10
De inöiistrieeie kracht
vaa het Water
Dinsdag
Mei 1927
Onweer
Het bezoek der
Italiaansche verminkten
en invaliedeu
He vliegtocht over den
Atiaatischen Oceaan
COftGO
Per moto van Luik
naar Congo
Op 't Kasteel v. Gaesbeek
Over de pensioenen
XXXIU- JAARGANG NUMMER S07
Kerkstraat, 9 en SI, Aalst. Telefoon 114. JL_> SL £^"33 X £t Cl ZO Centiemen .Uitgever J. Van Nuffsl-De Geuit
Publiciteit bulten het Ure. AALST Agentschap Havas, fldoif «laxlean, tS, te Brussel. fiue de Rlehellsa, Parijs.
Ereams BuHdng*, 6, Eendree E. O. 4.
H. Job
Zonop4,19Zon af7,16|
Volle Ma3n den 16
Ter Bulgarisatie
Wij hadden reeds den machtigen
hefboom der nijverheid, dien men
stoom noemt- Sedert enkele jaren
ziet men stilaan hot koude water tot
een onvergelijkbare krachtbron ver
vormd worden.
Witte steenkool, wanneer met
schuimfranjan bezet, bet van de hoog
ten neerstort, groene steenkool, wan,
neer het vredig tusschen zijn 06vers
rolt door wouden en weiden geboord,
verhonderdvoudigt en® verdoelt bet
water de industrieelo werkdadigheid.
I>e groene steenkool en de stoom
zullen in do vlakten vegeeren, de
witte steenkool zal de bergstreken tot
bot leven openen,
Laat ons nu, bondig, in oogen-
schouw iiernon de groote voordeelen,
de verschillende zwarigheden aan het
gebruik vau 't water, als kracht,
verbonden.
Sodert duizenden jaren, beeft de
monscli kunnen voordeel trekken uit
de kracht van liet water, en wij weten
niet op welk verwijderd tijdstip de
eerste watermolens werden opgericht,
maar bet is zeker niet voor 1870 dat
da eerste watervallen werden benut
tigd. De volmaking der motors en
der waler-schroefraderen (turbines)
schonken, in een tijdverloop van wei
nig jaren, een krachtige vlucht aan de
nieuwe industrie.
Waarde der steenkool. Tor
plaatse kost de zwarte brandstof, on
geveer 20 fr. de ton, maar baar prijs
vergroot spoedig door de vorvoer-
kosten oil een mijnworkersstakuig kan
weldra een, verlamming der werk
kracht van bet land ten gevolge
bobben.
Nochtans de voorraadtoestand der
steenkool is zoodanig, dat ondanks
do putten en de galerijen die alle da
gen dieper en dieper gegraven wor
den, wij langen tijd nog op de mede
werking van dit kostbaar en regelmatig
hulpmiddel mogen steunen.
Waarde van kei Water. Het
Water kost niets, wordt wel eens ge
zegd, Dit is onwaar de instelling
der worktuigen, door waterkracht be
diend, is kostolijk. De afdammingen,
de reusachtige kanaliseeringen (van
meer dan 2 m. doorsnede soms), do
turbinen, de motors, de sterke dyna
mos, en zoo meer, vereischen zeer
groote kapitalen, als ingangstelling,
alsook om in de onderhoudskosten te
voorzien.
Dit water, zou men niet kunnen be
nuttigen, zooais het ontvangen wordt;
liet moet gezuivord, gezift, gefiltreerd
worden want bet zand en de aarde,
de steenen en de overblijfsels van al
len aard zouden voortdurend schade
aan bet mekanisme veroorzaken.
Daarbij, de stroom en de schok der
vloeibare massa brengen een spoedige
siijling in de kanaliseering teweeg.
De regens, bet smolten der sneeuw,
die do waterloopen en de stortvloeden
zwellen doen, veroorzaken ernstige
storingen in de werkhuizen insge
lijks wanneer de droogte de hydrau
lische slagaders uitput.
