De IJzerstichting
Zondag 9 Novsmij. i
Maandag 19 Kovem 1
1924
De rechterzijde en
de belastingen
De algemeene hegrooliug
CQNG0
DOOP PENEN LEEUW-
VERSCHEURD.
Sint Maarten
De huishuurwet
Moto tegen tram
Leeningen der
Verwoeste Gewesten
De aanvallen tegen
Mgr Cerretti
Opening der Kamers
Onrustwekkende
verdwijning
IVedcrlandsche balion in
Belgie
Valschmunters
aan het werk
Kapilalisin
Zonderlinge geschiedenis
XXX* JAARGANG NUMMER 260
Kerkstraat, 0 en 21, Aaj.st. Tel. 114 T*> A t~2- kT /fr- T> 55 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J. Vam Nuffel-De Gendt
jPubliciloit buiten bet Arr. AAI.ST u Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, IS, te Brussel. Place do la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, S, Londres E. C. 4.
H. Theodoor
Zon op 6.53 onder 4,17§
H. Justus
Zon op 6,55 onder 4,1
Volle maan den 12
iEN DE CHRISTELIJKE
.VADERLAND S CHE
DANKBAARHEID.
Onder bovenstaanden titel is,
van de hand van Pater Mortier Je-
suiet van liet II. Hart Collegie te
Charleroi, en gewezen legeraal
moezenier, eene propagandabro-
ehuur verschenen, die wij in de han
den van iederen katholieken, vader
landslievende}! Belg zouden willen
zien.
De schrijver maakt zich echter
daar geene illusies over, Hij vreest
dat zijn vlugschrift niet door de
massa gezocht zal wordende groo-
te hoop, liefhebbers van dans, sport,
kineïna en vreemde lichtzinnighe
den zullen het vreest hij -niet
eens bezien, want er ligt tussehen
het rijk.der dooden en het leven
van plezier een onoverbrugbare af
grond.
Mijnheer de Aalmoezenier,
hadden onze jongens 'hem ge
vraagd, als wij vijf voet onder den
grond zullen liggen en het land
weer vrij en gelukkig zal zijn als
vroeger, wie zal er dan nog aan ons
denken
Er ligt iets droevigs, iets pijn
lijks in de vraag, welke voor hen die
ze stelde, nog pijnlijker wordt bij
het herlezen van wat de Paus zeg
de met Allerheiligen van 1923
Men kan zien hoe bij velen
hunne nagedachtenis stilaan
-» VQjitl uiolovj on «1? -L' c"ï~"
vierd wordt met zulke, bewijzen
van eerbied en liefde, die wel lof-
v fèlijk zijn. maar meer de leven-
den troosten, dan zij ten goede
kwamen aan de lijdende zielen
in het Vagevuur.
Dat j-eeds zou als antwoord kun
nen dienen aan hem, die zou vragen
wat de IJzerstichting is,
Pater Mortier volledigt die woor
den van den Paus met aan te too-
nen, hoe de plicht van dankbaar
heid die eerlijke behoefte om
scln^ld te betalen de IJzerstich
ting in t leven riep,
PLICHT EN SCHULD VAN
DANKBAARHEID.
Den dag, waarop het vaderland
tot zijne verdediging het levensof
fer van zijne zonen eischte, heeft
eene voorwaardelijke bloedschuld
geteekend. Die schuld is werkelijk
heid geworden, van het oogenblik
dat die zonen het bloedoffer brach
ten.
Dat bloedoffer was voor ons eene
weldaad en iedere.weldaad eischt
een billijkheidshalve te vervullen
plicht van dankbaarheid. En die
schuld van dankbaarheid, geschat
naar de waarde van d? weldaad,
naar de onbaatzuchtigheid moet
eens betaald worden.
En, om nu een juist begrip te
hebben van de overgroote, onafleg-
bare schuld, welke op het geredde
vaderland drukt, behoeft men
slechts te onderzoeken, hoe en in
hoe verre onze gesneuvelde weldoe
ners van hun volk waren.
Welnu, men doe dat onderzoek
aan de hand en onder de leiding van
pater Mortier.
Zie, hij toont u hoe onze jongens
ons eene les gaven van de hoogste
zedelijke waarde, hoe zij de eer
van het vaderland voor het aan-
schijn der wereld redden, en tevens
het leven van het vaderland
En dit alles uit liefde voor dat
vaderland, bot hunne, het onze
geen liefde van strooivuur, maar
ware, oprechte liefde liefde
van offervuur, ontstaan uit eene
begrijpelijke verontwaardiging om
'de Woordbreuk, ontvlamd in onbe
teugelde geestdrift, gestaald in
sombere beslistheid.
