M
Z. M. de Koning en Minister
Moyersoen in de verwoeste
Dinsdag
Febr. 1923
De haniel in oorlogswapens
Kieuwe lasten in Frankrijk
Frankrijk en 't Vatikaan
vaar üsü
De strijd der Fransshe
Katholieken
Het SOjarig jubelfeest
\an het Davidsfonds
Maarschalk Foch
te Leuven
Nieuwe koollaag ontdekt
in Limburg
't Loon der mijnwerkers
De vliegtocht naar
Belgisch Congo
M. Joris HelicpuUe
Misdaad of ongeluk?
"T -r*ii ri- wywMrraw.Brrr
Kerkstraat, 9 en 21, Aalst. Tel. 114
XXXI> JAARGANG NUMMER 46
DAGBLAD - IS CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J, Van Nuffel-De Geni>t
publiciteit buiten het Air. AALST. 2 Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, te BrulseeL Bue de Riohelieu^ jParijs, Bream's Buildings, 6, Lon dres E. C. 4.
H. Mathias
Zon op 6,45, onder 5,24
Eerste Kwartier den 2
:oOo:—
[Waarlijk, de Volkenbond beeft
op dit oogenblik niet veel geluk in
zijne ondernemingen; Na het ver
werpen van bet Protocol van Ge'
nève door Engeland, zooals het
werd opgesteld in de laatste Alge
nieene Vergadering van 1924, en
na den slechten uitslag bekomen in
dc opium-conferentie, die na 13
weken arbeid, hare werking heeft
moeten opzeggen, ontmoet de Com
missie van Ontwapening, die de re
geling van den privaten handel in
oorlogswapens op haar program
geschreven heeft, de grootste moei
lijkheden
Zooals men weet, was liet 't in
zicht van den Volkenbond van den
privaten handel in wapens te doen
verbieden, of ten minste van hem te
onderwerpen aan de Controol van
den Staat. Op het eerste zidit
schijnt deze regeling de algemeene
goedkeuring te moeten wegdragen,
maar bij een nader onderzoek, stond
men weldra, juist gelijk voor de
kwestie van de opium voor gsoo-
te moeilijkheden van stoffelijken
aard.
De handel in oorlogswapens is
iminers zeer winstgevend voor ze
kere landen en bijzonderlijk, sedert
dat het aan DuitseUand, door het
Versaifles-verdrag verboden is, van
oorlogsmateriaal te vervaardigen
en uit te voeren.
De groote tegenstanders van de
regeling van den handel in oorlogs
wapens zijn Engeland en Italië, en
de Commissie heeft zidi moeten
tevreden stellen met eene resolutie,
die aan de Staten zou opleggen,
eene ernstige controol op den han
del en den uitvoer van de wapens te
houden, ten einde elke gdheime fa
bricatie te keer te gaan.
Tiet is zelfs niet noodig van diep
in den grond der zaken te gaan, om
te bemerken, dat zulke controol
boel ontoereikend en zelfs van gee-
ne beteekenis is. Deze controol be
staat immers nu reeds, daar al de
landen een ernstig toezicht houden
op den in- en uitvoer van alle pro-
dukten, en dat wapens munitie^
juist van deze produkten zijn, die
nooit kunnen gesmokkeld worden.
De Regeering zijn dus heel en al
op de hoogte van de fabricatie en'|
van den bande] in oorlogsmateriaal
maar dat wil niet zeggen, dat zij
van zin zijn deze gegevens mede te
deelen aan bet Algemeen Sekreta
naat van den Volkenbond.
Inderdaad, moest eene eerlijke
regeering de bestemming ,en de
hoeveelheid van elk oorlogsmate
riaal openbaar maken, dan zou dit
land buiten twijfel onmiddelijfc bet
grootste gedeelte van zijne cliën
teel verliezen, want niettegenstaan
de de voorschriften van het art. 8
van bet Pakt, zeggende dat de ge
heime fabrikatie van oorlogswa
pens zware opwerpingen venvekt,
en dat de landen verplicht zijn de
ladder van hunne bewapeningen
eerlijk te doen kennen, blijft 'het
een feit. dat bijna geen enkel land
deze voorschriften getrouw heeft
nageleefd
Het is dus te vreezen, dat de
Commissie van Ontwapening wei
nig of niets zal bereiken, door de
resolutie, die zij komt voor te
schrijven nopens den handel in
oor j ogswapens
Het komt hier nogmaals klaar
voor den geest, hoe moeilijk het is,
om tot eene overeenkomst te komen
m dc kleinste zaken, en hoe zwaar
bet valt om eene oplossing te vinden
op kwesties, die bij het eerste zicht
zoo eenvoudig en zoo gemakkelijk
voorkomen. Zoolang men in de zui
vere theorie blijft, is bet gemakke
lijk om sehoone verdragen en ron
kende akkoorden voor te schrijven,
maar van zodhaast dat er bijzonde
re belangen in betrokken zijn,
wordt elke overeenkomst een on
mogelijk iets.
