5
Se BelgiSGhe Bisschapen en
de 'Ylaamsche kwestie
Dinschg
Maart 1925
In het Valikaan
Ophefmakend geval
Niet tegen den godsdienst
De Australische cadetten
voor don Paus
De dood van
president Ebert
Een afstammeling van
Van Dyck in Thibet?
Een nieuw model
van luchtschip
Ontzettende ramp hij
Rio de Janeiro
Vergoeding
Oproep door 't Comileit
voor den Calvarieberg
van den IJzer
XXXI* JAARGANG NUMMER 52
Kerkstraat, O en 21. Aalst. Tel. 114 DAGBLAD 15 CENTIEMEN WEKELIJKS 0.75 Uitgever: J. Van Nuffel-De Genot
publiciteit buiten het Ajr, AALST Agentschap Havas, Adolf Maxlaan, 13, te Brussel. Eue de Richelieu, Parijs, Bream's Buildings, 6, Lon dres E. C. 4.
II. As'.erius
Zon op 6,31, onder 5,3;>
Vollo tylaan den 10
In den Vastenbrief door de Bel
gische Bisschoppen gericht tot de
ilooinsch Katholieken van het
land, treffen wij volgende zinsne
den aan betrekkelijk de Vlaam
sehe Kwestie.
De Vlaamsclie kwestie verdeelt
ons, Voornamelijk pas na den oor
log, is die verdeeldheid bijzonder
scherp geworden; die toestand
duurt immer voort en verergert
.wellicht nog onder de jeugd der
hoogeséholen. Waar schuilt nu de
oorzaak dier verdeeldheid? Moet
zij toegeschreven worden aan ze
kere bcpu." 'de grieven, waarvan
de Vlaamsclie bevolking de her
•stelling vraagt in zake van onder
wijs'. van gerecht en van dienst
plicht in het leger? .Misschien ook
nog draagt in zekere mate daartoe
bij het hitter aandenken welk het
Vlaaftische volk bewaard heeft van
het dikwijls zoo traag erkennen
zijner rechten in het verleden.
Edoch, naar de meening van
hen, die in staat zijn dieper in de
ziel van het Vlaamsehe volk te
dringen, ligt de ware grief nog el
ders en heeft zij een meer alge
meen karakter.
Reeds in een gemeen.sehappe-
lijken brief in het jaar 1906, waren
de Belgische bisschoppen allen
T akkoord om te verklaren dat
het vooral noodig is de Vlaamsehe
'taal in België te waardceren en
nog meer te doen waardceren.
Vandaag zouden wij er volgaarne
bijvoegen, dat het ten allereerste
geldt het Vlaamische volk of,
zoo gij dit liever hoort, lietgene
men overoengékanfe.n is tie hejeten
«de Vlaamsehe ziel» te waar-
deeren en meer te doen waardee-
ren.
De eenheid van het Belgisch va
derland werd niet alleenlijk ge
maakt uit wetgeving, uit orde en
tucht, uit uitwendigef dienstbetoo-
gingen of uit gezamenlijken ar
beid zijde aan zijde; zij is gemaakt
of beter gezegd, zij zal tot stand
konden uit wederzijdsclw sympa"
thieke en volkomen kennis, uit een
van heide kanten gevoeld verlan
gen. te willen gelijkerwijs deel
hebben m een zelfde opklimming
naar een hooger ideaal,
De Vlaming-en vragen niet dat
men aan de Walen ontneme hun
invloed of hunne rechten. Zij hou
den niet op dit te herhalen en som
tijds zelfs op 't allervinnigste; hun
aandacht bedoelt geen andere lie
den, zij bepaalt zieli bij hun eigen
alleen. Maar zij hegeeren niet als
Belgen van ondergeschikten rang
behandeld te worden, nagenoeg ais
arme bloedverwanten in den huize
van «parvenus»
En inderdaad, hun verleden, zou
■dit verleden achter het verleden
van Walonie staan? Hebben zij
ook niet, zij, nu beroemdheden op
hei gebied van kunsten? Kunnen
zij ook niet hun onwankelbare
trouw aan het katholieke leven
doen geiden? En pas van gisteren
is het geleden, onder de overrom
peling van den vreemden indrin
ger. hebben zij dan niet bijna allen
het degelijk heivijs geleverd van
bewonderenswaardige onbaat
zuchtigheid in hunnen eerbied voor
het eenige wettig gezag des lands?
