m
De Eilffilleren geel geveild
DAGBLAD 15 centiemen wekelijks 0.75
Zaterdag
Nov. 1924.
Over Cougoleesche
toestanden
We voegen hier bij dat dit door
iemand werd gezegd die de toestan
den met r eel gezond verstand weet
te beoordeelen 't is daarom ook
overigens dat we zijn oordeel weer
geven.
Het Eiigelsch=Egyplisch
geschil
De nieuwe klok van den
Keulschen dom
Een domper
De bakkers bij Minister
TscholFen
Vreeselijk aulo-ongeval
le St-Pielei's-Woluwe
!)e laiuiboiiwcrs en het
duur leven
Nog de zaak Dreyfus
De socialisten tegen
den godsdienst
De dotatie der
oud-strijders
Kerkstraat, 9 en 21, Aat.st. Tel. il-i
xxx- jaargang nummer 276
Uitgever: J. Van Ncffrl-Db GeSdt
Publiciteit buiten bet Arr. AAI.ST i: Agentschap Havaa, Adolf Maxlaan, 18, te Brussel. Place de la Bourse, 8, Parijs, Bream's Buildings, 6, Londres E. O. 4.
H. Saturinus
Zon op 7.23 Zon af 3,54
Eerste Kwartier den 2
DE SI'OQJtWEG VAN
BENEDEN -CONGO;
We hebben onlangs een en ander
gezegd over de nalatigheid waar
v an het bestuur van den Spoorweg
Eeopoldstad-Matadi dezen laat
sten op menig gebied blijkeii heeft
gegeven. Toen wc een dezer dagen
de gelegenheid hadden een uit Con
go pas teruggekeerde zendeling
van Sol:ent te spreken, vroegen we
dezen hierover eeriige inlichtingen
te geven.
Onze zegman zegde al dadelijk
dat het lastigste gedeelte der terug
reis de; spoor wegreis Leo-Matadi
was geweest. Deze spoorweg ver
keert hi den erbarmlijksten toe
stand de wagens gelijken zoo iet
wat op hetgeen gebruikt werd toen
de eerste trein, in 183.5, tussehen
Brussel en Medielen reed. 't Is een
schokken en botsen van 't begin tot
't einde. En dan stond er geen en
kele ruit meer heel in deze wagens
allen waren totaal of gedeeltelijk
stuk, wat voor gevolg had dat de
Pater'op' die reis een hevige ver
koudheid. opdeed, zoodat liij koort
sig werd en te Matadi te bed moest.
Op de gansche dertien jaren die liij
ononderbroken in Congo had door
gebracht, had hij geen vollen dag
wegens ziekte bedlegerig geweest
wat het Congoleesehe klimaat niet
had gekunnen. dat kon de trein der
beruchte.® Compagnie du ehemin
de fer du Bas Congo
't Is wel een curieuze historie,
hetgeen met die Compagnie in den
laatsten tijd is gebeurd. Ze heeft
niet alfeên den handel tussehen
Belgie en -Belgiseh-Congo totaal
stop gezet wat vele handelaars in
Congo geruineord heeft ook het
materiaal deiw*. reizigerswagens
wordt geheel verwaarloosd/en zulks
nadat van alle kanten deze kwesties
onder 't oog werd gebracht. Een
tiket Eeopoldstad-Matadi kost
zeer vee], en zoodra men betaald
heeft komt men in een trein te
recht, die heel weinig gelijkenis
heeft met hetgeen men een reizi
gerstrein pleegf te noemen,
In Matadi zelf zitten nog enorme
hoeveelheden goederen opgesta
peld. welke nog steeds him beurt
afwachten om naar TEooger Congo
te worden gezonden.
HET LEVEN IN CONGO.