Dit zijn enkele zwarigheden maar
daarnevens, welke voordeelen 1
Eon Amorikaanscb ingenieur, voor
den oorlog, beeft berekend dat de
witte steenkool, alsdan reeds 12 mil-
lioen ton zwarte steenkool deed be'
sparen. Welk prachtig ekonomiscb
vooruitzicht, wanneer de werkplaat
sen bun maximum van ontwikkeling
zullen bereikt hebben
Het menigvuldig gekruihder kracht
ran het water. Elk waterwerkkun-
dige instelling begrijpt bijzonderlijk
een afdamming of een kamer van op
houd der wateren, een enkelvoudige
of meervoudige kanaliseering, en een
werkplaats met zijn motors, zijn tur
binen, zijn snorkende dynamos.
Alles meet nauwkeurig berekend
worden, om een maximum opbrengst
te bekomen, volgens de hoogte van
don val, de voluutn water, do snel
heid van den vloed der rivieren, enz.
Eenmaal verbrand, bestaat desteen-
kool niet meer bet water heeft het
voordeel herbruikbaar te zijn. Na een
aldamming overschreden, de werk
huizen te hebben doortrokken, keert
heinaar zijn leop terug, en, in berg
achtige streken, dient dezelfde stort-
opueming achtereenvolgens tot een
reeks instellingen, langs de helling
opgericht. En, zoo de grond genoeg
zaam glooiond zij, is het krachtvor-
lies bijna nul.
Kracht- en elektrisch licht, De
kracht, aan de watervallen ontleend,
in bijna gansch tot elektrische kracht
vervormd. De dynamo is de groote
uitdeelster geworden, welke, door
kabels, haar onergie op afstanden van
150, 200 km. en meer overbrengt.
Da kleinste steden, de dorpon, hebben
bun eleklrische verlichting langsheen
bun doorloopde meelmolens, de
bercijzerwegen. de opbaalbakken. de
werkhuizen, tot zelfs tlodorscbmolens,
alles wordt door de elektriciteit in
beweging gebracht. We lazen onlangs
dat, in de vallei der Arve (Frankrijk),
de beweegkracht geleverd wordt door
een waterval van 94 meter, welke,
in den joiner 11000 paardenkracht
sterk is, en, 5600, in don Winter,
wanneer de sneeuw niet meer smelt.
De afleiding der Gave van Gauterets,
met een waterval van 79 meter, geeft
er een van 1300, door 4 turbinen en
8 dynamos gebretikt. Do stad Brian-
r.on, met eon val van 55 metor en'een
kanaliseoring van 0,75 m. bezit 2000
elektrische lampen en een groot aan
tal motors.
Bij minister Baols is door een be
langrijke Belgische maatschappij een
plan ingediend betreffende de aan
wendingvan watervallen tot het voort
brengen van elektrische drijfkracht.
Dit plan, opgemaakt door een groep
van Belgische ingenieurs, specialisten
op gebied van elektriciteit, is verzon
den naar de Nationale Kommissie
voor de Groote Werken. Het beett
hoofdzakelijk betrokking opa de wa
tervallen van de Ourthe, de Amblève
en do Warcbe. Niet alloen zou de
uitwerking ervan do inrichting van
elektrische voortbrengst-centra teif
gevolge hebben, maar moteen zouden
de oeverbewoners van Ourthe on Maas
gevrijwaard worden van de over
stroomingen, waarvan zij zoo vaak
slachtoffer waren.
De toekomst der TVitte Steenkool.