En is het uit hunne rangen niet
dat ons leger zijn sterkste aandee-
len heeft getrokken?.
.'Wij kunnen niet aannemen, dat
die gevoelens in onze Vlaamsehe
jeugd van lieden zouden uitge
doofd wezen.
Er zijn ja, langs de beide tinten
van den grensmuur, vooroordee-
len, gebrek aan wederzij dschd
kennis en wantrouwen dat daaruit
ontstaan is, ongetwijfeld; maar
wij kunnen onmogelijk gelooven
dat bij de eenen en de andere, bij
allen, het hoogste verlangen niet
wezen zou, maatschappelijke en
christelijke broederliefde onder
elkaar te zien heerseken,
In dien toestand, welke wij
maar kort en bondig voorstellen,
valt er geen bepaald heelmiddel
aan te wenden. Ook is het ons in
zicht niet er een toe te passen, zelfs
niet er een aan te duiden. Maar wij
drukken op deze algémeene raad
geving: 'Walen en Vlamingen leert
beter eikander kennen, broederli j -
ker elkander begrijpen, en weder
zijdsch uwe wettige verlangens
eerbiedigen en betracliten. Gij zijt
broeders: behandelt elkander niet
als vreemdelingen. De vrede van
België is maai' tegen dien prijs
mogelijk. De ware nationale voor
spoed hangt er van afs
V
Z. H. Paus Pius XI lïeeft 'de predi
kers, 'die gedurende den H. Vasten in
Rome de meditaties zullen houden, in
hijzonder gehoor ontvangen. Voor het
gehoor hebben zij eerst voor 'den Kar
dinaal-Vikaris den gebruikelijken eed
afgelegd.
In een toespraak 'tot' de Vastehpre-
dikers wees de H. Vader er 'op, hoe de
prediking altijd een hoogst verheven
zaak' is geweest. Dit jaar, zoo zegde
Zijne Heiligheid, zijn er daarenboven
gansch' bijzondere omstandigheden die
den Vastentijd dubbel heilig maken.
Immers, het is de Vasten van het Hei
lige Jaar en dat Heilige Jaar moet in
derdaad een jaar zijn, 'dat de zielen
heiligt.
Die Sleien-heiliging nu kan niet
.verkregen worden, tenzij verwezenlijkt
worden de twee 'doelen van 'dat 'ëéne
program"? verbeteren het kwade, en
doen bat goede.
Dit moet hel program zijn' van
ieder Christen in 'dit Heilig Jaar en de
pastoors en de predikers moeten den
geloovigcn rdat program inprenten,
omdat van 'do Verwezenlijking ervan
niet alleen 'afhangt hun heiliging maar
ook 'de VerhofJrmg van liet gebed der
gansche Crïstenfamilie en derhalve ook
de verhooring van 'die wenschen, voor
welker vervulling de Paus gevraagd
lïeeft gedurende liet Heilig 'Jaar te bid
den.
5" 'Gij moet lïen allen Teeren hidden,
?.egdc 'do Heilige Vader, voor 'den Paus,
overeenkomstig de intenties van den
Paus, en gij moogt lïun 'de verzekering
geven, 'dat bok de Paus voor hen zal
bidden, zooals 1-Iij altijd heeft gedaan
en met nog meer vaderlijke genegen
heid zal doen gedurende den H. Vasten
tijd van het Heilige Jaar.V
'VN/V-
Een hooge Staatsambtenaar
In het gedrang.
