BE KWESTIE VAH EERSTEL
topte inhoud der Belgische nota
<a.JW m IMS iEHLM
ssi ie itsrk
2 ©si d§ SrHsehe §fe!a
ïaa SI ÊBgastas
Be PiiMez Ag
is ECwsstle ¥33 ElsrsSs!
XXIX" JAARGAJSG STOMMER IS8
153 CESTIEESEN WEKELIJKS C.6S üitgevsr: J. VanN»ffbl-De Gs.ndt
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. U4
PuSiieiteit buiten liet Arr. AALST Agentschap Havas, Ad»H Maxiaan, IS, te Brnssel. Place de la Bourse, 8,Parijs, Bream's Building, O,
II. Rosa van Lima
Zon op 5,05 onder 6,38
Laalsle Kartisr eten 3
•N AMEN-MARED SOUS
Al amen ligt schoon- te rusten
aan den samenvloed van Maas en
SsmBer, In een uur sporens be
reikt men het uit Brussel. Namen
is zoo iets als de sleutel van ons
Belgisch Bergland. Als men over
de Maas is; is men'in de Ardennen;
hoogerop, naar Andenne en Hoei
toe, is hef Coiïdroz, Namen, als
stad, is 'de moeite waard om het
een bezoek te wijden. Het ligt
daar bekoörlijk in zijn dal, aan
den voet vah de rots waarop de
vesting is gebouwd. Het is een
mooie provinciestad van' tweeden
rang maar 'aan het station heeft
Namen hef uitzicht van eene groo-
iere stad, "alhoewel ze maar een
dertigtal duizend inwoners telt.
Talrijke goed ingerichte hotels
lokken de reizigers aan. Er staan
taxis, rijtuigen met paarden en
trams op het stationplein. Er is
drukte van volk te Namen in de
zomermaanden. De straten weme
len soms van.menschen de eenen
komen uit het bergland de ande
ren gaan er naartoe. Namen heeft
goed ingerichte, en aantrekkelijke
winkels, wpar men souvenirs
uitgestald ziet van allen aard.
Zichtkaarten, prenten, juweelen,
snuisterij en en ook coyquès de
Dinant en. Namensche suiker
taarten tartes aux suere die
de Namenaars en ook de vreemde
lingen zich goed laten smaken.
Het is eigenaardig dat de Belg, in
't algemeen, veel van snoepen
houdt, maar de Waal nog meer
dan de Vlaming. Elke stad heeft
zijne specialiteit van taarten en
koeken. En in Namen heb ik in
eene straat, dicht bij de spoorhalle,
vijf, zes fijnbakkerijen gezien,
vol pasteien en taarten en koeken.
Nu, het is een onschuldig vermaak
koekjes te smullen vooral op
reis is het een groot tijdverdrijf,
Namen, ofschoon een onzer
oudste steden, heeft geene groote
inorumieufcn uit de Middeleeu
wen aan te wijzen; zélfs geen en
kele kerk uit het groote tijdperk
der kathedralen. Zijne hoofd
kerk, Saint Aubain, dagteekent
van 1767, is in Italiaanschen Re
naissancestijl,en werd er gebouwd
door een Itaiiaansdhen bouwkun
dige, Pizzoni, tijdens de Oosten-
rijksche overheersching, op de
plaats waar een oude kerk stond
uit de Xle eeuw, die afgebroken
werd. Ik heb het beeld der oude
kerk van St-Aubain nooit gezien;
maar de nieuwe, die grootsch is
opgevat, te oordeelen naar den
voorgevel, maakt op verre na den
indruk niet van al onze andere
hoofdkerken in België Antwer
pen, Doornik, Mechelen, Luik en
Brugge en van onze collegiale ker
ken zelfs niet. Het is gelijk; ik
kan me niet laten overtuigen, dat
die Renaissance meer en beter
heeft gebracht, op het gebied van
bouwkunst dan hetgeen we reeds
in de Middeleeuwen hadden. Die
neo-Grieksclh-Ronieinsehe bouw
trant heeft mij te veel van paleis,
theater en salon. Om mij echt
vroom te stemmen, en in bewon
dering te laten opgaan voor het
symbolische spel van bogen en lij
nen., die naar omhoog streven,
moet ik hebben onze prachtige
Gothieke kathedralen.
