DE POLlTIEKETOESTAfiD
SfHsorwegsnlvasigsisnin 192$
De Duitsehe levens
verzekeringen
Wat een Amerikaan zegde
De anti-klerrkalen aan 't werk
Reuzenlekomotief
Rouw in den Boerenbond
Een luchtbal ontsnapt
Kortstraat, 9 en 21, Aat.st. Tol. 114
xxxi" jaargang nummer 28
T-> A, «T5-T=ST Agy T-S |5 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J. Van Nuffel-De Genot
H. Blasius
|Zon op 7,21, onder 4,50
Volle Maan den 8
Publiciteit buiten het Air. AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, to Bruösel. Rue de Richelieu, Parijs, Bream's Buildings, 6, Ix>n dreg E. C. 4.
Sedert éenigen tijd was er in
parlementaire kringen een zekere
zenuwachtigheid waar te nemen,
waarvan de voornaamste oorzaak
was de kwestie van het vrouwen-
stemrecht voor de provincie.
Waarom zou men jjunneii zeg
gen, heeft deze zaak aanleiding ge
geven tot zooveel herrie, vermits
de belangstelling in het land voor
die hervorming uiterst gering is.
Het antwoord hierop is dat de
invoering van het vrouwenstem
recht voor de provincie, volgens
sommigen, versti'ekkelnde politie
ke gevolgen kan hebben.
In 1921 werd door M. Colaert,
volksvertegenwoordiger van leper,
een wetsvoorstel ingediend, 't welk
stemrecht moest verleenen voor de
provincie aan de vrouwen. De Ka
nier verwierp dit voorstel Daar de
katholieken destijds de meerder
heid hadden in den Senaat, werd
bet in de liooge vergadering aange
nomen. Gevolg conflict tusschen
de beide Kamers, Ka veel moei
lijkheden werd het geschil ten
slotte opgelost door een nieuw feit
een twintigtal socialisten verbon
den zich een voorstel tot provin-
cia a 1 "vrouwenstem recti t goed te
keuren voor de Messingen van 1923.
De groote meerderheid van de
socialistische en de gansche libera
le linkerzijde bleven evenwel vijan
dig staan tegenover deze hervor
ming. Waarom? Omdat de samen
stelling van de provincieraden on
vermijdelijk invloed moet hebben
op de samenstelling van den Se
naat.
De liberalen en socialisten vree-
zc-n dat, indien de vrouwen deel
nemen aan de provinciale kiezin
gen, de meerderheid hen dan ziou
kunnen ontsnappen in sommige
provinciale raden, waar ze thans
de baas zijn.
En daar een gedeelte van de se
natoren moet aangesteld worden
door de provincieraden, zou de
mogelijkheid ontstaan, dat er een
katholieke meerderheid kwam in
•wil Senaat. Immers, op 93 Se
naatsleden, zijn er 42 katholieken.
Er ontbreken dus slechts eenige
zetels, om de meerderheid te be
machtigen. En als men anderzijds
overweegt dat er 40 senatoren aan
geduid werde'n door de provincie
raden, en dat, in der hukligen Se
naat, van, die 40 er 21 katholieken
zijn, zal mén begrijpen welke de
reden is waarom de tegenstanders
van provinciaal stemrecht met te
genzin deze kwestie op de dagorde
der Kamer plaatsen.
lie Rechterzijde heeft logisch
gehandeld.
Uit bovenstaande blijkt dus
zonneklaar, ten eerste, dat in 1921
een overeenkomst was getroffein
om de kwestie van bet provinciaal
vrouwenstemrecht te beslechten
voor de kiezingen van 1925. Wel
wetende dat de liberalen tegen
deze Wervonriing gekant zijn, heb„-
ben de katholieken de kwestie zoo
lang mogelijk uitgesteld. Vermits
we nu voor de kiezingen staan, was
er geen verder uitstel meer moge
lijk. zoodat bet volstrekt noodig
was de kwestie op de Kamerdag
orde te plaatsen.
Er is evenwel nog èen andere
reden. Er bestaat thans geen pror
vinciale kieswet, tenzij de oude.
Nu dit jaar niet alleen een wetge
vende, doch' ook een provinciale
kiezing moet plaats hébben, moet
ook voor Mei a. s. een provinciale
kieswet opgesteld en gestemd wor
den. De kwestie of de vrouwen
zullen meestemmen of niet, zal te
vens besproken worden, en is dus
een onderdeel der provinciale kies
wet.
