Sctiatkistbons 5
25
Dinsdag
Nov. 1924
Cardinaal Logue
en
Ierland
Gevolgen èener slaking
Hoogeschool van Leuven
Nog de wedden
onzer priesters
De kweslie der
maxima pri jzen
OP VOORBAND EEN INTREST
van 3 p. h. 's jaars trekken
- gedisconteerd op 6 maanden -
De moord van den Berg
van 't Hot te Brussel
XXX* JAARGANG NUMMER 272
Kerkstraat, 9 en 21, AalsT. Tel. 114 DAGBLAD 15 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 TJitgeycr: J. Van Ncffel-Db Gespt
Publiciteit buiten het Arr. AALST Agentschap Havas, Adolf Mailaan, 18, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Lon dres E. C. 4,
H. Calharina
Zon op 7,17 Zon af 3,59j
Nieuwe Maan den 26
EEXE GROOTE FIGUUR
l*:§0§-
De afgestorven primaat van
Ierland, Cardinaal Logue, aarts
bisschop van Armagh, die deze
week op 84 jarigen ouderdom
overleden is, na de primatuur bijna
40 jaren waargenomen en de ear-
dinaalsbaret 37 jaren gedragen te
hebben, heeft de meest stormachti
ge dagen van den lersdhcn natio-
naliteitsstrijd medegeleefd.
Die strijd is niet altijd door
onbewogenheid gekenmerkt ge
weest; integendeel, hij was zoo
bewogen, zoo hartstochtelijk, zoo
vinnig als het maar kon zijn, en
daarbij gepaard gaande met woe
lingen en hotsingen van zulken
aard, dat de positie van liet hoofd
der Katholieke Kerk die vrede,
broederschap en verdraagzaam
heid predikt, dikwijls uitermate
kiesch en moeilijk was.
Van den eenen kant het wettelijk
gezag, wiens erkenning een der
essentieelp grondvesten is van het
regiem van rust en orde en aan den
eerbied van dewelke de Hiërarchie
boven alles de hand moet houden:
Van den anderen kant de gevoe
lens van het volk, -door eene sterk
nationalistische strooming' voort
bewogen. met de deelneming van
eene uit het volk spruitende en
midden van het volk levende lagere
geestelijkheid.
En toch is er geen prelaat denk
baar, d:e op zoo omzichtige wijze
het schip van zijn geestelijk gezag
op zoo woelige baren wist te ma-
noeuvreeren.
Het was soms moeilijk te ontwa
ren waar hij stond, getuigt T. P.
O' Connor van cardinaal Logue,
doch iedereen wist dat hij nooit
terie positie nam zonder ze rijpe
lijk overwogen te hebben en dat
het steeds eene positie was, waar
aan ook de minst door goede
bedoelingen bezielde vijand, in
dien hij ooit vijanden mocht beze
ten hebben, ecnig verwijt kon
toeriehten.
Indien hij alzoo met omzichtig
heid optrad, wil dat niet zeggen dat,
hij niet den moed zijner overtui
ging bezat; doch hij drukte zijne,
meening uit met zulke wijsheid en
zoo ten gepasten tijde, dat hij in
de meest beroerende oogenblikken
hoven alle betwisting stond.
Doch aan allen gaf hij het voor
beeld van de gedragslijn die de
zijne was en die degene van alle
geloovigen moet zijn: dat zij In
geen omstandigheden uit het oog
moeten verliezen dat de liefde voor
de Kerk en eerbied voor hare
overheid geboden zijn, die boven
alle andere geboden staan.
Voor cardinaal Logue stonden
de belangen der ziel hooger dan
alle andere belangen, hooger dan
faam en onderscheiding, hooger
zelfs dan vrijheid of nationaliteit.
De redding der zielen en. het rijk
der moraliteit zag hij in zijne
Kerk, en waar lvij al het overige
ondergeschikt maakte aan de ver
delging van die Kerk, handelde
hij in het strenge naleven zijner
eerlijke overtuiging.
