Minister Moyersoen en den heropbouw van Belgie
28
Zaterdag
Febr. 1925
Hel Zomeruur
De kolenmarkt
Eenc erge zaak op til
Uil hei Vatikaan
Ministerie van Landbouw
Gongo
Privaatzaak
Kerkstraat, 9 en 21, Aai.st. Tel. 114
XXXI' JAARGANG NUMMER SO
13-A.C3-3BS_jA.jD 15 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J. Van Nuffel-De Grant
H. Romanus
|Zon op 6,37, ondar 5,30
Eerste Kwartier dan 2
(Publiciteit buiten bet Air. AALST i: Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, te Bruflsel. Eue de Richelieu, Parijs, Bream's Buildings, 6, I-ondree E. C. 4.
Bedevoering gehouden in de Senaat -
Zitting van Woensdag 25 Februari,
door Z. Exc. Minister Moyersoen, bij de
bespreking der begrooting van Ekono-
rnische Zaken
De verslaggever heeft de bedrijvig
heid van de onderscheiden betrokken
departementen wel willen loven. Is liet
wellicht, omdat hij hoopt dat deze bc-
grooting de laatste begrooting zal zijn
van het departement van economische
zaken? Heeft hij aan den minister een
bloemengarve cn een rouwkrans willen
geven?
.Wat er ook van zij, daar ik geen enkel
bandeel genomen heb in de werken uit
gevoerd door dit departement, waarvan
ik de likwidatie voortzet, is het mij ge
makkelijk te zeggen dat 'de toegebrach
te hulde verdiend is.Men staat verbaasd
.voQr het overmachtig werk van den we
deropbouw die binnen zoo korte jaren
in de verwoeste gewesten werd verwe
zenlijkt. Daar waar in 1918 het bestaan
yan sommige gemeenten slechts door
een paal te midden van verspreidde
'steenbrokken werd aangeduid, zijn
nieuwe dorpen verrezen en is de land
houw opnieuw bloeiend geworden. De
hulde aan mijne voorgangers gebracht
is dus rijkelijk verdiend. (Talrijke blij
ken van goedkeuring)
Aan de commissie heb" ik inlichtingen
•Verstrekt over de openbare gebouwen.
Op 1.300 openbare gebouwen die ver
nield werden, zijn er nog enkel 69 op te
bouwen op 100.000 huizen nog enkel
3,500.Eerlang is de dienst der verwoeste
'gewesten met zijn werk klaar.
Wat de oorlogsschade betreft, bleven
er op 31 januari 1925, 350,000 zaken te
onderzoeken waarvan 232,000 betref
fende schaden van min dan 1,000 frank
'rn 11,000 betreffende schaden van
20.000 tot 100,000 frank; 3,000 zaken
betreffende schaden van meer dan
!100,000 frank.
De zaken, waarvan het bedrag hene-
'den 1,000 frank is, zullen zoo spoedig
mogelijk worden geregeld. Daarmede
zijn sommige Sf.aatscom.rn issa rissen
uitsluitend belast.
Drie rechtbanken zijn met haar werk"
klaar. Ik vraag 'de toelating, daar waar
de rechtbank bijna klaar is, de zaken
aan de rechtbanken van een naburig
arrondissement te mogen overmaken.
In den loop van dit jaar hoop ik een
aanzienlijk getal zaken te regelen en
daarvoor behoef ik minder dan een
milliard.
Tegen de wijze van betalen werd
'eenig bezwaar ingebracht.
De heer Nolf kloeg erover 'dat' som
mige schade in titels en niet in baar
geld werd betaald. In een omzendbrief
Van het verbond der coöperatieven voor
oorlogsschade, 'dagteckenend van 30
October 1924, worden de beperkende
maatregelen medegedeeld welke bet de-
•parlement beeft getroffen, terwijl in
:ncn volgenden omzendbrief wordt bc
?paald dat de titels op naam, die ver
goedingen boven de '15,000 frank ver
^egenwoordigen, 'door bet verbond niet
-uitbetaald zouden kunnen worden. De
maatschappijen, wier schade 'dat cij
■?*er overtreft, moeten zich thans wen
don tot de naliondle vereeniging voor
'orediot aan de nijverheid om bare titels
to vereffenen, wanneer het nijverheids
'of handelsschade geldt.