Nu er van verschillende zijder.
zooveel reelaam wordt gemaakt
voor Congo, hielden we er aan ook
daarover advies in te winnen. Het
antw oord was dat onze zegsman
niet geweest was in nijverheidsstve-
ken, waar koper ontgonnen wordt
zooals in Katanga. Over industrie-
kwesties gaf in] dus liever geen
oordeel ten besté.
Naar zijn meerling echter, is de
Kassaistreek niet geschikt voor
hindhouw ondernemingen.De grond
is er zandig, t is te zeggen slecht.
Daar waar men op de beste plaat
sen begonnen was fniitboomeu te
planten moest hij bestatigen dat de
grond na zes tot zeven jaren totaal
was uitgeput, zoodat de boompjes
verkwijnden,
In een andere streek heeft hij
een plantatie van caeaoplanten ge
zien, welke daar over eenigen tijd
was aapgelegd de planten ston
den er lil erbarmelijken toestand en
heel de plantatie bood een treurig
uitzicht. Overigens heeft de Staaf
veel proefnemingen gedaan met
pJantaties, die meestal mislukten.
Wanneer men naar Congo komt
om handel te drijven is er meer
kans van slagen. Zoo was er eeni
gen tijd geleden een Griek in
Kastai aangekomen, welke van de
negers palmnoten opkocht. Met
dien cenroudigen handel heeft die
man op w einigen tijd een selioon
fortuintje vergaard.
Andere blanken doen aldus ook
handel in palmnoten, doch verkoo-
pen dan in ruil aan de negers aller
lei Europeesche artikelen rijst,
gekleurde stoffen, enz.
Op de vraag of hij in 't algemeen
den raad gaf in Congo een loop
haan te kiezen, antwoordde de Pa
ter, na hetgeen hij in Congo had
gezien en ondervonden zijn mee
ning is dat degenen die in Belgie
goed varen, best doen niet naar
Congo te gaan.
Do nieuwe klok St. Peter's Bell
wéïke- do Kafeerglodke ü|n den Dom
Keulen» zal vervangen, die tijdens den
oorlog werd gesmolten, is dezer dagen
van de haven naar. de kerk gevoerd,
waar zij onderdak in den hoofdingang
op een picdcslai is geplaatst, in afwacih
ting van do inwijding door den kardi
naal-aartsbisschop. De/e plechtigheid zal
Zondag-a s. pia{fis vinden.
De klok was door middel van
sterke kraan op oen kar geplaatst.
door twee clocüische tractors werd voort
getrokken.
Zij was overdekt met kransen, papie
ren rozen on vlaggen met de Pauselijke
kleuren, terwijl een kroon van dennc-
groen boven het geheel was geplaatst.
Schoolkinderen waren aan den wen- ge-
se haard, waarlangs de processie me? de
geestelijken aan hot hoofd voorttrok
L inzenden mousohen waren op d0 been
c'n do polic e bad dp grootste moeite oen
pad te banen door do menigte.
De klok weegt ongeveer '25 ton. Zij
is ongeveer 11 voelt lang evenveel i'p
omvang;
Ten eiinde haar binnen den dom te
krijgen, was hef- noodfg, de middelste
pilaar van den -westelijken in'gang, d-
gebeeldhouwde figuren in het portaal
-n de met koper beklagen deuren te
verwijderen.
De Fransche Bencdiktijnerrnonnik
en dichter Eenv. Pater Louis T.e Car-
donnel, komt bekroond te worden met
den prijs Lasser ra De jury, samenge
steld uit de eerste .letterkundigen en
dichters van Frank ijk, verklaarde dat
de dichtwerken van E. P Le Cardon-
r.el echte meesterstukken zijn
Voor de vijfde maal scdort de ten
toonstel!:,ng van 1SS9, is de Parijzer
E if feit oren geheel overgeschilderd.
Honderd arbeibers hebben daartoe
40.000 workiiren noodig gehad, ter
wijl er. ton einde den toren in zijn
nieuw kleed te steken, 30,000 kilos verf
rijn gebruikt.