Waarlijk, de groote Mogendhe
den hebben niets geleerd met den
oorlog zij kunnen zidh nog geene
geringe opoffering getroosten om
grootere rampen te voorkomen
Treurig....
EN ZOO ZAL! HET IN BELGiE OOK
GAAN.
Radicalen en socialisten liepen storm
tegen Poincaré onder den roep tWeg
met de belastingen I
En 'de Fransehen lieten zich over
bluffen en brachten Herriot aan het be
wind. 1"v"
Ziehier dé stenografie van 'de verkla
ring die M. (Jlómentel, minister van
financien uit het kabinet-Herriot', op
Donderdag 19 .Februari, in de Kamer
aflegde jf
Misschien zullen er zelfs bijzonde
re inkomsten moeten worden gevon
den. Misschien zal ik" het land 'om een
nieuwe inspanning moeien verzoeken,
:*n een vorm, 'die op het oogenblik moet
worden gezocht verhooging van de
belastingen, de inkomsten-belasting en
de bijzondere belastingen of alie ande
re wijzen, in overeenstemming met het
geheele volk" vast te stellen, om Frank-
rijk" te bevrijden, om de mogelijkheid te
verschaffen van in vrijheid te leven en
in vrede te werken.
Ziedaar, dat zijn monschéri 'dié 'de
Fransche bevolking van den druk der
belastingen gingen bevrijden.
Niet alleen behielden zij al 'de lasten
van Poincaré, maar nu brengen zij er
nog een hcele boel bij.
Belgische kiezers, 'denkt aan Het
voorbeeld der Fransche radicalen, zoo
ge. niet van 'den drup in den regen wilt
loopen.
KARDINAAL DUBOIS BIJ DEN PAUS.
Rome, 22 Febr. Zoodra hij té
Rome aankwam, begaf Mgr. Dubois,
kardinaal-aartsbisschop van Parijs,
zich naar het Vatikaan, waar .hij een
langdurig onderhoud met den Heili
gen Vader had.
mis.
EN INTENTIE VOOR
DE JUBILEE
22ste Lijst.
Overdr. 'der vorige lijsten 115.961,34,
Craaf en Gravin Arnold Le Grelle 500;
M. cn Mevr. V. Brifaut, Brussel, loo'
J. V. II., Brussel, 100 Een Derde Or-
deling, Leuven. 50 M. en Mevr. Tel-
dekens, Brussel, 50 Graaf en Gravin
Alb. Le Grelle, Antwerpen, 100 M. en
Mevr. Armand Laurent, Fareionnes,
0 EE. HH. pastoors cn onderpas
toors der parochiën van Ingelmunster
M. AlfrParidaens, onderpastoor
St. Joost, 100 M. A. de Necker, Ant
werpen, 100 Sansén-Vanneste, Pope-
rmghc. 25 Dre Van der Beken, Fas-
teel, 100 Mej. Augusta Spruyt, Ant
werpen, 100 Luitenant Hennes, Bu-
derich (A.P.O.T, 50 Mevr. G. 'de Ger-
lacho de Gomerie, 125 Mevr. Beha-
ghcl, 100 Voor de goede aankomst
van André, 25 Baron en Barones J.
del Marmol, Dinant, '100 Union Ca-
tholique, Etterbeek, 100 Opdat het H
Tïarf, enz. Denderhautem. 100 Naam
loos, Oostende. 100 Geldomhaling in
de kerk van het H. Sakrament, 355
M. Fasbinder, Langdorp, 150 Naam
loos, Calonnc, 5 Opdat het H. Hart
ons bescherme, Cambron-Cas.teau,'. 5;
Voor eene genezing, Tngelmunstcr, 20;
L. Kavc, Slavelot, 5 H. Vader zegen
mijne 7 kinderen, 10 L. L'., Bouchout,
20 'Jeanne en Robert, 5 Anna De
ITaen, 5 Eene novice van het Derde-
Orde, 5 A.S.B., 20 H. Vader zegen
mijn huisgezin, 20 If. R., Adinkerke,
20 Ter nagedachtenis mijner ouders,
10 Uit Verviers, 20 Opdat het H.
Hart ons ter hulp kome, 20.