Te Brussel is een zaakje in onder
zoek, dat nogal ophef zal maken in de
ininisterieele bureelen, daar er een der
hooge ambtenaars hij in het gedrang is
gekomen. Deze, zekere M., een der bij
zonderste bestuurders in het ministerie
van koloniën, woonachtig te Brussel,
baatte hier, in vennootschap, op het De
Coninekplein, eenc bewaarplaats uit
voor automobielen.
Deze bestuurder zou van dezen toe
stand erg misbruik gemaakt hebben, in
zooverre van te Brussel verschillende
wissels uit te geven, zonder 'dat er eeni
ge voorraad was. De Banken hebben
toen klacht neergelegd bij het parket
van Brussel, dat zich' verder met de
zaak heeft bezig gehouden.
Het gevolg ervan is niet lang uitge
bleven en Zaterdag is het parket van
Brussel met den onderzoeksrechter M.
De Beyl en den substituut Vercammen,
naar Antwerpen gekomen en, te zamen
met den onderzoeksrechter M. De Cock
rn den substituut M. Lejeune, werd een
bezoek gebracht in de bewaarplaats
van automobielen op het De Coninek
plein. Het parket was tevens .vergezeld
van den deskundigen boekhouder M.
Tournez.
Tn de garage werden al do boeken
aangeslagen.dio verder naar Brussel
zullen gezonden worden voor nazicht.
De socialisten, 'die beweren niet te
gen den godsdienst te zijn, hebben
weer eens hunne anticlerikale ooren
laten zien in de Kamer, (zitting van
25 Februari 1.1.)', door de protcsteeren
tegen de «partijdige bevestigingen
voorkomende in den bisschoppelijken
Vastenbrief, betreffende 't economisch
liberalisme en het socialisme.»
De pretenticiise en socialistische M.
Picrard had hete over de ongepaste
verklaringen der Bisschoppen». En
zijn vriend Mathieu voegt er bij, dat
«de taal' der Bisschoppen onduldbaar
is». En Piérard dikt dan nog aan door,
te beweren, dat dusdanige daden in ons
tand oorlog doen losbreken. Patroon
Van der Velde is van oordeel «dat de
Vastenbrief feitelijk eene echte kiesre-
claam is», en Bovesse zet de kroon op
dit oordeel door te zeggen «dat het
eenen grove onbetamelijkheid is»1.
Ten slotte teekent de heer Vander-
velde namens 'de gansche socialistische
groep verzet aan «tegen de inmenging
van de hoogcre geestelijkheid in onzen
politieken strijd».
Nu kennen wij liet 'advies van 'de
roode heeren. Er is geen vergissing
mogelijk. Zij zijn niet tegen den gods
dienst, zoolang deze hen niet hindert.
De Vlaamsehe socialisten hebben voor
zichtig gezwegen. Die moeten binnen
kort op de meezenvangst. Zij vinden
het eene slechte taktiek, blijkbaar, van
de katholieken te ontstemmen.
Uit dit alles blijkt, dat de Vasten
brief wel raak geweest is I-
der '«Young Australia League»' zullen
den 16 Maart te 11 ure te Brussel aan
komen en zich rechtstreeks naar de Mi
litaire School begeven, waar zij gedu
rende hun verblijf in België zullen lo-
geeren.
Den 19en gaan zij naar Ieperen, den
20en naar Waterloo, den 21 en naar
Brugge, den 2Z6rT<-ci 23en naar Luik en
Verviers, den 25en en 26en naar Ant
werpen.
Den 27en vertrekken zij naar Enge
land.
De president der Duitsclïe Republiek
is Zaterdag morgend overleden.
LAATSTE LEVENSUREN.