De leeken in Ierland hebben dat
niet altijd begrepen. Toen Par-
nell, die protestant was, leider was
van de Iersche Nationalisten, heb
ben velen den aartsbisschop van
Armagh van lauwheid verdacht, in
alle geval zijn gemis aan entlm-
sia'sme voor tien nationaien strijd
verweten.
Men heeft nooit kunnen uitma
ken of cardinaal Logue toenmalig
vijandelijk of vriendschappelijk
stond tegenover de Iersdie parle
mentaire partij; doch T. P. O'
Connor, die er iets van weten moet.
aangezien hij zelf van die parti j
deel maakte, zegt dat cardinaal
Logue door baar niet als een vriend
'werd beschouwd.
Het standpunt, hetwelk de pri
maat aankleefde, en dat hij als
hoofd der Kerk in Ierland onder
geen voorwaarden kon opgeven,
wns dat de strijd voor de nationali
teit, gedreven tot het uiterste, alle
gedachten, allen voorkeur en alle
bekommernis in beslag nam en dat
het samengaan met andersdenken
den voor dien strijd, nog meer de
eenige bekommernis, die de geloo
vigen moet leiden, 't is te zeggen
de bekommernis epi hunne zielsbe
langen, op den achtergrond schoof.
Wijlen Leo XIII, die niet
alleen Vle groote Paus, doeli de
grootste Staatsman van zijnen
tijd was, erkende de wijsheid van
den aartsbisschop van Armagh,
toen hij hem den cardinaalshoed
verleende hij voorkeur boven
aartsbisschop Walsch, die meer
Iersch-Nationalistisch gezind was.
maar minder diplomaat,
Wanneer de oorlog kwam plaat
ste cardinaal Logue zich geheel
aan de zijde van de Iersche Partij
en van haren leider, M. Redmond.
De cardinaal vaardigde een her
derlijken brief uit, waarin hij de
rechtvaardigheid van de zaak der
Geallieerden uitriep, en in deze
overtuiging heeft hij gedurende
ganseh den duin-tijd van den
oorlog nooit gewankeld.
Hij heeft de misdaden der
Sinn-Feiners gebrandmerkt in
herderlijke brieven, waarvan de
bewoordingen liet bewijs leveren
dat de grijze cardinaal, geschokt
door het schouwspel van den vol
slagen chaos, door het fanatisme
rondom hem veroorzaakt, ontzet
door de puinen en het bloed die hij
overal in Ierland ontwaardde, de,
vertwijfeling nabij was.
Zoo heeft hij bewezen, in alle
omstandigheden, dat hij zijn land
dieper beminde dan zij die beweer
den er de eenige ware zonen van te
zijn, en die in den waanzin hunner
hartstochtelijkheid, zelfs niet aar
zelen de hulp van vreeinde ver
drukkers in te roepen om hunne
plannen uit te werken.
Eminentie Logue was een groot
zoon van Ierland; hij bezat een
edel hart; en ook de katholieken
buiten Ierland mogen luisteren
naar de lessen die hij in alle om
standigheden aan zijn volk heeft
gegeven.
De kool mijnstabinig. 5,q Borinage
heeft noodlottige gevolgen. igehad, zooals
blijkt uil de. officieel e cijfers van liet
aniHistoric «De door de werkssfaikiifn'g
getroffen mijnondememingen hadden
voor de staking normaal 37,434 arbei
ders in dienst: tijdons de Staking
gemiddeld 4.044 meeval tovenigton
dors). De werkstakers verloren 1 mil-
ïioen 601.980 aiheiidsdagen, die 47
miljoen frank loon vertegenwoordig
den. Het tekort in opbrengt, dat er nut
volgde, bedroeg; 734,700 ion. Als ander
gevolg van de werkBtakinjg, val;t er to
wijzen cp de vertraging' iin de voort
brenging van de kokosovenfe aan de
mijnondernemingen: gevoegdzelfs
werd het werk in 81 ovens stopigezdt'.
