ENCYCLIEK VAN Z, H. PAUS PIUS XI
Dinsdag-
JVovcnii 926
Do docd van Krassiue
De taks op de tabak en
de sigaren
Üinite Verhaereu viering
De tentoonstelling der
Belgische
kunst te Louden
Onze vrouwtjes
In het legermuseum
'1 Gomiteil der Schatkist
Belangwekkende
stalisliek
Motie van de liberale
dagbladschrijvers
Kerkstraat^?* en 21, Aalst.
XXXIi- JAARGANGNUMMER 279
-Telefoon 114. *E~*S gJJ Caiilieman
Uitsarar J. Van Nuffel-JJe Gondt
Publiciteit buiten het Ai-r. AALST Agentschap Havas Adolf Riaxiaan, II, te Brussel. Rue de Richelieu, Psrljs.
Breams Buildings, 6, Loadres Eb C. 4,
z^^$Gfts<zHa*a3C52ssai
H. Andreas
201101)7,22200 af3,56fl
Nieuwe Maan den 5
Aan dc Patriarchen, Primaten, Aarts
bisschoppen, Bisschoppen, en andere
plaatselijke Ordinarii, die in vrede en ge
meenschap leven met den H. Stoel, werd
door onzen H. Vrader, Pius XI, ceu op
zienbarende encycliek gestuurd (reeds in
een voorgaand nummer gemeld) waarvan
de aanhang luidt ais volgt
Ce Scheden voor Mexico
Dat, zonder een bijzondere hulpe van
den barmhartiger» God, wel geen verlich
ting in den onrechtvaardigeit en droeven
toestand, waarin de Katholieke Kerk in
Mexico verkeert, te verhopen of te ver
wachten valt. Wij zeiden het U, bij het
einde van hét afgeioopen jaar, in Onze
Consistoriale toespraak tot liet heilig
college der kardinalenen, geheel in
overeenstemming, met Onze gedachte en
Onze wenschen, zoo vaak U kenbaar ge
maakt, hebt gij niet geaarzeld, de aan uwe
herderlijke zorg toevertrouwde geioovi-
gen aan tc sporen, door vurig gebed den
Stichter der Kerk te bewegen, het heil
middel te geven voor een zóó ernstig
kwaad.
Een zóó ernstig kwaad immers tegen
Onze geliefde zonen in Mexico werd en
wordt nog heden ten dage door andere
zonen, uit Christus' leger gedeserteerd cn
Ons, den Vader der christenheid, vijandig
gezind, een wreede vervolging geroerd.
Was in de eerste eeuwen der Kerk en in
laiere tijden soms gruwzamer de christen
vervolging, nergens en nimmer wellicht is
het gebeurd, dat, met verachting en schen
ding van alle rechten van God en Kerk,
een klekic groep mensehen, zonder eenige
achting voor hun medeburgers, zonder
eerbied voor den roem der voorvaderen,
«net zóó wel-doordaclite ntiddeien en zelfs,
cm hun willekeur te rechtvaardigen, met
een schijn van wet de meerderheid des
volks op allerlei wijze van haar vrijheid
berooft.
De H. Vader zegt dan hoe dc houding
der katholieken van Mexico een schette
rend schouwspel leverde
«Opdat het echter niet den schijn hebbc,
dat Wij u, Eerbiedwaardige Broeders,
vergeefs gebeden hebben voorgeschreven,
waar immers de regeerders in Mexico in
on zoen lij ken haat tegen den godsdienst,
hun noodlottige besluiten heftiger en
wreeder steeds doen uitvoeren, willen Wij
er U op wijzen, hoe de geestelijkheid cn
die menigte katholieken, gesterkt door
overvloediger genade van God om gedul
diger het lijden te dragen cn weerstand te
bieden, een zóó schitterend en verheven
schouwspel tc aanschouwen geven, dat
Wij het, door een plechtige daad van Ons
Apostolisch gezag, te reeht aan heel de
Katholieke wereld mogen bekend maken».
Zijne Heiligheid herinnert dan aan al
den hoon die de H. Kerk in Mexico werd
aangedaan.
