dan
■moet ik mij gedragen naar de eischen
van die samenwerking.
Op aandringen wan M. Devèze trok
nu M. Morichar de slót-alinea' zijner
dagorde in.
Ge weet, zegde j^. Devèze, dat ik bin.
nen enkel dagen aan de regeering vaar.
wel zal zeggen ik doe dus geen beroep
-■op tomands welwillendheid om een
portefeuille te redden, maar ik zou het
nadeelig oordeelen, voor de liberale
partij, moest hier de politiek der regee
ring beknibbeld 'worden.
M. Morichar ja van een kale reis thuis
gekomen.
HET AFTREDEN VAN M, DEVEZE
In de hamiddagzitting heeft M. De
vèze zijn standpunt uitgelegd ten op
zichte van zijn legerontwerp, dai onder
den drang der omstandigheden moest
gewijzigd worden, er bijvoegend dat
hij die wijzigingen niet zonder spijt zag
invoeren.
Gok was liet-zonder geestdrift en ver
trouwen dat hij zijn voorstel terug in
diende, hij zou het verdedigen, omdat
plicht het hem oplegde, maar daarna
zou hij aftreden.
M. Jennissen deed vervolgens zijn
voorbehoud kennen nopens de taalrege.
pole
ik.
ling in 't 'leger en achtte niet alleen de
taaicompagnie en het taal]
zelfs de taalseetie gevaarlij
Waarop M. Devèze zegde dat hij aan
die dubbelzinnigheid een einde wilde
stellen. In eigen rangen werd hij 'bestre
den omdat hij zoogezegd het Vlaamsch
aan de Walen wilde opleggen. Dit is
onwaar. Maar heb ik liet recht niet aan
de Walen te vragen een weinig
Vlaamsch te kennen om hunne kame
raden te verstaan en de oversten voor
dewelke hij 'misschien zich eene zal la
ten dooden.
Ik 'ben zoo ver gegaan als ik kan
verder ga ik niet. ik blijf aan 't be
wind om de formiRil der regeering te
doen stemmen en daarna keer ik terug
in de rangen.
Daarna werd bij toejuiching eene
dagorde gestemd om vertrouwen in den
minister uit te drukken en hem te vra.
gen zijn portefeuille te behouden
DE LLOYD ROYAL-KWESTIE
Bij ordomotie wilde M. Dends daarna
eene dagorde doen stemmen vragende
een onderzoek over de t usschen komst
der regeering in de Lloyd Royal Beige-
regeling.
M. Mechelynck vroeg wat, om Gods
wil, die zaak wel met liet liberaal con
gres te stellen had.
Waarop M. Strauss uitriep, dat men
hier toch de belangen der «haute-fi-
nance» kon verdedigen
M. Mechelynck wedervoer dat men
zich met die zuiver Antwerpsehe zaak
niet inlaten kon.
Ten slotte werd eene dagorde ge
stemd, vragend dat over de herinrich
ting van den L. R. B. geen 'beslissing
eou genomen worden, zonder dat het
Parlement volledig zou ingelicht wezen
over den toestand van gezegde maat
schappij.
Men heeft zich toch niet ingebeeld
dat er iemand die regeling stemmen zou
zonder de inlichtingen die de dagorde
vraagt.
Daarmee liep de vergadering van den
landelijken raad der liberale partij te.u
einde.
DE AARDBEZIE
De aardbezie is een fijne, smakelijke
en gezonde vrucht door iedereen ge
zocht, die bij gunstig weder groote op
brengsten geeft-, en aan voordeelige
prijzen aan den man wordt gebracht,
zoodat dieee teelt winstgevend is voor
den landbouwer. Bij dc kweek moet met
verstand en overleg te werk gegaan
worden.
De aardbezie waagt een gezonden,
frisschen en vruchtbaren grond die noch
te zwaar nocht te killig is. Aangezien
het er op aankomt smakelijke en schoo-
ne vruchten in groote hoeveelheid te
'bekomen, mag men het aanwenden van
minerale elementen bij de bemesting
niet verwaarloozen.
De stikstof is onmisbaar men mag
evenwel geen te groote hoeveelheid ge
bruiken ten einde een te wcelderinge
ontwikkeling dor bladeren te voorko
men.
Voor de stikstof bevelen wij het ge
bruik &an van Zwavelzuur Ammoniak,
omdat het gunstig werkt op de vorming'
der suiker.