Deze kokesibra nderi j en hadden 874
arbeiders in dienMt waaronder 455 het
werk staaktien. Daadbij gingen 28.210
arbeidsdagen,, die 670,000 frank loon
vertegen woord igd enverloren, en liet
tekort in opibi'engstt bedroeg; 51,960 t-on
kokes.
De bilan is dus: winst 000; verlijes
m'eor dan 50 miljoen aan loonen enz...
Doch 't kan de heethoofden die tot
de staking aanspoorden hitter weinig
maken11
INiSCHEIJVING VOOR DE OP
RICHTING VAN EEN GESTICHT
VOOR KANKER BESTRIJDING
Do eerste lijst is verschenen.
50,000 fr. werd inge»'eekend door
den heer ingenieur Ol. Piette.. te Brus
sel
10.000 fr? door graaf A. do Hemptin-
ne. Gent, en Mgr Lcigraive, Medhejlen.
'Tien giften van 5000 fr.MiM
Boerman?., Sliawingan Falls, Canlada,
1.. Delacroix. Brussel; baron F. Drion/
Hanonvillc; Jean Jadoif, BrusselA.
Nerinckx, Leuven; barones Bol in,
D lekeikanumriik Van Ge noch ten.
Mechelcn; Mej. Wjauquez', La Ijou-
vière.
1606 fr,, Gesticht van het II. Hart.
lTcverlóe.
Vijftien güfllen van 1000 fr., van drie
naani'lo'osAlph. Beüpaire Antwerpen;
C. Bernier. MaurageO. Bcuvfer Van
Cnynck, Brussel; Mevr. Caituyvcls-
Vandcrlinden; ïvn'jru iuiik!k!ëÉSen van
St. Ailgustin., Jnpjiille; L. Colins,
LeuvenMevr. L. Dubois, BrusselJ.
Ohytelcn. AaM; Mgót. Hrygihe, Brus
sel: II. AVaUiers. Meohelen.
GiSfc van 700 fr., .T. L.. te Luik.
Elf giften van 500 fr, drie naamloos;
L'. Bervoets, en' Mej. H. Bervoets,'
Brusael; AL Damoiscaux,Bergen: ridder
de GLb)iinek. St. Denijs Westrem;
graaf H. d4 tsc-1BrusselH. Lotiêve,;
St. Truien; Th II. J, Vandcr ïleyden,
Leuven; J. Aran Zeebroedk, Nf$hen.
Verder giften van 400, 200 en 100 fr.
Totaal der eerste lijst148.950.
Postcliecki eken in g 126,433.
Tn de '«Soir», een aplcs behalve
katbolxk blad, 'komen iboartclmgs
hoofdartikelen voor van een socialist,
ee n katholiek en -een Liberaal. Zoo staat
er dezen morgen een artikel in van
ccn on/sr i-ïtófejrootende begaafde
en werkzame J tifrouiw Louitt?a A au den-
plas. De titel ervan is: Degenen die
niet reelavneeren.'
Htermede zijn bedoeld in de eerste
plaats de priesters. Plet iandpuait der
katholieken in deze- kwestie iwordt dooi
de geachte «fldiyfster zoo wonderwel
uiteengezet e-n de argumenten zijn zoo
volledig dat we niet aarzelen ze bier
weer ie geven.
Indien iemand, zoo lezen we, dan
kunnen wei. de Bcjlgtech© prieckers
spreken van liongealoonen, alhoewel ze
nooit klagen. Al degenen die .priesters
hebben bij 'hun blobdivmvanten of hun
kennissen,' weten dat de priesters, 'thans
in de meeste (gevallen een ïeiven van
ontbering leiden. M'en vergete nidi dat
de priesters de zieken hebben te
bezoeken en de armen te helpen, dat
velen nua hunne duur kloppen en dar
zij in sommige gevallen schier niet
kunnen weigeren, hoe weinig ze ook.
hebben. Indien men thans igeen for
tuin heeft, isi groote heldhaftigheid
noodiig om een roeping 'te volgen vol
van verantwoordelijkheid en arbeid, eri'
die geen voldoende loon afwerpt.