De kerk van St.Aubain is ruim,
net, blank, maar 't inwendige
schijnt me naakt toe, Ik zie er
twee orgels, gelijk in de groote
kerken te Parijs het orgel in liet
koor voor begeleiding van den
zang, en het groote orgel op het
oksaal, dat er prachtig uitziet.
Eene tweede kerk, Saint-Loup,
ook in den Rcnaissance-stijl, van
die soort, die men Jezuieten-stijl
noemt,staat niet ver van de hoofd
kerk. De voorgevel prijkt met ko
lommen, voluten en vazen, gelijk
al de kerken, welke wij in dien
aard in ons land bezitten. Het
tongewelf ii kunstig uitgewerkt,
gelijk in vele Italiaansche kerken,
met verguld snijwerk in arabes
ken. Kolommen, koorvloer en al
taren zijn in marmer, zwart en
rood en veelkleurig. Veel versie
ring, maar weinig lijn en leven.
De Reeolletten-kerk, ook in
hetzelfde tijdperk gebouwd, is
nog minder interessant in het op
zicht der kunst.
Het Namen der gebouwen vol
doet mij minder. Daarom ga ik
liever wandelen langs de Maas op
het terras, dat begint waar Sam-
ber en Maas samenvloeien. Daar
heeft men een prachtig zicht op de
beide Maasoevers naar Oost en
'naar Zuid.
Naar het Oosten toe ziet men de
rotsen van Marches-les-Dames in
de verte staan. Over de Maas ligt
de voorstad Jambes, en verder op,
langs den linkeroever, Wépion en
Profondeville, naar welke plaatsen
een electrische tram rijdt.
W ie het als uitzicht nog fraaier
wil 'hebben, trekke den weg op, die
naar de vesting leidt, tusschen
Samber en Maas. Die vesting, ge
lijk die van Dinant, beheerseht che
stad. De aanblik op het Maasdal
is prachtig, en men heeft aanstonds
het gevoel, dat men zich in den
voortuin bevindt van liiet paradijs,
dat zich van Namen af tot aan de
Fransehe grens zal vertoonen.
(Vervolgt.)
Alhoewel de Kongregatie van de Ge-
looisvcrsprciding niets te-maken heeft
mot de burgerlijke macht, heeft de Ita
liaansche .Staat toch op eigenaardige
wijze het- dorde eeuwfeest van die in
stelling willen herdenken. Op foevett
van den eersten minister, M. Mussolini,
werden er gedurende vier dagen, her
in n erings-postzegels uitgegeven
Op die zegels bemerkt men Onzen
Heer Jesus-Christus, op het oogenblik
dat Hij, gereed om ten Hemel op»te
varen, Zijne Apostelen uitzendt om het
Evangelie te gaan verkondigen over
heel de wereld. Onder die afbeelding
leest men in het Latijn de volgende
woorden Gaat en predikt het Evan
gelie aan al de redelijke schepsels.
Brussel, 28 Oogst. Het agentschap 'latei-geallieerd toezicht kunnen
Belga stuurt ons de volgende samen- plaatst worden.
ige-
•AAV
VERWAARLOOZEN WIJ NIMMER
HE FQSFA ATBEMESTINGEN
Het is reeds genoegzaam gezegd en
herzegd, dat het fosfoorzuur een onmis
baar bestanddeel der plantenvoeding
is. Niettegenstaande dit, is het gebruik
dezer voedstof nog altijd te zeer beperkt.