Wij betalen eveneens in baar geld al
les wat de wederbelegging betreft.
Wat de ni.jverheidsschade aangaat
zal de. eredietvereeniging.betalen zoo-
'dra de Amerikaansche leening door de
Kamers goedgekeurd zal zijn.
De lieer Nolf heeft gevraagd welke
politiek de regeefing volgde inzake liet
uitwisselen van titels tegen prestaties
in natiira. Dat stelsel kan niet worden
toegepast omdat het tot speculatie aan
leiding zou geven.
De achterstallige interesten zullen
'in titels aan toonder worden uitbetaald.
Men kan niefeischen dat de Staat nog
20 tot 25 t. h. van bet bedrag der ver
goeding in geld zou bijvoegen. De vroe
ger betaalde interesten zullen verder
betaald worden. Wat de wederbeleg
ging aangaat, zijn er geene achterstal
len, aangezien de berekening dadelijk
plaats heeft.
Graaf de Brouchoven tie Bergeyck
klopp: dat, op het. stuk van stoffeerende
niou-belen hef weoldebegrip van rekbare
verklaring vatbaar was.
De rechtbanken beoordeelcn souve-
rem wat al of niet weelde is. Als weelde
beschouwen zij niet alleen de meubelen
eener tweede woning, maar ook die
oenor eerste woning, die aan de gewone]
liet Ieyen niet beant-
bchoeften van
woorden.
Het geachte lid vraagt dat de ver
goedingen in geld zouden worden be
taald, wanneer er geen wederbelegging
is. In beginsel worden al deze vergoe
dingen in titels betaald. In buil ongewo
ne gevallen nochtans heeft men beta
ling in geld toegelaten.
Men heeft ook gevraagd of men, met
titels van oorlogsschade, de belastin
gen niet betalen mocht. Met 'den mini-
sier van financien werd overeengeko
men dal de titels van oorlogsschade op
naam, zouden worden aangenomen
voor sommige belastingen. Deze toela
ting mag men echter niet uitbreiden tot
al de belastingen, want 'dan zouden de
titels aan toonder verhandeld worden
en de minister van financiën zqiu geen
geld meer ontvangen om de Staatsamb
tenaren te betalen.
Graaf de Brouchoven 'dé Bergeyck".
De titels mogen niet voor 193G wor
den verhandeld.
De heer fflopersoen, minister van
economische zaken. Het zijn titels
aan toonder en zij mogen niet op de
beurs worden verhandeld, maar dan
zouden zij op een officieuse markt wor
den gebracht.
De lieer Nolf besprak de toestand der
stad Yper; op de begrooting van open
bare wérken komt een crediet van
950,000 frank voor, voor "deze 'stad, cn
op de begrooting der verhaalbare uit
gaven een crediet van 1 millioen voor
het kanaal van de Yperlee naar den
Yzer.
Wij hebben" een half milliard voor de
vb 1 kswoningen u i I gegeven.
De lieer Henricot heeft gevraagd dat
de titels voor oorlogsschade als borg
stelling zouden kunnen dienen. De mi
nister van financiën heeft mij daareven
laten weten dat hij ze voortaan zal aan
nemen voor een bedrag van 90 t. h".
hunner .nominale waarde.
Burggraaf Yilain XIIII klaagt over 'de
oorlogsschade opgeëisclit door som
mige gemeenten, nl. wat betreft het ge
rij en de opvorderingen.
De organieke wet op de oorlogsscha
de voorziet geen bijzondere behande
ling voor de gemeen!en, die toch eigen
lijk slechts kunnen beschouwd worden
als afhangende van dc rechten, hunner
inwoners.
'Als zij zelf de leveringen, aan den
vijand te bezorgen, lieb'ben betaald, dan
hebben zij slechts gehandeld als tus-
henpersoon tusschen de bezettende
macht en hare bewoners.