De Kerk ara Mer.«co
De herinnering aan de droeve tijden,
die dc Kerk van Mexico beleefde, behoe
ven Wij, Eerbiedwaardige Broeders, niet
verder op te halen. Dit eene slechts, van
tneer recenten datum, willen Wij in Uw
geheugen terugroepen dat 11.1. de talrijke
politieke woelihgen slechts uitbraken tbt
verstoring en vernietiging van den góds-
dienst, zooals voornamelijk het geval was
in 1914 en 1915. Men trad met zoo'n ruw
geweld tegen reguliere en seculiere gees
telijkheid en kloosterlingen, tegen kerken
cn alles wat aan den godsdienst gewijd is;
op, dat men voor geen enkele beleediging
verguizing of gewelddaad terugschrok
Daar liet algemeen bekend is, Wij
wonnen er officieele gegevens over in en
de dagbladen schreven er uitvoerig over
heeft het niet veel zin er over te treu
ren, dat van Onze Apostolische legaten
die Wij in de laatste jaren naar Mexico
zonden, de een uit het land werd gezet,
een ander niet mocht terugkecren, toen hij
voor zijn gezondheid een korten tijd over
de grenzen was geweest, een derde ten
slotte, niet minder vijandig werd behan
deld en bevel kreeg te vertrekken. Welk
een beleediging dat is voor hun aartsbis
schoppelijke waardigheid en hun eervol
ambt, maar vooral voor Ons gezag, waar
mee Wij bekleed zijn, ziet iedereen in en
dan laten Wij nog buiten beschouwing
dat niemand geschikter was om den vrede
te bewerken en bemiddelend op tc treden
dan juist deze mannen.
Dit alles is wel bedroevend en rampza
lig, maar wat Wij nu gaan bespreken,
Eerbiedige Broeders, is met de rechten
der Kerk onbestaanbaar, maar voor de
katholieken van dit land nog noodlotiiger.
De Gronclsfei van 1917.
Beschouwen wij dan vooreerst die wet,
die in 1917 wierd uitgevaardigd en welke
men dc politieke constitutie dcrVercenig-
dc Staten van Mexico noemt.
Voor zoover de kwestie ons aanbelangt
bezit dc kerk (volgens deze constitutie)
geen rechten meer, na de scheiding van
Kerk en Staat, is zij als van haar burger
rechten beroofd, cn kan zij cr in de toe
komst ook geen meer verwerven. De ma
gistraten krijgen de macht om in zake
eeredienst en uiterlijke discipline dei
Kerk met hun 'gezag tusschen beide tc
komen. De bedienaars der Kerk worden
gelijk gesteld met degenen, die de vrije
kunsten beoefenen, oi een ambacht uit
oefenen, met dit verschil nochtans, dat
zij niet alleen Mexicanen van geboorte
moeten zijn en een bepaald aantal dat de
wetgevers van verschillende staten voor
stellen, niet mogen te boven gaan, maai
hun worden, als misdadigers of krank
zinnigen, alle politieke en burgerlijke
rechten ontzegd.
Daar komt bij, dat zij opdracht hebben,
te zanten met een commissie van tien bur
gers, aan den magistraat mede te deelen,
dat zij of in het bezit zijn getreden van
een kerkgebouw of liet aan een ander
hebben overgedragen. Kloosterlingen of
congregaties mogen er in Mexico niet
meer zijn. Het is verboden in het open
baar den eeredienst uit ie oefenen, die
slechts is toegestaan inde kerken en onder
toezicht der plaatselijke overheid. De be
dehuizen zijn tot eigendom van den staal
verklaard, zoodat alle bisschoppelijke
paleizen, seminaries, ziekenhuizen en
alle inrichtingen, of instellingen van wel
dadigheid aan dc Kerk ontnomen zijn. De
Kerk heeft ook geen enkel bezit meer,
want alles wat zij ten tijde, dat de wet
van kracht werd, bezat, is aan het volk
ten deel gevallen, daar aan ieder de
macht n gegeven is 0111 aan te brengen,
wat de Kerk, naar het hem voorkomt, bij
anderen bezit, welke macht door de
wet zoover begunstigd wordt, dat zij op
een zuiver vermoeden mag steunen. Aan
de bedienaars van den godsdienst kan
niets door een testament gelegateerd wor
den, tenzij voor hun naaste bloedverwan
ten. Het recht van de Kerk op het Chisle-
1 ij k huwelijk wordt geenszins erkend, en
slechts dan is een huwelijk geldig, als het
voor den burgerlijken stand gesloten is
Wel is het onderwijs heden nog vrij, maar
slechts met deze beperkingen, dat het den
priesters en religieusen niet geoorloofd is
onderricht te geven cn dat het onderwijs
aan de kinderen ook in particuliere in
richtingen van alle godsdienstonderricht
gespeend moet zijn. En ook is er bepaald,
dat de getuigschriften die de Kerk uitreikt
bij het beendigen der cursussen, in het
openbaar zullen worden uitgereikt.