Het offer was zweet, tranen,
bloed,
OFFICIEELS
DANKB A ARHE1D.
Hoewel de voorzichtigheid ons,
christenen toelaat, rekening te hou
den met den onverbeterlijken we-
reldschcn geest, is het ons niet toe
gelaten te twijfelen aan de oprecht
heid der vaderlandsche dankbaar
heid, Niemand zal de openbare be
sturen den steen toewerpen, want
kwistig hebben zij hunne plichten
vervuld,
Behalve de hulde aan de dooden
in vorm van gedenksteenen, platen,
opschriften, met de apotheose van
den Onbekenden Soldaat en de
eeuwige vlam op diens graf,
gedacht de Staat ook de overleven
den, voorzag hij naar zijn best ver
mogen in den nood der weduwen,
in de toekomst der wcezen,
Maar, doet de schrijver der hro-
ehuur opmerken, het ontbreekt op
onze officieele kerkhoven aan ge
wijde bedelaars, die om een gebed
smeeken Men heeft niet voldoen
de rekening gehouden met de gods
dienstige gevoelens der vereerden
en zoo wat ongevraagd hebben
nieuwmodische boogsteeneri, zoo]-
wat op zijn beidcnseli, de tradiiion-
neele graf kruisjes verdrongen.
Uit vrees dat hier of daar sorns
een kruis op het graf van eenen on-
graven ook die der geloovigen
zonder kruis te laten,
Doeli, het vaderland deed zijn
plicht. Koninklijk, en stoffelijk
betaalde het zijne schuld,
CHRTSTENE
DANKBAARHEID,
De gesneuvelden en andere oor
logsslachtoffers deelen echter niet
in den persoonlijken en algemee-
nen zielennood. En wij, Christenen,
wij katholieken hebben het recht
niet, de redders van het vaderland
te vergeten. Wij hebben liet recht
niet, zelfs degenen die zich als on-
geloovigen voordeden, te.verwaar-
loozen, want talrijk waren zij die
aan de handen van den aalmoeze
nier, de doopvont, de biechtstoel,
de communiebank naderden.
Dat alles schijnt de officieele
dankbaarheid te vergeten, en daar
in teil de IJzerstichting voorzien,
Heldenliglde is schoon, boetedank
is beter, ondank is schande,
Toen de ontwerpers der IJzer
stichting hun plan aan.de Belgische
bisschoppen voorlegden verwierf
het de volledigste goedkeuring.
Dit plan bevat wekelijksche
Missen, jaardiensten, eene groote
jaarlijbsche bedevaart (niet te ver
warren met andere bedevaarten
naar de frontstreek) en verder de
stichting van eene vijf jaar]jksehen
(t I.Tzerprijs toe te kennen aan
het meest volksverheffend en
menschveredclend werk uit de
christelijke letterkundige wereld.
XVX
Heit Bureel van de rechterzijde hield
Vriijdagna m iddag een nieuwe vergade
ring ten einde den portieken toestand te
be-iprc'kcn.
De bespreking Klep 'hoofdzakelijk
over de nieuwe belastingen in vierhand
mót de perekiwatie van de Staatsbedien
den. M. Poullet. die opdracht had ge
kregen den eeipten minder het stund-
pumfc van dc rechterzijde uileen te zetten
en te trachten M. Theunïp te. overhalen
de perekwatie nieit te koppelen met de
verhooging van de {belastingen, brachjt
verslag uit over zijne zendiijng.
M. Thounih scilimjnt op di| punt nog
niet te hebben toegeven, dodh het Bureel
van dg recht erzij de bliüft eveneens op
zijn standpunt staan.
De katholieken o'ordeelen terecht, dat
de vorige begrootingen M. Th'eunis
ook zijne Verwachtingen óiver de op
brengst der belastingen overtreffen zag
en wel met 600 miljoen jjn 1922, en dat
het dan best mogelijk is da(t ditmaal ook
ae ramiing heneden de werkelijkheid
biijft. Daar or slechts een bedrag van
100 miljoen noodig is. ijs het geraad
zaam af He wachten wat de belastingen
i)n 1925 zullen opleveren
De indruk is, dat M. Theunijs óp dit
toei?evoP alhoewel hij door M.
M. Poullet hecSt laten mededeelen, dat
het van overwegend belang is voor het
Belgische kredi'ct dat he(fc budget in
evenwicht wordt gebracht.
