De ministerieele
verklaring
23i
Donderdag
Juni 1925
BE ONDERWIJSVRIJHEID
Ond=PauzeIijke zouaaf
overleden
Congo
Prius Leopold zou
prinses Giovanna huwen
Schaal Gordon Bennett
Een apostel der metaatsehen
XXXI- JAARGANG 'NUMMER 146
Kerkstraat, 9 en -1, Aalst. Tal. 1 li DAGBLAD I 5 CENTiESEN WEKELIJKS 0.75 Uitgarer: J. Van Ncftel-Db Genot
Publiciteit buiten het Arrt AALST I Agentschap Havas, «delf Mgxlaan, 13, te Brussel. Rue de Richelieu, Parijs. -"Bream's Buildings, 6, Londrcs E. C. 4.
II. Jacobus
Zon op 3,49, oadtr 7,5ö
Eorit» Kwartier den 29
'Eene uitspraak van het Hoogste
Gerechtshof in 'Amerika.
Heeft de Staat liet noodig ge
zag, om aan de ouders het reüht te
ontzeggen tiunne kinderen te stu
ren naar de school hunner keuze
In andere woorden, mag' de Staat
beslissen dat alleen de openbare
school het onderwij s -mono polie
bezit, dat dus geen vrije scholen
mogen geopend worden en dat al
de kinderen naar de openbare
school moeten gaan
Dit is eene stelling die in Frank
rijk rechtstreeksch wordt vooruit
gezet door de anti-elericalen, en in
België onreehtstreeiksch door hen
'die zich tegen het verleenen van
toelagen aan de vrije scholen ver
zetten.
Deze kwestie is in de Vereenig-
de Staten ook gesteld èn dezer da
gen heeft liet Opperste Gerechts
hof te Washington hierover uit
spraak gedaan in een voor den
Staat onriCTwijji-rmompofigeedder
ongunstigen zin.
m
Ziehier hoe de zaak zich voor
deed en zooals de New Yorker cor
respondent van de Nieuwe ïtott,
pt. haar toelicht
In den staat Oregon werd in
5922 met een kleine meerderheid
van stemmen een wet aangenomen
.waarbij het den ouders van kinde
'ren tusschen de 8 en 16 jaar verbo
den werd, de kinderen op andere
dan openbare scholen te zenden.
Deze wet heeft in het geheele land
jgroni „pzien gebaard, ïlet rede-
ïale Gerechtshof in Oregon had de
nieuwe wet ((onwettig» verklaard,
als zijnde gericht tegen de per
(soonlijbe vrijheid van het individu,
Daarop was de staat Oregon in
liooger beroep gegaan, met het bo
venstaand gevolg.
De belangstelling in alle moge
lijke kringen was sterk gericht op
'den loop van het proces. Voor zoo
Ver men het in het Oosten der
[Linie beoordeelen kan, is de geest
van onverdraagzaamheid in het
{Westen zeer wassende. Het be
spottelijke proces dat er binnen
kort in Tennessee te wachten is
iover hef verbod onderwijs te geven
Sn de evolutieleer, is er wel liet
Sterkste bewijs van,
Het lijdt geen twijfel of de wet
5n Oregon tegen heit zendcfn van
kinderen haar andere dan openba
re scholen was gemaakt op aan
stichting van die nobele instelling,
[welke zich betitelt met den naam
Van Ku Klux Klah. Hot was voor
al tegen de Katholieke Kerk dat
Üeze wet gericht was. En hoewel
üe Ku Klux IC hui (in het Oosten
hl thans) op liet oogenblik niet zoo
zeer meer aan de orde van den dag
is, als zij dat voor eenige maanden
tvas, is de belangstelling in haar
0oen én laten, en tevens in haaf
Inacht toeli een onderwerp van de
levendigste belangstelling.
Rechter Mc Reynolds, spreken-
Öe voor het Opperste Gereclrtdhof
le Washington, verklaarde dat het
kind niet aan den Staat behoort, en
-dus de Staat niet het recht lieeft de
buders voor te schrijven wat zij
met hun kind doen moeten of mo
gen. Hij verklaarde de wet van
Oregon onredelijk, omdat daarin
öan ouders of voogden de vrijheid
ontnomen werd naar eigen goed
dunken met het kind te handelen.