Ditmaal is het gevaarlo geel geverfd
Volgens deskundigen is deze verf uit
stekend tegen weersinvloeden bestand
en veel langer houdbaar dar vorige
verflagen. De laatste (beschildering
heeft 12 jaar gehouden. De kleur er van
■was grijs.
Mini ster Tschoffen, zijn onderzoek
voortzettend over de middelen aan te
wenden tot bestrijding van liet duur
loven, onlviing Donderdag de veiitegen-
'voordigcrs der groote vereen i gingen
Let bakkerij en der pasteibakkerij^
Do minister deelde mee dat de
regeering zinnens is reglementen ubt te
vaardigen tot vaststelling van liet
gewteht van liet brood, ten einde alle
oneerlijke concurrentie onmogelijk te
makv
Hef akkoord was een pa rijg over de
vaststelling Aan het gewicht per halven
kilogram en veelvouden ervan.
Dc bakkersbazen zijn van oordeel dat
het opleggen van eon maximum procent
buiten meer na- dan voordeden ople
vert.
Zij zonden evenwel aannemen dal de
rogeei'ing een eenig, goed afge-
tt-ekend tvpe van bloem oplegge. der
w'jze aan het publiek een brood te
geven, iiussrheii het bruin en het wit
brood in.
TIej gebruik van dit type van bloem
zou aan het land 4000 ton graan per,
maand doen uitsparen,
EEN WOORD. GESCHIEDENIS.
Egypte en Soedan vormen een grond
gebied van 3.404-000 vierkante kilome
ter. 't is fe zoggen meordan 100 maal de
oppervlakte van Belgie, gelegen tus
sehen de Middellandse] io zee en Bel
gisch Congo. Egypte telt 13.400.000 in
wou eis en Soedan-heeft ecne zwarte bc-
olk'uig van rond de 35 miljoen zielen
Op elia sKreek, ter gelegelieiG van het
gc-sehil met Engeland, zijn thans de
ccgen van heel de Avereld gericht.
Eg\ pto stelt een der Aoornaam
posten daar Aan liet Britsc-h keizernjk
Het is inderdaad gelegen op den sa
menloop der baiien van Azië en Afrika
*n vooral van Indië met zijn 300 mil
joen ziele n Die baas is in Egypte, oefent
het meesterschap uit over de vaart van
Suez, on die de vvc-t voorschrijft op dei
N 11 kan een overwegenden invloed doeg
gelden m .ennsch het Oosten en op de
Mnzula-ansclie wereld
D:ooi Britanje had al vroeg 't belang
ingeaicn van va-Ion voet le krijgen ie
bet oudo land der Farao's. ïn~ 1882
maakte het gebruik van den opstanei
van Arabi pacha om. in liql Niijld.a
tussehen te komen. Voorloopig werd
het land bezet, maar als do bezetting- in
gajig was. werd var. geen .heengaat
meer gesproken De leuze was: WL
zijn cr en wij blijven er
roc-n Turkije in don oorlog 1914-18
partij koos voor Duitsehland, veriirak
Enge:and de laatste banden die Egypte
nog hechtten aan den sultan" van
Konslantinopel Den 15 Meert 1922
kend(. de regeer:ng Llovd George aan
Egypte een bijna volledige onafhanke-
iijklie:il toe. Engeland 'bleef zijui
rechten voorbehouden over dc wacht
over de Suezvaart. op de straltogischo
punten in Egypté, op de diplomatiek',
vertegenwoordiging van lie; nieuwe
koninkrijk, op het regiem der vrcem
delingen cn op Sóëdan
Sedert d'e halve onafhankelijkheid
waren de Egyptische nationalisten druk
in de weer om heelemoal los ei} vrij
van Engeland Ie komen. Een anti
Engeiselie beweging brak los en deze
was oorzaak, dat de laatste onderhnnde-
'ngen tussehen Zagloul pacha en M
Damsay Mac Donald schipbreuk leden
De drijverijen dei- nationalisten hebben
anderzijds aanleiding gegeven lot don
m'oord op sir Lee Stack, sirdar van het
Egyptische leger, den 19 November
laatst,
Soedan is ook A'Oor a'oc-1 in die moei
lijkheden tussehen, daar Egypte er zou
willen over beschikken. Die streek is
gevormd door het dal van den Boven
Nijl, den Witten Niil en den Blauwen
Niil. Egvplc zat er in genesteld toen
■kolonel"Marchand er in 1808 te Facho
da de Fransche vlag plantte. Maar de
kolonel moest er weg na ondoriiande
in gen met de Engelsehen, die er
ieder* de meesters bleven. Lord
Kitchener speelde er in dien tijd ook
ijn rol
De besproeiingen van den Nijl zijn
cn levenskwestie voor Egypte. Dit
and had door Groot Britanje zijn
•echten doen erkennen op de wateren
uit Soedan Nu echter, als gevolg vgn
den moord on den sirdar, heeft Enge
land besloten Soedan heelemaal to
onttrekken aan den invoed en het gezag
van Kaïro.
