iets era se mm
Plechtige Teraardebestelling
Zoüilay 7 Cctsösr
Ia3ndag 8 Qctoösr
1923
Prases Sicvsfflsta's toestand
Sasiiiek van he! M. Blesd
ie Brugge
Bericht aan de ouders
-vvv
I. Müssoliai en de Katholieke
Godsdienst
Aan de Bevolking der Stad Aalst
Het Gemeentebestuur heeft de eer Ued. uit te noodigen
tot het bijwonen der
welke zal plaats hebben, Zondag 7 Oktober 1923, van
S onzer Medeburgers, gedurende den oorlog gesma*
veld op het Veld van Eer.
Men vergadere ten 2 ure aan 't Stadhuis waar de rouw
kapel zal opgetimmerd zijn en vanwaar de stoffelijke over
blijfsels naar het kerkhof zullen gebracht worden.
De inwoners der straten langswaar de stoet zal voorbij
trekken, worden vriendelijk verzocht de Nationale vlag half-
top te laten wapperen.
De Burgemeester en Schepenen.
F. DE HERT.
N. B.' Toegang tot de rouwkapel voor 't publiek,
's voormiddags van 10 tot 12 ure.
De toestand m Msshlsnd
;te dussbldorf
Kerkstraat, O en 21, Aalst. Tel. 114
XXIX* JAARGANG NUMMER 231
3DACJEL.AD 10 CENTIEMEN WEKELIJKS Uitgever: J. Van Nuffel-De Gendt
Publiciteit bulten het Arr. AALST li Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Londres E. C. 4.
H. Sergiui
Zon op 6.60 ouder 5,18
H. Brigitta
Zon op 6,01 ouder 5,16
Kunst is het in een vorm zetten van
een idee, van eene gedachte, met an
dere woorden, het is een georneerd ver-
StandsproduMt.
Uit deze bepaling leiden we af dat
de kunst niet ontsnapt aan de wetten,
waaraan de mensokeldjke natuur is on
derworpen en o. m. aan de Zedenwet.
Ik weet het wel dat de wereld heden
slechts speculeert op het stoffelijke,
dat zij als eenig doel mikt op welvaart
van dijn eigen ik dat zij is zon
der verheven ideaal, maar ik weet ook
dalt wie aan kunst doen wil en hier
komen niet van pas politieke gezindhe
den die soms achter het woord «kunst»
schuilen een idealist is en ideaal
I tobben is'streven naar iets grootsclier
en schooner en verhevener dan zijn ei
gen hoedanigheid. Edoch wat staat er
diéns, gevalle boven de Koning der
Schepping tenzij de Schepper zelve
En zoo gelijk de bloem enkel in hare
volle pracht komt door het licht der
zonne, zoo ook komt de kunst enkel tot
haar volle bloei door Christus .L^
*-
Rond het éinde der XIXc eeuw had
de ï'hetoricale poezie en 't klassiek pro
za van Potgieter en Alberdingk Thym
hun tijd voor de geschiedenis beleef^
en met Busken Huet kon men vree
zen «dat de Nederlandsche woordkunst
al had ze nog een heden, geen toekomst
iicfeben zou». Derhalve bevestigen we
volgaarne dat de Nederlandsche let
teren veel te danken hebben aan de
Revolutie, uitgelokt door Jaak Perk,
W|. Kloos, A. Verwey, L. Van Deyssel
cn anderen maar ihtusschen ging dè
kunst vaak den weg op van 't Natura
lisme en 't Realisme-en daarom aarzelen
we niet er bij te voegen dat deze nieu
we school bij onze kunstliefhebbers de
dwaling zaait waarvan we nu helaas de
ongezonde vrucht maaien!
De leer der modernen legt aldus
als een grondslag eene verkeer
de kunstopvatting. Doch gelijk de
Ityphusbacicr enkel de typhuskcorts op
wekt in een aangepast terrein, zoo
:ook werkt eene oorzaak haar effekt
uit onder zekere bepaalde omstan
digheden. En die omstandigheden nu
die aan de sociale ziektekiem de gele
genheid schonk ons volk aan de lij
denssponde te kluisteren, nocimen wc
,de zucht naar ik verheerlijking de
'drang naar wanorde door misken
ning van 't gezag buiten dat hoogmoe
dig «i-k» en zoo wordt ten slotte de ze
denwet met de voeten getreden; daar
bij nog plaatselijke wantoestanden die
•de geesten steeds in verbittering tegen
over malkaar stellen. «Sommigen onzer
kristelijke kunstenaars offeren vaak
Op het naturalistisch altaar, en
'in de letterkundige kritiek van somöni-
ge onzer katholieke dagbladen en tijd
schriften verschijnen al te lakse penne-
trekken die de heerscliende geweten
loosheid en kunst en letteren helpen
uitbreiden (1)en onze moderne wereld
keurt dat alles goed, zoo daardoor ihet
plichtbesef wordt verdrongen om de
wulpsche en wereldsche genotzucht los
sen loom wordt gelaten,Dat zijn zoovele
tolken van het hedendaagsch wereld-
ideaal.
