Vrijdag
Febr. 1925
OVER POLARKEN
Frankrijk en 't Valikaan
Beroemde bibliotheek
verkocht
De algemeene verkiezin
gen op 5 April
De strijd der Fransehe
Katholieken
De opstand in Turksch
Koerdistan
De gezondheidstoestand
van Hl. Mussolini
Onze Veestapel
80 millioen frank boete!
In het Cenler
Voor de Zondagrusl
XXXI* JAARGA.no NUMMER 49
Kerkstraat, 9 en 21, Aai.st. Tel. 114 DAGBLAD 15 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J. Van Nuffp.l-De Gendt
H. Uooorinas
Zon op 6,39, cndar 5,29 f
Eerste Kwartier dan 2
Publiciteit buiten het Air. AALST Agenlschap Havag, Adolf Maxlaan, 13, te BramL Eue de Riohelieu, Parijs, Bream's Buildings, 6, Lon dres E. C. 4.
(Vervolg.)
Mgr. HélenousJd, de poolsche
zendeling in Frankrijk, bleef lung
de eenige poolsche priester in de
Noorderstreek van Frankrijk en
hij doorliep zoo een weinigje alle
gouwen waar Polakken te vinden
waren, Eindelijk vestigde hij zich
met ter woon te Bruay, nevens de
hulpkerk der oude stad en die ter-
zelfdertijd als kapel dient voor het
klooster der Zusters van Liefde of
grijze zusters. Daar houdt hij zijn
bureel dat druk hezocht wordt en
waar alle nooden geklaagd en ge
lenigd worden, 'k Heb dat met
mijn eigen oogen gezien en met
mijn eigen ooren gehoord, waar
lijk 't is de moeite weerd dm het
geduld van Monseigneur te besta-
tigen en zijne goedheid en zacht
moedigheid gade te slaan. Nu hij
moet er niet veel op zien ojn milde
aalmoezen uit te deelen want zijn
gouvernement betaalt hem rede
lijk vet en daarbij hij is schattig
rijk van zijn eigen want 't is een
telg van groote en edele familie.
Juist daarom ook en uit edelmoe
digheid en opofferingsgeest vroeg
hij aan zijn Bisschop om hier bij
dat arm verlaten werkvolk te ko
men arbeiden, tot zaligheid hun
ner ziel en tot tijdelijk welzijn van
hun persoon.
Priester Helenöwski kreeg den
titel r an Monseigneur slechts twep
jaren geleden. Borne stond zulks
toe om hem te beloonen voor zijn
diensten bewezen bi j de verlatene
Poolsche werkers in Frankrijk.
Ter eere van zijn volk en om
meer goed te doen onder zijn volk
draagt hij die weeruigheid en de
uitwendige purpere kenteekens,
maar daarom laat hij nitf na zijn
moto te bezigen om gauwer, rap
per en spoediger zijn christenen te
kunnen bedienen en zijn helden
werk te kunnen afleggen. Dag en
nacht is hij gereed om per moto de
verste hoeken van zijn hem toever
trouwd gebied te bezoeken en in
geestelijken, in niaatschappelijken
en in lichamelijken nood zijn braaf
volk hulp en bijstand te bieden.
Zijn bureel ziet er vreemd uit met
al zijn aankondigingen, verwitti
gingen, aanbevelingen, landkaar
ten, zichten van doorloopen en
doorkruiste streken, photos van
zijn geliefde parochianen, ver
spreid in zoo talrijke fransdie pa
rochiën. Voor de fransehe pastoors
is hij ook een hulp en steun en
troost en voor de vlaamsche aal
moezeniers en rondreizende zende
lingen in 't Noorden van 't Fran
sche is hij een hertevriend, een ge
zel, een medebroeder onledig niet
hetzelfde zendelingswerk. Indien
de Polakken en lamingen ginder
zoowel overeenkomen, hoe zouden
de Poolsche priesters en Vlaam
sche geestelijken niet malkaar on
dersteunen, hulp bieden en alle
mogelijke diensten bewijzen. Ook
zijn volk. dat ten deele wat Duitsch
spreekt, geeft ook somtijds werk
aan de Vlaamsche priesters in dep
biechtstoel en 't luistert gretig de
vlaamsche sermoenen af.
De Polakken bezitten ook scho
len in Frankrijk en wel in 't bij
zonder te Bruay en omliggende.