De nieuwe wet, die in zou gaan
hp 1 September 1926, is een aan
hangsel van de algemecne school
wet. waarin de ouders gedwongen
jvorden hun kind tot het zestiende
levensjaar naar school te sturen,
De nieuwe wet werd officieel
door twee partijen bestreden, nl,
door de Society: of Sisters een
Roomséh-Katholieke nonnénvefee-
niging, die in 1880 in Oregon was
opgericht, en de Hill Military
Academy, eeu particuliere onder-;
neming, die in 1908 was opgericht,
en, ook op Katholieke grondslag,
jongens opnam tusschen de 5 en 21
jaar. Het waren deze twee par
tijen, die den Staat hadden aange
klaagd (wegens éfk{ onwettige! ao
tie, De staat Oregon stond er op,
dat de nationale regeering was ge
baseerd op scheiding van Kerk en
Staat, en dat het kind dus niet het
onderwijs ontvangen moeist, gego
ten in een bepaalden godsdiensti-
gen vorm. Daarentegen werd er
van de zijde der aanklagers be
weerd.dat de nieuwe wet den Staat
macht gaf in godsdienstquaesties.
Ook de Protestantsche Episco-
paalsche kerk in Oregon, de Se
venth Day Adventists (een gods
dienstige secte, die vooral in het
Westen sterk is) én de American
Jewish Committee steunden de
Society of Sisters en de Hill Mili
tary Academy in hun protest.
Dat liet Opperste Gerechtshof
verklaard heeft, dat de Oregonsche
wet in strijd was met de Federale
Grondwet, zal /toch nog wel lied
wat commentaar uitlokken vooral
van diegenen, die niet graag zien,
dat er van Federale zijde in de
rechten' van een afzonderlijken
-staat ingegrepen wordt. Het is al
tijd de groote vraag, waar de grens
van de macht, zelfs van een instel
ling als het Opperste Gerechtshof
getrokken worden moet.
.Maar aan den anderen kant
wordt door velen de wenschelijk-
heid ingezieïl van een federale in
stelling, die de rechten van den
burger verdedigt tegen een beden
kelijke lokale wetgeving, waarvan
de Oregonsche wet een goed voor
beeld is,
Dit is liet besluit van den Pro-
tiastantscihen IséjirijvéM, wiüeh's ooi-
deel dus liet stanidpnnt bijtreedt
van -hen die, in naam der vrijheid,
voor het recht der ouders op vrije
schoolkeuze opgetreden zijn.
Alhoewel de kwestie zich in Bel-
gie niet stelt, zullen wij dit vonnis
terug in herinnering brengen wan
neer het Socialistisch Congres de
Schoolkwestie in behandeling zal
nemen. 'Want daar ook zitten er
Emestjes die aan de liberale vrij -
lieidswurgers niets te verwijten
hebben.
■M* Baron Juliaan della Faille
d'Huysse is te Deurle godvruchtig'
overleden in den ouderdom van78 jaar.
De afgestorvene was oud-Pauselijk
Zouaaf en had den graad van serjaut
verworven. Hij was .eerevoorzitter van
liet Algemeen [Verbond dei: oud-Pau
selijke Zouaveiu
-NArXA
Vortrek van de Anversville
Zooals aangekondigd is. de Belgische
st. Anycrsville kapitein Bremers,
Dinsdag morgen ten 5 ure uit Antwer
pen naar Congo vertrokken met 85
passagiers, van l.e klas en 110 van 2e
klas. Daaronder bevonden zich de
eerw. zusters C. Brans en G. Logghe:
die vertrekken voor het ministerie van
koloniën.
Benevens eene Volle lading aller
hande goederen, stonden op het dek
nog een paar. locomotieven, een motor
boot en een ylicgmachicn der Sabena,
voor den vliegdienst op Kinshassa.
Er is voor bet oogenblik een onge-
meene uitvoer van goederen naar onze
kolonie. Ook is het vrachtschip «Ma,
tadi naar Congo vertrokken met eene
volle lading, grootendeels spoorweg-
materieel.
Door de C. B. M. C. ïs tevens de
stoomboot «Keyson», een schip yan
5D00 ton afgehuurd, om te voorzien in
de groote drukte die er heerschip
Als gevolg op het bericht, dat prins
Umberto van Italië, zich met prinses
Marie-José van België zou verloven
zoodra hij 21 jaar wordt, verzekeren
de Italiaansche bladen thans dat prin
ses Giovanna met prins Leopold zou
verloofd worden.
VAN ORMAN IN BEROEP.
De Amerikaansclie luchtvaarder Van
Orman, die op het dek yan een schip
was neergekomen en die door de
Sportcommissie niot voor de rang
schikking in aanmerking is genomen,
heeft zich daarmede echter niet tevre
den gesteld en vraagt de deklasseering
van VeensLra, bewerende dat deze niet
regelmatig landde. Hij vraagt boven
dien dat zijne daling op een schip aan
zien zou worden als eene landing.