Op deze vergadering werd ook mee
gedeeld dal': do Commissie van toolich-
tt.ng voor het algemeen (budget, dat eerst
daags zal worden uitgedeeld, een over-
Z'.cht zal bevatten van de vruohbare
pogmgen van M. Theunis óm 's lands
fcinaiicieelep toestand te herstellen.
Ook M. Tsch'offen heeft uiteengezet
welke middelen door hem zullen getrof
fen worden om de -levensduurte te keer
te gaan.
De hh. Vandevijver. Poullet. Ruzet'fe,
.Moyers<oen en Tsc%offen woonden do
vcrgadei'ing ML
vergadering do kwestie van liet vrou
wenkiesrecht voor de provincie te be
spreken.
Stippen wij nóg 'de mededeeling aan
van M. De Bue, aid zou hij van gezag
hebbende socialistische zijde 'hebben
vernomen dat de socialisten al hei, moge
lijke doen om de ontbinding der Ka
mers te bekomen.
HET OPTIMISME
VAN M. THEUNIS.
M. Theunils heeft nin zijn uiteenzetting
ever de algemeene begrootiriig den kla
ren kijk willen geven op zijn fiinaiïtitele
bedrijvigheid. Dit dokument id een
zwaarlijvig stuk van 50 bladzijden.
De eerste minister sCtelt vadt dat wig
thans teruggekeerd zijn tot den voorloo-
pigen toestand daar het 'budget in even
wicht wordt gebracht.
In 1921 bockltc de gewone begrooting
een dcficiet van 210 miiljoen fr. en do
buitengewone Ibegrootiing een miljard
vruchtbare uitgaven. Toen was er ook de
bcgroo'iing van de verhaalbare uitgaven
en liet deficiet van de regie, dat 201
miljoen bedroeg.
Thans sluit de gansólie begrooting
mót een batig Sialdo van 21.3S6.000 frr
en dc begrootin'g van 's lands middelen
bedraagt "29.288.000.000 frank.
De belastingen brengen 3.811 mil
joen op (inbegrepen 120 miljoen nieuwe
belastingen)
M. Theunis? drukt de hoop hit 'dat de
Kamérs deze nieuwe belastingen zullen
goedkeuren, daar zij voor goed de vei
ligheid van ons financieel stelsel en de
vastheid van ons krediet moeien waar
borgen.
Dan zet M. TheUms uiteen, de gedeel
telijke verhooging van de vooif.lbreugst
dor belastingen. (Wij hebben de c'jfcrjs
reeds meegedeeld.)' De opbrengst is
vertiondubbeld sinds 1913, op grondslag
van de goud.waarde van den frank is de
verhooging enkel 2.51.
De administratiekosten bedragen
1.018 miljoen fr. Plet getal ambtenaars
werd-gebracht van 46.881 op 44.520,
dus een vermindering van 2.361 bedie
ningen. 33 -gebouwen konden worden
onltiruiögd. On dien weg zal worden voort
gegaan.
Wat de vlottende fedhuld betref: (41
miljard) 6 miljard ervan zijn korthaar
binnen oen jaar. Het hoogfe bedrag van
die schuld heeft óven-wel -geen belang
zoolang Bclgilc ojveir buh/enlandisdi ten
gen van het plan Dawd? on beslag dat
de gTootste hcop b'n de toekomst gewcif-
tigd is. Nu kee'ren wij Iteruig. zegt hij,
naar een vast Tegel matig on normaal
cconomïsdh slelslhl.Het hardsto work lijs
in alle (geval volbracht.
:oOo
Reuter meldit uit Nairobi, dat 'de be
kende natuuronderzoeker en jniger de
Wattoville, die met zijne dochter op
jacht was naar een witte rhinoceros voor
liet mufeoum te Bern, op de grens van
Oeganda en Congo aangevallen is door
een leeuw en zoo ernstig gewond, dnlt
hij dertig uren later is overleden.
Ziine dochter 'bevindt zich nu alleen
le midden van de Infooortiingcri,
j'.ï per vli.dgllaiig tc Aalst aan^dkomen eh
stelt zijn nuttigste {jesehentén Hen toon
in 'het maaaatjn der VolTrsoteiii
rechtover de 'groote liglcdenr van St.