Be 3echten Kerk.
Maar, Eerbiedwaardige Broeders, zij,
die de wet hebben gemaakt en goedgc-
keurd cn die haar ten uitvoer leggen, zij
wisten zeker niet, dat dc Kerk haar eigen
rechten heeft cn door Christus, den Ver
losser en Koning der menschen, tot het
heil van het algemeen is ingesteld en van
Godswege de vrijheid heeft, die noodza
kelijk is voor het vervullen van haar taak,
hoewel deze onwendheid in de twintig
ste eeuw 'na Christus' geboorte, bij een
katholiek volk, en te midden van gedoop-
ten zeker ongelooflijk lijkt, of zij heb
ben in hun trotschheid en overmoed ge
meend te kunnen omverwerpen het «Huis
des Heeren dat stevig gebouwd en hecht
gegrondvest is op 'n onwankelbare rols»,
of zij waren er hartstochtelijk op belust
met welk middel ook, de Kerk te bena-
deelen.
Z. H. de Paus bespreekt verder in Zijn
encycliek nog de wet van 2 Juli van dit
jaar waardoor bijna niets meer is overge
bleven van de vrijheid der Kerk in
Mexico, en Z. H. zegt nog hoe aan de
vervolging den hoon werd gevoegd cn
hoe groot cenerzijds zijn het despotisme
en de willekeur der tegenstanders, hoe
heldhaftig anderzijds de moed cn dc vol
harding van bisschoppen, priesters, reli
gieuze gemeenschappen en leeken.
Doch geheel in .het bijzonder prijst de
H. Vaderde kdtoliekevcreeniging die in
dezen liachelijken tijd, als troepen, die tot
dekking dienen, dc geestelijkheid ter zijde
staan.
Want haar leden zorgen niet alleen,
voor zoover het in hun macht is, voor
voeding cn onderhoud der priesters, doch
zij bewaken ook de gewijde gebouwen,
geven den kinderen onderricht in de Chri
stelijke leer, en als schildwachten zorgen
zij er voor, door de priesters te waarschu
wen, dat geen enkele van hun bescher
ming verstoken blijft
Maar de Kerk is onvergankelijk, zoo
besluit Zijne Heiligheid
Wanneer het den liefrijken God be
hagen zal, aan deze rampen paal cn perk
te sleliey, niemand, Eerbiedwaardige
Broeders, kan het voorstellen of bereke
nen dit alleen weten we, ééns zal de
Kerk van Mexico uit dezen storm van
haat weer rustig te voorschijn treden,
want zoo als de Goddelijke voorspelling
leert, daar is geenc wijsheid, daar is
geen doorzicht, daar is geen beleid tegen
den Heer en de onbesmette Bruid van
Christus «zullen de poorten der hel nooit
overweldigen
Er zijn duizenden rnensdhcii op hot
Russisch gezantschap te Londen ge
weest. om een laaUten groet tc brengen
aan den overleden gezant Krassine.
Het lichaam van den overledene lag
op een roode katafalk in een open kist, -
clie door vier loden van hol. lagere per. j'1^ vermindering van «aks op, de siga-
soneelgeen soldaten afwisselend i<?1J
bewaakt werd. Het publiek mocht lang
WAKSEBK VEKDWMN'T DE
BA NIJ KS-TK UTJ3K U
De ministerraad (heeft dus in zijne
laatste vergadering besloten tot eene
zaatïi voorbij dc kist dcfileeren, dodh
niet stilstaan.
Mét de crisis, welke dreigt dc sigaren-
nijverheid uit ons land te verjagen, was
het waarachtig tijd.