Denkt men aan de machtige kracht,
gesloten in do Niagara (12 millioen
paardokracht), in de Afrikaanscha
Zambèze, in al de nog niet benuttigde
watervallen 1 De wereld vervormt
voortdurend, de centrums verplaatsen,
een gansch nieuwe werkdadigheid
verhonderdvoudigt de voortbrenging
en weldra zal geen sneeuwberg meer
bestaan, zonder zijn gordel fabrieken
en werkhuizen. Het schilderachtige
zal er misschien door te loor gaan
doch ons tijdperk van nijverheid en
praclischen geest bekommert er zich
niet om. Men beeft daartoe niet meer
den tijd. Jean Maury.
VVV
JPas hebben wij eenige dagen hitte of
men boort reeds hier of daar vaif on
weer.
Andenne en Seilles werden door een
vreeseliik onweer geteisterd, dat eert
volle uur duurde. Hagelbuien en plasre
gens kwamen op de streek terecht en
verwoestten tuinen en akkers. Van op
de heuvelen, kwam het water in groote
hoeveelheid gestroomd, zoodat de kel
ders onder liepen. Sclayn en Bas-Oha,
twee naburige gemeenten, bleven ge
spaard.
Ook aan de Zeekust heeft men verle
den Donderdag een nog al hevig onweer
gehad.
De donder tafelde en de 'stortregen,
met eene hagelbaai vergezeld, verkoelde
de temperatuur, die gansch; den jdag
drukkend was geweest*
AANKOMST TE BRUSSEL.
Zaterdag ten 11 ure is de Italiaan
sche afgevaard'ging. welke de Belgi
sche invalieden komt bezoeken in de
Koor sta tie aangekomen.
Z;j werd binnen dc italic afgewacht,
«loor talrijke Italiaansche en Belgische,
officieren in groot tenue en voorname
personen, onder welke gravin de Mero -
dc. M. Jules Bestree, de generaals de
Ceuninek, Flebue, Morel, enz., afge
vaardigden van Belgische oud-strijders-
en Itivhliedenvereenigingen, en eene
compagnie grenadiers, die dc militaire
eer bewees.
M. De Clercq en generaal Deisser
heeften hen welkom.Het vas de aanlei-
der der groep M. Delcroix, drager van
drie Belgische decoraties, welke in lia
ren naam antwoordde.
C)p de Ro'giersplaais, welker huizen
met. Italiaansche en Belgische vlaggen
versierd waren, werden dc vreemdelin
gen met In id gejuich begroet en aan
Mc. v. Delcroix werden bloemen geschon
ken
Op het oogeiiblik dat de stoet buiten
de static kwam reed eene hofealeche
voorbij waarin prinses Marie-José ge
zeten was, Vergezeld van eene eeredame.
op weg naar het kasteel van Laken.
Zij boog zich buiten hel rijtuig en
beantwoordde met vriendelijkheid do
toejuichingen der Italianen.
Dc trein, die de vreemde invalieden
aanbracht vervoerde ook prins Leopold
en prinses Ast rid die van Como kwamen.
Hunne aanwezigheid inden trein ver
nemende deden de prins en de prinses
M. en Mevr. Delcroix in hun comparti
ment roepen, met welke zij zich oenigen
tijd onderhielden. Dit had plaats tus-
hen Namen en Brussel.
DE ITALIAANSCHE VERiVHNKTEN
TE üjEWT.
De óèntsche.'bevolking heeft Zondag
de- Italiaansche verminkten op harte-,
lijfcstc wijze ontvangen.
O n gezondheidsredenen was de voor i
zit ter der afvaardiging, M. Carlo Del
croix te Brussel gebleven.
De Italianen werden in do Zu'idatafie
ontvangen door de Belgische invalieden
en moet bloemen overladen.
Een prachtige stoet voerde onze be
zoekers door de be vlagde straten en'
midden eener ontzagelijkc, juichende
menigte naar het stadhuis.
Ten stad huize, in de Pacificatiezaal,
werden de Italianen verwelkomd door
schepen De Saegher, die omringd was
door de burgerlijke en militaire over
heid en die zijne bewondering uitsprak
voor het heldhaftige Italiaansche leger,
dat zich in 1.915 aan onze zijde schaar
de in den s» rijd voor het Recht.
