BIJ DE VRIJDENKERS
de mm$ m oüüa
Dinsdag
April 1927
Haven van Gent
Bet Schooischip
Nederland en Beigie
Voor de Scheldevrijheid
Zes Bisschoppen moeten
hun land veiIjHeu
De mijnramp van
Eslinneo-au^Va!
Die brave
kommunisten
Betooginff dcrlnvalieden
De Boeren bond
near Bom#"
Herdenking van den slag
van Steenstraele
Brand in dc Jaarbeurs
te Brussel
Indexcijfer van 16 April
Scclarismc le Mechelen
DE VOLKSSTEM
XXXIII» JAARGANG NUMMER 35
Kerkstraat, 9 en 51, Aalst. —Telefoon 114. H>a,§53ola,CL 20 Centiemen Uitgever J. Van Nuffal-üe-GsnJt
Rue da Rlcholtoit, Parijs. Breams Buildngs, e, Lsndree E. C. 4.
H. Marcellinus
|Zonop4,42Zon a 16,56
1 Nieuwe Maan den 1
Publiciteit buiten hot *rr.
'AgenUohap Kavas, Adsif Maxlacn, 18, te Brussel.
(Vervolg en slot).
Wij zijn voor de vrije gedachte
evenals voor de vrije moraal, bevesx
tigde de vrijdender. Ziet ge, Sus, dat
is ons geloofn
Dat was to veel voor Sus. "Uw
geloofriep hij uit. Iiij was recht
gestaan en van zijne lippen kwam oeue
gloedvolle rede, die wij hier kort
samenvatten. Welk is dan uw geloof?
Hebt gij misschien een nieuw geloof
uitgevonden In uwe logetempels
welken God aanbidt gij Welke go-
Loden onderhoudt gij
Uw geloof! Dat is oen ijdel woord
om uwe onwetendheid en uw gedrag
te verduiken. Uw geloot, dat betee-
kent eene opeenhoping van schanda
lige plezieren en eene gedurige jacht
op beestige vermaken. Ge bebt geen
geloot en go wilt er geen hebben. Ge
sluit u op in uwe buizen, in uwe logen
of in de een of ander slechte herberg
ge richt uw zelvèn een altaar op waar
gij wierook brandt voor uw eigen
armzalig persoontje gij hebt uwen
eigen biechtstoel, waar gij u de groot-
sto fouten en zonden vergeeft, zonder
eenig berouw en eonige beternis
Dat alles is niet moeillijk, zoolang
men gold heeft en gezondheid on niet
ziek to bed ligt maar als men eons
der. doodsreutol in do keel heelt, is
hot niet meer zoo schoon.«Eu daarna
komt het eeuwig vuur spotto de
socialist.
Sus, riep de vrijdenker. Gij moet
Capucien worden. Gij zult ons allen
bekeuren
Maar Sus liet zich niet van de wijs
brengen en holde onstuimig vooit.
'•Niemand onder de menscheu hoeft
meer vrees dan de vrijdenkers. Een
uwer groota mannen, Emilo Zola,
noemt don dood do ïjsolijkslo aller
gedachten. Somtijds, al ik eraan donk,
bekent hij, in do stilte van den nacht,
dan spring ik op uit mijn bed en dan
beleef ik oogenblikken van den uiter
sten angst e.
liet zijn uwe priesters, biuldo
woedend de professor, die da mon-
sciien den schrik voor den dood aan
jagen. Zij liegen als zij beweren dat
eone onsterfelijke ziel in ons lijf steekt.
Zij liegen wanneer zij ons een ander
en beter leven beloven. Do mensch
komt uit het niet, en koert terug,
gelijk de beesten, in hot niet
«Ja, dat is ons evangelie, bekrach
tigde de propagandist. Die leer zullen
wij aan het volk verkouden, op alle
hoekon dor straten. Daar is noch
hemel, noch hel Wij moeten alles
van ons eigen zeiven verwachten. Er
is geeno vreugde dan die wij op aarde
kunnen krijgen, en al hot andere is
dwaasheid
En toch, riep Sus Lawijd, in do
hoogste vervoering geraakt, er is
geen grooter stommiteit op deze we
reld, dan do vrije gedachte Boven
ons staat eon meester en die wil van
ons dat wij hem dienen, niet naar
onze manier, maar volgons do zijne...
Er is maar een geloof verplichtend
voor allen... De vrije gedachte, die
laten we over aan de apen en de
honden...
Voor mij, ik neem het geloof aan
dat God mij Voorschrijft, dat ik van
mijn moeder geleerd heb, dat de be-
roeuiste geleorden onderhouden heb
ben. Dit geloof bowaart op het goede
spoor en wijst don weg naar de kerk.