Men ziet hieruit dat de handel
wijze der katholieke groep volko
men logisch is. Zooals gisteren de
achtbare heer Rombauts, volks
vertegenwoordiger voor Turn
hout, ons zegde: de katholieken
plaatsen zich in het teek en der wet
geving.
Uit bovenstaande vloeit èen
tweede conclusie en wel dat de li
beralen zoowel als de socialisten,
die tegen hebben gestemd, om po
litieke doeleinden gehandeld heb
ben; zij vreezen namelijk, dat deze
hervorming voor gevolg zal heb
ben dat de meerderheid in sommi
ge provincieraden en misschien
in (Jen Senaat naar rechts zou
overgaan,
't Is natuurlijk hun recht de
hervorming te bestrijden, temeer
daar zij ze reeds bekampten in
1921. Doeh de katholieke Kamer-
groep heeft ook volledig haar recht
doen gelden, zooals hooger werd
aangetoond.
De liberale, ministers schijnen
dit overigens te hebben ingezien,
vermits zij hun ontslag «tiet heb
ben gegeven.
Uit bovenstaande blijkt nog boe
verkeerd dat de liberale heer Coeq
oordeelt, wanneer hij de door de
katholieken uitgebrachte stem-
ming een heimelijke aanval noemt
tegen de liberale groep en dat dus
alle bondgenootschap met de
rechterzijde moet verbroken wor
den. 1 Vimheer men de gebeurte
nissen nagaat, welke zich in 1921
hebben voorgedaan, blijkt zonne
klaar dat de beoordeeling onjuist
Een storm in 'een glas water.
De vraag is nu welk de gevol
gen zullen zijn.
Naar onze sneening, niet van
groot praktisch belang. In ieder
geval schijnt vast te staan dat er
voor de aanstaande wetgevende
hiezingen geen andere regeering
meer zal Icomen.
Indien de liberale ministers bun
ontslag zouden geven, zouden ze
heel waarschijnlijk tot aan de
kiezing voorloopig bun ambt blij
ven waarnemen tot afhandeling
der zaken. Het eenige gevolg in
dit geval, zou kunnnen zijn dan de
datum der kiezingen wat ver
vroegd zou worden.
Overigens de liberale ministers
hebben zelf verklaard, dat ze hun
ontslag slechts zullen geven, wan
neer het, vrouwenstemrecht door
den Senaat is aangenomen.
Anderzijds wget men dat in de
Kamer eerst de perekwatie wordt
behandeld, wat ongeveer veertien
dagen zal duren; dan komt de pro-
cinciale kieswet aan de beurt. De
ze wet moet daarna in den Senaat
besproken worden en gestemd.
Wanneer dit alles zal gebeurd zijn
zullen we zoover niet meer van de
kiezingen van M:ei verwijderd
zijn.
Zoodat, praktisch, alles onge-
veer zal afloopen, alsof er geen
rumöerig debat had plaats gehad
en men in de Kamer 'geen ruzie had
gemaakt.
IJet totaal bedrag der ontvangsten
Van den spoorweg bedroeg:
In 1922 fr. 1125 millioeri
In 1923 fr. '1267 millioeri
In 1924 fr. 1686 millioen
Men heeft dus in 1924, '420 miltTöen
meer ontvangen dan in '1923 en 560
millioen meer dan in 1922.
Wat de ontvangsten voor reizigers-
vervoer aangaat, ziehier de cijfers;
In 1923 fr. 354 millioen,
In 1924 fr. 458 millioen.;
En voor koopwarenvervoer: 1
In 1923 fr. 854 millioeri.
In 1921 fr. 1122 millipeni
:«0§:
EEN NIEUW PROCES.
Donderdag morgen is yoor. de
Duitsch-Belgisclie. arbitrale recht
bank het groot proces der Duitsehe
levensverzekeringen herbegonnen.
Daags na den oorlog bevonden de
10,000 Belgen, die .levensverzekerin
gen bij Duitsehe maatschappijen had
den, dat zij liet slachtoffer waren yan
den toestand.
Inderdaad, Belgie had voor'1914 geen
ccntroolwet. op de Duitsehe verzeke
ringsmaatschappijen en gedurende den
oorlog trokken die maatschappijen hier
weg, geen reserven latend, alles mee
nemend wat zij konden meenemen.