Volgens den geest van 'de Overeen
komst van den Haag wendt de bezetter
zich tot 't gemeentebestuur om 'de las
er van de bezetting zoo billijk moge
lijk te verdoelen onder de bewoners van
de gemeente.
Als het vervoerkosten betreft dan
wordt steeds het volgende onderscheid
gemaakt:
Wanneer de kosten van dit vervoer
kunnen beschouwd worden als kosten
de prijs der door de gemeente te leve
ren stoffen, dan mag de gemeente be
schouwd worden als hebbende deze
stoffen rechtstreeks verstrekt alsook
de vervoerkosten, die over het alge
meen worden terugbetaald.
Dit. geldt bijv. voor steenkolen,
brandhout, enz.
In een ander geval worden ook 'de
vervoerkosten door de rechtbanken te
rugbetaald, wanneer de betaling op
uitdrukkelijk bevel van den bezetter is
geschied. Jn dit geval geeft de dwang,
aan die betaling het karakter eener
rcchtstreeksche schade, ten zelfden ti
tel als het in beslag nemen van het
geld. In dc overige gevallen, waarin de.
gemeente bare inwoners schadeloos
heeft, gesteld voor het door hen ver
richte vervoer, geldt het eenc gewone
d.'onstvc-rslrekking die, naar luid dep
wet. dp de oorlogsschade, niet moet
worden vergoed. Wat betreft de om
zendbrieven van den gouverneur van
Hencgouw valt. op (e merken dat zij
voor de wet van 10 Mei 1919 werden
verzonden. Deze wet maakt geen on
derscheid tusschen gemeenten en par
ticulieren.
Over het algemeen worden de ge
meenten vergoed voor de kosten van
herstelling aan particuliere woningen,
door do gemeente door Duil/che troe-.
pen of diensten opgevorderd.
Sommige rechtbanken maken een
onderscheid: zij vergoeden de stoffelij
ke verstrekkingen door de gemeente
gedaan, en weigeren dc gewone dienst
verstrekkingen der inwoners te vergoe
den. Naar mijne opvatting is deze ver
klaring glad verkeerd.
Ten slotte werd mijne aandacht door
den heer Beauduin gevestigd op de stad
Leuven. Als regel geldt dat de Staat het
tekort of een gedeelte yan liet. tekort
dekt van de gewone begrooting der.
aangenomen gemeenten.
De stad Leuven die tot April 1924
werd aangenomen, vraagt dat haar bet
tekort- der dienstjaren -1922 en 1923
terugbeiaal^zou worden. Dat tekort
bedraagt 3,496,000 frank. Doch de stad
heeft van het ministerie van binnen-
landsche zaken een toelage van 1 mil
lioen 977,000 frank ontvangen.
Nu is liet zaak te weten of die som
niet in mindering moet komen van bet
tekort 'der begrooting. In afwachting
lat een oplossing wordt gevonden hoop
ik het verschil, zegge 1,500,000 frank,
aan de stad Leuven te kunnen uitkec-
ren.
De heer Beauduin. Dat is al licel
wat!
De heer Moyersoen, minister van
economische zaken. De heer Beau
duin heeft gewezen op de noodzakelijk
heid om de brug te Waasten lierop te
bouwen. Dit werk is volstrekt noodig.
Naar men weet is 1 millioen uitgetrok
ken op de begrooting der verhaalbare
uitgaven om dit werk uit te voeren.
Eerlang za! daarmee worden begonnen.
De heer Braffort heeft het geringe
aantal paarden, tot wederbelegging
aangenomen, gegispt. De hoeveelhe
den werden bepaald na overleg met de
landbouwcooperatieven.
Ziehier wat ik hem moet antwoorden:
1. Het geringe aantal paarden tot
wederbelegging aangenomen.
2. De verplichting aan de landbou
wers opgelegd met verschil tusschen
de waarde der ïn 1914 weggenomen
dieren en die 'der dieren 'door den her-
zamelingsdienst teruggegeven.