Waarheen de vrije godachte voert,
dat weet iedereen, liefst in den nacht,
daar waar de andereu u niet zien
kunnen.
Sus bad zich opgewonden, moer en
meer. Hij sprak, begeesterd als een
apostel, on toen hij gedaan had, viel
bij vermoeid neer op zijn stoel en
dronk in een teug zijn glas uit.
En de mannen aan tafel bezagen
elkander, en vroegen zich af of Sus
Lawijd nu beelemaal zot was gewor
den...
Toen vond men best aan hot ge
sprek een anderen koers te geven,
want eenige dames uit bet gezelschap
hadden wat schele hoofdpijn gekregen
van al die ruzie zij fluisterden onder
een, dat die Sus hoegenaamd niot
vriendelijk, niet galant was geweest..
liet diner eindigde koeltjes en
kalm, maar Sus Lawijd was tevreden.
Hij had zijn oud hart eens opgehaald
en bet bad hem deugd gedaan.
Welgemoed nam hij, dien avond,
den trein naar Hofstade.
Jongen, jongen, zei ik lot Sus,
toen bij mij het geval verhaalde, met
u zóo op te w inden, doet ge geen goed
aan de zaak die ge verdedigt.
Dat werd me nog gezegd, ant
woordde Sus, maar ikvolhardiu mijne
koppigheid, met te zwijgen is' niols
bij dat volksken te winnen.
Eu ik geloof, in den grond, dal de
man gelijk heeft. Waren er meer
Sussen Lawijd, do vrije gedachte zou
bijlange niet zooveel lawijd maken.
-SVV
HOOPVOLLE VOORUITGANG.
Een brochuur is verschenen, die ais
dokumentatie van groote waarde is en
een klaren kijk geeft op de beweging in
de Gentsdhe haven gedurende 1926 en
waaruit wij enkele cijfers putten.
Handelen wij eerst over de" zeevaart-
'beweging 2548 sdlièpen met een lon-
.11 emaat van 1.945.600 ton vaarden do
haven binnen.
De schepen waren verdeeld als volgt
18 zeilschepen. 28 motoren, 2502 sioo-
rners.
Onder deze booten waren er 1614 En-
golsehë, 272 .Fransehe. 168 Duitsdie,
122 Belgische, 132 Xoorscihe 57 .Let li-
■sühe, 36 Deensche. 67 Zweedsdie,
Amorikaar-se he, 33 iVederlandsdhe, 17
>Spaansehe.
Het- is ook van geen belang' ontbloot
eens de vergelijkende cijfers weer te ge-
onv der schepen die de 'haven binnenlie
pen sinds den wapenstilstand
Volgens een radiogram bevond het
schooischip «L'Averiir zich den 21 de
zer, op 4°40 breedte en op 34° 1G leng
te, ongeveer 510 mijlen. Noord van het
eiland Fernando-de.-Noronha ('Zuider
Atlantische Oceaan). Alles wel aan
boord.
v/V*
Ven léést in de «Etoilc Beige
Jonkheer van Viedenbureh. minister
der Nederlanden, die op de vraag der re
geering van 's Gravenhage, naar zijn
land was gegaan voor adht- dagen, is te
ruggekeerd tc Brussel.
Zijn vertoeven in 'Den Haag had voor
doel de verwerping van het. verdrag in
de Eerste Kamer en. naar wij vernemen,
had Jhr van Vredenburch ettelijke ge
sprekken met den opvolger van den heer
van Karnebeck aan liet hoofd van het
departement van buitenlandsdhe zaken.
Alen zou, naar wij ineenen, het pun!
onderzocht hebben van te weten -hoe de
Nederlandsrihe Rf geering 'het (hervatten
van redh'tet.reckscbc onderhandelingen
met België zou kunnen^ji'vragen.
Het schijnt zeker dat de minister van
Nederland te Brussel, toekomende week
met AI. Vancieivclde eene samenkomst
zal hebben aangaande de herneming der
onderhandel i ngen
Jaren
Sdbepen
Tonnemaat
1919
330
366335
1920
758
532051
1921
1381
1025198
'1922
1652
1291634
1923
2215
1761967
1924
1S29
1525048
1925
1755
1543242
1926
2548
1945680
(Reuter). Zes der voornaamste le
den van hel katholieke episcopaat van
te keuren, verwekte dc woede der com-»
missie, die zonder doekjes besloot lot. do
afstelling van den eerlijken geneesheer.