•EN 1)EB MOORDENAARS HER
KEND.
Londen, 27 Nov.
Volgens een bericht uit Kaïro aan de
«Times» 'heeft de politieagent, die
bij den aanslag op den Sirdar is
gewond, in een der gearresteerden
een der moordenaars herkend.
EEN AANSLAG BERAAMD OR
HET LEVEN VAN LORD
ALLEGNBY;
De briefwisselaar van «Daily Mail»
te Ivaïro verneemt dat er rede bestaal
•m te gclooven dat de nationalistische
Egyptcnaren. wier leider Zagloul
Paeha is, definitief een moordaanslag
p Lord ATlenby zouden geregeld
hebben.
Deze inlicht»,nig -zou hem uit A-erschea:
dene betrouwen «waardige bronnen toe,-
gekomen zijn; het gevaar wordt offi
•ieel aU ernstiig beschouwd. De wacht
m het rfsidentsdhap i§ tihans verdub
beld; de Britschc off'eieren mogen niet
n de, sta l gaan zonder A*an een gewa
pend oskort begeleid ite zijn.
Voor Av.at dc ambtenaren betreft, zij
moeten werken met. een automatisch
pistool pp hun bureel.
BELANGRIJKE AANHOUDINGEN
Kaïro, 27 Nov. De Britsch© mili
taire overheden hebben Nalir Ashi,
oud-onderslaatsse«dtarcB van binnen
land, c-n Abd El Rahman 'bev Fabiuy,
die in 1921 werd gevangen gc-zet en
losgelaten werd toen Zagloul Paelia
aan luu. béwirid kw-am, aangehouden.
Ook William Nalir Anehel. beroemd
Copte cn lid van de Wafd, die onlang',
met Zagloul naar Londen kwam, zjt
vast. Men meent le weten dat
s morgens vroeg in hun beel werden
verrast. Men Aveet jtot nu toe niet
waarheen zij werden gevoerd
DE ONDERHANDELINGEN SCHIJ
NEN OP TE SCHIEPEN
Londen, 27 Nov. De correspon
dent v#n den «Times» te Kaïro seint
De politieagent die gekwetst werd bij
den aanslag tegen den Sirdar is gecon
fronteerd met verschillende der aange
houden personen: hij hec-fd een dezer
herkend als tot de moordenaars beboe
rend.
I)e huidige besprekingen tussehen
de-n maarschalk Allenby en den Egyp-
tischen eersten minister loopen over
bet erkennen door de Egyptisch? regee-
ring van de macht en de voorrechten
der Britsehe financieel^ en rechlskun-
dïge raadgevers over hc-t aanvaarden
vanwege de Egyptische regeering van
a! de aanbevelingen der Europeesche
bestuurders en het inriichtcn der open
bare veiligheid, alsook over het herren
can de statuten der vreemde ambte
naars in dienst van Egypte. De onder
handelingen hébben eenigen vooruit
gang gedaan en het m mogelijk dat
tcne regeling binnen de 43 uren
ctrofi'en wordt.