Poolsche Grijze Zusters onder
wijzen er de poolsche kinders in
t poolse!:. Zoo blijven die men
senen hun eigen karakter bewaren,
hun goede zeden indachtig en ferm
gehecht aan hun taal en land. De
katholieke godsdienst is bi j de Po
lakken zoowel als bij de Vlamin
gen de hoofdzaak, ('t Moeit zoo bij
alle volkeren wezen). Zoo blijven
de polaksclie kinderen gevrij
waard tegen de fransühe slechte
scholen, waar men noch bidt noch
catechismusonderricht geeft en
dus niet ontvangt, 't Is te hopen
dat zulke toestand zal mogen blij
ven duren en dat liet vrijmetser
laarsbestuur van Frankrijk die
zusters niet zal doen veihuizcn en
die Poolsche scholen niet zal slui
ten. Ge ziet dus van hier hoeveel
werk Mgr Helenöwski te verrich
ten heeft, want hij moet ook al die
scholen bezoeken, aan die kinderen
godsdienstonderricht geven, de
zusters besturen enz. Verlof kent
hij niet en sedert jaren keerde hij
niet meer terug naar Polen om
zijn familie een bezoek te brengen
want hij vond daartoe den tijd niet,
Dit was zijne eigenmondige ver
klaring. Nu die brave geestelijke
leeft in, door, voor, van zijn volk.
Hij is er naar gegroeid, hij zal er
voor en hij leven en sterven. Spij
tig dat zulke priesters moeten ver
ouderen. Tot hiertoe werkte hij in
volle gezondheid, met mloed en
vreugde en zijn nog jonge leeftijd
(hij is zoo ten lialven de dertig)
maken zijn omgang nog aantrek
kelijker en aangenamer. Eindelijk
't is een openhertige, troostrijke,
eenvoudige, plezierige vriend, bij
zonderlijk voor de eerweerde on
derpastoors van Bruay, in wiens
gezelschap hij leeft en aan wiens
tafel hij aanzit, tenzij hij op St.
Jozef moet dienst doen of in eene
andere plaats het woord Gods
verkondigt, biecht hoort of eenig
ander ministerie uitoefent. Dit
voorstel om de eetmalen der
Bruaysche geestelijken te deelen,
ging van hem zelf uit en sedert ja-(riek K.Tjoi.Lgxige grtoclit. dopr dc fir
EENE OVEREENKOMST
Be kwestie van het Fransclï gezant
schap bij Z. H. den Paus zou in Frank
rijk kortelings weer te berde gebracht
worden.
M. de Monzie, radikaal-socialistisch
senator, en vriend van Herriot, heeft te
Rome een bezoek afgelegd en zou
door Herriot zelf gelast geweest zijn te
onderzoeken of er tussclien Frankrijk
en het Valikaan geene overeenkomst
zou kunnen gesloten worden, welke el
keen zou bevredigen.
M. de Monzie is nu uil Rome te Parijs
weergekeerd. Ofschoon hij behoort tot
de partij van Herriot heeft, hij steeds
de noodzakelijkheid van het behoud van
liet Fransch gezantschap te Rome
krachtdadig verdedigd, omdat hij van
oordeel was, dat Frankrijk overal moet
vertegenwoordigd zijn, waar liet er op
aankomt Fransclic belangen te ver'de
digen. Twee maand geleden lieeft hij
zijne zienswijze nog verdedigd in 'de lo
gic der Fransolie vrijdenkers. Tegen
over liet geweldig verzet van de radi-
kaal-socialisten en van de framassons
gaf hij toe dat de kwestie zou kunnen
opgelost worden door eene overeen
komst, waarbij de gezant te Rome zóu
vervangen worden door een zaakgelas
tigde, niet alleen voor Elzas-Lotharin
gen, maar voor heel Frankrijk.
En 't is daarop dat M. de Monzie dóór
Herriot, naar Rome afgevaardigd werd.
M. de Monzie lieeft, daar onderbande
lingen gevoerd en heeft, verklaard dat
de IT. Stoel zijne goedkeuring zou ge
hecht hebben aan zijn voorslel, name
lijk, de vervanging van den gezant door
een Zaakgelastigde, op voorwaarde 'dat
de Fransehe regeering de nunciatuur te
Parijs behoudt.
Naar dc Times mededeelt, is 'do
beroemde bibliotheek van wijlen Frede-
ren ontlast hij die arme priesters
van een zwaren last met te voor
zien in menige spijs en ze zelfs op
een lekker glas je wijn en eene fij
ne sigaar op zijn poolsoh te ont
halen.
('t Vervolgt.) MARC.
Het staat thans vast dat de algemce
ne. verkiezingen op 5 April e.k. zullen
plaats hebben.
Het decreet op de ontbinding der.