Maar de bevolking van Mechelen
kwam tegen zulk besluit op en de kwes»
-V i tie maakte in den gemeenteraad veel op-
Mexico hebben bevel gekregen, het land :^f D ^fvaI1 Openbaren Bij-
te verlaten. Men heeft ze overgebracht aidrui^n maa7fiwhtc v01,
outsell nagingen van dokter Gillis, dia
terecht weigerde. Eindelijk werd die ftf-
'têlling onvoorwaardelijk ingetrokken.-
naar Larado. Onder hen beenden zicii
de aartsbisschop van Mexico en de aarts
bisschop van Miehacan.
Deze maatregel werd genomen in ver
band mei de beschuldiging, door Galles
tegen het episcopaat uitgebracht. Hij be
weert, dat de bisschoppen de voornaamste
oorzaak zijn van den godsdienstoorlog,
die de natie verdeelt, en, dat zij door da
den als het spoordrama van Limon tot
revolutie aanhitsen.
Tot nu loc verneemt men niets aan
gaande den uitslag van de pogingen om
de daders van den aanslag op "t spoor te
komen. De gouverneur van den staat Ja-,
les co is afgezet.
lii den staat Guanajuato hebben de
bondstroepen drie leden van een bende
opstandelingen gevangen genomen 15
anderen werden gedood. De hoofdman
cener bende. Duitsch onderdaan, word
dooi- dén krijgsraad ter dood veroordeeld
en onmiddellijk terechtgesteld.
ONDERSOEK 'NAAR DE OORZAAK
Het Corps der Mijnen heeft zijn on
derzoek naar de oorzaak nog niet geëin
digd. Nog steeds blijft de vraag wat de
oorzaak van de grauw vuurontploffing
kan zijn opgelost.
De meest te vermoeden oorzaak kan
zijn dat hij de instorting een stuk steen
kool de lamp van een on werkman ver
brijzelde op 't oogenblik dat ecu hou
weelslag misschien eene gashoudende
holle opende.
Maar eene stellige oorzaak zal men
wellicht nooit te weten komen.
De arbeid in de mijn zal heden Maan
dag hervat worden.
Te Parijs had -priester Bethléem, por-
nographisdhe druksels van de vitricnen
der au bei ten gescheurd.
Al de deftige lieden juichten den moe
digen priester toe. Toch werd er gepro
testeerd. Door wie
Door de «brave» Fransehe kom
munisten
Zij vernielden tal van katholieke plak
brieven, die aan dc muren hingen.
3a. ja zoo deden die «brave» kom
munisten
Ziedaar hunne innige neutraliteit die
ze nu zelf verraden
Zij verklaren zich dc partij der vuile
druksels 't Is proper
Later zullen zij. gelijk nu de socialis
ten in hunne lompe onbeschaamdheid,
ook wel verklaren dat ze tegen den gods
dienst niet zijn.
Doch, lezer, luister goed.
Al is misschien de pornographic de
hevigste ongodsdienstigheid niet, hel; is
toch eene schending der voorschriften
van onzen Heilige godsdienst die de.
schrik kelijkete gevolgen na rich sleept. I richt werd.
GROOTE MEETING TE BRUSSEL.
De nationale betooging voor de vrij
heid der iSéheide had Zondag namiddag
plaats in de groote Magdaienazaal. de
wélke sléchts 'half vol liep.
Aan het bureel M. Hennebicq, voor
zitter van den Belgischen Zeevaartbond';
Rotsac-rt, algemeen 'secretaris, Van Esch,
ondervoorzitter van het (Verbond der
Frontstrijders; Kolonel Fontaine. De
eerste spreker was M. Hennebicq, die
zegde dat er geen dagorde zou gestemd
worcte-n en dat het teenig doel der optouw
gezette (beweging was. de Belgische mee
ning wakker te sdhuddën. Wij eiscöien
de vrijheid der Schelde zoowel als die
van dc Maas. Er. is hier geen kwestie van
nationalisme, maar wel 'hot feit of wij
ons meester zijn, ja of nen, in ons eigen
huis, maar een vreemde 'houdt, de deur
gesloten.
Het zijn wij die in 1906 een militair
en economisch verbond aan Holland
voorstelden en had Holland toen aan
vaard. dan zou de oorlog niet geweest zijn
wal. hij nu is geweest. Toen is dc oorlog
gekomen. Met eene vriie Schelde zou de
helft van hot land vrij zijn gebleven.
Welnu, wat toen is gebeurd mag niet
m eer voorvallen
Wij hebben nu onze ministers de toe
lating zien vragen om te mogen spre
ken met de Hollanders en deze hebben
ons als lieel wijze kleine jongens laten
uitpraten. Wij hebben lafheid gezaaid en
affronten geoogst. Ik hoop dat wij nu
eens een gouvernement zullen krijgen,
zooals het Hollandsche.