De oorzaken van het te gering belang
dat de landbouwers aan het, foefoorzuur
hechten zijn menigvuldig wij stip
pen in de eerste plaats aan het feit dat
de uitslagen er mede bekomen minder
waarneembaar zijn voor, het oog dan
cleze bekomen door eene stikstofbemes
ting, en dat de opbrengsten niet vol
doende geschat worden naarvolgens de
bekomene hoedanigheid.
Eene brutto schatting der opbrengst
•leidt ons dikwijls in dwaling, brengt
er ons toe verkeerde besluitselen te
trekken wegen is volstrekt noodzake
lijk. En 't is juist op het gewicht, min
der op den omvang, alsook op de hoe
danigheid, dat het fosfoorzuur werkt.
Zonder fosfoorzuur, geene suiker, geen
goed gerijpt hout, gccne bevruchting
der bloemen, geenen overvloedigen
bloei, geene behoorlijke vorming der
granen en der zaaizaden, geene meel
rijke en smakelijke aardappelen, enz.
Nu dat men naar hetgene plaats
grijpt in Frankrijk en elders men een
hoofdbelang begint te hechten aan de
kwestie der graangewassen, is het vol
strekt noodzakelijk dat overvloedige
toepassingen van fosfoorzuurbcmeeti rv
gon -gedaan worden, wil men de op
brengsten Vfji'hoogen en broodgraan
van allereerste hoedanigheid voortbren
gen. Het fosfoorzuur is noodzakelijk
voor alle teelten, in alle gronden.
Het fosfaa't Bernard en de Supra
zijn foefaatmesten die de beste uitslagen
kunnen geven zij bevatten daarenbo
ven kalk. een ander onmisbaar bestand
deel QSFO.
vat-ting vah de Belgische nota
Den 27n Augustus hc-eft M. H.
Jaspar, Minister van Buitenlandsche
Zaken, aan Sir George Grahame, ge
zant van Groot Britannie, het antwoord
van de Belgische regccring op de nota
van Londen van 11 Augustus 1923
overgemaakt. Hier volgt- een korte ont
leding van dit ptuk
In de; inleiding beüinnert def Bel
gische regeering aan de kostbare mede
werking van Engeland aan de zijde
van België in 1914, aan de offers van
Groot-Britaonie in don loop van den
oorlog gebracht en aan de vriend
schapsbanden en het vertrouwen welke
er tusschen 'beide landen uit gegkoeid
zijn. Onder den indruk vvan deze her
inneringen had de Belgische regeerkig
in .baar antwoord aan de Britsche re
geering op 30 Juli j.l. gepoogd bemid
delend op te treden. Deze pogingen
worden spijtig niet op prijs gesteld en
werden blijkbaar geen afzonderlijk
antwoord waard geacht.
In haar antwoord raakt de Belgische
ïkgeoring slechts cenige punten van
de Britsche nota aan, namelijk dit het
welk betrekking.heeft op de Belgische
prioriteit en dat in België zulk een
pijnlijke weerklank gehad heeft. Zij
verkiest ermede voort te gaan naar een
practisclie oplossing te zoeken, waarme-
'de al de Geallieerden zich zouden kun
nen vereenigen.
De nota 'bestaat uit twee deelen
1. -In haar nota van 30 Juli zegt
de Belgische regeeripg, dat mochten
•haar beschouwingen een gunstig om
haal vindon, zij van meening was, dat
men lieit eens zou worden over den
tekst van een gemeenschap antwoord
de paragraaf in de Britsche nota luid
de, dat de Belgische regeerimg geen
de minste zinspeling gemaakt heeft op
den tekfit van het Britsche ontwerp van
antwoord Wat dus op een misver
stand 'berust.