België dat zijüe aangehoorigen niet
wilde blootstellen aan de devalorisatie
van de mark, verbrak de contracten en
Duitschland toen men liet betaling der
verschuldigde polissen vroeg, weigerde
in Belgische franks te betalen wat het
schuldig was, aanvoerend dat men met
de premies aangekochte waarden in
Duitsehe fondsen had geplaatst kor
tom, het wilde betalen in marken
Natuurlijk namen de Belgische ver
zekerden het niet aan en hi 'Juni '1924
werd het procos te Genève gepleit. On
gelukkiglijk stierf de yoorzitter der
rechtbank, vo.or bij zijn vonnis bad ge
veld cn zoo moet heel het proces te
Parijs herbeginnen.
Voor Belgie treden op M. Bégault,
voorzitter van het Verbond der Belgi
sche actuarisseri, bijgestaan door MMrs
Mahieu, vader en zoon, bij wie zich
morgen zal komen voegen Mr Jaspar,
oud-minister.
De rechtbank bestaat uit M. Geux,
voorzitter der rechtbank van Lausan
ne, met als bijzitters, M. Fauquet, Bel
gisch raadsheer bij het Beroepshof en
M. Koene, Duitsch magistraat.
De agent der Belgische regeering is
M. Sartinj, advocaat-generaal te Brus
sel en die der Duitsehe regeering M.
Lenliard, gcrechtsraadsheer te Frank
furt.
De door de Duitsehers geleverde cij
fers geven als reserven, einde 1919, fr.
52,716,591 in kapitaal. Belgie neemt dit
totaal aan waarbij te voegen 5 p.c. aan
intresten sedert 1 Januari 1920;
De Duitscliers bieden aan te--beta
len in Duitsehe waarden gekocht in
papiermarken wij vragen Belgische
franks of waarden voor 'den aankoop
berekend op onzen frank.
Mr Mahieu, zoon, zal de wiskunde 'en
rechtskundige theorie der levensverze
keringscontracten pleiten Mr Mahieu,
vader, het analystisch standpunt cn 'de
toepassing yan het verdrag van Ver
sailles Mr. Jaspar her synthetisch
standpunt.
Men gelooft dat liet proces drie dagen
zal duren.
De verdedigers der maatschappijen,
Mrs. F. Gaye, Partsch en Uppcnkamp
pleiten dat de verzekeringsmaatschap
pijen onmogelijk het gevraagde bedrag
kunnen uitbetalen, des te meer, 'daar
z?'j voortaan op Belgisch gebied geen
zaken meer mogen doen.
M. Uppenkamp betwist' nog, 'dat de
Duitsehe staat niet kan verantwoorde
lijk gesteld worden voor de verzeke
ringsmaatschappijen.
Mr. JASPAR, oud-minister, heeft
Vrijdag namiddag en Zaterdagmorgen,
gedurende meer dan '4 uren in naam
van den Belgischen Staat het goed
recht van de Belgische verzekerden
verdedigd.
Ilij begint met als eerste fout' aan de
Duitsehe compagnies ie verwijten jn
België verzekeringen te hebben geslo
ten in franks en hunne reserven te
hebben samengesteld in marken.
Indien België de polissen vernietigd
heeft, dan is dit omdat er in België
geen enkel waarborg bestond en we
gens de mogelijkheid eener gewilde
ilgcmeeno failliet der Duitsclie maat
schappijen.
M. Jaspar geeft het volledig relaas
der notas die tusschen de Belgische re
geeringen en de mogendheden desaan-
gaande- werden gewisseld, in 1919,
toen hij minister yan buitenlandsche
zaken was, met het' 'doel de belangen
der Belgische yerzekerden te vrijwa
ren.
De 'door België opgestelde tekst is
een door al de geallieerden aangeno
men* tekst.
Nooit heeft de Belgische Staat eeni
ge maatregel genomen die indruischen
zou tegen de belangen zijner landge-
rioolen, zooals, de Diiitsche thesis, yopr
il oudt, i
Deze stelling is tegen alle gezonden
zin vooruilgezet en 't is diep immoreel
machtige Duitsehe maatschappijen te
Zien, die weigeren aan kleine rente-
nierkens te betalen, wat zij hen ver
schuldigd zijn.
■■Gelukliiglijk is de Belgische regee-
rmg tusschen gekomen.
Het is eene schande de Duitsehe
compagnies te zien profiteeren van het
betrouwen, dat de Belgische regeerin-
,gen voor 1914 in hen stelden, 'om van
daag te weigeren te betalen.