Wat bet eerste punt betreft, werden
de cijfers vastgesteld na de onderhan
delingen waaraan vertegenwoordigers
der coöperatieven en dus ook talrijke
landbouwers deel namen.
Inzake het tweede punt is 'dé toe
stand, waarover 'de beer Braffort
klaagt, het gevolg der grondslagen
door den wetgever op het stuk' van
schadeloosstelling aangenomen.
Als geen wederbelegging wordt toe
gestaan, dan wordt de waarde berekend
volgens deze van het voorwerp op 1
Augustus 1914, zonder te letten op de
schommelingen 'die aan rden oorlogs
toestand (e wijten zijn.
Daaruit volgt. rdat, indien 'de geteis
terde een paard heeft ontvangen dat een
grooter waarde heeft dan de wettelijke
waarde van het weggenomen 'dief,
hij het verschil aan den Staat yer-
schuldigd is.
De heer Vercruyssé cri ridder 'dé
Ohellinck d'Elseghem hebben van den
minister van financien reeds een ant
woord ontvangen. Wij zullen 'onder
zoeken of het niet mogelijk is aan do
gemeenten de achterstallige interesten
der titels van oorlosschade te betalen.
De heer Lisbaert. Blijft nog het
verschil tusschen den interest, dien
deze gemeenten van den Staat ontvan
gen, en dien welke zij aan de banken
moeten betalen.
De beer Moyersoen, minister van
economische zaken. De lieer Mousty
heeft, ons gesproken over de haksteen-
werf to Gosselies. In antwoord op tal
rijke vragen heb ik gezegd wat de toe
stand was.
Volgens liet programma, dat aan
hang 1920 door den minister van bin-
nonlandsche zaken is vastgesteld ge
worden, was voorzien dat al of haast
al de openbare gebouwen en particulie-
ro woningen, die dcor den oorlog ge
heel of gedeeltelijk waren vernield,
zeer spoedig heropgericht worden
door de zorg van den Staat. Onder die
voorwaarden werd de noodzakelijkheid
onder liet oog gezien, om spoedig in dc
reusachtige behoeften van allerlei ma
terialen en nl. aan baksteen te voor
zien, die er gevolg zouden zijn van dat
programma. De verwoeste streken
konden onmogelijk 'de noodigc hoeveel
heid opbrengen, tengevolge van de
verwoesting van het land, de crisis in
de nijverheid, de belangrijkheid van de
te gebruiken kapitalen.
schade, niet in zijn geheel kon uitge
voerd worden. Het was een droombeeld
en wie had toen geen illusies? Mini
sters, regeering, parlement hebben il
lusies gekoesterd.
Grondige wijzigingen werden toege
bracht aan het programma van 1920,
wanneer dc dienst der verwoeste ge
westen naar het ministerie van econo
mische zaken overging. Dit departe
ment kwam te staan. Alsdan konden de
materialen niet worden gebruikt zooals
men aanvankelijk had voorzien. Ook
moet worden gezegd dat deze vooruit
zichten geen rekening schijnen te hou
den met het moeilijk vervoer van boe-
rensteenen over groote afstanden.
Ik heb zelfs vergaderingen voorgezé
ten waar uitgezien werd naar middelen
om onze voorraden aan baksteen te
gelde te maken. Men spreekt van 264
millioen baksteenen. Men moet eerst
zien waaruit die voorraad bestaat.
Het grootste aantal bevindt zicli in
dé verwoeste streken van Vlaanderen
er zijn er 143 millioen. In West-Vlaan-
cleren zijn er 4,400,000; in Brabant, '47
millioen; in Henegouw, 56,500,000; in
de provincie Luik; 1,700,000; in de pro
vincie Namen, 12,000,000.
■Wij meenen dat men 60 tot 80 mil
lioen baksteenen zal kunnen gebruiken
voor herstellingen door den Staat te
verrichten. Aan den anderen kant zal
men voor het bouwen van zekere wer
ken bet gebruiken van die baksteenen
ipleggcn.
Wij hebben' bij 'dé maatschappijen
voor goedkoope woningen aangedron
gen opdat zij ook die steenen zouden
gebruiken.