2. De Btlgisclie 'regeering heeft 2
plannen voor uitgezet, welke t-ot grond-
sag konden dienen voor een gedach
ten wisseling tusschen de geallieerden
over een oplossing van het schadever.
goc drugsvraagstuk. Zij is nooit van
meening geweest, dat men er niets
mocht aan veranderen, zoodat men
haar bijgevolg niet het verwijt kan ma
ken, dat zij elk vergelijk wilde afhan
kelijk maken van de vooTafgaande
aanneming van den geest van haar
vorderingen.
3. Toen de Belgische regeering
besloot de Ruhr «te bezetten, heeft zij
hiermede slechts een maatregel toege
past, welke door de geallieerden eenpa
rig voorzien was, namelijk in het pro
tocol van Spa van 16 Juli 1920, be
treffende de leveringen van steenkool
voor hdt herstel. Over den geschikt-en
tijd voor de bezetting van de Ruhr werd
geredekaveld in den loop van gedach
ten wisselingen [tusschen geallieerde^,
niet over de wettelijkheid van de be
zetting. Dit vindt zijne verklaring in
den (nauwkcurigen en duidelijkon
tekst van paragraaf 18 van bijvoegsel
2 van deel VIII van het verdrag. De
Belgische regeering verkiest niet ver
der «in te gaan op een bespreking van
de wettelijkheid van de 'bezetting van
de Ruhr, daar de aandacht van dc ge
allieerden door andeïe en gewichtiger
vraagstukken in beslag genomen wordt.
Daarenboven werd cle ontruiming
van de Ruhr naar gelang van de vol
doening van D ui tec h land aan zijn ver
plichtingen herhaaldelijk aangekon
digd. Belgie mag bijgevolg niet gedoo-
gen, dat men het voornemen toeschrijft
voorgoed in de Ruhrvallei te blijven.
Evenmin mag men het de bedoeling
toeschrijven, dat het voorstel van de
Briteche 'regeering. betreffende de ex
ploitatie in Duitechland van sommige
productieve panden onder het toezicht
der Geallieerden niet heeft willen on
derzoeken, vermits zelfs de Belgische
regeering'geen de minste bijzonderheid
vernomen heeft over den aard en de
mogelijke opbrengst van zulke andere
panden. Bij' gebrek aan overeenkomst
tusschen al de geallieerden op dit stuk,
is 'zij genoodzaakt het eenige pand, dat
zij genomen heeft, niet te laten schie
ten.
De Belgische regeering brengt,
de maatregelen van zuiver economisch
toezicht en van onzichtbare bezetting
'in herinnering, welke aanvankelijk
in. de Ruhr genomen werden en toont
aan, dat zoo men den aard van de on-
de flneming heeft moeten wijzigen
zulks te wijten is aan het georgani
seerd verzet van do Duitsche regeering,
om afbreuk te doen aan de schikkin
gen, welke Frankrijk en Belgie, over.
eenkomstig het vredesverdrag, getrof
fen hadden. De bezetting van de Ruhr
evenwel beschouwt zij slechts als een
eenvoudig «nemen van panden de ge.
lcidelijke terugkeer naar den toestand
van 10 Januari is niet uitgesloten, in
5. Over de Briteehc aanmerkin
gen op Belgische prioriteit laat het ant
woord van de Belgische regeerkig zich
als volgt uit Men zöu geneigd zijn
te besluiten, dat Belgie, n-uar de mee.
ning van de BritscTie regeering, reed-
te gunstig behandeld werd en derhalve
toch niet zoo veeleischend zou moeten
zijn. Aan zulk een interpretatie Aan de
oogmerken van de Britse!ie regeering,
in «geval zij haar waar gevoelen mocht
weerspiegelenzou dc Belgische regee-
Iring natuurlijk zeer gevoelig zijn.