Als M. Eotsaert in liet Vlaamsch be
gint te spreken, roepen er enkele aan
wezigen Franseli Fransch
ProMaliesiemand roept Belg is
onze familienaam, en dc twee talen zijn
hier gelijk Daarop keert de rust terne.
Rotsaert gaat dan voort en eisclit voor
Belgio vrije beschikking over al zijne
waterioopcii. Wij vi'agen geen grond,
zegt hij, wi j vragen water.
Kolonel Fontaine houdt ook staande
dat ue vergadering geen annexionistisch
doelwit heeft. 'Maar hij wil niet dat Bel
gië moet bedelen voor de vrijheid zijner
water! oopen.
Hij heet het Moerdijkkanaal minder
ge we nacht, doch verlangt veeleer het ka
naal Aniwerpen-Luik en een kanaal van
den Doel naar Nieuwspoort, als dc groote
deur van Belgic op de zee.
De kolonel schijnt Engeland niet. in
zijn hart te dragen, want hij valt dit land
aan, dat, volgens 'hem, niet beter ver
langt dan dat Holland den sleutel van de
gehelde in den zak zou houden.
Hij protesteert ten slotte tegen dc am
nestie alhoewel die niete met dc meeting
tc maken heeft.
M Van Each heeft noch in Engeland
noch in den Volkenbond betrouwen.
Wij moeten dus het smeeken laten varen
en onze eisclien stellen aan Holland. Wij
hebben overwonnen aan den Yzer, wij
kunnen overwinnen aan de Schelde.
Op die fanfare eindigt de vergadering
op dewelke men veel woorden heeft ver
spild maar weinig praktisch werk ver-
De Nationale Federatie van Invalio-
den had Zondag morgen eene betooging
ingericht ter ecre van AI. Henri Le Clercq
advocaat,
Ken stoet, samengesteld uit de afdcc-
lingen der hoofdstad en van het binnen
land, defileerde voorbij den held der bc-
tooging en trok met muziek door dc stad.
Te 11 uur had in het Palais d'Efcé
eene feestzitting plaats, die door 5000
verkleefden werd bijgewoond.
De held van het feest was omringd
door dien Eersten Minister, M. Jaspar, de
generaals Lebrun, Willemaers en Deis-
Sf.r, Mev. de gravin Jean de Merode, stok
houder Henneibicq, enz.
M Henri Lo Clercq word beurtelings
gehuldigd door AIM. De V alkeneer,
Reisdorff, Timmermans, Mevr. de gra
vin de Aiorode, di!e allen erkentelijk her
innerden wat AL Le Clercq voor het
Werk der Invalieden heeft gedaan.
Hem werd zijn levensgroot portret,
geschilderd door Allard lOllivier aan
geboden/onder liet spelen der «Braban-
conne door de Koninklijke Harmonie
der Invalieden.
Een berg van bloemen werd tevens
aan-Mcv. Le Clercq aangeboden.
Vandaag vertrekt uit do Noordstatic le
'En daarmede scheen de zaak opgelost.
Maar ongelukkiglijk beeft de gemeen
teraad het nieuw reglement der gasthui
zen goedgekeurd.
Het regiment der grenadiers te Brus
sel herdacht IZatcrdag morgend de 12o
verjaring van den slag van Steenstraele.
Generaal baron Wabis stelde dc troe
pen voor, opgesteld aan weerszijden van
den koer der kazerne, aan generaal Kcs-
teiLS. bevelhebber van het le legerkorps
en aan de generaals de Kempeneer, do
Calatay, Lefébure, en Borremans.
M. Ducbatto. krijgsverminkte voorzit
ter van de N.B.l. van Brabant, deed vopr
den gedenksteen de naamafroeping der
gesneuvelde grenadiers te Steenstraetc
240 officieren en 1005 mannen. De mu
ziek speelde vervolgens dc Brabanconnc,
terwijl bloemen en kronen aan den voet
van liet memoriaal werden neergelegd.
HET VUUR VLUG BE1ÏHB9TER0
Zaterdag namiddag is er brand uitge
broken in de Jaarbeurs te Brussel.
De pompiers van Brussel, zeer spoedig
ontboden, 'hebben het vuur zeer vlug
kunnen bemeesteren.
Hot; zijn de stands 237, 238 en 239
wélke vuur gevat: hebben. Dc twee eerste,
oen parfumerie salon en en magazijn
van cellloid zijn ganseb vernietigd. De
derde stand, oen magazijn van leder
werk. is. gedeeltelijk ten prooi der vlam
men geworden.