Wc zouden onze bevoegdheid te bui
len gaan moesten we persoonlijke stre
vingen beoordcelcn en daarbij blijf ik
ten volle bewust, dat waar dc dwahnp"
huist ze door dc meeste niet is gewild*
nochtans dient cr gewezen op alle ge
vaarlijke stroom ingen die de verkeerde
opvattingen vaak onder een verleiden-
den yoiun voorstellen, cn ons steeds
Christus getrouwe volk ten slotte zou
den meevoeren naar deze nieuwheiden-
sche llieorion.
Derhalve stel ik me hier voor recht
streeks de oorzaak aan te vallen
om do werkelijkheid zoo scherp moge
lijk af te teekenen 1 Diensvolgens staat
de kunst zich zelve ten doel.
Zoo voorgesteld gaat deze opvatting
regelrecht tegen de Katholieke begin
selen in en bijgevolg de katholiek, die
ze huldigt, op zijn minst dwaalt
Ik verklaar de stelling.
We- gaan uit van de grondgedachte r:
God bestaat wij zijne schepselen, zijn
verplicht tot tucht, gebonden door een
wet genodmd de zedenwet.
Het voorwerp van de zedenwet is
het menschelijk voegzame m. a. w. de
ordening der redelijke Wi^handelin
gen zij onderscheidt het goede en
het kwade zij spoort aan tot het goede
en waarschuwt tegen het booze.
Keeren we nu terug tot de voorstan
ders der stelling «Kunst om de Kunst»
en we onderscheiden er twee hoofd
groepen de eerste gooien alle geeste
lijke wet over boord,het zijn de natu
ralisten ide andere daarentegen her
kennen de zedewet met bindend karakj,
ter... maar huiten de kunst, hier staan
we tegenover de Realisten.
Over de gevolgen die het Naturalis
me na zich sleept, wijden we niet ver
der uit, het komt trouwens Hier ter
plaatse weinig of niet van pas en we
hebben aldus enkel met 'het Realisme
af te rekenen. Zedenwet en Kunst 'heb
ben een onderscheiden doel.
Daaruit kan men echter enkel aflei
den dat de kunst niet mag aanzien
worden voor eene vertakking van,
de zedenwet .Positief is de kunstenaar er
niet toe gebonden de zedelijke optilling
der mensehen te 'bewerken, liij is noch
plaatsvervangend pastoor,, noch mora
list. Loffelijk, is het wel, ja verede
lend, indien een kunstenaar, naar het
verwezenlijken van zijne godsdienstige
idealen streeft, en zijn werk zal er
doorgaans^ veel bij winnen, maar er toe
verplicht is hij niet ja zelfs een zede
lijk onverschillig werk kan de zede
lijkheid bevorderen. (2)
Het is waar dat het doel der kunst
verschillend is van dat der zedenleer 't
is er toch eenigerwijze aan onderge
schikt.
Hoe edel, hoe verheven het doel der
kunst ook zij, het behoort tot de tij de-
lij ko goederen en staat diensvolgens be
neden het doel der zedenleer, die de
imensch don weg aantoont naar zijne
eindbestemming, naar bet eeuwige. De
kunst moet dus de vlag strijken voor
de zedenleer die aanstuurt op het hoog
ste doel God. Bijgevolg is de kunst
zooals daareven is gezegd niet ver
plicht tot positieve medewerking, ze
moet zioh nochtans onthouden van alle
overtreding, van alle schennis der ze
denwet. AMO.
rftx
Te Rocconigi is een Belgische specia
list aangekomen, die in 1920 de konin-
,gin van Belgie behandeld heeft, toen
deze aan typhus leed. Het Belgisch ko
ningspaar heeft hem op eigen gedacht
naar Italië gezonden om zijn zorgen te
wijden aan prinses Giovanna. Deze op-
merkzaalmheid wordt door de Italiaan-
sche koninklijke familie op hoogen
prijs gesteld.