Generaal 'de Marchi bedankte in Het
Ilaliaan&eii voor dc groote bewezen eer.
Do Italianen gingen vervolgens kran
sen neerleggen óp 't monument, der Ita
liaansche gesneuvelden eh op dit der
53 Belgische gefusiljeerden.
Zij bezochten St. Baafs, waar zij Hét
beroemde drieluik van Van Eyek bewon
derden en gingen 'daarna ontbijten in'
het Tnvaliedenhuis.
Rond 5 uur vertrokken zij terug naar
Brussel, waar 'dc Italiaansche afvaardi
ging ten half 7'een krans ging neerleg
gen óp hel Graf van 'den Onbekender»
Soldaat.
's 'Avonds banket aangeboden "door
liet .Tnvaliedenhuis in Residence Palace.
PAR1JS-KEW-YORK.
Het is te midden van warme toejui
chingen van eenige getrouwen dat de
vliegers Nungesser en Coli Zondag mor
gen van het vliegplein Le Bourget (Pa
rijs), vertrokken zijn met liet. doel den j}i<et voorden in. de réchting
pil leur s en sleepbooten werden in de Ha»
ven van Cherbourg onder stoom geho.u,*
den als voorzorgsmaatregel.
Een. vlieger toehoorende aan derj
dienst voor den opbouw van het Nun*
gesser viieguig heef? deze vergezeld toj
op de hoogte van Soufleur. .Op diïj
oogsnblik heeft Nungesscr zijn weg-*
wi.inef lichtelijk gewijzigd meer naait
Sou-*
'AANKOMST VAN DE «AftVERSVZLLE
Twee sterfgevallen.
De Belgische stoomboot Anversvil-
le kapitein Therifays, is Zaterdag
morgen rond 8 ure in de haven Ant
werpen uit Congo toegekomen.
Alhoewel do reis voorspoedig was, is
zo gekenmerkt geworden door twee
sterfgevallen. Tusschen Banana en
Gran Bassam, is overleden M. Dimz,
handelaar. De man was aan kanker aan
dc maag bezweken. Een paar dagen la
ter na het vertrek uit TenerifTe, is ge
storven liet kindje Derecogne, pas enke
le maanden oud. Met het gewoon cere
monieel werden de lijken aan de zee toe-,
vertrouwd.
'Aan boord vaiï de 'AriversvilTc be
vonden zich '4-59 pssaagiers. in 'ie klas,
84 iri 2c en" '4 in de 3e klas. Twee passa
giers werden; te Teneriffe aan boord
.ccjiomejfi
thampton toesturende.
.Volgens een ontvangen telegram ui{J
Le Havre zou bf*t vliegtuig' vanNunges-#
©er aldaar om 40.30 uur voorbij aijn ge-»
vlogen. De snelheid was normaal. Al#
les scheen goed te gaan aan boord, i
Een der loodsen van de vliegtuigen
welke Nungesser een tijd vergezeld héb-*,
hen heeft verklaard dat bij het ver tres
de snelheid 4 60 km. bedroeg per uur*
Eens de om «drek en van Parijs voorbij
is de gemiddelde snelheid op 4 85 km. ge-*
bracht. Het vliegtuig Leeft zich over dei
zee gewaagd rn de richting van het \Ves-»
ten.
g root en raid over den Atlantischen
Oceaan te ondernemen.
Om 5.17 uur begon hot vliegtuig dat
het uitzicht heeft van een witte vogel
te rollen eh bij het geleidelijk ver Imo
gen oer snelheid was men de meening
toegedaan dat hel ging opstijgen maar
bij gebrek aan wind en belemmerd door,
lichten wind in tegenovergestelde rich
ting. was het maar na dc derde poging
en een kilometer weg te hebben afge
legd dat het vliegtuig zwaar geladen van
den grond ging en onmiddellijk in het
ruim; vloog. Het was. toen juist 5.21 u,
Vier andere vliegtuigen stegen dan
op om de witte Aogri tot Honfleur te ver
gezellen.