Dezelfde correspondent meent dat
men de nationalistische, Egyptische
a creeni gingen zou moeiten onlbin-
pc-cn.
EEN DOODE.
Gisterennamidd.ag deed zich' een
vreeselijk auto-ongeval Acor dat den
dood voor gevolg had A-an het slacht
offer. Dit gesc'h'eclde op de Tervuercn*
laan ter hoogte van het 'tramdepot te
St. Pie Iers Wol uwe.
De werkman Edmond Coens, geboren
18i>7 cn me-;t zijn huïsge/.in gehuis
vest in dc Emmanuel Mêrlensiaan te
St. Pieters Woluwe, werd bij heit A-erla-
ten A an het tramdepot gevat door eic-
nuto van Al. Ehandelaar, wonende
boulevard Ja mar. Dc autogelciildc r 'kon
niet op tijd stoppen en werd onder eer
rri'-Htairo auto geslingerd, die dc
iichiing insloeg Aan Temurcn Men
snelde den ongelukkige onmijddelijk
ter hulp. doch hij wns reeds een lijk.
M. Vermecrsch, po-litiie.com missaris,
begaf zich <oumicldcJ'i jlk ter plaatse om
liet gebruikelijk onderzoek in to stellen
Het lijk werd naar 't gemeentelijk
rloodenlmis overgebracht.
DE VERRADER WAS KOLONEL'
HENRY!
*t Ts nu 25 jaar dat de znak Drevfus'
op rechterlijk gebied geëindigd is, cn
titans nog, komt men ntel ophef
makende veropenbaringen aooi- eleri
dag, over personen, eiio iïn deze zaalc
icne vooraanstaande rol gespeeld heb
ben
Het is M. W. Reed, di'e bestuurder
was van den dienst der buitenl.mdsHi.:
politiek van den «Times» loj; :ïn 1922,
die chrtmaal zijn dec-1 bijbrengt e»ni dc*
waarheid te doen uitschijnen.
Zieitier ivaj hij vertelt
Ton t: ulc der zaak Dreyfus bevond
hij zich ijj Italië. Hij onderhield er
wiendschappcJi.jke betrekkingen mee
majoor Panizzardi, militaire gealta-
eheerde aan het Itabaansëh» geza:P-
schap tc Parijs, en 't is door iiem dat
hij de waarheid vernomen hooft.
Men hrcfl bevestigd, dat kolonel
Idenry zich gezelfmoord had. om de
eer van het leger 1e redden. IIc( is
echter kolonel Henry die dc beruchte
dok urnen ten aan kolonel vori Sel nvarz-
koppen. militaire geattacheerde aan
heit Duilscli gezantschap te Parijs be
zorgd heeft, on met Dreyfus :n 't ver-
dc'if te stortén wilde kolonel Henrv
alleen zijn eigen vel redden.
De dokumenten door Ilenry aan A-on
Sellwarzkoppen geleverd, werden door
dc-zen aan majoor Panizzardi, die ze
afschreef om ze aan heli, Italiaanse!,
gouvernement mede 1e doelen, dat
to arm was om een spioenendienst to
Parijs te onderhouden.
M. Stced aan Avien deze feiten ten
vc-rtrouwehjkcin titel Averde-n medege
deeld, dred dan al wat hij kon, om de
waarheid officieel te doen keuren Al
wat h»j ken bekomen, avss dat het
ïtaliaansch gouvernement beloofde
ecne verklaring te zullen -loon. Doch.
floor een dier zonderlinge toevallen, die
soms in hc't menschel ijk leven zulke
belangri jke rol spiclen is deze verkla
ring nooit gedaan geworden...