Zoodoende moet liet geval nu be
slecht worden door 't Komileit van den
Internaftioaiialen ;Uuchlvaarlbond te
Parijs en drie oplossingen zijn er
mogelijk.
Men kan de landing van Veenslra
als regelmaLig aanzien en dan blijft
deze Belg toch' winner.
Deklassccrt nitfn Veenslra, en gêcfl
men gelijk aan Van Orman, dan wiiit
dé Amerikaan de Schaal. Deklassecrt
men Veenstra en ïs men van oordcel
dat ook de daling van Van Orman op
een schip niet regelmatig is, dan is liet
Demuyler die de overwinning toege
wezen moet worden.
Men ziel dat hel verre van gedaan ïs
en dat verrassende 'dingen niet nitgc-
lolen zijn.
Wanneer de Internationale L'uchf-
,-aartbond vergaderen zal, weten we
niel; dat kan nog lang 'duren*
was te Parijs, is nu aangekomen te Ka
houpapa, op de Molokaï-eilanden, waar
hij zich heel en al zal toewijden aan het
deerniswekkend lot yan de arme. me
laatschen.
Eerw. Heer d'Orgival. een edelman,
was zeer rijk en kon dus al de genoe
gens van het leven najagen. Doch hij
veTkoos aan alles, te verzaken en zicp'
in den dienst des Heeren te begeven.
Hij trad in het Seminarie en toen hij
priester gewijd was, werd hij onder
pastoor in de Fransclie hoofdstad, waar
hij spoedig algemeen geacht en geëerd
werd en waar hij de draaispil was van
al de goede werken. Toen de oorlog
uitbrak, nam de onderpastoor dienst in
hot leger, waar hij zich herhaaldelijk
onderscheidde door daden van helden
moed en zelfopoffering. Hij stond
boel de legerafdeeling, waartoe hij be.
hoorde, bekend onder den naam van
den vechtenden kapelaan Overal
w-aar er gevaar was zag men soldaat-
priester d' Orgival op den eersten rang
en, als er eene zending te vervullen
was waaraan de grootste gevaren ver
bonden waren, dan was het weer de
vechtende kapelaan die er zich het
eerst voor aanbood. In de rusturen
kwam de apostelziel van den held op
don voorgrond en dan wist hij zijne
krijgsmakkers zoo te spreken, 'dat al
len hunne plichten jegens God kweten
en met nieuwen moed naar het strijd-
veld trokken. De soldaat-priester ver
wierf door zijn moedig gedrag den
graad van officier, terwijl vele ecre-
teekenen zijne kranige borst sierden.
Op aandringen van Maarschalk Joffre
kreeg hij het Ridderkruis van het Eere-
legioen cn hij werd vijfmaal aan de
dagorde van het leger gebracht.
Toen de oorlog geëindigd was, keer
de de held terug naar Parijs, waar hij
weer onderpastoor d' Orgival was cn
zijn vroeger wclvervuld leven hernam.
Ku hee.ft hij het overige van zijn leven
gewijd aan hel verzorgen van de on
gelukkige melaatschen, daarin liet
voorbeeld volgend van wijlen den we-
reldberoemdon Pater Damiaan do
Venster, den Belgischen held, die zijn
leven gegeven heeft voor de arme ver
worpelingen uit de maatschappij.
Toen Eerw. Heer d' Orgival te Mar
seille inscheepte, zegde hij Indien ik
slechts een ongelukkige kan gelukkig
maken, dan zal mijne zending in deze
wereld volbracht zijn Iemand lijk die
priester zal voorzeker, met Gods hulp,
nicer dan een ongelukkige ccnigc
sprankels geluk brenger-
Wat moet lvij verheven zijn, de Gods
dienst die zulke heldhaftigheid en zelf-
ppoffcring inboezemt I
Dinsdag .werd in Kamer, en Senaat
de ministerieele .verklaring yan liet
nieuw kabinet afgelezen.
In de Kamer was het M. Poullet die
de lezing deed. In den Senaat M. yan
der Telde.
iWij laten hieronder een beknopte
samenvatting dezer, yerklaring yolgen.
Na er op gewezen te hebben, dat dc
huidige regeering gevormd werd naai
den wcnscli door het kiezerskorps, op
April laatstleden .uitgedrukt, wordt
gezegd, dat aangezien geene enkele
partij over de meerderheid beschikt,
het belang van het land vergt dat de
verschillige groepen afstand doen van
hetgeen hen verdeelt, om eene meer
derheid te vormen op[ een programma
van verwezenlijking dat zich tot een
reeks bepaalde punten beperkt.