Om 9 uur Zaterdag morgen werd te
Berlijn het volgend bulletijn uitgege
ven:
Te X, uur dezen morgen is 'de buik-
vliesontsteking van president Ebert
plotseling verergerd. De krachten van
den lijder verminderden snel. De ge-
neesheeren achten zijn toestand hope
loos.
Uit officieuse bron Werd later 'iiï 'den
morgen gemeld dat president Ebert te
9 u. 55 is overleden, zonder terug tot'
het bewustzijn te zijn gekomen.
Mevrouw Ebert, zijne kinderen, zijn
Schoonzoon Dr Jenicke en de staatsse
cretaris I)r Meisner bevonden zich aan
het sterfbed.
DE LIJKPLECHTIGHEDEN.
De overbrenging van het stoffelijk
overschot naar 't presidentieel paleis,
geschiedde Zaterdag nacht. De rijks-
weer vormde een eeregeleide. Een af-
deeling der rijksweer ging voor 'de haar
uit, en een andere afdeeling volgde.
Achter 'de baar volgde ook de familie
van 'den overledene.
Het lijk werd geplaatst iff "de werkka
mer van 'den president, in welke kamer
zoo weinig mogelijk verandering aan
gebracht werd.
Officieren van tie rijksweer ïïou'deri
bij de lijkbaar de wacht.
De groote rouwplechtiglïeid Is óp
Woensdag bepaald. Hierbij zal de rijks
kanselier, M. Luther, namens de rijks-
regeering een rede houden.
Het lijk zal van het Anhalter BalïnïïöT
naar Heidelberg vervoerd worden. Het
was 'den wensch' van Ebert, in zijn va
derstad te worden begraven. Rijkskan
selier Luthcr heeft witfe rozen op de
baar gelegd.
s»? w m
liet bureel van 'den rijkspresident
deelt mede, 'dat de teraardebestelling te
Heidelberg zal plaats vinden op het
schoon gelegen bergkerkhof aan de
Rohrbachstrassc.
Een speciale trein zal 'de familie
'daarheen brengen. De verdere regeling
van de plechtigheid hangt af van de
bepalingen in het testament van Ebert -
dat nog gcop_end móet worden. J
EN INTENTIE VOOR
DE JUBILEE MIS.
VIER EN TWINTIGSTE LIJST.
Overdracht der vorige lijsten fr.
122.326.84; De Zusters Kanunniker-
sen, Arlon, 100: M. en Mevr. Maurice
De Brouwer, 100 jOnhekend,Essen, 100';
H. Vader, zegen mij, Eecloo, 25; Mevr.
Waulers. de Besterfehl en kinderen,
Bergen, 50; Naamloos, 50; Om een
kind, Baardegem, 25; Uit Ouckene, 30;
Van weg e St. Viiicentius Genootschap,
Gils, 50^ M. en Mevr. 'Joseph Go'emaere,
100; E. P. Provinciaal van liet Gezel
schap Jesu, 200; S. Denis, W. V. L., 50;
Ridder en Mev.Papelans de Monclioyen,
25; J)amen van Ste-Juliana, Brussel,
50; Naamloos, Leuven, 50; L. Ti., 100;
M. en Mevr. D. de Pret Roose de Cales-
berg, 100; R.' 25; R. G., 25; M. en
Mevr. Lcon Joly, 100; Baron René van
der Eist, 100; Naamloos, Peer, 25; M.
en Mevr. Ilaeck, 25; M. en Mevr. Ernest
d'Hoop, 100; Kongregatie 'der Kinderen
van Maria, Brussel, 71; De Ursulinnen,
Vilvoorde/ 100; D. Q., Bonseeours, 50;
Mevr.-V. Wery, Bergen, 30; Zusters en
kinderen Annuntiaten, Veurne, 150; M.
H. de Trahan, Moulins Yvoir, '100; Mej.
M. en J. Lonay, Fooz, 25; H. Vader, ze
gen mijne inzichten, 25; Naamloos, 5;
Ter nagedachtenis mijner dierbare
overledenen, 20;.A. 'A'. D. B., '10; M. M.
cn A. L., Aywaille, 5; A. S., 20; T. B.