-WV
D0 Minister van NiijverheïJ, Arbeid
en Socialp Verzekering had AVoensdag
en onderhoud rnet M. Cordier, A'oorzilt-
ter van den Beheerraad van den
Belgischen Landbcuwersbond. Deze
loeide nnn don Minister de middelen
mede welke kunnen gëbruÜjkt worden
Om te beidden dat dc- A'eibruikers voor"
de opbrcngst'van do hoeve en van den
akker eonen prijs betalen die ver
overdreven is, Avanneer men rekening
houdt met eten prijs aan den landbou
wer uitbetaald. Hij bood aan het Staats
bestuur de medewerking A-an de land
bouwersgilden om den inkomprijs te
lx»palen van het rco en A*an. de land-
bouwproduktcn. Zoo doende, zal het
mogelijk z:jn dc prijzen vastt tc stellen
welke redelijker wijze kunnen gevraagd
Avorden aan den verbuiker
Kortelings zal M. Tsdhoffen eene
vergadering samenroepen A*an d(» verte
genwoordigers dor groote Landbou-
wersvereenigingenHij bevestigde aan
M. Cordier dat er geenszins bin de be
doeling lag wan het Staatsbestuur
maatregelen te nemen die in 't bijzon
der de landbouwers zouden treffen. Er
is ook geen spraak van maxima prijzen
nan te duiden. Maar de Minister zal
aandringen opdat het Pariemene ele
itoodige maatregelen stemme -tot het
beteugelen der onwettige spokulatie. M
Cordier-gaf aan den Minister de A-orze
kering dat de I-andbouwoTSA-creenigin-
ce-n bereid waren het Staatsbestuur te
helpen :ji die» richting.
Ziehier een grove uitlating A-an hef
socialistisch Kamerlid V. Ernest in het
socialistische blad «Journal de Char
leroi,»
Werkman, sluit aan bij de vrijdenke
rij ten o\nde de Kerk te 'helpen be
vechten en hare macht te verminderen.
Lees ook liej boek... (hier aanduiding
A*an het boek) waarin hareleslagen
worden toegebracht, aan God en aan den
duivel.»
En onze socialisten beweren dat zij
den godsdienst eerbiedigen.
:oOo:-
Antwoord A-an den minister A'an
landsverdediging op eetie vraag van M.
Van Ilocëk
De oud-strijders di,e hunne doHatio
nog niet hebben ontvangen, mogen
daartoc nog altijd cene aanvraag in
dienen.
Op datum van 20 November 1**24,
waren er 371.800 gevallen opgelost.
Rekening gehouden met de benade
rende getalsterkte van het leger, on
der den "oorlog, zoude-n cr nog nage
noeg 1.5.000 boekjes aan de oud-
strijders moe-ten afgeleverd worden.
Vat dit getal dienen er 5.300 A'er-
oordecldon afgetrokken, die nog niet
in eer hersteld zi jn, en, overeenkomstig
de desbetreffende wetten. A-oor thefe
oogenbliik geene ddtat.ic kunnen rer-
krïijgen.
De au dere hauigen'do gevedien 1>e-
trc-ffen vooral militairen, die. onder
den oorlog, talrijke .standveranderingen
hebben endergaan ''WF toebehoord heb
ben toj; ontbonden eenheden, of gei-alj
len die nog aanhangig zijn A'oor de
pensioen com ipïsri e
Anderzijds bezit ue Spaarka? onge
veer 1.500 boekjes, welke zij n;et kan
bestellen, omdat zij het! adres niet
heeft, of omdat de rechthebbenden de
coor dc wei voorgeschreven alcjlen van
bekendheid niet hebben ingediend.
Al de nog onopgeloste dossiers A'ergen
veel briefwisseling, cn niettegenstaande,
al den er eden wil van de diensten, is heg
onmogelijk nu reeds te weten -^wanneer,
die gans.ch zullen afgehandeld zpjjiii