Le Soir meldt, Rat in overeenkomst*
met Frankrijk, het zomeruur op 28
Maart aanstaande in voege zal treden.
WOENSDAG1N DRUKKEN TE BRUSSEL!
Dc afdeeling kolen werd Woensdag
ter Beurs te Brussel minder 'druk be
zocht dan naar gewoonte. Dit misschien
wel tengevolge van Karnaval.
Verscheidene kategoriën kolen liepen
achteruit.
De nijverheidskolen daalde met 10 fr.
op de laatste noteering de huiskolen
met 15 fr. op de prijzen van November
en December.Aan de briketten was het
zelfde lot beschoren, tengevolge van de
Engelschc medodigiug in de havens.
Eitjes werden niet verhandeld. De co-
kesprijzen konden met moeite stand
houden. De vraag blijft achterwege de
voortbrengst zal waarschijnlijk beperkt
worden.
In het justiciepalcis van Brussel liep!
het gerucht dat eenc erge zaak, waarin
zelfs een magistraat, gemengd is, op liet
punt is los te barsten.
't Geldt ecne kwestie van oorlogs
schade. Men noemt namen en zegt dut
liet algemeen parket het inzicht heeft,
hot. volle licht in de zaak te brengen.
BELGISCHE BEDEVAARTGANGERS
BIJ DEN PAUS.
Rome, 26 Febr. De Paus heeft de
Belgische bedevaart ontvangen, welke
hem werd voorgesteld door Mgr. Cau-
c-hie.
LEERGANGEN EN VOORDRACHTEN
OVER TUINBOUW.
Het beheer van Landbouw richt, elk
jaar op zijne kosten, cursussen en voor
drachten in over fruit- groente- en bloe
menteelt.
De aanvragen strekkende tot liet be
komen van dergelijke leergangen en
voordrachten voor 1925-1926 moeten in
het Ministerie van Landbouw toekomen
voor 15 Mei aanstaande. Na dezen da
tum wordt er geene rekening rt^r me
de gehouden.
Te dezer gelegenheid, wordt er aan 'de
belanghebbende gemeente-besturen cn
vereenigingen herinnerd dat zij ter be
schikking van den les- of.voordrachtge
ver-hoeven te. stellen eeft genoegzaam
ruime zaal alsook een behoorlijk aan-
gclegden en beplanten tuin.
Alle belanghebbende^, worden ver
zocht hunne aanvraag rechtstreeks tot
het Departement van Landbouw, Tuin-
nouwdienst, te richten.
In verschillende streken zal men dit
Ook werden al'jaar prijskampen van hoven of van
de steenbakkers van het land uitgenoo- I bloemenversiering inrichten,
digd bij te dragen tot de bestellingen
door het. departement van binnenland-
schc zaken gedaan. Hunne medewer
king werd slechts verkregen tegen
sommige voordcelon. Later werd ech
ter erkend, dat dit
Over hel algemeen verleent het Mi
nisterie van Landbouw toelagen voor
die beloogingen.
Te dien einde moeten de belanghcb-
bende maatschappijen voor 15 Maart
ruime programma,hunne aanvraag doen geworden aan den
'Aankomst van de Ellsabethville
Gisteren namiddag, rond 5 uur, is do
Belgische stoomboot t Elisabethville V,
kapitein Thirifays, van Congo hier aan
gekomen. Het schip is op reis opgehou
den gewordcij door eenen geweldigen
storm, die in de Golf van Gascon je
woedde.
Aan boord bevonden zicli 102 passa
giers. Te La Palice waren reeds 54 pas
sagiers ontscheept.
Het schip dat. aan afdak 11 gemeerd
werd had3184 ton koloniale produkteii
aan boord, waaronder 421 ton palmolie,
1900 ton palmnoten. .1 ton vellen, 127;
Ion caoutchouc, 54 ton copal, 15 ton
ivoor. 33 ton koffie, 66 ton hout en
400 kilos goud.
Aan boord bevond zicli tevens liet lijk
van den Italiaan Mora, die te Maf.adi
was overleden. Het lijk zal vorder naar
Genua verzonden worden.