Nungesser zal zich eerst naar Kaap;
Barfleur richten, vervolgens naar Cher
bourg en zal dan boven Ierland vliegen
om ten slotte boven de zee te gaan tot
bij de aankomst.
Indien de poging tof eon goed einde
gebracht wordt voorziet men dal de wil-
tc vogel vandaag in den namiddag kan
aankomen le New-York.
Volgens dc bladen heeft Nungesser
aan het havenbestuur van New-York
aangevraagd van dc haven vrij Le laten
bij het Vrijheidssiandbceld le landen.
NUNGESSER VERTROKKEN
Het Vliegtuig van kapitein Nungesser,
heeft de Fransche kust verlaten op dc
.loodrechte lijn van Le Havre te 6.48 1.
in Noord Westelijke richting.
Éen radio! clegram opgevangen 'door-
den post van Bourget meldt dat het
vliegtuig van kapitein Nungesser to
10.10 uur is waargenomen tegenover
Cherbourg.
Al de radiolologrammcn waren on
duidelijk tengevolge het onweer.
HET VUEGMACHIEN VAM NUNGESSER DE WEDUWEN DER ONDER
WIJZERS EN STAATSAGEHTEBI.
Luitenant Fabry, vertrokken in Ja-,
nuari 1.1., per motor-sidecar, van Luik
naar Belgisch Congo, is in zijne koene
onderneming gelukt, en op 45 April Ie.
Bulla aangekomen. Het is dus mogelijk
van de Fransclie Afrikaansche Wcst-<
kust evengoed langs, dc wegenis onze
colonic te bereiken. Luitenant Fabry, na
eenige dagen rust, hoopt naar Stanley
ville te vertrekken, vanwaar hij, telkens
met zijne moto-sidc ear, verder ouzo.
colonic zal intrekken.
Het kasteel teGaesbeek, dat wegens
Herstellingswerken tijdelijk gesloten is
geweest, kan weer bezichtigd worden;
vanaf Zondag 8 Mei..
Het 'miuseum is toegankelijk' Zort'
dags. Dinsdags en Donderdags, van 5 0
tot 17 uur.
Een telegram uit Ncw-York meldt dat
Lloyd Bertrand en Chamberlain, de twee
Amerikanen die over den Oceaan gaan
vliegen, van uit Amerika, werkelijk niet
voor Dinsdag morgen zullen klaar zijn.
Het vliegmachien van Nungesser en
Coli de «Witte Vogel» is een Goliath
Levasseur Lovraine tweedekker, het
laatste model dat in de Franselie ma
rine in dienst is.
Brecdo driekleurige kringen zijn ge
schilderd onder de vleugels van het
Franschc. vliegtuig, en langs heide zij-
Men zal zich herinneren dat onlangs,
de bceren March en Van Hoeek, volks
vertegenwoordigers uit de prov. Ant
werpen, eene interpellatie ton bureel©
van de Kamer indienden om dc hoeren
minis!ers van financiën en van kunsten
en wetenschappen te ondervragen over»
dc onvoldoende verhooging der pensioe
nen, aan de weduwen der onderwijzers
en staalsagentén toegekend, uit liool'd©
hunner kinderen ten laste.
Do heer minister van kunsten cn xye-
V T w n il 7in tcnschappen heeft het noodig geoordeeld
den van het het vliegtuig prijkt hel zm- »T 1 t- tt 1 a
- j 'de heeren Marck en Yan Hoeek over dc
nebeeld van Nungesser s veclltesKados
tijdens den oorlog, twee gekruiste been
deren onder een doodskop.