De prinses wordt door twee Engel-
sehe kloosterzusters verpleegd, belioo-
rende tot 'liet Kleine Gezelschap van
Maria dat een groot bijzonder zie
kenhuis te Rohie -bestuurt, waar zij in
den volksmond de «Blauwe Zusters
worden genoemd (zij dragen een blau
wen kap).
In den toestand van de prinses heb
ben zich geen nieuwe verwikkelingen
voorgedaan, zoodat men aan haar her
stel niet wanhoopt, doch een bepaalde-
lij ke wending ten goede zal eerst bin
nen eenige dagen kunnen vastgesteld
worden.
-:oqo:-
^(1) (2) Kan Standaert. Zedenwet in
Kunst en Letteren.
Het schooljaar gaat beginnen, 'h Is
het tijdperk voor den aankoop van boe
ken, schrijfboeken, schoolgerief. Zijt
gij zeker, niets vergeten te hebben
Hebt ge door uwen zoon, door uwe
dochter de voorwerpen laten kiezen, die
zij het meest gaan gebruiken de vul-
<en, de potloodhouder die eiken dag
lunne studiemakkere zullen zijn
Doet uwen keus van alle schoolgerief
in het gunstig en oud gekend -huis J.
t- Van Nuffel-De Gendt, Kerkstraat 21,
Aalst.
desnoods naderhand eens op do plaat
selijke omstandigheden te wijzen Al
dus zullen we de volgende vraa» in
overweging nenm Wat moeten wij,
Katholieken, denken van de leus
Kunst om dc Kunst
In dergelijke formule opgesteld komt
deze theorie hierop neer Zedenwerk
cn Kunst zijn twee van elkaar onaf
hankelijke begrippen de Kunst lieer-
schc over het schoonede Zedenwet
M. Mussolini heeft aan een Parijzer
dagbladschrijver, dio hem over zijne
politiek ondervroeg, het volgende ver
klaard
Men moet de overlevering en de
godsdienst eerbiedigen. Een volk zal
zedelijk zijn indien 'het godsdienstig
is, en indien het zedelijk is zal het
sterk zijn. Italië is katholiek. Ik heb
het godsdienst onderwijs in de lagere
scholen ingevoerd men 'begint de klas
sen met het Onze Vader en men
sluit ze met het Evangelie. De wet
g:,ede. Wanneer een kunstgewrochteiseht dat dit onderwijs niet naar goed
en welken aard ook eeuo gedachte, een j dunken gegeven wordt, maar volgens
°P nanfinJpende wijze heli-[de regels van de Katholieke Leering,
mnÏÏ-ff 1C0U zmne''Jk taferëel slipt door priesters of door leeken die door
wïnnwVw" nocmt, ri'p.n dat sc/ioori; de geestelijke overheid er toe gemaoh-
wanneer liet van werkelijkheid afwiikt. *J~' T1- »--*■ -1--
lijkheid afwijkt
neemt, men dat leelijk. Andere wetten
nt de kunst niet. Het komt er dus
tigd zijn. Ik hdb, daarbij, het Staats
onderwijs gewijzigd ik wil dat al de
onderwijzers, in de__ normaalscholen,
Tlinf r. w .1.... 11,- UUUU11I1JM.H3, Ui HUI J LlcUUÖL. I lOieil
ènser en f on'?',a.ch 9? «8™» tp het Latijn kennen. Voor de middelha-
pensecten or een walgelnk karakter ve studies min Let Taiii,,
alleen jberoepsscliolen zijn ervan ontslagen.
Door brevet van 13 April 1023 heeft
Zijne Heiligheid Paus Pius XI aan de
kerk van den II. Basilius of kapel van
het II. Bloed den eeretitel van Min
dere Basiliek verleend.
Dit voorrecht dient plechtig afge
kondigd te worden. Daarom zal Mgr
Waffelaert, bisschop van Brugge, die
het smeekschrift tot den H. Stoel richt
te, de verkregene gunst kenbaar maken
op Maandag 29 October a.s.
Zijne Hoogwaardigheid zal in de
Basiliek eene pontificale mis zingen
om 9 uren. Een omstandigheidsser-
moen zal, na het Evangelie, door een
beroemde kanselredenaar geptrediikit
worden. Daarna zal de Z. E. H. Kan.
de Meester, rektor der Basiliek, lezing
geven van de Pauselijke brevet, beurte
lings in het Latijn en in het Vlaamsch.
Aanstonds daarna zullen de eereteeke-
nen der Basiliek van uit de sacristij
naar het priesterkoor gebracht worden,
en zal men de herinneringsplaat, onder
den predikstoel aangebracht ontdek
ken.