Het ministerie van financiën erkent
zelf dat de. productie in ons land als
volgt is necrgetuimeld
1920
1921
1922
192 o
1924
1925
Tusschen de schilderijen der tentoon
stelling van Vlaamsdhe en Belgische
kunst, welke in Januari cn Februari to
Turlington HousjjTplaate zal vinden on
der bescherming der Engelsojh-Belgischo
Verceniging, zullen er zijn wélke tot do
private verzameling van de Koning en
tie Koningin der Belgen toehooren.
Benevens vele doeken van verscheide
ne private verzamelingen uit Engeland,
heeft 'het eomiteit de besliste belofte ge
had dat België een zeker aantal schilde
rijen in bruikleen zal geven, de Verec-
nigdc Staten, Frankrijk. Oostenrijk,
Spanje. Nederland en Zwitserland even
eens. zoowel uit de openbare musea ala
uit dc private verzamelingen.
De Louvre zal 10 schilderijen zenden'.
Het bestuur van de National Galle
ry zal liet beroemde doek van Geeraard
290,009,000 stuks
239,000.000 stuks
290,822',000 stuks
o 14,028,000 stuks
800.765,000 stuks
276,897,000 stuks
We staan dus voor 1925 twintig mil-
lioen stuks beneden 1920.
De voornaamste oorzaken van vermin
dering zijn'hooge prijzen van talbak en
Itandenarbeiii on de tak*, dewelke, meii«e»™, voorstellend do geknn
op derden -'gde Christus, liet zal tentoongesteld
'worden tusschen de twee zijluiken van
Aan hel f/raj Ie Wvbvcrmgen
Een dertigtal letterkundigen cn kun
stenaars hetbben Zaterdag, ter gelegen
heid vdn de tiende verjaring van den
tragisdhen dood van Emile Vcrfhaeren,
em bezoek gebrsdht aan het graf van
den dichter in hei stille dorpje Wulve
ringen, in \Vest-Vlaandeéenad!iter de
voormalige IJzerlinie, waar 'hij inder
tijd midden tuasdhen de gesneuvelde
Belgische soldaten is begraven.
Minister Iluysmaus, de Kamerledenmoet hel erkennen, slechts
Picrard en Max HaUet, Mevr. Spaak, lidrang komt. - 1
van den Senaat, de letterkundigen Ju-j In de hoop die neertuimeling van de| iiel anaarstuk. toehoorend aan het Mu
les Delacre, Charles Bernard.
Gauchcz. Arnold Goffin, Hubert ïvramsjnk cte nijv
Fcrnand Crommelynck, Georges Mar-.eene lichte vermindering der taks toege-
low. Gaston Fillings on Camilla Pon-.staan. (Zeer wel, maar waarom toch die
pay©, de beeldhouwers en schilders moedwillige volharding in 't behoud der
Wausart, Degouves de Nuncques enbandjes, deze truterij, clie heel duur
Rcrcknian, de architect Vandcrswael- kost zoo wel aan den Staat als aan de
men. de Parijsdhe uitgever Houvoux, I fabrikanten
alsook de Frahsóhe dichter O. Fabry, Grenst'het niet aan waanzin, aam den
gedelegeerde van de Soeiéié des Poètes iiuidigen prijs van den handenarbeid,
Francais, namen aan deze ingetogen aan iedere sigaar ecu bandje te eischen,
hulde deel. dan terwijl de zelfde taks op eenvoudiger
Koning Albort was vcrlegenwoor-wijze zou kunnen geheven worden
digd door majoor De IL'-nin de Bouhsu, door invoer- cn acc ij narechten
de familie Verhaeren door den zwager. Al de kosten van drukpapier, aankle-
van den dichter. ven, ingewikkeld toezicht, worden met
Bij hei sobere graf in zwart marmer, Izuiver verlies weggesmeten. En todh vol-
waarop alleen Emile Verhaeren 4855- jhardt men in dat schadelijk .systeem,
1916 staat nam Louis Piérard het'waarbij geld verspilt wordt ten nadeêlcy
woord, uit naam van 'het eomiteit, en van den Staat en zonder dat iemand er i veel mannenkracht en een
herdacht den gruwelijken dood van den'profijt.bij heeft
dichter, diehet v.-.'-sdhok en gefluit, d'er Kunnen do commissie der Schatkist,
treinen, het lawaai der staties mi de nieu-jen de commissie van bezuinigingen daar
wo schoonheid onzer industrieel© bo-®cha-J niet eens met den ruwen borstel aan
ving mot zooveel genialën aanleg 'heeft'gaan
bezongen. j Of 'hoeveel milliard bandjes hebben
Advokaat Maurice GiKberl: uit Brussel j de slimmerikken, die dat mirobolant
las daarop met aangrijpende stern hetstelsel hebben uitgevonden, soms laten
mooie gedicht van Veihaeren Gelui i drukken
Maurice1 productie te keer te gaan en zoo moge- v?" Antwerpen,
ïrt KrainsHik de nijverheid tc redden, wordt nu- i> de eerste maaLsedert derti
jaar dat het bestuur vande National
Gallery een schilderij van het natio
naal museum in bruikleen geeft.