-Een Staat dte izieh niet zou bekreu
nen over de mogelijkheden der recru-
•teering der priesters, zou een korfcziende
politiek volgen. Een onverschillige, ja.
zelfs een ongodsdienstige regeer ing,,
heeft priesters nooclig, want deze zijn
eon groote factor der openbare orde.-
lederen Zondag immers, worden dp tien
.geboden door duizenden piTesjters aan
bevolen en menig igobod betieft uitslui
tend de werclcfeke overheid: Ge
zuKt niet doodc-n, niet stelen. Ge zult.
den werkman zijn loon niet onthouden
Ge zult geen valsche getuigenis afleg
gen», enz. Aan den zondaar die zijn
fouten komt belijden, iegjjt de priester
de verplichting op het «gestolen goed
weer te geven. AVorden aldufe nié-
groote diensten bewezen aan de samen-.
Ie ving? vraagt de sclirijfsler.
A\';at -den Staat aan den pfiieeter-
vorselhuldigd is, is niet een aal moeë,
zoodat de oribeöniiiddeldo .fongelin'gen
onmogelijk den piiesterlijkcn sjtaat
zouden kunnen aangaan. De Slaat i,s
aan den priester een tod'ement ver
schuldigd, dat hem toelaat fatsoenlijk
le loven, zoodat liet te geringe loon
geen hinderpaal weze voor recruiteertimc
cler geestelijkheid tusschejn de Onbc
middelden.
Om al die redenen en zooals m'en
ziet zijn ^:e niet [gering betreurt
Jufvr. yan'denplas 'dalt men de eerste
cijfers voor de paiesterS niet heeft
behouden, en spreekt de hoop uit dat
de commissie der loonregeling op haar
besluip zal .terugkoinenj
DE LANDBOUWGROEP DER
KAMER EN DE MAATREGELEN
TEGEN HET DUl'R LEVEN
De 1 audboiifwgroc'p der Kamer hield
Donderdag voormiddag eene vergade
ring onder voorzitterschap van M.
Maenhout. M. baron Buzette, minister
van landbouw, was aanwezig. Hoe
wel de leden der groep nidt zeer talrijk
waren ternauwernood een zevental
werden er niettcmifn belangrijke
l.*eslissingen genomen. De groep heeft
zich namelijk volstrekt vijandig ver
klaard aan de door M. Tschoffen,
minister van nijverhekl en arbeid,
vooruitgezette maatregelen lier bekam-
]7iiujg van het duur loven. Alen weet daV.
M. Tschoffen kort geleden aan een
neutraal blad de «Soir» zijne
voornemens mededeelde, voornamelijk
in zake der vaslstelling van de maxima-
prijzen.
M. Kuz.ótie voiklaarde ,dat liij een
doi'gelijk wetsvoorstel ifijet alleen niet
zoo medoonderteekenen met zijne- col-
logas, maar zelfs ontslag nemen uit de
regeering.
De .landbouwgroep fh bepaald tegen'
dat ontwerp «gekant. Eene commissie,
samengesteld uit ALM. Moffarts. dn
Bus de Warnaffe, Maerilaaut en Brus
sel mans.-zullen aan M. Tschoffen de
zienswijze van de lancTbouwgrocp mee-
deolen.
De tweede kwestie die besproken
Vverd was deze der landpachten. Ook
hierover zal de groep den bevoegden
minister een verslag en eene forniuui
voorleggen.
M. Brussel ma u's word belast de ver-
seliillondo voorhanden zi'jnde unt-
1 werpente bestude-eren en er hel
best'ie uit te kiezen.