De groote fout der. Duitsehe com
pagnies, met het oog op hunne wetge
ving, is geweest 'dat zij in Belgie ge
contracteerd hebben in franks. De ver
niezen die zij thans lijden zijn het ge-
.velg hunner eigen fout.
De Duitsehe verzekeringsmaat
schappijen zullen liet noodige deel van
het actief moeten afdragen om de Bel
gische verzekerden voor alle verlies te
behoeden.
België wil niet beslag leggen op
heel liet actief, ten nadcele van alle.
verzekerden. De Belgische Staat wil
zijne schuldvordering vaststellen.
Hij haalt dc laatste balans der Vic
toria van Berlijn aan, bedragend 149
millioen marken goud, met een boni
van 10 millioen marken goud.
Geeft ons die, zegt Mr Jaspar;" wij
zullen niemand ruïneeren en de Bel
gische Staat zal de gevraagde 50 mil
lioen in Belgische franks hebben.
Alleen voor de Victoria van Berlijn
vinden wij in den bilan van 1923 een
gebouw geschat, voor de 2/3 zijner
werkelijke waarde, 14 millioen mark
goud, 't zij een gebouw van 21 millioen
of 100 millioen in Belgische franks.
Geeft ons een hypotheek voor "de
helft ervar. vn wij zijn betaald en 'dal
door 'ééne maatschappij op de 22.
Om te sluiten brengt Mr. Jaspar eene
verontwaardigd protest uit tegen dé
bewering der tegenpartij, 'die den
eisch der Belgische regeering als
schaamteloos heeft durven betitelen.
Wij vragen dood eenvoudig dat schat
rijk© Duitsehe maatschappijen geen
arme Belgische, burgers zouden be
stelen.
w
Zaterdag namiddag heeft Mr GAYE
verontschuldigingen aangeboden voor
Ce woorden schaamteloos door de
Duitsehe maatschappijen gebezigd en
zegt dat die uitdrukking liunnc gedach
ten overschreden heeft.
Daarna spraken nog M. SARTINI,
voor den Belgischen staat en M. LEN-
ÏJARD, voor den Duitschen Staat, om
1de pleidooien van heide partijen te be
krachtigen.
De voorzitter sloot hierop 'de 'debat
ten, beide partijen aanzettend de mo
gelijkheid eener transactie in te zien.
Uitspraak binnen de maand.
M. Yves Guyot, de gekende Fransche
economist, kondigt in een tijdschrift
volgende, regelen af, welke het goed is
te onthouden:
4 Juii 1776 is een 'der groote ge
schiedkundige 'dagen en jaarlijks vie
ren alle Amerikanen den verjaardag
van hunne onafhankelijkheid. Het is
liun nationale feestdag independence
Day
Te Parijs wordt dien 'dag 'door 'de
Amerikaansche Handelskamer een
banket gehouden. Op 4 Juli 1918 was*
de voorzitter Honorable Walter Berry,
en hij hield er volgende toespraak:
Mijne vrienden van Frankrijk,
voor onze intrede in den oorlog en
wij zijn er pas ingetreden hebben
c!e Vereenigde Staten u geldelijke voor
schotten toegestaan. Heden beseffen
wij ten volle, dat gij gedurende vier
jaren voor ons gestreden hebt. Dus
waren die voorschotten yoor ons zei
ven. Wij leenden aan ons eigen. Dus
moeten die voorschotten tot den laat-
sten dollar vernietigd worden»,
En hij voegde er bij:
Vermits liet, «voor ons» was,
dat uwe steden geplunderd werden, dat
uwe hoogovens afgebroken werden, dat
uwe werkplaatsen en fabrieken ont
redderd werden, is het aan ons ze op
ie houwen. En wij zullen het doen. En
wanneer wij dat alles zullen gedaan
hebben, zullen wij naar ons Vaderland
terugkeeren, nog Frankrijk dankend,
omdat liet de wereld van het pangor-
manism heeft verlost».
Alle aanwezige Amerikanen juich
ten die woorden geestdriftig toe.
Wij vragen enkel, deze woorden,
tijdens den oorlog uitgosp'roken door
een hoog geplaatst Amerikaan, even te
vergelijken, met den cisch om spoedi
ge betaling ons door. scnatoc Borah
toegestuurd».
VERGADERING DER LIBERALE FE
DERATIE VAN BRUSSEL.
Weer anticlericale uitlatingen.
De Liberale Federatie kwam Zondag
bijeen om dc candidaturen voor deu.