Kamers zal hoogst waarschijnlijk op
Vrijdag 6 Maart in de Kamer worden
voorgelezen door M. Theunis... tenzij
de Senaat de bespreking niet zou geëin
digd hebben van verschillende wets
voorstellen welke door de Kamer wer
den overgemaakt.
Dc aanranders der katholieken voor de
rechtbank van Marseille.
Marseille, 25 Febr. Dr Closon ën
de Italiaan Raphael Smario, die aange
houden werden op 9 Februari in den
loop dor bloedige onlusten na de con-
ferencie van generaal de Castelnau,
verschenen heden morgen voor de Cor-
rectionneele Rechtbank, voorgezeten
door M. Brun.
De voorzitter ondervraagt Dr Closon.
De betichte zegt hoe hij op de plaats der
onlusten kwam cn verklaart zich niet
tc herinneren pastoor Chauvet geslagen
hebben.
Dan wordt Smario ondervraagd. Hij
as drager van een browning. De he
chte teekent. heftig verzet aan tegen
do beschuldiging li ij lieeft niemand
geslagen en werd zelf vermoord'
Ten slotte wordt het volgende vonnis
geveld
Dr Closson wordt veroordeeld ïot
vier maanden gevang voorwaardelijk en
100 fr. boete.
Smario tot 8 maanden gevang niet
voorwaardelijk *en 200 fr. boete.
De burgerlijke partijen bekomen
voor den chauffeur Gaubert 500 fr.
voor den eerw h. Chauvet 1000 fr., bij
wijze van provisie een deskundige zal
later de gevolgen der opgoloopen mis
handelingen bepalen.
Er vonden geen incidenten plaats^
ma Rosenbach voor ongeveer 300.000
dollar. In die bibliotheek bevindt zich o.
a. de eerste Shakespeare-folio, de vol
ledige eerste uitgaven van de werken
van Charles Lamb en van Kipling en
talrijke kostbare autografen b.v. ccn
lange brief van George Washington,
waarvan dc waarde wordt geschat op
•1500 dollar, brieven van Poe en Keats,
handschriften van .Walter Scott en
Thackèrav.
I
Parijs, 25 Febr. Uit Angora wordt
gemeld dat het Anatolisch persagent
schap liet volgend bericht openbaar
maakte
Een zekere sheik Saïd, die misbruik
maakt van dc gocdgeloovigheid en on
wetendheid van het volk, heeft onder
voorwendsels van godsdienstigen aard
in de streek van Guendjebolie en Elasis
een opstand verwekt.
De Turksclie, regeering heeft' de noo-
dige maatregelen genomen tot herstel
van de orde en heeft den staat van be-
leg in die streek afgekondigd.
De volkspartij heeft in een bijeen
komst van 24 januari de regeerings-
maatregelen geheel goedgekeurd.
Londen, 25 Febr. Het Reuter-
agentschap ontvangt het volgend snel-
bericht
Conslantinópel, 25 Febr. Kharpoet
is in handen der opstandelingen geval
len.
De loeslaTid van M. Mussolini, 'die
aan influenza lijdt, is merkelijk verbe
terd. De geneesheeren bevelen hem
nochtans eene langere rust aan. Hij zal
'slechts toekomende week zijne werk
zaamheden kunnen hervatten.
-V
r-O
minister van landbouw,
af
Brabant
West-V 1.
Oost-VI.
Henegouw
Luik
Limburg
Een zekere Henri M., wonende rue de
Maubeuge te Parijs, oud 24 jaar, ver
scheen dezer 'dagen voor de 10e Kamer
van de Correctioneele rechtbank aldaar.
Hij stond terecht wegens ongcoorloof-
den handel in goud, frauduleuzen in
voer en ontduiking van do omzetbelas
ting, en werd veroordeeld tot 14 dagen
gevangenisstraf en een boete van... 80
miljoen frank.
In 1921 verliet betichte liet ouderlijk
huis en begon hij zijn lucratieven han
del in buitenlandsch geld. Hij impor
teerde goud cn zilver ter waarde van
ongeveer 34 miljoen frank, voor het
meerendeel uit Duitscliland en werd
eerst «ontdekt», toen de inspectie 'der
veiligsheidspolicie bij drie groote smel
lers van edele metalen te Parijs belang
rijke overtredingen der wet op de fisca
le aangiften vaststelde4
M. Ruzelle,
kondigt eene belangrijke statistiek
over onzen veestapel. De inlichtingen,
daarin verleend, beantwoorden aan
de volgende vragen:
Welk is het getal paarden, melk
koeien en ander hoornvee, verkens van
meer dan twee maanden oud, schapen,
geiten, konijnen en kiekens, in elke
provincie van Belgie in .19.13 of .1914
en 1923 of 1924?