Martenskerk. Beriiaht aan de oudea-A
lEen der eerste kwesties die aati de
Kamerleden zal onderworpen worden,
zal ongetwijfeld de nieirwo Hui-Jhuuï-
wcit zijn. Men weet dat de Senaat, nadat
de Kamer de tegenwoordige Huidhuur
wet eenvoudig Sbakraclitfed had, het be-,
loop der huishuren op 150 tJh. waarde
Van 1914. in plazils van 100 t,h. braeht-.
Het schijnt dat. pr ondeaihandeltlngen
aan gang zijn, om een soort van verge
lijk te treffen 123 tb. in plaats van
150 t.h.
De soldaat motocycliöt C.., in garni
zoen te Laeken, kwam Vrijdag langs de
KonHnklijkeSfraat igereden <te Bfrutsel./
Aan de Kongresikolom bracht ihij den
militairen groet bij hët graf Van 'den
Onbekenden Soldaat. Daardoor had 'hij
niet gezien dat een elodlrfeke tranig on
aantocht was. 'Eene igewkddige botsing
had plaajlfe. De soldaat werd verscheide
ne metiers ver geslingerd. Hij had eene
gapende wonde aan het hoofd en kloeg
over hovige inwendige piijneii. Het
slachtoffer werd naar het krijgtfgaa huls
overgebracht. Ziijne motocyclet was
gansch verbrijzeld. Een d'reng onder
zoek is ingesteld.
Br zullen in den loop' dezer maand, in
fle Nationale Bank, te Brussel, twee
trekkingen plaats hohbon telkcnö ten 10
ure 's morgens, te weten
Den 10 Noveniber. 30e trekking
der i'e leening met loten (5 It.h. 1922)
ren lot van 250.000 fr. en twee loten van
PO.OOO fr.
Den 20 November. ISe ftrokkirig
der 3e lecninig mot loten (5 t.h. 1923)
drie loten van 50.000 fr. en vijftien lo
ten van 10,QQÜ f&
Onze lezers weten hoe de Franschb
mi ritster Francois-AIbcTt onlanigp eten
liatelijken uitval waagde tegen Mgr.
Cerreftti, Pauselijk NundJus te Parijs en
'deken van het diplomatiek korp6, en hoe
dit korjrs. samen met Mgr CcrlreBS', hij
de regeering daartegen verzet aairitee-
kende. daai' de uitval van den minister
louter lalter en kwaadw:!iUighoid was.
incident is nu opgdlotlt.
M. Laroche, bestuurdeir dor politieke
tzaken iin het ministerie -van Ibuiteinland-
sehe zaken heeft Donderdag bij Mgr
Cerreiiti een beleefdheidsbezoek afgê-
logd. Hij deelde den Nunoius namens
Herri,ot mede, dat de zinspeling vaM
M. Frpngois-Albert op eene oude rede
voering van Mgr Ocrretti nieft mooht
jjesehouwd worden als een aanval tegen
een diplomaat.
M. Herr'ot hteelt 'daarna 'Het bezoek
ontvangen Van Mgr Cerretti. Hef) otfr
derhoud liep over het incident. De eer
ste minister bevestigde dat Frankrijk
bijzonder geheblit is aan de Overievering,
welke de rechten van het diplomatiek
ko^ps waarborgt.
M. Herriot bood 'dus aan Mgr Cerrciti
'de veauntsdhuldiging der, reigeerling.
De NuncinU verldlaarde dat hij daar-
jnee voldoening had bekomen.
Ter gelegenheid van 3e heropening
der Wetgevende Kamei^ zal esr op
Dinsdag a.s., 11 Nó\rember, ten 11 ure,
eene Mis van den H. Geest, ï'a S'.inter
Goeddekerk, te Brunei, gezongen wor
den. De katholieke minisiters, senators
en volks'vertegcnwoordiigers zi$léta. deze'
Mis bijwonen.
De polïele heeft: Vrijdag morgond de
persoonsbeschrijving rondigestuurd^ van
een 13jarig meisje Bertha Dubois ge
naamd, die u;it de woning van ha.Ten
oom, Willem Tellstraalfc te St. Gil-
11 is sedert Donderdag avond verdwenen
ip. Alle opsporingen zijn tot dusverre
yruchtedpos. geblgvm,
Gisiter middag, omstreélch vier uur, ia
te Cappe.llen bij Aiitwerpon, een Neclor-
landsclie luchtballon van het Kon.
Mctcreologiseih InfefÜtuut tc De Bdit,
onder groot en toeloon van nicujvvsgieri-
gen gedaald.