Totaal fr. 118.826,34.
Voor inschrijvingen kan men zieff
wenden tot het bureel van dit blad, öf
op de po at checrekening n. 38279, te
Brussel.
Zijne Majesteit vergezeld door M.
Moyersoen, minister van ekonomische
zaken, dezes, kabinetsoyerste en kapi
tein baron Goffinet, 'ordonnancierif-
fieicr, is 's avonds, ten ,7 ure 52 te Oos
tende aangekomen. De Koning was in
klein uniform Van generaal. Met zijn
gevolg heeft hij zich dadelijk per auto
naar het chalet op den Zeedijk bege
ven en er. den nacht overgebracht.
NAAR DE HERREZEN STEDEN.
Zaterdag morgend heeft 'de Koning
zich naar Nieuwpoort, Ramscapelle
Dixmude cn Roeselaere begeven. In
deze laatste stad nam de Vorst het ont
bijt bij den burgemeester, M. Mahieu.
Overal op den doortocht van den Ko
ning heerschte er groote 'drukte. Te
Roesselaeré, bladen en Meenen waren
de straten bevlagd en Zijne Majesteit
werd er geestdriftig toegejuicht. Na
mens de ge me enten es turen werden re
devoeringen uitgesproken. Er wérden
den Vorst ook smeekschriften ter.
hand gesteld.
TE YPER.
Z. M. 'de Koning en M. rdé minister
Moyersoen zijn Zaterdag namiddag,
rond 3 ure te Yper aangekomen. De
Koning werd aan het stadhuis verwel
komd 'door den burgemeester M.
Golaért, omringd van het schepenkol
lege, de gemeenteraad en de afgevaar
digden van de maatschappijen der
stad. Alles was ïn het Vlaamsch, Zoo-
als het betaamt in onze Vlaamsche
stede. Het 'smeekschrift dat' den Ko
ning overhandigd werd en 'dat al de
Ypcrsche grieven behelst, was insge
lijks in het Vlaamsch". Het antwoord
klonk vriendelijk en welgepast. Daar
na werd er een bezoek gebracht, door
de goed bevlagde straten, aan onze
heropbouwde stede en de vorst toonde
zich uiterst tevreden.
Zeker zal Zijne Majesteit' ép aan
houden jeene bijzondere aandacht te
ve rile enen aan zijne 'diepgeteistërde
slede, en 't zal wel noodig zijn ook,
want, niettegenstaande al den iever die
de fronfbewoners bezielt, zal liet hun
onmogelijk zijn den vroegeren herop
bloei weder te verkrijgen 'indien er
yan hoogcrhan'd geene hulp aangebe
den wordt.
Zijne Majesteit eindigde zijn Bezoek"
aan de verwoeste gewesten, 'die' thans
volop herleven, te Mcenon, waar Hij
rond '4 ure namiddag aankwam.
DANKBETUIGINGEN DES KONINGS.
De Koning was overvoldaan over het
gemoedelijk, hartelijk, warm onthaal
dat hem op 'die omreis te beurt is ge
vallen en hetwelk nogal spreekt
veor de sympathie eri "de gehechtheid
der bevolking voor zijnen persoon.
Zijne Majesteit heeft minister
Moyersoen geluk 'gewenseht met den
vboruitgang 'der werken en hem gelast
zijn dan!; te willen brengen aan zijne
begaafde medewerkers' en ambtenaren
van zijn departement.
DE DAGORDE VAN HET CONGRES
DER RADICALEN EN RADICAAL
SOCIALISTEN.
Te Grenoble vergaderden de geest
verwanten van M. Herriot in. 'congres
en stemden dagorden met de vleet. In
bet stemmen van dagorden zijn inder
daad de radicalen heel sterk'.
In eene van die dagorden wordt hé
Bloc National voorgesteld als trachtend
het credie.t van Frankrijk te ondermij
nen om terug het bewind te veroveren.
Midden van al dien ma^onnieken
woordcnomhaal ontwaart men ook'
eenen oproep "die gericht is tot alle
anti-clericalc krachten Nu was men
benieuwd van te weten welk een oor
deel het radicaal congres zou uitspré
ken over de anti-clericale moorden van
Marseille en of het 'den moed zou heb
ben het afmaken van medeburgers, 'ook
al waren die katholiek", af te keuren
Ge zijt cr*wel mee.