Leuven, 20; Jubileemis, 5; II. D., 5; Uit
Maeseyck, '10; H. Hart, 2cgen ons, 20;
Voor de toekomst van Marcelle', 20; A.
B.. Elsene, 21; Uit Pont-ü-Cclles, '10;
Uit. Masnuy-SUJean, '10; P. S. F., Ver
viers, 10; M. V. F. V. S., Aalst, 5; Trou
we vrienden, Brugge, 5;H. V., zegen ons
huisgezin, Hackcndover, 5; Onbekend,
Gits, 10; Wed. uit Antwerpen", 10; Voor
de bekeering. Haren, 5; Cyriel De Froy,
Geeraardshergen, 5; Z. G. A. M. D. G.
Wevelghem, '10; H. Gcrardus, verlïoor
mij, Oostende, 5; H. Vader, zegen ónze
broodwinning, 5.50; F. D. S. B. 5; II. T.
A. 5; Opdat de H. Vader óns zou zege
nen, Bergen, '10; P. D., Bergen, 10;
Naamloos, 5; id., '10; Ida Tack, Dickel-
venne, 3; Naamloos, Marquain, 5.
Totaal: fr. 124.787.34.
Voor Inschrijvingen Kan men zicH
wenden tot het bureel van 'dit blad, óf
OR 'de pos! checrekening n. 98279, I©
Brussel.
Een 'Amerikaansclï ontdekkingsrei
ziger, M. Eugeen Lamb, It it Thibet, te
ruggekeerd, verklaarde 'dat hij bij de
grens van dit land een katholiek mis-
sionnaris ontmoette die een reeht-
streeksche afstammeling is van An-
toon Van Dyck', 'den wereldberoemden
Vlaamschen kunstschilder,-
In Engeland Is 'aanvang, gemaakt
met den bouw van een nieuw type
luchtschip, dat geheel zal afwijken yan
alle bestaande modellen.
De bestuurder, het personeel en de
passagiers zullen worden onder ge
bracht in de romp van het luchtschip,
waardoor 'de snelheid ongeveer tien
mijlen per uur grooter zal zijn en
minder brandstof gebruikt worden
tengevolge van den geringen weer
stand der lucht, die gemakkelijker af
vloeit- langs den bijna gladden onder
kant van het nieuwe luchtschip, dan
langs het geraamte of de salons, die
tot nu toe onder het omhulsel hingen.
De bestuurder zal zijn plaats hebben
in den kop van het schip, de beman
ning en de passagiers zullen in het
midden van het schip worden onder
ebraclit in de ruimte beneden de gas-
balons, die tot nu toe ongebruikt bleef.
Dit nieuwe type wordt gebouwd
door een bijzondere maatschappij, die
twee schepen zal afleveren voor proef
nemingen op de Imperial Airship-baan.
Men verwacht, dat het schip over een
jaar geleed zal zijn.
Zoo het nieuwe type aan de ver
wachtingen beantwoordt, zullen alle
bestaande types verouderd zijn, en
Engeland dat tegen liet einde van den
oorlog geen belang meer stelde in de
luchtschepen, zal dan op dit gebied de
eerst© plaaU innemen,
Uit Rio de Janeiro wordt geseind dat
een bergplaats van springstoffen tot
ontploffing gekomen is te Mitheroy, in
tie nabijheid van Rio de Janeiro.
Volgens de eerste berichten die over
de ramp spreken, zijn er honderd dóo-
dert en zeshonderd gekwetsten gevatter,
terwijl hij de 3000 huizen vernield wer
den. j
We zegden reeds dat de ontploffings
ramp te Nietherohy veroorzaakt werd
door een brand in een bij het Gajti-ci-
land geankerd lichlerschip, die" spoedig s
ook andere in de nabijheid liggende
schepen aantastte en ten slolte over
sloeg op de pakhuizen op den vasten
wal.