De landing liep vlot van stapel. Iti
de mancl bevonden zich Dr Gmn.oig.ie-
iteir, van het Instituut en luï/*mint
Aler. Zij waren te 12 u. 13 to Zeist
opgestegen met, 'het doc4 wdlcnsohappó-
lijke waarnemingen op groote hoogt
te doen, nl. w^t betreft wind,
temperatuur en luchtvodhti'gheid. t
Daar luitenant Aler in offirier-»
nniform was. werden de luide
/Iudhtvaardors naar de 'gendarmerie
geleid en de ballon in beslag genomen.
De Nederlanders moesten te Cappdien
overnachten.
Na telegrafische instruct ic0 ujfi
.Brussel, werden rij vrijgelaten, zix.dajt
zij Vrijdag namiddag naar Nederland
konden vertrekken.
Talrijke vaüsohe stukken nn 2 frank,
met het jaartal 1923, zijn op do mark
ten en ijl de herborgen van Brussel om
omtrek uitgegeven. Do nagemaakte
stukken zijn in koper en overdekt met
eene lichte laag nickel. De toekenijng ik
ïiiet zeer duidelijk, en de Mank ster
ker dan deze van de echte stukikon. De
policie hoeft reeds veit^dlieiijdene valsché
,stuikiken in besla,g. genomen. Do valsc&n
muiiteiïsi wordón iover% oiigezooht.
Het boivijs dat het duur leven niet'
drukt op de feociialiëtische kapitalisten, is
dat zc, nevens de Bank die ze reeds
hebben, er nog eene nieuwe- gaan.
stichten. Als men niet 'meer weeft waar
naartoe met zijn overvldcd van geld, dan.'
moet men «r tocfli een middel tob zoeken;
om bet ie plaatsen. En terwijl d[e dutsen.
iSinds een paar dagen is Vorst in op
schudding gébracht door de aanhouding
eener vrouw van. Tohcko-S'lowakkehen
oorsprpng, zekere Beriha Mazrélk, di'c
aldaar, in een huis der de 'Nayeriaan,
eene soort eeredienst had ingericht en
zidh 'bij lichtigeloovige 'lieden deed d<x«e-
'gaan als een allcs-genezende wonder
dokter.
In héizelfde huis we-onden ook nóg
een vijertal lrnrer volgelingen
Daar bij het parket klachten wogenö
aft-rüggelarijen w{aó2n ftdejgCkomen, 1)0-
sloot het gerecht eons even te gaan rien
wait er omging in het huik van Bertha
Mazrék.
Het parket vergezeld van eeniiigc- jxP
liciemannen trok er Donderdag iiJairirirl-
dag h'een in een 1 tweetal taxi's.
P^s was er op hun gebel gjeoplond en
had de volgeliinge vornomen dal. zitj
met '^erechtkdienaara -te doen had, of rij
ging de magistaten te lijve, éiampte ze
buiten en wierp dan 'de deur dicht,welke
önm'iddelijk 'gesldten en gegrendeld
werd.
Men wat> wel gedwonigen de cleai1? open'
te breken en dan moesten de gerechts
dienaars een waar gevecht aangnain te
gen een vieiltal vrouwpersonen, die z'ch
als razende furies aanstelden.
Slechts met veel moeite konden deze
ten slotte overmeesterd worden.
In het huiiia vond men benc\-ens eene
soort tempel, eene heele verzameling
Van de scnderlingslle voorwerpen.
De TcOieko-SlowaksChe wc-rd op eene
zolderkamer te bed gevonden. Zij be-
weerdo dat rij niet kon gaan, daar rij
de kwaal van een lamme had overgeno
men, doch do policieagentcii namen
haar op en droegen haar in een tav?, en
'evenalt? hare vier discipelen word zij
naar 'helt justitiepaleis overgebracht.
Eene dezer discipelen, die het ouderlijk
huis ontvlucht was, werd na ondervra
ging door den onderzoeksrechter, door
hare familieleden opgelicht en terug
naar de ouderlijke woning gevoerd Do
andere dhcipeleai werden ook in vrij
heid gelaten, doch de chef werd iri
het gevang van Vorst opgeNloten.
T.Tijr, 'het onderzoek is tot hier hóe tr.-edé
geblokert, dat de Tdhoko-Slm-akcele ecu
ïieel bewogen loventje heeft geleid en
met hare a\-onturcn en weden!.-aardri he
den heele boekdeolen zou kim non
vullen.
Hot gerecht onderzoekt mi vorder de
klachten tegen haar neergelegd voor
verduisteringen cn aftruggelariien. Te
vens is ee<n wetsdokter gelast haas
Lestoestgvnd tg ondenzoekeUj