De eereteekens eener Basiliek zijn
het Conopaeum of baldakijn, in den
voilm van een half toegevouwen regen
scherm, waarvan de ribben afwisselend
met banden of strooien van gele en
roode zijde bespannen zijn en waarvan
de afhangende strookjes met het van
pensc.hild der edele broederschap en
zinnebeelden, betrek hebbende op het
H. Bloed, versierd zijn. Het tweede
eereteeken is het Tinlinabulum of
klokje, dat altijd het 'baldakijn vooraf
gaat, als heide aan het hoofd van den
stoet gedragen worden. Dit Tmtinaibu-
lum is een gesneden en verguld houten
kunstpanneel, waarin het klokje hangt.
Het ceremonieel der inhuldiging
eener Basiliek eindigt, na de mis, met
eene processie, waarin het beeld of de
reiikwieen van den patroon van het bis
dom worden omgedragen. Het is een
zuiver godsdienstige optocht van gees
telijken en geloovigen, van een gansch
anderen aard dus dan de wijdheroem-
de H. Bloedprocessie. En toch belooft
deze inhuldigingsstoet prachtig te zijn
en eigenaardig. Benevens het reliek
schrijn van den H. Donatiaan, wilde
men ook de heerlijke rijve van het H.
Bloed doen optreden, en nog de reli
kwieën omdragen van den II. Basilius,
die de titelheilige is van de' nieuwe
Basiliek.
'Zoo groeide langzaam de gedacht^
van dezen optocht een relikenstoet te
maken in den aard der middeleeuwsohe
bidprocessie. In vele onzer oude Brug-
sche kerken 'bewaart men nog schatten
van vroegere dagen, die zelden of nooit
te voorschijn komen kostbaar drijf
werk der middeleeuwen, Renaissance
borstbeelden en reliekschrijnen, die in
den inhuldigingsstoet zullen gedragen
worden.
Iedere kloosterorde en elke parochie
vormt een afzonderlijke groep.De schit
tering van het edelmetaal, de rijkdom
der oude priestergewaden afwisselend
met de bonte schakeering der ordes-
drachten, en dat alles in dit bijzonder
mooie kader der oude stad, zal wol een
aanblik opleveren eenig in zijn soort:
laten we maar zeggen een juweelen
stoet, zooals die zijn kan in een stad
van middeleeuwsohe poësis en gods
dienstige overlevering.
DE DOELEINDEN VAN
M. STRESEMANN
Berlijn, 5 Oct. M. Stresemann
tracht naar een patronale dictatuur,
door de gewapende macht gesteund.
Hij zou wanneer 'hij het nieuwe ka
binet voorstelt,het recht eischen wetten
bij middel van verordeningen uit te
vaardigen en dit op alle gebied.
Hij zou ook het recht eischen de noo-
dige finantieele maatregelen te treffen,
voor de minste hervorming en voor de
verwezenlijking der hypotheken op de
privaat eigendommen ten voordeele van
het herstel.
Tegenover dit offer van liet kapitaal
gevergd, zou hij de rechten der werk-
liodensyndikaten 'beperken door bij
voorbeeld den achturen arbeidsdag af
te schaffen, zonder dat de werkdagver
lenging met een loonsverhooging mag
gepaard gaan.
Wordt dit programma niet goedge
keurd, dan ontbindt hij den Rijksdag.
M. STRESEMANN MISLUKT IN
ZIJN EERSTE REGEERINGS-
GOMBINATIE.
Berlijn, 5 Oct. Het cabinet van
bevoegdheden, waarvan liet princiep
gisteren aangenomen werd, en waar
van de verwezenlijking nabij was, stierf
vooraleer geboren te zijn.
M. Stresomann had het inzicht in
dit nieuw7 kabinet al de ministers te be
houden die aan de volks-democrat^
sclie en centrumpartijen 'behoorden.
Hij zou d'e isociiaJjisten door "jzakenluji
vervangen onder meer door den be
stuurder der Darmstadterbank.
Maai' na de avondbesprekingen
moest M. Stresemann er zich reken
schap van geven dat die samenstelling
niet leefbaar was en dat zij niet alleen
zou stuiten op eon openbare oppositie
der nationalisten maar ook der socialis
ten, ja zelfs op den slechten wil der
democraten en der centrumpartij.
M. Stresemann verzocht dau de hoof
den der volks-, democratische-, socialis
tische en centrumpartijen te onderzoe
ken of 'het niet mogelijk is de oude re-
geeringscoalisaitie lierin te voeren.