Voor het planten der aardbeziestrai-
ken, wat gewoonlijk in de maand Au
gustus gebeurt, zal mem per are 150 tot
200 kgr. goed geleerden stalmest onder
werken, en op den omgeploegden grond
een mengsel strooi© van 5 tot 6 kgr. su
perfosfaat, 1.5 tot 2 kgr. zwavelzuur
ammoniak en 2 tot 3 kgr. zwavelzure
potai?ch.
Daarna worden deze meststoffen,
zorgvudig ondergeegd.' Tijdens den
winter en in het begin der lente e?n
weinig Vloeimest toediemeln is aan 'ia
prijzen.
Als jonge plantjes neme men deze
van moederstruiken die 2 a 3 jaar oud
zijn, endichtst bij de moederplant
staan. Deze zullen kloek doorschieten"
en reeds het jaar daaropvolgende een
tamelijk opbrengst geven.
Eenige aanbevelenswaardige! (soorten
zijn de volgende Noble (Laxton) ook
Barons genoemd, Louis de Vilmorin en
Princesse royale, dat zijn zeer- vroege
variëteiten. Gloire de Liège, Triomphe
de Gand, Président Carnot en Dr Morc-
re zijn half vroege soorten die groot©
opbrengsten geven. Jucunda, Boule d'or
en Belle Bretone zijn late variëteiten.
DIXX
MAT ZAL DE HOUDING VAN'
ENGELAND ZIJN
'Volgens de Daily Telegraph deed
te Londen Zondag avond liet gerucht
de rond% dat de Britsche regeering ze
kere zijden van den toestand zal te on
derzoeken krijgen, waarvan de voor
naamste punten de volgende zijn
1. Wanneer, waar en onder wel
ken vorm zal men het Duitsch memo
randum moeten beantwoorden
2. Welke proceduur za-1 men aan-
aiipnen opdat "het 'betalirigsvermogejn
van Duifechland wetenschappelijk door
een internationale commissie van des
kundigen, zou kunnen vastgesteld wor
den
3. Zal men Sir John Bradbury
kunnen toelaten aan dc Commissie voor
Herstel een officieele opvatting te vra
gen aan parag. 18, bijvoegsel II van liet
Verdrag van Versailles, artikel dat zin
speelt op de afzonderlijke handeling
door de geallieerden
Zal men in geval van een meenïngs-
verechil in den schoot der Commissie
deze zaak naar het Internationaal Hof
van Den Haag terug sturen
4. Zal men aan het. Internationaal
Hof van Justicic de opvatting vragen
die het geeft aan artikel 248 van het
Verdrag van Versailles, volgens het
welk de geallieerde en geassocieerde
mogendheden eene gezamenlijke hy
potheek oj) de activiteit van den Duit-
schtH Staat bezilicn
5. Wat' zal men desgevallend vra-
fïn aan de geallieerden van Groot-
rittanie, in zake betaling en consolida
tie hunner respectievelijke schulden je
gens Engeland
De briefwisselaar van de Parijzer
Matin die deze mededeeling van de
Daily" Telegraph opneemt, voegt er
aa n toe
Al deze ontwerpen en al deze me
ningsuitingen geven wel den indruk dat
M. Baldwin en zijn collegas op hot
oogenblik op al de gdbe-uriijkheden
voorbereid zijn en meer geneigd schij
nen te zijn de gebeurlijkheid eener af
zonderlijke^ dan de mogelijkheid eener
met Frankrijk gezamenlijke actie in
overwoging te nemen.
Ondanks de pessimistische artike
len der Bngelsehe dagbladen, willen
talrijke Heden nog aRijd niet golooven
dat aües verloren is.
Men wenscht vurig, zoowel in do
politieke als in de neringdoende mid
dens, dat de Briteche Staatsmannen,
volgene de Londen 'gerikte uitdrukking,
nog eens al de uitwegen, die tot een
accoord zouden 'kunnen leiden, onder
zoeken zouden, te einde eene breuk te
voorkomen, die hier dooi* onze vrien
den evenalsdoor onze vijanden, onder
alle oogpunten,als rampzalig beschouwd,
wordt.'
©EN DEBAT IN HET ENGELSOK
LAGERHUIS-
De Pall Mall Gazette schrijft dat
Baldwin en lord Ourzon hopen, in den
loop dezer week, in 't Ijagerhuis ceno
verklaring te kunnen afleggen over do
kwestie van het heibtel.
In dit geval, meent het. blad, zou door
de oppositie in de beide Kamers eeno
bespreking der kwestie worden aange
vraagd, die waarschijnlijk Vrijdag zovf
plaats hebben,