Senaat té bespreken.
M. Feron zegde dat hij een vurig
verdediger is van de wereldlijke school,
maar hij meent dat de toelagen voor de
vrije scholen niet moeien verdwijnen
door radicale afschaffing, maar wet
door geleidelijke uitdooving.
Voor het oogenblik staan wij voor
een feit, en ik zeg tot mijne vrienden:
Laat ons geen vërdeeling 'doen ont
staan in onze rangen over dit feit.
Laat ons. integendeel, zelf leeken-
scholen stichten waar ze niet bestaan
en een strTfng toezicht vragen op de
vrije scholen.
M. Huvsmans zegde dat men zoo
spoedig mogelijk naar de onzijdige eri
wereldlijke school moet terugkeeren',
sooreerst door afschaffing der toela
gen aan de vrije scholen, daar waar.
a?j sectarisch of activistisch" werk ver
richten.
M. Huysmari-Van den Nest op vraag
van M. Smetten, zegde dat hij onvoor
waardelijk de dagorde van den Onder
wijzersbond bijtreedt.
Men weet dat 'deze dagorde 'de af
schaffing der vrije scholen omvat.
M. Anspach-Puissant, een ander
candidaat zegt dat hij alle toelagen aan
de vrije scholen zal weigeren.
Alen ziet dat de lieeren libéralen, zelfs
zij die zich' gematigd heeten, beslist
den anti-clericalen weg willen ins'aaiL
l)ë Franscho Compagnie 'de l'Est
sJelde Donderdag Jn hare spoonveg-
siaiie fe Parijs de nieuwe reuzenloko-
motief f.en toon gebouwd in hare werk
huizen te Epernav.
Dit machien door 'de ingenieurs de
euperpacifique 4100.1 genoemd, heeft
25 m. 30 lengte; het heeft 8 paar ge
koppelde wielen van t m. 95 doorsne
de en kan een trein van 400 ton slepen
met. een snelheid yan 420 kilometer,
per uur.
De tender dor superpacifique kan 32
kuh. meier water bevatten, en 10.000
kil. kolen, meer dan genoeg om in een
trok den afstand Parijs-Nancv af te
leggen.
Vrijdag morgen is te Buikom de Z.
E. H. 'J. Mellaerts, stichter; van den
thans zoo bloeienden Belgischen Boe
renbond. in den ouderdom van S0 jaren
overleden.
De eerste Boerengilde werd op 26
Januari 1878 gesticht te St-Alfons-
Goor, door den E. H. Mellaerts, al.sdan
pastoor dier parochie.
In 1882 werd hij naar Leuven ver
plaatst cn bekwam er de medewerking
der heeren Hellopulte en Schollacrt.
Tn 1895 werd 'de eerw. h'. Mellaerts
Diocesaan bestuurder der landbouw-
gilden van geheel het aartsbisdom en
in 1897 werd hij benoemd tot ridder,
der Leopoldsorde.
De E. H. Mellaerts was ook de stich
ter in ons land der Spaar- en Leengil-
den naar het stelsel RaifTeisen, en van
dc vee- en landverzekering. in den
schoot van 'den Boerenbond.
kil] 0R
Zaterdag namiddag zouden dc lucht
reizigers Veenstra en Jacquemolfo
eene poging doen om de duur- en af-
s:andrekords der luchtballen te be
machtigen. Zij zouden van de hoog
vlakte van Koekelberg opstijgen.
Het weder sloeg echter tegen en toen'
Üe ballon schier gevuld was, gerankte
Iu'j door een rukwind los en ging al
leen de hoogte in.
Ziehier nadere bijzonderheden over,
dit ongeluk, dat gelukkiglijk enkel
stoffelijke schade heeft veroorzaakt,
maar waardoor de poging van Veen
stra minstens voor een maand is ver
schoven.
Het vullen van den ballon is waarlijk*
met grooten tegenslag gopjard gegaan.
Het oxygeen, dat in ijzeren bussen
ter pT?tïits gebracht was, werd al spoe
dig onvoldoende bevonden. De ballon
wilde maar niet omhoog. De opstij
ging, welke tegen 4 ure voorzien was,
moest weeral uitgesteld worden. Als
dan werd het oxigeen. vervangen doop,
gewoon vcrlichlingsgaz uit de nabij
gelegen tanks van Koeckelberg. De op
stijging werd dan voorzien tusselicn .Xi
en 8 ute, 's axeftda^