Ten slotte werd besloten het wets-
cnhweip cp de provïmeiale en gemern-
Üel'ijïke fiskoliteit, dat zeer nadeelig voor
de landelijke gemeenten blijkt, tijdens
de «bespreking iin het parlemcnit te
bekampen. De honderd miiliocn die
de oiii'.'woipen f'- kaUtcit moet opbren
gen. zou door do tien groote steden van
het land verzwolgen worden.
▼oor eene geldbelegging uitkeer-
Laar binnen de zes maanden is bet
ernstige voordeel opgeleverd dour
da inschrijving op
Dit is een der redenen van hun bijval
DE MOORDENARES AANGEHOU
DEN
Aan den b. Vandouren, offttcier dor
rechterlijke brigade van de Koolmarklt,
en aan zijn age-nten Tilman en
Francken is de aanhouding van de
moordenares van de lachtigjai'ige Ber
tha Will te danken, fcftnds de ontdek
king van de misdaad hadden de dne
politiemannen zich geen rust [gegund.
Men had verscheidene sporen moeten
verlaten en begon reeds de hoop op
onjtdékking van den moordenaar te
laten varen. Maar Zaterdag kreeg de
h. Ahtndeuren eene nieuwe en kostbare
inlitcliting. Antoinette Denis «werd ihem
beslist als de moordenares aanjgeduid.
De heer A'andeuren en de agenten
Tilman en Franoken begaven ziioh naar
de woning van Antoinette Denis, die op
't gelijk «.doers gelegen vertrekken van de
B-Crmin gliamstraat te Molenbeek in
huur heeft. Zij vonden de dto geslo
ten, en vernamen, dat Antoinette
Denis gewoon was, al de wedrennen
bij te wonen en dat tzij dten dag naar
het hippodroom van Stoekel ,was ge
gaan. A'an half vier in den nam'iiddag
tot 9 uur in don avond werd hek hui-
streng bewaakt. Ivort na 9 uhr werd
Antoinette Denis aangehouden en
naar Jt kommissariaai van de midden-
afdeclino overgebracht,
DE MOORDÈNABES POOGT ZICII
DE KEEL AF TE SNIJDEN
Zij had niet geavondmaald, en vroeg
wat Ie eten. Op hot oogenblik, dat zij
ten boterham niet hesp alt, poogde zij,
zich de keel af te snijden met behulp
van 't mes, waarvan zij zidh bij den.
kleinen maaltijd bediende, maar de
agentten Tilman en Franchen, die al
haar bewegingen scherp in het oog
hielden, ontrukten haar het mes. Zij
.bad ziich echter reeds een niet diepe
snede loegobaaeflit. Nauwelijks w;\s
Antoinette Denis het bureel van den
politieofficier b'iinn en gebi'ach t. of
zij begon 'bekentenissen te doen Bij de
endervraging, die geheel den nacht
'duurde, zeide de moordenares dat zij
haar slachtoffer reeds lang kende, maar
dat zij Bertha Will in dcu laatsten tijd
niet. dikwijls had gezien en gesproken.
Zij wist, dat oude vrouw niet rijk
was, maar zij geloofde niettenvn in het
huls wel een duizend frank te zullen
v:;nden.
Zaterdag 15 dezer was zij tegen 7 uur
in den avond Bertha gaan opfeockeu,
die zich, zooals zijj wist, hHoen bevond-.
Zij zou niet kunnen zeggen, hoe lang
'.ij er gebleven iszij gelooft echter,
ruim 3 uren bij de oude vrouw te hebben
doorgebracht. Antoinette Denis had op
Beleer oogonbüik aan Bertha- gevraagdi
hoe laat het «was: Bertha was /toen Haar
de tooglado gegaan, en had or een
klein zakuurwerk uit te voorschijn
«gehaald Op dalt cogienblik had Antav
nette Denis de portefeuille ynn lot
sflacflitoffor in de lade gezien. Terwijl
de ongeil ukikige vtouw mot den ring naar
/Antoinette Denis stond toegekeerd, had
deze een scheermes, dat z?,j bij zich had,
ter hand genomen en geopend, en
voordat Bertha tijd had om een 'krocfc
le alaken, had zij haar de keel afgesno-
den. De arme vrouw had zich eon
ocgenblik tegen de moordenares ver-
weerd, was toen op den grond gevallen,
en gaf spoedig den geest.