Zij zou berusten op c-en miskenning
(van de redenen, waaro/n en van de
omstandigheden, onder welke die prio
riteit werd verkend. Het Belgisch gou
vernement wenscht in herinnering ie
brengen, met een vastberadenheid, die
•geenerlei afbreuk" doet aan zijne waar
deering van de vriendschappelijke ge
voelens, waarvan het En geleek gouver
nement te zijnen opzichte steeds blijk
•heeft gegeven, dat de beperkte priori
teit, aan Belgie toegestaan, niets anders
is dan een, naur zijne meening. onvol
ledige uitvoering mn de verbintenis
sen, jegens Belgie aangegaan onder
den oorlog, en gerechtvaardigd door de
uitzonderlijke positie, waarin het zich
bevond.
Het. Belgisch gouvernement geeft op
nieuw een -historische uiteenzetting van
het prioriteitsrecht, brengt in herinne
ring dc plechtige belofte -der geallieer
de gouvernementen en staatslieden on-
den den oorlog en wijst, op de om
standigheden, waaronder re Versailles
aan de gedelegeerden van Belgie het
prioriteitsrecht werd toegekend. De
verbintenis van de Geallieerden is ab
soluut. En toch wordt in het ant
woord van Belgie gezegd, toch heeft
Belgie, om den wille Aan den vrede,
belangrijke concession in betrekking
tot zijn prioriteitsrecht gedaan. Het is
'gebleken, dat Belgie in de laatste drie
•jaar zijne prioriteit niet volledig heeft
gehandhaafd, zulks ten kosten A'an zijn
rechtstreeksehe belangen, ten prof ij te
A'an zekere zijner Geallieerden, en voor
het behoud van de Entente.
6. In de Engelsche nota wordt
erop gewezen, dat* de Avaarde van de
Belgische, prioriteit afneemt naar mate
Duitechland minder betaalt. Het. En
gelsch gouvernement zegt, dat Belgie
aangezien liet reecis 1 1/2 miljard
goud-mark op rekening van de priori
teit heeft ontvangen, aldus A'eel meer
dan elk ander land heeft gekregen. In
het antwoord van België, dat de cijfers,
door de Kommisie voor Herstel A-er-
strekt, aanhaalt, wofdit aangetoond,- dat-
die bewering niet is gegrond. Op
Duitschland's prestaties heeft Belgie
1.299 miljoen goudmark ontvangen,
terwijl Engeland 1.297 miljoen kreeg,
Frankrijk 1.17b miljoen, de andere
landen 032 miljoen goud-mark.
Om alle misverstand te voorkomen,
doet de Belgische nota opmerken, dat
in dc sommen, door Engeland en
Frankrijk ontvangen, het gedeelte, dat
de kosten dor bezettingslegers en de
voorschotten op de kolênleveringen
A'crtegenwoordigt-, veel grooter is- dan
het gedeelte, door Belgie voor die pos-
ten ■ontvangen.
B. Jn hel tweede gedeelte van ante
woord verschaft liet gouvernement
geval Jet lijdelijk verzet een eindeaanvullende inlirhtingen in betroldcing
[neemt het pand zou dan onder een [tot zijue voorstellen van o0 Juli lJ-o,
aangaande de oplossing van het pro
bleem der Schadevergoedingen.
Het wijst er op, 'dat- bij de jongste
geda cjiten wisseli nge n voortgang werd
gemaakt op den weg, die tot overeen
stemming onder do Geallieerden moet
leiden.
1. Men werd liet volkomen vecns
nopens liet nauw verband tusschen de
kwestie der schadeAcrgoedingcn en. die
A'an de schulden onder Geallieerden
zulks stelt de mogendheden der Enten
te in staat om, wat volstrekt nood
zakelijk is, niet slechts de .sommen
'vast te stellen, die men van Duitech
land moet ontvangen, maar ook de be
dragen, die zij noodig hebben om' de
oorlogssehulden te dekken.