De aangenomen dagorde luidt tex-
tuecl
Het congres verzoekt "dé re geering,
F tegen de opstandige generaals en in-
V zonderheid tegen generaal 'de Castel-
V nau, 'de strafbepalingen te nemen die
F in haar bereik liggen en al dé noodigé
maatregelen te nemen om onlusten
F té dempen. F
De generaals die van 'de Logé deel-
nVak'en dat zijn 'de helden; generaals die
naar de mis gaan, gelijk Castelnau, en
die voor de katholieken hunne vrijheid
als burgers opeischen, dat zijn oproer
lingen.
Voor 'dé vermoorde katholieken geen
woord 'deelneming 't is overigens le
gen de katholieken 'dat men de regee
ring aanzoekt op té tre'den.
En zoo'n bende fanatieker^ beweert
de partij van licht én vooruitgang te
zijn III
Brussel, 22 Febr. Het 50jarig ju
belfeest dor Brusselsche afdeeling van
bet Davidsfonds werd heden gevierd
Waren aanwezig Mgr. De Wachter,
als vertegenwoordiger van kardinaal
Mercier, de eerw. h'. Boon, algemeen
voorzitter van het Davidsfonds, pro
fessor aan de' Ijeuvensche Hooge-
school, enz.
Redevoeringen' werden uitgesproken
'door Staatsminister ,Van 'de Vyvere
welke tevens een gebed deed ter ge
dachtenis van den heden overleden
eerevoorzitter M. Helleputté verder
door M. De Baere, Mgr. De Wachter eri
door M. Van Grieken, voorzitter 'der
Laekensche afdeeling.;
Het bezoek van maarschalk Foch te
Leuven, voor de overhandiging van
hét Fransch oorlogskruis aan de stad
Leuven, moest plaats hebben in de
maand Maart. Wij vernemen dat deze
gebeurtenis thans definitief bepaald is
op einde April,
r1
EEN KOOLFUT TE STOCKROY.
Op 500 meters diepte.
Op nijverheids- en c-konomisch* gé-
bied is er Zaterdag uit Limburg een
ophefmakend nieuws toegekomen. Za
terdag morgen, ten 3 ure, hebben de
boringen te Stockroy 'den verheugen-
öc-n uitslag opgeleverd, dat aldaar op
500 meters eene steenkoollaag van
97 centimeters dikte is ontdekt gewor
den. Deze laag is heelemaal vatbaar
voor uitbating, want de koollaag ligt
onder 'eene vaste steenlaag, zoodat het
boren van gaanderijen en schachten
kan gebeuren zonder gevaar voor in
stortingen. De plaats van dezen nieu
wen koolput is gelegen op een boog
scheut van het kanaal.
Dit heugelijk nieuws is 'dapper ge
vierd geworden. Op den kerktoren van
Stockroy wapperde de nationale vlag.
Stockroy gaat nu op zijn beurt een
groot nijverheidscentrum yyorden.
Donderdag aanstaande zal te Brussel
een kongres der mijnwerkers gehou
den worden, warop de voorstellen van
loonsvermindering, 'door de bazen ge
daan, zullèn onderzocht worden.
GEEN VOORBARIGE VREES.
Velen denken reeds 'dat. luitenant
Thieffry en zijne dappere gezellen een
ongeluk overkomen is, om'dat zij nog
geen tijding konden geven over hunne
reis.
Wij hebben reeds ïn een vorig num
mer gemeld, dat zulks het gevolg ïs van
liet onklaar geraken van den post van
draadloozcn telegraaf te Colomb-Bé-
char. Men zou dus moeten wachten tot
Thieffry te Bourem, aan den Niger, aan
kwam om bericht over hem te krijgen.
Van Colomb-Béchar naar Bourem is
dc Afstand 2000 kim.
Onderweg zijn er vijf b'evoorradings-
plaatsen, namelijk Beni-Abbès, A'drar,
Ouallen, Tessalit en Taban Kort.
Zooals men weef. is de Prinses Ma
rie José Donderdag morgend uit Co
lomb-Béchar vertrokken en naar alle
waarschijnlijkheid zal het vliegtuig nog
"denzeJfdcn dag te Adrar geland zijn.
In de* veronderstelling dat luitenant
Thieffry dagelijks 500 kim aflegt, zou
hij slechts Zondag avond te Bourem
aangekomen zijn. Er dient echter ook
rekening gehouden te worden dat hij
eenig oponthoud kan gehad hebben, 't
zij .door ongeval aan bet toestel, 't zij
'door de weergest.elt.cnis en dan Icon hij
onmogelijk voor Maandag avond te
Bourem zijn. Men ziet dus, dat er vol
strekt geen reden is, om zich ongerust
te maken.