MET KOELEN BLOEDE
Toen ging Antoinette Denis, naar dt£
ftootglade en maakte zie»h meester van eL
portefeuille, d.».:ie 215 frank «bevatte. Het
geld nam zij mee, en de portefeuille
Let zi j liggen. ATer\'cögcns. nam zij den
sleuf tel van do voordeur, dien rij op do
winkelbank -zaq liggen, om het huls i>
verlaten, maar zi j bemerkte dat de deur
topon was, keerde terug en legde den
sleutel weer op zijne plaats Daarna
ging zi;j zich in, de keuken de handen
wassehen, en verliet vervolgens den
winkel, om te voet naar huis te gaan.
g moordenares zou hijet kunnen.
zcsgu,jn, lioe laat het juist was, toen zij
de misdaad pleegde, maar 't was zeker
na 10 uur.
Na haar verklarinig te hebben geteo-
kenel werd de moordenares opgesloten
ter -besichijkking van den onderz«oeks-
•redliter Pouppez de Kctlienie. Dozo
heeft, de dilte (bovengenoemde politie.-
mannen hartelijk geluk gewcnsciit met
den betoonden ijver.
AVij hebben gezegd, dal Antoinette
Denis een hartstodhtelijke bezoekster
van wedrennen was, en die passie heeft
haar Tot- de gruwelijke misdaad gedre
ven. Zjj heeft bekend, in den laatsten
tijd 15,000 frank bij de weddenschap
pen te 'hebben verloren. Tod.li was de
'schuldige niejl, arm, want thans is ze nog
«eigenares van drie huiizen.
Zondagmorgen «heeft de politie in
bate woning verscheidene paren bot
tines in heslalg genomen, alle voorzi.ori
van gummihakken.
WAAROM DE MOORD GEPLEEGD
AA1ERD.
Op den polit'jepost heeflfe de moordt
nares nog A-erklaavd, 'dat zij sedert 'lang
op do wedrennen speelde, buiten do
weet van baar man. Deze. een hotelbe
diende, kwam olken avond laat tliuiö.
Enkele weken geleden vernam hij aan
wcllc verderfelijk spel zijn vrouw ver
slaafd \Kis. Hjg gaf haar dan nog juist
bet noodige voor het huishouden. De
speelduivel echt (er had cle vrouw reed;.
ganseh in a-jjn macht. Zij klopte dan
bij een woekeraar aan, die haar tegen
booge rente duizend frank leende. Óp
den vervaldag cdliter, zijnde 13 Novem
ber, kon zij dit bedrag nieft teruggeven.
Zii begaf zicli bij Mej. AVill, difo
zii-j sedert, 20 jaar kende, en vroeg dezo
haar 1000 frank te willen voorschieten.
Deze weigerde waarop zij zidh opnieuw
bij haar schuldcisdher begaf d:«c baar,
eenige dagen uitstel schonk. Dc dagen
veratreken. Daar was nog geen geld
genoeg bijeen om de schuld af te lossen
en de vrouw besloot weer een stap te
doen bij Mej. Will, 'ditmaal met hc'r
vast voornemen do vrouw van kant te
maken, zoo zij de gevraagde som niet
leende. Zij nam het scheermes van
haar man mede, diiie op dit oogenblik
in de provincie weikte, begaf zich bij
Mej. AV.iil'1, die weer weigerde, waarop
cij met koelen bloede den afschuwelij-
iken moord pleegde^