Welk is omtrent de waarde van elke
dierensoort? En welk is liet getal
sterf ten der dieren van min dan een
jaar oud?
Welke som geld is er per jaar aan
die verschillende (lierenrassen be
steed door het gouvernement cn pro
vinciën?.
Hoeveel is er betaald aan toelagen
en premien van elke dierensoort in de
prijskamp die heeft plaats gehad in
1924 in het Halfeeuwfcestgcbouw te
Brussel?
Paarden, hoornvee en varkens.
De hierna volgende tabel, geeft de
optelling per provincie yan paarden,
hoornvee cn varkens:
Paarden Hoornvee Varkens
Provinc.
1913 1923 1913 1923 1913 1923
Antwerpen 191624 16,502 160,455 142,23 95,311 56,073
39>267 36,486 226,963 210,099 *76,546 199,441-
34.4*5 30.955 278,410 202,710 258,103 178,256
28,244 31,530 308,977 282,903 336,638 302.043
51.607 42,602 249.329 *77.002 59.998 46,9;
22.825 17,981 187,860 187,420 "174,224 96,709
18,982 15.051 138,468 128,925 136.186 117 225
Luxemburg 23,178 17.508 153,*9* 132.412 95,554 93.613
Namen 30,020 27.691 145,831 139.234 79.763 86,102
De bovenstaande berekeningen, ge
nu op datum van 31 December, ver
meiden zonder onderscheid de dieren
Van allen leeftijd.
De jaarlijkSc-he statistiek' neemt' 'dc
prhapen, gieten, konijnen en het pluim
gedierte niet op. Dc- jongste inlichtin
gen betreffende het getal 'dezer dieren
zijn verschaft door de algemeene land
bouwtelling van 19 J0.
DE PRIJZEN.
Volgens het statistisch jaarboek' van
Belgie. jaar 1922, was de gemiddelde
prijs dor dieren verkocht in 1922 op de
jaarmarkten cn markten des lands
Voor de volwassen paarden, 2,330
frank voor de ossen, 1,653 frank voor
de melkkoeien, 1,544 frank voor de
kalveren, 371 frank voor de varkens,
406 frank voor do. schapen, 114 frank.
DE STERFTE.
De landbouwtelling van '1910, 'de
laatste die sterfgevallen heeft opgeno
men, vermeldt
Sterfgevallen van paarden ónder He
'drie jaar, '4,795 sterfgevallen van
runddicren minder dan één jaar oud,
50,060 sterfgevallen' yan zwijnen
waarvan 206,965 onder twee maand,
236,530 sterfgevallen van woldieren
minder dan 'één jaar oud, 2,320 sterf
gevallen van bokken, geilen en jonge
geiten, 5.287.
VERBETERINGSPREMIES.
Gedurende het dienstjaar 1924, werd
door het departement van landbouw
uitbetaald voor de verbetering der huis
dieren
Paardenrassen, '437,259 f. '14; h'oorn-
veerassen, 459,550 fr. 97; geitenrassen,
'44,499 fr. 75 c.; gevogelte en konijnen-
ras, 146,460 fr; 86 c.; zwijnrassen 2,927
fr. 43 hondenrassen, 650 frank.
Mijn 'departement bezit 'de gegevens
niet voor wat betreft de uitgaven ge
daan door de provinciën.
De nationale prijskamp vóór paarden
en dc nationale prijskamp voor rundvee
en geitenrassen, welke in Juni 1924 in
het Halfeeuwfeestgebouw plaats gehad
hebben, werden oncierscheidelijk inge
richt, door do koninklijke maatschappij
van hef Belgisch Trekpaard en het Na
tionaal Verbond der Veekwecksyndika-
ten.
Mijn 'departement verleent geene pré-"
rniën ter gelegenheid dezer prijskam
pen, maar kent aan de inrichtende
maatschappijen een subsidie toe om de
onkosten dezer ondernemingen te hel
pen dekken.
In 1924, ontvingen fo dien einde' 'de
maatschappij Het, Belgisch Trekpaard,
50,000 fr.; het Nationaal Verbond der
Veekwceksyndikaten, 69,000 frank.
Deze sommen zijn reeds begrepen In
'dc hierboven yermcldc. uitgaven,
Hier zullen de kolenprijzcn, tc begin
oren van Maandag aanslaande, mot 10
fr. per 1000 kilos dalen dc Joonen der,
mijnwerkers zullen met G t. h. vermin
derd worden deze die boven werken
zullen hun salaris met 2 t. h. zien ver
minderen.