In deze pakhuizen was petrool en
benzine opgeslagen, alsmede een voor-
rand dynamiet, kort daarop volgden de
eerste ontploffingen, welke daarna
voortduurden tot zeven uur des avonds.
In totaal zijn driehonderd kisten met
dynamiet in de lucht gevlogen.
De uitwerking der hevige ontplof in'-
gen was ontzettend. Duizenden huizen
zijn verwoest. Ook hot Phoenix-theater
in Rio de Janeiro, dat toch op vrij groo-
lorl afstand van den haard der ontplof
fingen is gelegen, stortte door den ge
weldigen luchtdruk ineen. De schade
wordt op vele millioenen geraamd.
De gehecle militaire en burgerlijk©
geneeskundige staf van Rio-'de-Janeiró
in op .het oogenblik' in ac^ic om hulp te
verleenen aan de slachtoffers.
Over het aantal gedoode en gewonde
personen loopen 'de berichten nog uit
een. Sommigen spreken van honderden
dooden en gekwetsten, terwijl van den
onderen kant Wordt gemeld, dat het
aantal gewonden ongeveer 300 be
draagt, terwijl dat der ge'dooden slechts
10 bedraagt.
Het Staatsblad van 28 Februari Kon
digt het volgende koninklijk besluit af:
Bij wijziging der koninklijke beslui
ten van 31 December 1896 en van 4
November 1920, wordt het bedrag van
de vergoeding voor de afgevaardigden
der bedienaren van de eerediensten, die
belast zijn met de lessen in den gods
dienst en in de zedenleer aan de lagere
gemeentescholen, met ingang van 1'
Januari 1925, op vier honderd vijftig
frank gebracht, per jaar en per klasse».
[Volgens 'den wensch van Z. D. II.
Monseigneur Waffelaert, kwam eene
commissie tot stand voor het oprichten
van den Calvarieberg op de boorden
van 'den IJzcr.
Al do steden tot de kleinste gemeen
ten van ons land, hebben reeds een
gedenkteeken, en daar waar zooveel
duizen.de streden en vielen is er niets.
't Is daar meer dan elders dat het
behoort, het offer onzer dappere jon
gens te herdenken door een gedenk
teeken dat zat geplaatst worden tus-
schen den welbekenden bloemmolen
(minoterie)! cn de loopgracht der.
dooden (boyau de la mort)'.
Op dit roemvol .veld zal Dixmude's
Calvarieberg zich" verheffen, met zijn
zegenend gebaar. Dozen die daar voor
bijgaan zullen tot nadenken genoopt
worden en bidden voor onze dierbare
gesneuvelden uit 'den groolen oorlog.
Om dit grootsclï ontwerp te verwezen
lijken en op Aanvraag van den bis
schop van Brugge zijn reeds in ver
schillende groote sleden omhalingen
gedaan, óveral is de oproep mild be
antwoord geweest.
Uw aller welwillende medewerking
is gevraagd om het ontwerp rucht
baar te maken cn giften daartoe in te;
zamelen.
Klein en groot, arm eri rijk zal aldus'
in staat zijn onzen oproep, te beant
woorden.
Vergeten wij nooit' dat de va'derlan'd-
sche bodem' van die streek bezaait is
met do beenderen van onzo dappere
helden gestorven voor 'onze eer cii
vrijheid.
Do Calva'rhTbeTff van 'den Uzér moet
het vaderlandslievend wprk van allo
erkentelijke Belgen'zijn.
De giften mogen gezonden worden?
Risdom van Brugge of aan Z. E. H. Van
■Jen Abeele, pastoor-deken van Dixmu-
do of zijne poslehftque-rekening nr.-
103 212. alsook aaac het bureel yam
ons blad,