De secties vergaderden afzonderlijk
in den Rijksdag. Na korte besprekin
gen stemden de democraten een dagor
de, waarin zij president Ebert en de
Rijkskanselier uitnoodigden al hun
macht aan te wenden om de groote coa-
lisatie horin te voeren.
Ten einde de overeenkomst met de
socialisten te vergemakkelijken deed
de centrumpartij aanzienlijke toege
vingen.
Tegenover die toegevende houding,
■besloot het leidingsoomiteit der socia
listen, aan zijn vertegenwoordigers toe
te laten to onderhandelen met het oog
op de herinvoering der groote coalisa-
tie.
Na 'belangrijke besprekingen keur
de de volkspartij in den nanoen het
princiep goed der licrinstelling dei-
oude eoaksatie.
Maai* wat de wet der machtuitbreï-
ding betreft in zake achturen -werk
dag stelde men zich op het terrein van
het verzoeningsvoorstel Brauns- Hilfer-
ding.
Het gerucht loopt dat dc socialisten
dezen toestand bijtraden op voorwaarde
dat bij het ministerie van arbeid een
ondersecretaris zou gevoegd worden, lid
der socialistische partijDeze onderse-, dictatuur te redden.
cretaris zou geraadpleegd worden voor
wat betreft den wettelijkcn duurt ijd
van den arbeid en voor de toepassing
ervan.
Volgens den socialistischen parle
mentairen dienst zouden al de gewe
zen ministers /in functie /blijven, 'be
halve de ministers van econc/mische
zaken en van geldwezen. Deze twee mi
nisteries zouden samensmelten tot een
enkel ministerie, dat zou toevertrouwd
worden f) n M. Scliahst, bestuurder
Van de Darmstadterbank. Hij zou zijn
toezegging reeds gegeven hebben.
IN BEIEREN
Berlijn, 5 Oct. In een telegram,
dat aan de peis werd medegedeeld, ver
zoekt de Beiersche ministerpresident
de Rijksregeering het heffen der nieu
we belastingen te schorsen welke doe#
den Rijksdag werden gestemd.
Anderzijds heeft de dictator de Nu-
rembergsche filiaal van de Rijksbank,
die haar goudvoorraad naar Ber'f jn
wilde overbrengen, verplicht deze zen
ding te staken, en de wagons te lossen,
welke reeds gereed stonden om te ver
trekken. Men meent, dat dit incident
een conflict te meer met het Reich kan
in het leven roepen.
Het- blad van Hitler is tot 14 Octo
ber geschorst.
NA DE BOTSINGEN
IN STAAT VAN BESCHULDIGING
"WEGENS POGING TOT DOODSLAG
Dusseldorf, 5 Oct. De Franselie
militaire overheid heeft den konunissa-
ris van politie, den wethouder dr. Haas,
den lioofd-inspekteur van politie Hof-
ner en verscheidene officieren van de
Scliupo in staat van beschuldiging ge
steld wegens poging tot doodslag. Hun
wordt ten laste gelegd, dat zij de ei
genlijke aanstichters zijn van de sepa
ratistische relletjes van verleden Kon
dag, daar zij de Schupo hebben bevo
len in te grijpen.
Volgens de Fransc-he militaire straf
wet staat op het ten laste gelegde de
doodstraf.
VERMISTE PERSONEN
TE DUSSELDORU
Dusseldorf, 5 Oct. Na de opstoot
jes van Zondag te Dusseldorf worden
nog een aantal personen vermist, o.w.
ook politie-begmbten. Het gemeentebe-
stuur heeft nu besloten den groeten
vijver in den Hoehgarten droog te ma
ken, om daar naar lijken te laten zoe^
ken.
De in hechtenis genomen groene po
litie, die op 'bevel van de Fransehen
ontbonden zal worden, staat nog al-
tijd op het hoofdbureel vau politie on
der militaire bewaking.
ROND HET DIRECTORIUM.
Het directorium zou denkelijk be
staan uit MM. St-resseman, Lubaer en
von Oppen, groepeering die door de
sooiaal-demlocraten niet gunstte kan
onthaald worden.
M. Milour, finanticel raadsman Aan
Stinnes en Dr. Wieldfedt, gezant te
Washington, zouden besloten zijn deel
uit te maken van het nieuw ministerie.
Het nieuw kabinet zal geen meerder
heid in den Rijksdag hebben. Is do
Rijksdag te woelig, dan wordt dc ver
gadering ontbonden.
MM. Ebert en Stressemann zijn vast
besloten Duitschland van een krijg*.