Buiten die punten blijft ieder mees-
lor" zijne politieke zienswijze ie .verde
digen,
Ove£ 'de buitcnlanüsche politiek
wordt gezegd, dat de Belgische regce-
ring er zal blijven naar streven waar
borgen te verkrijgen, welke de veilig
heid der Belgische natie verzokeren.
In de yerklaring wordt langdurig
uitgewijd over. het financieel vraag
stuk. Eene politiek van besparingen
wordt nagestreefd. .Wel zullen er be
langrijke uitgaven moeten toegestaan
worden, voor de verwezenlijking van
de maatschappelijke hervormingen,
doch maatregelen zullen genomen
worden om den geheelen fiskaïen last
niet op eeii peil te brengen, dat het
ekonomisch- vermogen van liet land te
l oven gaat. Daarom zal eerst en voor
al gezorgd worden voor het innen 'der
achterstallige belastingen, en dat de
bestaande belastingen al opbrengen
wat iicn er van verwachten mag.
Met het oog op de begrooting van
152G, zal er overgegaan worden tot do
studie van zekere nieuwe belastings,
rnende larTêf\-erTiooglhg~ïn"za^ê super
taks.
Daar de regeering der Verccnigdc
Staten 'de consolidatie onzer oorlog-
sche en na-oorlogsche schuld ge
vraag beeft, zal eerlang eene officieele
afvaardiging naar Washington gezon
den worden om deze zaak te gaan be
spreken, met de hoop, 'dat Amerika
den toestand van Belgie zal begrijpen.
Alleen eene financieele politiek dio
vertrouwen wekt, zal de verwezenlij
king bespoedigen der hervormingen
die bestemd zijn om de algomeene le
vensvoorwaarden onzer bevolking le
verbeteren.
Daarna wordt 'een 'overzicht 'gegeven
van de parlementaire werkzaamheden
voor d.en liuidigen zittijd. Zoo zullen
aan de dagorde gebracht worden: de
landpacht, verlenging 'der liuishuur-
wet, aanmoedigen tot het bouwen yan
goedkoopo woningen, vergood in p-_ vnn
cliade geleden door beroepsziekten,
herziening der wetten op dc werkiic-
denraden, het mijnloezïcht, 'de gezins
vergoeding, verzekering voor moeder-
schapszorg, toepassing der jongste
wet op de ouderdomspensioenen, her
ziening der renten voor de slachtoffers
varr^verlcongevallen, enz.
Ook de belangen van den midden
stand verdienen dc algeheele bezorgd
heid van de regeering.
Het ministerie van economische za
ken. dat. onder zïju diensten reeds het
ambt van ambachten en neringen telt,
zal eerstdaags, door toevoeging yan
verschillende diensten, welke aan an
dere departementen zijn verbonden
worden omvormd tot ministerie yan
handel, nijverheid,, ambachten en ne
ringen. (Zeer wel! rechts)'.
Onder de vraagstukken die den mid
denstand aanbelangen kunnen het
leerlingwezen, het bijzonder technisch
onderwijs en het krediet voor het aan
schaffen van mekanische en electri-
sclïe werktuigen binnen kort worden
opgelost. (Zeer well),.-
Eene doelmatige en progressieve
maatschappelijke politiek is dringend
noodig. Daarom is de regeering er toe
besloten, de nationale voortbrengst to
bevorderen door hare nijverheids- en
handelspolitiek. Zoo zijn onder meer;
in Limburg nog onafgeslane sleen-
koolbevaltendc gronden. Deze werden
voorbehouden met het oog op de uit
bating door het beheer der domeinen.
Hot ligt niet in de bedoeling den weg
op te gaan naar een nieuw staatsbe
heer, maar wel eene nationale maal-
selinppij te stichten, in den aard van
deze voor waterleiding en. walervcr-
deeling, de goedkoope woniugen, enz.
De taalgeschillen duren stcods .voort
op gevaar af nog te .verergeren.
De rcgcering mag aan dien toestand
niet onverschillig blijven, zij zal haai,
rol van bemiddelaar en scheidsrechter
Vervullen; zij zal er naar streven hei
misverstand weg te "ruimen en dc goe
de .verstandhouding onder al de bur
gers le versterken.
Zij denkt daartoe le geraken door
aan alle Belgen le vragen, de weder-
zijdsche verdraagzaamheid te oefenen',
een poging te doen om elkaar beter te-
verstaan fin door hen met eene volledi
ge gelijkheid te behandelen, die 'de bes_
to waarborg zal zijn voor de rationale
eenheid.