Dp schade schijnt heel belangrijk te
zijn. Alen weet beelemaal niet door wel
ke oorzaak de bland is ontstaan.
vV
T IIOOPD VAN.SHANG-KEI-SHHK
OP ITUJ.S GEHEELD.
Dc correspondent van de Evening
«Standard en van den Internationale
'Nieuwsdient 'heeft een onderhoud goh ad
met clr. Woe kao tèheng, den secretaris
van het bureel van 'óuitenlandsche zaken
te Shanghai, die hem mededeelde, dat
Brussel, elne bedevaart van den Belg.- g^eraal TJhang kei ehek thans bezig is
sdhen Boerenbond naar Rome. Het aan
tal declnemeis is zeer groot J2enc meid 11I1J1IBlcl v
te vlaggen van hoerengilden en natuur-'v,t ",1J1Iolcl
q^. i 1 v» - „a beeft benoemd m plaats
li jk ook het vaandel van den Boerenbond - 1
worden mede naar de Eeuwige Stad ge
nomen.
En het zal in stoet zijn. met het
vl^ggen'boedk aan het hoofd, dat de be
devaarders door de straten van Rome,
naar bet Yatikaan zullen begeven, waar
zij door Z. H. den Paus in plechtig ge
hoor zullen ontvangen worden.
ATaart April
vi
l-
771
774
vincie A nt werpen
780
785
Brabant
780
780
West ATaan deren
782
786
l»
Ooet-Ylaauderen
759
704
Henegouwen
7 65
799
Luik
76*2
7 05
Limburg
767
756
Namen
761
764
Luxemburg
773
777
Ziehier de cijfers der vier groote stc
den en derzelver omgeving.
Antwerpen en omgeving 804
Brussel en omgeving 816
Gent en omgeving 777
Luik en omgeving 769
dc nieuwe regeering samen te stellen.
Hij deelde mee, dat hij dr. C.C. Woo
tot minister van buitenlandsdhc zaken
vim Eugèno
Tshen en dat er ook een nieuwe minis
ter van financiën zal Worden benoemd.
Dr Woe zeitte. dat de communisten
een prijs van 250.090 taels 'hebben gezet
op de gevangenneming en een prijs van
100.000 taels op de vermoording van
'IVshang kei shek.
NU NAA R KEN OORLOG TU8SOHEN
OOM3U NIJPEN EN NATIONA
LISTEN.
Dr Woe verklardc verder nog dat er
naar alle waarschijnlijkheid oorlog zal
uitbreken tussclicn de conservatieven en
de communisten.
Dc eonmiunisten hebben volgens hem
ongeveer 70.000 soldaten in dc provin
cies Woepei en llonau en zijn verreweg
in de minderheid tegenover de legers
van generaal TJhang-kei-shek.
Dr V.'oc ontkende, dat er eenige over
eenkomst zou zijn bereikt tussdhen
Tshang kei en Thang tso lin en ver
klaarde. dut een sinking der vijandelijk
heden onmogeli jk is, zoolang dc groep
van Fengteien luuu* militaire beteekenis
811
825 bühiekl.
Do coimniasio van opl'nhnron bij
stand van Modhelen ltrceg liet zekeren
dag in bet 'hoofd het reglement, van het
gasdhüis te wijzigen. En vooraleer deze
wijziging door den gemeenteraad was
"gestemd, werd zij reeds toegepast floor
Dr Teughels, die begon met alle gods
dienstige zinnebeelden.uit dc ziekenka
mers te doen verwijderen.
Over deze daad van ongehoord sccla
rismc werd destijds veel gesproken en
een der geneosheeren uit het gasthuis.
Dr GiliiSj die den moed had deze daad af
Hij ontkende eveneens dat er een ver
gelijk was getroffen met Japan en zei da
dat cio nationalisten niet :het eene land
boven het andere begunstigen.
HOE DE RKUEERIXG VAN
HA X K< )i i REK WJREERT
De regeering tc Hankou is gister be
gonnen met buis aan huis zilver in be
slag te nemen en bekende öhiheeSche
kooplieden en anderen die er goed in de
kleeron fiitzagen werden ook op straat
aangehouden, gefouilleerd en van bet
zilver dat ze bij zicli droegen, tegen «qni-
tantie beroofd.
Er hlijkl tevens gebrek aan steenkool
en rijst tq zijn, want de rog -ering beeft
deze artikel van gisteren af eloohts op
rantsoen ter besohikking gesteld.