In hel Land van Waas wordt eeü au-
tchusdienst waargenomen door ccu
vrouw. "Wij mogen verzekeren dat zij
zich oj) uit «tekende wijze van taaik
kwijt. fZij rijdt voorzichtig en zeer zeker
rijn er met haar minder ongelukken te
vreezen dan met sommige mannelijk©
autobestuurders?; dodh wij vragen ons af
wat er zou gebeuren, moest er te midden
van 't veld een band springen of een
ander ongeval plaats grijpen. DikwijU
vergen de herstellingen aan een auto
bijzondere
kennis:rWai. ér ook van zij, hef feit.
toont, aan dal op alle gebied de vrouw
den man tracht te verdringen.
qui me lira dans les sièeles, tin soir
waarna bloemen en kransen op het. graf
worden gelegd', door minister Huvsmans
uit naam van de regeering. Louis - Pie
rard voor 'het eomiteit. majoor Do Hé-
nin voor Koning Albert en Koningin
Elisabeth.
'Na af loon van de eenvoudige maar
roerende plechtigheid, .stuurden de aan
wezigen ook een telegram aan Mevr.
Marihe Verhaeren, de weduwe van den
dichter.
DB HULDEZITTING TE BROfBBL.
Het Scliatkistcomiteat vergaderde Za
terdag morgen onder voorzitterschap van
M. Jaspar.
Waren aanwezig de ministers Hou-
lart en Wautcrs en Pli,snier, afgevaar
digde van het eomiteit.
'Met zorg werden do voorwaarden on
derzocht van vijf belangrijke aanbeste:
dingen voor het ondeihoud van wegen.
i'Een gunstig advies werd uitgebracht
over liet instellen iu Belgie van een wet-
Deze had nlaats in de concertzaal van 1 tig depr>t van boeken en uitgaven, een
liet Koninkliik Conservatorium, waar jmaatregel die eene jaarlijksdhe bezuini-
Eou talrijk publiek heeft Zondag het
museum bezocht om de portretten der
generaals te zien, welker plaatsing wij
gemeld (hebben.
Onder de 'bezoekers telde rnpn de ge
neraals Miehei, Bidbuyck, Dc Witte,
Tombeiir, de Galatay, Lcmcrcier, Ti-
c'hon. Deisser, Lcjbrun.; de kolonels Van
Ermelon, bestuurder der militaire
schoolGodts, Vincotte, crsLracteu, Le-<
brun, Ijeboeuf, enz.
Er had gocne eigenlijke onlhullings-
plechtigfheid plaats.
-KO-
In het driemaandelijksdli bulletijn,
uitgegeven door het bureel voor al ge
in eene statistiek van 'het ministerie van
zich een talrijk gehoor van kunstenaarsging van 60.000 fr. kan geven.
alio irebied wrfrong. j Ken omslaudig verslag rakende liotfcïnnenlandSiT mkên""èn g07on<Jheid,
inn .Wa?rt «y0 alpneonjsccretariaat j vinden wij ten ,-tatisiiek vim beroefmu
- écr Belgisóhe hevol5ring*
Er is vermindering der arbeidersbe
volking in den landbouw (ongeveer
ook HH. MM. de Koning en de Ko
ningin, welke bij hunne aankomst ont
vangen werden door M. Pièrard. voorat-
ter van hei inridhiingscomiteit en des-
zelfs leden.