-:oqo:
MM. de volksvertegenwoordigers
Vcrgels.R. De Bruyne, Marck, Rubbcns,
Van Isacker en Van Hoeck hebben een
wetsvoorstel neergelegd tot wijziging
van de art. .14, 15 en 16 der wet van 1-,
Juli 1905 op dc Zondagrust in de nij
verheids- en handelsondernemingen.
Zij wenschen gemelde artikels als
volgt te doen luiden:
Art. 14. Dc hoofden van onderne
ming, die de voorschriften van ariikcï
S, te en 3e lid, of de besluiten genomen
Ier uitvoering van artikel 8, 2e lid.
overtreden, worden gestraft met eene
geldboete van 200 tot 500 fr.
De hoofden van ondernoming, be
stuurders, zaakvoerders of gelastig-
öen die de andere voorschriften én
van Öeze wet én van de besluiten be
treffende hare uitvoering overtreden,
worden gestraft met eene gevangen-
zitting van acht dagen tot eene maand.
De geldboete wordt zooveel malen
toegepast als er personen in overtre
ding van de wet of van de te barer
uitvoering genomen besluiten gebe
zigd worden, zonder dat de som der
straffen 5,000 fr. mag overschrijden.
Art. 15. De hoofden van onderne
ming, bestuurders, zaakvoerders of
gelastigden, die liet uit kraehte van
deze wet ingesteld toezicht belemme
ren, worden gestraft met eene geld
boete van 200 tot 500 fr., of met eene
gevangenzitting van acht dagen tot
eene maand, onverminderd, zoo er
grond voor is, 'de toepassing van de
straffen vermeld in de artikelen 264'
lot. 274 van het Strafwetboek.
Art. 16. Ingeval van herhaling
binnen yijf jaren volgende op eene uit
kraehte van deze wet uitgesproken-
veroordeeling, kunnen do straffen, in
de twee voorgaande artikelen bepaald,
op het dubbel worden gebracht voor
de eerste herhaling, op het driedubbel
voor de tweede cn Op het vierdubbel
voor de volgende overtredingen, zon
der 'dat de geldboeten 40,000 fr. mo
gen overschrijden.
ae w
In 'de TOELICHTING doet M. Ver-
gels opmerken dat de wet van 17 Juli
1905 op de Zondagrust in de nijver
heids- en handelsondernemingen in
werking is getreden op een tijdstip
'dat de ekonomische Omstandigheden
blijkbaar niet konden vergeleken wor
den met 'die van heden. En hij ver
volgt: «Daaruit volgt dat 'de strafbe
palingen, voorzien door de artikelen
14 tot 16 van gezegde wet, tot aan den
oorlog volstaan hebben 'om haar te
doen naleven. Het begrip der Zondag
rust is, trouwens, zoozeer in de zeden
doorgedrongen dat men, voor wat de
industrieelc ondernemingen betreft,
slechts betrekkelijk zeldzame mis
bruiken vaststelt. Dit is, eilaas niet
meer het geval voor wat 'de handels
zaken betreft, ten minste voor den
kleinhandel. Men moet ook' 'in aan
merking nemen dat 'de waardevermin
dering van den frank welke, ondanks
de wet van 24 Juli '1921, waarbij
het bedrag der strafboelen met twin
tig deciemen werd vermeerderd -
een blijkbare onevenredigheid heeft
gevestigd tusschen de thans toege
paste boelen en de winsten door de
overtreders verwezenlijkt. In som
mige gedeelten dier agglomeraties,
welk een groot getal van kleinhan
delsmagazijnen tellen, is men getuige
van een ware afleiding der kliëntcele
ten bate van handelaars die" niet aar
zelen hun personeel 's Zondags 's
morgends bezig to houden in strijd
met de beslaande verbodsbepalingen.
«Die overtredingen hebben, inzon
derheid voor gevolg een aanzienlijk
nadeel te veroorzaken aan de klein
handelaars, die dc bestaande regle
menten meer eerbiedigen, en liet ge
bezigde personeel te beroovcn van de
lïlondagrust waarop het recht heeft
volgens 'de wet. Het is dus zoowel in
'dezes belang als in dat der gewetens
volle bedrijfshoofden, dat het noodig
is aan dien toestand oen einde 1e stel
len. I-Iet eonigc afdoende middel daar
toe schijnt tc zijn: de verscherping
der straffen wier toepassing dc aldus
verwezenlijkte ongeoorloofde winsten,
moet te niet doen»,