Eene 'depeche uit Leuven meldt
Leuven, 22 Februari. M. de mi
nister Hellepulte is dezen morgen ten
8 ure overleden.
LAAT8TE OOGENBLIKKEN VAN
M. HELLEPUTTE.
Vrijdag morgen ontving do zieke
zijn dokter en vriend M. Ausloos, cn
toen jyces hij al lachende met eene
hand naar de andere welke reeds mei
lamheid was geslagen.
Zaterdag morgend echter verloor de
zieke kennis, 's Avonds was zijn toe
stand op het uiterste en Zondag om
kwaart na acht ure stierf hij zonder
kennis le hebben hernomen. Benevens
een zijnen armen was ook zijn tong
met lamheid geslagen, zoodat liij do
laatste dagen geen enkel woord meer
heeft kunnen zeggen. Zijn geest bloef
nochtans tot Zaterdag morgen zoo
helder mogelijk.-
M. Hellepulte rnocht bij zijn liëneh-
gaan op eene schitterende loopbaan te
rugwijzen.
Te Gent geboren op 31' 'Angustué'
1852, studerde hij bij de hoogeschool
zijner geboortestad.
Dadelijk na deze als burgerlijk' inge
nieur te hebben verlaten, kwam bij in
dienst 'der wegen en werken en kwam
vervolgens ïn de hoogeschool van Leu
ven, waar hij den cursus gaf van bur
gerlijke genie.
Tegelijk met zïjri optreden ïn de po
litiek kwam hij ook in de maatschappe
lijke werken.
Hij stichtte Cé Gent den Kleinh'ande-
laarsbond on vervolgens den Belgi
schen Volksbond.
In de pers stichtte hij L'Action Dé-
mocratique én XXe Siècle
Het arrondissement Tongeren-Maa
seik zond hem in '1889 naar de Kamer
en zoo groot was zijn invloed, 'dat liij
van drie verschillende ministeries 'deel-
maakte, én telkens in andere departe
menten namelijk, dat van spoorwegen,
van landbouw en van openbare werken-
Intusscherf lïad 'J. Helleputté met
Schollaert "de Volksbank van Leuven
gesticht, die bijzonder ten dienste stond
'der kleinere mensclien welke ïn dien tijd
moeilijk hun toevlucht konden nemen
tot de groote banken.
't Is in die hoedanigheid dat wij lïem1
nog "onlangs ie 'Aalst zagen op 'de ver
gadering van den beheerraad der Bur-
gérsbank van Aelst.
Doch reeds lang waren wij in naliwe
betrekkingen met hem en wij ook ver
liezen in hem een 'oude trouwe vriend.
m ea tv
Zijné eenge fout, zegt een liberaal
bla'd, was 'die, van nooit' tevreden te
zijn over zïchzelveri.
Zijn laatste ministerie beleefde Hij in
den Havrë".
Zijn sterk' gestel, moedig hart' ë'n
wakkeren geest, zegevierden over datge
ne, wat velen neerdrukte, zelfs ook na'
zijne ziekte van liet verleden jaar, zoo
danig "dat zijne dood voor ons, ondanks
zijn 73jarigen ouderdom nog eene ver
rassing was.
Waarschijnlijk" zal 'de begrafenis-
Donderdag a.s. plaats hebben.
De 'deurwachter 'der middelbare'
school van Chafclineau riep rond 1
uur 's middags dc hulp in van een ge
neesheer om zijne vrouw te komen ver
zorgen aan wie een ongeluk was over
komen. De ongelukkige was echter dood
als de geneesheer ter plaatse kwam.
Boven de linkerborst had zij eene diepe
wonde door een revolverschot veroor
zaakt.
Maar die dood kwam het parket' zoo
verdacht voor, dat het den deurwachter
Emile Bedrand onder aanhoudingsman
daat plaatsje voor moord.
'Bcrtrand is een groote wapenliefheb"-
bcr en behendig schutter. Hij verklaart)
dat een schot is afgegaan toen hij een
revolver aan bet kuischen was. Dio
kogel trof zijne vrouw in de hartstreek".
Bertrand was een dronkaard en was
over twintig jaar reeds opgesloten voor.
aanvallen van delirium tremens. Maar
jinders kwamen 'de echtelingen goed
overeen en er had dien dag ook geen
twist plaats gegrepen. Men kan dat ook
niet gissen waarom Bertrand zijne;
vrouw zou hebben gedoodi