Men weet dat in het neerhalen' van
de heeren
(door hen ingediende vraag om interpel
latie. het volgende te berichten. Daar
het'talrijke belanghebbenden geldt., zijn
Ti- 'wij zoo vrij de inlichtingen van den heer
Duilsohe vliegtuigen gedurende den.;
enkel overtroffen j m'-n>sler van ^slcn en wetenschappen
oorlog Nungesser
werd door Fonck.
Dc «Witte Vogel» vervoert circa '1000
galons speciale gasoline en kan, met
goeden wind, devluehl in 36 uren afleg
gen. Toch is alles berekend op eene
vlucht van 45 uren. Daar het vliegtuig
hoofdzakelijk een vecht vliegtuig is zul
len noch Nungesser, noch Coli in staat
zijn gedurende heel de reis hun zit
plaats to verlaten'. Hun mondvoorraad
bestaat uit caviar, chocolade, bananas,
kolanoten, koffie én champagne.
Teder van heide draagt een parachute
en eert reddingsgordel.
Dc weg is. overeengekomen met gene
raal Delcambro en eene commissie van
wecrexperle.il. die wegen stonden opciï
en slechts op het moment der opstijging
zou 'de definitieve weg verkozen worden
T. Le Bourget, Cherbourg, Trevosc,
Head, Fastnet Rock, de Oceaan, Magda
len eiland. St. Laurens golf. New-York.
2. Le Bourget, Cherbourg, do Oceaan',
Fundy, Boston, New-York*.
3. Le Bourget, Cherbourg, Ierland, He
Oceaan, Terre Neuve, Halifax, Newport,
New-York.
Hef blijkt dal 'de laatste weg is Uit
verkoren bij liet opstijgen.
ClierKoiirg, 8 Mei. In "overeenkomst
met de schikkingen" welke werden ge
troffen. zijn verschillende watervlieg
tuigen achtereenvolgens opgestegen de
zen morgend om vluchten te onderne
men op den weg welke dient gevolgd te
worden' door de Witte Vogel yan
Nungesser.
Geen enkel Her uilgezohïïon vliegtui
gen hebben Nungesser, opgemerkt, Tor-
over de kwestie mede te deelen. De heer
Huysmans schrijft aan de heide volks
vertegenwoordigers als volgt
Ingevolge dc door u tor Kamer ing©-»
diende vraag om interpellatie, heb ik de
eer Led. ie melden dat dc weduwen mei
kinderen van minder dan 18 jaar, voor
elk kind, een verhooging van hun pen
sioen bekomen van slechts 2 <J0 der
wedde die lot grondslag dient voor do
berekening van het,pensioen.
I)e verhooging wordt ook op die wij
ze berekend in al de kassen die de sta
tuten 1844 aangenomen hebben, dit is
ih al de kassen met uilzondering van
die van het ministerie van justicie cn,
die van liet ministerie van koloniën.
Een in 1924 opgesteld ontwerp van
herziening der statuten, van de kas voor
weduwen en weezen der gemeentelijke
leeraars en onderwijzers stelde voor do
verhooging voor ieder kind op 10 van
het pensioen der moedor te brengen.
Op verzoek van den eersten minister
werd de goedkeuring van het ontwerp
uitgesteld, omdat een commissie inge
richt werd voor de studie en dc voorbe
reiding der versmelting van het pen
sioenstelsel. Die commissie heeft een
ontwerp opgemaakt dat een nieuw stel
sel inricht. Dit. laatste vermeerdert mcrr
jkeliji; dc lijfrente der weduwe met een
of meer minderjarige kinderen. Be -
'doeld ontwerp, thans in bespreking, zal,
denk ik, eerstdaags aan jlenheer minis
ter van financien kunnen voorgelegd
worden'.
Ik meen dus 'dat, een debat in de Ka
mer over een mogelijke herziening der
kassen voor weduwen cn weezen voor
liet cogenblik hiel wensclielijk zou zijn.