De eerate rangen werden bezet door
M. Kiimiei Huysmans, minister van we
tenschappen en "kunsten; M. Brunei,
voorzitter der Kamer, omringd door tal
rijke volksverteglnwoordigers en Sena-
lei's: M. Hvmans, minister van justicie,
M. Oruppi, oud minister in Frankrijk
M. Herbette, gezant van Frankrijk, mar
kies Adacti,gezant van Japan, M. Cas-
liaux, kabinelsoverste van den minister
van spoorwegen, M. Jorihert, M. Deefréo,
cud-minister van wetenschappen en
kunsten. Housiaux, voorzitter van den
llolgisdhen Drukpersibond, enz. enz.
De plechtigheid ving aan met eene
sonnate voor piano en viool van Gesar
Franckï
Toen voerde hét woord M.
in het ministerie van spoorwegen,
gevolge het oprichten van dc Nat-. Spoor
wegmaatschappij werd landurig bespro
ken.
Vervolgens heeft het eomiteit volgens
gewoonte een aantal vragen om toela
gen en afwijkingen van de hand gewe
zen.
De Bond van liberale dagbladschrij
ver is Zondagmorgen in buitengewone
vergadering bijeengekonj en
Onze liberale confraters zijn ongerust
ever do katholiekc-liberale Ihcstuurscar-
tels te Medhelen, Oostende, Vorst en el-
dei*s.
Zij vinden, dat de katholieken al ge
noeg begunstigd worden door de wet
van 1919, waardoor de Staat de wedden
Albert |va-n de onderwijzers dor vrije scholen t©n
Mocked in naam der FraiisehseUrij vende j histe kreeg. Dezen maatregel heeft de li-
Belgen. M. Aug. Vcrmyeleu in naam bcrale partij nooit bekrachtigd.
De liberale dagbladschrijvers zijn dan
ook van meenmg, dab onder geen voor-
der Vbiamsche schiijvers. die hem op
eene lijn stelde met Guido Gezello: M.
Francis Viélé Griffin namens de Fraii-
sche dichters.
Ten slotte werden fragmenten uit des
(lichters werken vooigedragen.
M. L. Piérard droeg eindelijk het ge-
wendsel nog toegevingen mogen
daan worden.
Ten slotte spreken de heeren nog hun
!i 1 i 11 --T ciienswn ne/agt men onuerscuciuemi
'onwTikbare trouw int iu 'het onzijdig ,r flAA 1
-i 1 /.I», a6*20.000 cn 49.000 vrouwen ïguioer a
ouderwijs al schreef de Antweepsehe '1 a 1 o
80,000 of 7.5 t-.'h.), in de nijverheid
(100,OCH) of 6,4 t.'hin de h.uisilioucl.e-'
lijke diensten (46,500 of 2-2-5 t-.'h.)Ia
deze twen laatstgenoemde afdeelirlgett
treffen dc bevonden vermindering bijna
gansdi de vrouwelijke bevolking alleen.
Daarentegen is cr veityooging voor
den handel, maar zij is alleen toe tc
schrijven aan de uitbreiding van- het
personeel der overheidsbedrijven: .sfvoor
wegen posterijen, telegraaf, telefoon.
Dc verhooging in de af deeling do*
«openbare ambten» i> inzonderheid liet
gevolg eener verhooging van. rond da
50,000 eenheden in dc legergroep en
cener andere van 19,000 in de groep dor
administratieve beainhten. Men bemerkt
onmiddellijk een belangrijke verminde
ring van het* getal vrouwen in de arbeb
deralievolking, verm inderiiig welke ge
zamenlijk ongeveer 160 duizend be
draagt.
't Is bijzonder de nijverheid, welké
door deze vermindering getroffen wordt
met een getal van 100.000 arbeidsters.
In den handel cn dc* huishoudelijke
diensten bezigt men onder.schcidenlij3c
dan
iberoepe
De motie zoo meldt de Sou werd
van hel; Hof MM, Bosquet, Clakers en
Dambbis.
J eenparig aangenomen,
sohijnlijk andere uitkomsten geven, in-
(Zpndcrheid omtrent de nijverheid.