Sinds 'de wapenstilstand werden
verschillende wetten afgekondigd van
breede militaire en burgerlijke am
nestie.
De regeering zal u voorstellen aan
deze wetten een nieuwe uitbreiding te
verzekeren.
Over liet militair vraagstuk wordt
czegd, dat de rcgcering onmiddelijk
zal aanvangen met dc studie 'der ver
minderingen welke zouden kunnen ge
daan worden zonder de veiligheid des
lands in gevaar te Ijrengen.
Het vraagstuk* moet in zijn geheel
worden ingestudeerd cn 'de verwezen
lijking van 'de 'oplossing tot dewelke
men zal wórden gebracht, moet onder
worpen worden, aan een nauwkeurige
voorbereiding.
De verwezenlijking ïs in ïïoofdzak*
gegrond op 'den aangroei van liet vrij-
willigerschap, dat een cenig middel ïs
om ons le bezorgen 'den önbetwislba-
ren kern van mannen vari het vak, 'de
samenstelling van een sterk kader van
onder-officieren en officieren; zij zal
een belangrijke vermindering van per
soonlijke dienstlevcring voor gevolg
hebben.
In afwachting van deze algemecne
hersmelting, zal dc rcgcering u de af
schaffing voorstellen van de in de mi
litie wet tijdelijk vervatte beschikking
betreffende de dertiende* cn veertiende
dienstmaand.
dienstp^chtïgon in "do
mogelijke zouden ingelijfd worden op
een afstand van ten hoogstens 50 kim,
van hunne woonplaats, heeft het prin
ciep ingesteld van de gewestelijke ïn_
deeling. Kritiek werd uitgeoefend over
de manier waarin 'de maatregel werd
toegepast. Dc regeering zal daarover
een objectief een grondig onderzoek
instellen.
Sinds 'den oorlog Hebben 'de ver
schillende regeeringen 'die elkaar aan
het bewünd hebben opgevolgd, op ge
bied van godsdienst en onderwijs, een
Iovalen godsvrede ïn eere gehouden',
die zijn uiting heeft gevonden niet en
kel in de wetgeving, maar ook in de be
stuurlijke rechtspleging* i
De regeering wil dien godsvrede
handhaven. Immers, ïs liet er aan dank
le wijten dat, na 'de bevrijding van hel
grondgebied, groote zaken werden ver
wezenlijkt. De politieke gelijkheid werd
ingevoerd. De verwoeste gewesLen
werden heropgebouwd. Onze sociale
wetgeving is verrijkt met. 'aanzienlijke
cn kostbare uitbreiding. Hei evenwicht
der begrooling is .verwezenlijkt. Door
het vermijden yan nutteloozc Uvisteb
'zullen wij aan het land een nïcuw tijif-
stip verzekeren van "ontwikkeling ed
vooruitgang op' alle gebied. (Langdu
rige toejuichingen hij dc socialisten efi
'do democratische rechterzijde. De li
beralen, behoudsgezinde katholieken",
de communisten en de fronters blijven
onbeweeglijk zitten)1.-
DE BESPREKING.
In 'de Kamer volgde önmiddelijk" de
bespreking over 'de ministerieele -ver
klaring.
M. VOS (front)' zegl dat do eenheid
van Belgie" 'steeds -een voorwendsel fs
geweest om Bet" TlaamschV volk' fe ver-,
drukken 111
M. HEYMAN r(Clïr. Dem.j" geeft 'dc
redenen op waarom 'de ch'rïsten-demó"-
krafen 'de regeering steunen. 'Ie Omdat
geene andere regcering mogelijk* wa^!
Se omdat de nieuw'f regeering geba
seerd is Op" een gezond domokratïsch
programma; 3e omdat' ïn Kef ministe
rie mannen zetelen die 'de katholieke
'opinie geruststellen.
?>f. JANSON (lib.)1 weigert zijn ver
trouwen in 'de regeering, omdat M. Van
Ier Velde, als minister van buitenland-
sch'o zaken, Bern "onrust inboezemt. Hij
betreurt verder 'dal 'géneraal Kosten.s
er loc gekomen is, van liet''ministerie
deel te maken, 'daar de socialisten den
zes maanden dienst 'eïsclien.
Generaal RICHARD (kalh.)" wit 'de
regeering niel stelselmatig bekampen
maar zal nochtans legen 'de re ge?-,
ring'sverktaring s le.m.m en