2e zijn tegen den godsdienst niet.
Terwijl de socialisten in hunne kies-
propaganda over daken en boonicn
schreeuwen dat zij tegen 'den gods
dienst niet zijn, rukken zij zich ander
zijds zelf het masker der valschlieid af,
met geene enkele gelegenheid te laten
voorbijgaan, zonder hunnen haat tegen
den godsdienst te laten oplaaien.
Citoyen Ernest, de socialistische
volksvertegenwoordiger, die zicli in Wet
parlement een specialiteit heeft ver
worven van allerlei vieze dingen, zooals
de lijkenverbranding, enz., heeft weer
al wat gevonden, waarmede hij meende
don godsdienst een fermen duw te kun
nen toebrengen. Denk eens na, die roo-
(ïe gezel had vernomen dat er in de Bel
gische scholen der Duitschc bezetting
catechi'sïmiSles werd gegeven en dat, de
leerlingen er verplicht zijn een zwaren
voorschoot te dragen, zooals in de
kloosterscholen!! Ook had hij gehoord
dat dé kinderen daar bidden en dat zelfs
een krijgsaalmoezenier in 'de scholen
dierf komen!
O gruwel! De roode gezel, 'die niet té-
fren 'den godsdienst is, kan niet. dulden
dat de schoolkinderen bidden, klooster-
voorschoten dragen, enz.! En in een
roode koleire heeft hij den minister ge
vraagd
«Ts het waar 'dat lïet' gebed verplicht
is aan het begin en het einde der lessen
in de scholen van het B. L.? Dat Heilig
Sakramentsdag tot een wettelijken
feestdag verheven is? Dat jonge meis
jes er verplicht zijn hoog toegesloten
zwarte voorschoten te dragen, met lan
ge mouwen, zooals in 'de kloosterscho
len Dat. de leerlingen in de rij naar de
mis geleid worden? Dat er, buiten den
bij de wet voorgeschreven godsdienst-
leergang nog bijkomende catechismus-
lossen gegeven worden? Dat de almoe-
zenicr, die van rechtswege lid is van
den raad van beheer, de lesuren be
paalt? Dat hij zelfs de onderwijzers
verplicht hem lo vervangen in de gods
dienstlos?»"
Citoyen Ernest heeft !in het Parle
ment reeds zooveel blauwkens opgeloo-
pen, dat wij niet begrijpen hóe bij tel
kens weer zijn schenen zwart wil loo-
pon op den flauwen kul, dien hij zicli
laat wijs maken. De minister heeft hem
nu ook weer een duchtige afstraffing
gegeven met het volgend antwoord:
«i. Neen; 2. Neen. Er is hier sprake
van een buitengewoon vrijaf gewettigd
door gcpastlieidsredcncn, vrijaf dat
ook wordt toegestaan in de Franscbe.
scholen van Rijnland alsook in tal van
officieclc burcclcn; 3 Gelet op het ge
mengd karakter van de middelbare
school te Aken, werd besloten dat de
jufvrouwen «een zwarten voorschoot,
met mouwen naar het aan de Belgische
normaalscholen gebruikt model» zou
den dragen; 4. Neen. In zekere steden,
en op de uitdrukkelijke aanvraag der
ouders, nemen enkele personen vrijwil
lig den last op zich, kinderen naar de
kerk te leiden; 5. Neen. Aan de school
van Crefeld wordt buiten de klasuren
een vrijen kursus gegeven; 6. Neen. De
uurroosters worden door het bestuur
der instellingen vastgesteld en aan het
onderzoek van het Rijksschpolopzicht
dal trouwens werd opgemaakt zonder i Tuinbouwconsulent van den Staat of j onderworpen7. Neen. Ta zekere scho-
<Ja! op voldoende wijze rekening werd j rechtstreeks aan bet, Ministerie van len vervangt'de onderwijzer of dc on
gehouden met dc wet 0£ dc oorlogs-J Landbouw (Tuinbouwdicnsl);, derwijzeres vrijwillig den godsdienst-
1 leeraar.jt