2. De adhesie bij het begin el,
dat het als raadzaam moet worden be
schouwd, Duitschland's belalingsycr-
mogen te schatten, sluit niet uit, dat
men ook met het 'bèta-lingsvermogen
van zijne sehuldéischers rekening moet
houden. Te dier zake was het noodig,
te weten, welke sommen de Aroornaam-
stc behoeften A'an die schuldcischers
kunnen dekken. Men bèfcat zekere ge
gevens aangaande de sommen, welke
Frankrijk, Italië en Belgie noodig heb
ben. Maar nopens Groot-Brit ten je ver
keerde men in onzekerheid. Nu heeft
Groot-Brittanje ook zijn cijfer opgege
ven. Het Belgisch gouvernement waar
deert het verlangen naar overeenstem
ming en A'erzoening, waarvan de vast
stelling van dat cijfer blijk geeft.
3. Volgens die gegevens kan'
'Duitechland's schuld, zooals zij op 5
Mei 1921 werd vastgesteld, aanmerke
lijk verminderd worden, en uit de aan
de Geallieerden voorgelegde studiën
der Belgische technici blijkt, over Avel-
ke middelen Duitsehland beschikt om,
na. een overgangsperiode, annuïteiten
in verhouding tot het definitief vast to
stellen cijfer te betalen.
4. Volgons de overeenkomsten
van Spa en den Staat A*an Betalingen
van Londen, moet Belgie van Duitseh
land ontvangen
Boils A en B 8 0/0 op 50 miljard;
Bons C 8 0/0 op 62 miljard.
Besluit men ertoe, de bons C, welker
bedrag overeenstemt met dat van cle
schulden onder Geallieerden, geheel
of gedeeltelijk te Atemictigen, dan zoit
Belgie beroofd Avorden van zijne
schuldvordering in C en daar liet geen
schuld meer aan zijne Gcalfiem-ten
heeft, zou het geenerlei vergoeding voor
de vernietiging van zijne bons ont
vangen. En men zou dan Belgie ook
beroOA'en van het voordeel, dat men ona
te Versailles heeft toegekend, toen men
ons vrij stelde van alle schulden aan
do Vcwbondeinen. Daarom ook heeft
Belgie het recht, herziening van de per
ven tages A*an Spa te eisclien, ingeval do
•bons G geheel of gedeeltelijk Avorden
vernietigd.
5. Het Belgisch gouvernement
hoeft 30 Juli 1.1. gezegd, dat het, inge-
Aal de percentages werden herzien, bil
lijk zoude zijn/dat doende rekening to
houden mföfc de verwoeste gewesten.
Het heeft, nimmer in zijne bedoeling
gelegen, aam he^ Engelsch gouverne
ment zijn recht op schadevergoeding tef
betwisten want liet weet welke lasten
Groot Brittanje te dragen heeft. Om to
antwoorden op een opwèrping van het
Engelsch gouvernement, werdt in de
Belgische nota gezegd, dat door de uit
drukking verwoeste gewesten moet
worden Arerstaan .de totaliteit van de»
stoffelijke schade, door de geallieerde»
landen, dus ook doo? GrooteBrtttanjo
geleden. Die schade zou den voorrang
moeten hebben byen het. nadeel, aan
de personen berokkend dit wordt al
gemeen als rechtvaardig beschouwd.
Om kort te gaan Belgie kan* er
geen vrede mee nemen, met zijn eigen
bons C de imtergeallieerde schalden der
andere Mogendheden te zien 'belialon.
Om weer tot gelijkheid van behande
ling te komen," ware het billijk dat
Belgie's aandeel, alleen nog maar
rekening, houdende met de schade, aan
do goederen toegebracht. - Averde vast
gesteld op 13 0/0. Worden de bons G
vernietigd, dan zou Belgie dus recht
hebben op 13 0/0 van de bons A en B,
of op 6 1/2 miljard goud-mark. En.
daar het reeds 1 1/2 miljard heeft ont
vangen, zou het nog 5 miljard goud
mark moeten krijgen.
Als men bedenkt, dat bij den Staat
van Betalingen van Londen aan Belgie
een totaal bedrag van 10.540 miljard;
werd toegekend, dan ziet men, dat te,
